Thân Hữu Tiếp Tay...
PHÚT LÂM CHUNG CỦA TƯỚNG NGÔ QUANG TRƯỞNG - CAO MỴ NHÂN
( HNPĐ ) Vị tướng mà đại gia đình của ông với tôi rất thân tình, là vị tướng trong Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, trấn thủ từ địa đầu giới tuyến đến miền châu thổ bát ngát sông Cửu Long
( HNPĐ ) Vị tướng mà đại gia đình của ông với tôi rất thân tình, là vị tướng trong Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, trấn thủ từ địa đầu giới tuyến đến miền châu thổ bát ngát sông Cửu Long, tấc đất nào cũng có ông trang trải tâm tư, tình cảm dũng khí, chân chất, đối đãi với huynh đệ chi binh nhiệt tình chia lửa chiến đấu, đối với dân chúng trung thực, cảm thông, đến nỗi nhắc tới tên ông, lòng tin được ổn cố vô bờ: trung tướng NGÔ QUANG TRƯỞNG.
Đã từng vào ra sinh tử chốn sa trường, xuất thân từ một sĩ quan tác chiến cấp đại đội trưởng, tiểu đoàn trưởng... bước lên hàng tướng lãnh, vị tướng đương nêu, không chết ở trận tiền thưở trước 1975, nơi miền Nam yêu dấu, bởi vì trận nào có ông điều binh cũng đều tất thắng, điển hình như việc tái chiếm cổ thành Quảng Trị 1972, thì áo bào vẫn vẹn nhung y, làm sao liễu cuộc được.
Thế mà ông lại phải từ trần ở một bệnh viện nơi lưu vong, bởi căn bệnh ung thư phổi trầm kha, quái đản. Căn bệnh nan y mà tưởng quốc gia đứng đầu thế giới về khoa học tiên tiến, thuốc gì mà chẳng có, song vẫn đại loại kiểu ông. Ôi, khói thuốc lá mịt mù nơi hội trường nhóm họp tham mưu, hay ngạt ngào chốn sảnh đường hàng trăm tấn khách, đã là nguyên nhân xa vời, tiệm tiến tấn công đôi lá phổi từng nén thở dài của tướng.
Vị tướng đau đã mấy năm, phu nhân tướng thường cười nhè nhẹ an ủi tướng, rằng sẽ có ngày khỏi bệnh, mặc dầu cả người đau lẫn người chăm sóc đều biết sự mơ hồ, tuyệt vọng của khách mày râu, dẫu có xem cái chết tựa như một vấp té, hay là huyễn tưởng thấy được cõi mù khơi, huyền ảo.
Phu nhân tướng điện thoại cho tôi, bảo rằng đã đành là biết tương lai bệnh tướng sẽ thế nào, nhưng bà muốn tướng bước qua lằn ranh bát thập (80 tuổi), chứ cuối đoạn đường cổ lai hy, đang ở Hoa Kỳ là còn... trẻ quá! Thật khó tìm thấy vị phu nhân nào xinh đẹp, nhẫn nhịn, tươi vui, yêu đời như phu nhân vị tướng một thời giữ chức Tư Lệnh Quân Đoàn I, Quân Khu 1 của... tôi. Mỗi lần đề cập tới cái Quân Đoàn mang số một La Mã màu đỏ, là tôi lại xí phần ngay.
Thưở sinh thời của tướng, có lần ông cũng nói đùa nhè nhẹ, là làm tướng cũng giống y như 2 vị tướng đỏ, xanh trên bàn cờ tướng, hết quân là hết chạy. Bấy giờ, lâu lắm rồi, có mấy vị quan cao cấp bày tỏ quan điểm về một bàn cờ, một nước cờ, để đem lại chiến thắng về cho đại tộc KAKI và cho tướng, không ai là tướng mà thích thua, hay chịu thua cả.
Thường ở hội trường Bộ Tư Lệnh, giới hành quân thường xuất hiện ở hàng ghế đầu, kế tới giới tiếp vận và các cơ cấu yểm trợ. An ninh, khối chiến tranh chính trị tùy theo nhu cầu buổi họp, quý ông sẽ ngồi giữa đám ba quân, tức là tùy nghi ngồi cạnh quý ông quan trọng nêu trên, riêng phần hành phòng Xã Hội của... tôi, thì nhất định phải ngồi bét tỹ, chẳng lẽ không đi họp, nhưng đã họp thì lại cảm thấy chẳng có gì quan trọng.
Một hôm, vị cố vấn Mỹ thuyết trình, mở đầu có câu: "Ladies and gentlemen", vì thoáng thấy có tôi, phụ nữ trong phòng họp, vị tướng mỉm cười nhẹ, tới lúc tan buổi họp, ông nói: "Bên Mỹ, phụ nữ ngồi ở phía trên, dù chỉ hội họp thường".
Tôi "dạ" rồi ra khỏi hội trường một cách vô tư. Tất nhiên những buổi họp sau, tôi vẫn ngồi ở dãy ghế cuối cùng.
Mùng 1 Tết nguyên đán, quý vị trưởng phòng ban thường lên văn phòng Tư lệnh chúc Tết tướng, rồi tướng rời đại bản doanh NGUYỄN TRI PHƯƠNG ra trực thăng đi thị sát chiến trường. Nhưng chiều mùng 1 Tết, tôi lại hay tới tư dinh để chúc Tết tướng và phu nhân như thường lệ hằng năm thưở ấy.
Tướng hỏi thăm tôi đã đi lễ được mấy Chùa ở Đà Nẵng, khi tôi buột miệng thưa mới đi được một chùa.
Tôi muốn trở lại chuyện bàn cờ, bèn hỏi thăm tướng:
- Thưa trung tướng, trung tướng có hay chơi cờ tướng không ạ?
- Cũng thỉnh thoảng, nhưng hằng ngày đã theo dõi chiến trường, có khác gì bàn cờ đâu. Ủa, cô cũng biết cờ tướng à?
- Dạ không, nhưng cũng biết nhiệm vụ các quân cờ trên bàn cờ tướng.
- Vậy cô nghĩ thế nào?
- Thưa trung tướng, tướng thì là tướng rồi, còn sĩ như quý vị tham mưu và đơn vị trưởng, cứ xem như tượng là tiếp vận, quân cơ.
- Còn xe, pháo, mã, cô định nói nó là gì? Thiết giáp, pháo binh, vân vân à?
- Dạ không, phi, pháo, xe tăng cũng là... tượng thôi. Vận dụng từ bàn cờ ra thực tế, xe, pháo, mã chính là những đơn vị trực tiếp, những thân tín của tướng, đồng thời còn là gia đình gồm phu nhân, con cháu tướng.
Tướng nhìn tôi trầm ngâm, xem tôi có dở hơi, mát nặng không, đúng là luận điệu của nhi nữ thường tình, ông bỗng cau mày:
- Còn đám tốt, cô muốn kêu chúng là gì?
- Dạ thưa, đám tốt đúng là ba quân, tha nhân, v.v... không thuộc 2 thành phần trên.
- Ai chỉ cho cô nhận định đó? Bàn cờ tướng ở ngoài đời chỉ là một trong những phương tiện giải trí của những người nhàn hạ, hay một vài lý do khác, nó không phải là binh thư, binh pháp, nó đơn giản, tượng là voi, xe là xe, pháo là pháo. Chớ có vi von, kỳ quặc. Cô phải biết cái điều, tất cả các quân nhân bất cứ cấp nào, khi đi tác chiến, trong lúc giao tranh, không hề để hình ảnh, vợ, con, thân thuộc trong đầu óc, trước mặt chỉ có bom rơi, đạn nổ, và niềm tin tất thắng.
Thế nên, trên bàn cờ tướng, mất xe thì gián đoạn di chuyển, mất pháo thì không bắn phá được địch, và mất ngựa thì... đúng câu da ngựa bọc thây, chớ suy diễn lan man, không đúng đâu.
- Dạ.
23 năm sau, tôi có dịp gặp lại vị tướng thân kính và phu nhân. Phu nhân ngày xưa trướng rủ, màn che, võng lọng quyền quý, nay ở nơi tị nạn, văn minh, tiên tiến, phu nhân lái xe đi làm, đi chợ, đi tiệc tùng, hội hè giao tế, tướng với vẫn cách sống lặng lẽ xưa, luôn ở cạnh phu nhân trong bất cứ tình huống nào.
Được tướng và phu nhân mời đến ăn cơm khách, nhà tướng bình thường như nhà thiên hạ, phu nhân nhờ bạn đồng hành của tôi, chụp cho tấm hình kỷ niệm.
- "Cho Cao Mỵ Nhân đứng cạnh ông tướng nhé, thầy trò gặp lại nhau vui vẻ hả?". Thế là tôi đứng giữa 2 ông bà tướng. Nhưng quả tình là buồn, vị tướng bây giờ đã không còn phong thái chinh yên, ông mang chút ưu phiền thời thế.
Tôi chạnh nhớ bàn cờ tướng ngày xưa. Ồ, phu nhân tướng từ sau 30-4-1975, đã bước hẳn vào cuộc sống lưu vong, chính bà mới là người yểm trợ gia đình từ vật chất đến tinh thần, và chia sẻ vui, buồn cùng tướng nữa.
Song song với việc trị bệnh phổi trầm kha bằng thuốc men Âu Mỹ, lính yêu thương của Quân Đoàn I và Quân khu 1 đang định cư ở Texas, đã sưu tầm hàng giỏ lá và hạt đu đủ phơi khô gởi về Virginia để phu nhân sao sắc vị thuốc dân gian này, đưa tướng uống xem thử bệnh có thuyên giảm không. Tướng sống cùng bệnh thêm mấy năm, rồi lãng đãng hóa thân vào đại ngã.
Cuốn phim vị đại tướng của Đức trước khi suôi tay, ông mở to mắt nhìn người sĩ quan tùy viên, bảo rằng: "Hãy kể cho dân Đức biết về những chiến thắng của ông ta" kèm theo hình ảnh để lại.
Phút lâm chung của tướng, chắc chắn ông thản nhiên như ngày xưa, trước 1975, ông toàn đón Tết ở tiền đồn. Ông đã nhìn phu nhân và con cháu, cũng bình thản, rồi ra đi về cõi vô cùng.
Tại sao chúng tôi, những người lính thuộc Quân Đoàn I / Quân Khu 1 chưa hay không tổ chức được buổi tưởng niệm ông, dù chiến công của ông nhiều như lá cây rừng. Có lẽ những võ tướng thường không để lại dấu chân ngoài trận địa, trong lúc các văn quan khi chung cuộc, đã để lại nhiều bài bản trác tuyệt ở chốn nhân gian này.
Hawthorne, 2-2-1012
CAO MỴ NHÂN ( HNPĐ )
( HNPĐ ) Vị tướng mà đại gia đình của ông với tôi rất thân tình, là vị tướng trong Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, trấn thủ từ địa đầu giới tuyến đến miền châu thổ bát ngát sông Cửu Long, tấc đất nào cũng có ông trang trải tâm tư, tình cảm dũng khí, chân chất, đối đãi với huynh đệ chi binh nhiệt tình chia lửa chiến đấu, đối với dân chúng trung thực, cảm thông, đến nỗi nhắc tới tên ông, lòng tin được ổn cố vô bờ: trung tướng NGÔ QUANG TRƯỞNG.
Đã từng vào ra sinh tử chốn sa trường, xuất thân từ một sĩ quan tác chiến cấp đại đội trưởng, tiểu đoàn trưởng... bước lên hàng tướng lãnh, vị tướng đương nêu, không chết ở trận tiền thưở trước 1975, nơi miền Nam yêu dấu, bởi vì trận nào có ông điều binh cũng đều tất thắng, điển hình như việc tái chiếm cổ thành Quảng Trị 1972, thì áo bào vẫn vẹn nhung y, làm sao liễu cuộc được.
Thế mà ông lại phải từ trần ở một bệnh viện nơi lưu vong, bởi căn bệnh ung thư phổi trầm kha, quái đản. Căn bệnh nan y mà tưởng quốc gia đứng đầu thế giới về khoa học tiên tiến, thuốc gì mà chẳng có, song vẫn đại loại kiểu ông. Ôi, khói thuốc lá mịt mù nơi hội trường nhóm họp tham mưu, hay ngạt ngào chốn sảnh đường hàng trăm tấn khách, đã là nguyên nhân xa vời, tiệm tiến tấn công đôi lá phổi từng nén thở dài của tướng.
Vị tướng đau đã mấy năm, phu nhân tướng thường cười nhè nhẹ an ủi tướng, rằng sẽ có ngày khỏi bệnh, mặc dầu cả người đau lẫn người chăm sóc đều biết sự mơ hồ, tuyệt vọng của khách mày râu, dẫu có xem cái chết tựa như một vấp té, hay là huyễn tưởng thấy được cõi mù khơi, huyền ảo.
Phu nhân tướng điện thoại cho tôi, bảo rằng đã đành là biết tương lai bệnh tướng sẽ thế nào, nhưng bà muốn tướng bước qua lằn ranh bát thập (80 tuổi), chứ cuối đoạn đường cổ lai hy, đang ở Hoa Kỳ là còn... trẻ quá! Thật khó tìm thấy vị phu nhân nào xinh đẹp, nhẫn nhịn, tươi vui, yêu đời như phu nhân vị tướng một thời giữ chức Tư Lệnh Quân Đoàn I, Quân Khu 1 của... tôi. Mỗi lần đề cập tới cái Quân Đoàn mang số một La Mã màu đỏ, là tôi lại xí phần ngay.
Thưở sinh thời của tướng, có lần ông cũng nói đùa nhè nhẹ, là làm tướng cũng giống y như 2 vị tướng đỏ, xanh trên bàn cờ tướng, hết quân là hết chạy. Bấy giờ, lâu lắm rồi, có mấy vị quan cao cấp bày tỏ quan điểm về một bàn cờ, một nước cờ, để đem lại chiến thắng về cho đại tộc KAKI và cho tướng, không ai là tướng mà thích thua, hay chịu thua cả.
Thường ở hội trường Bộ Tư Lệnh, giới hành quân thường xuất hiện ở hàng ghế đầu, kế tới giới tiếp vận và các cơ cấu yểm trợ. An ninh, khối chiến tranh chính trị tùy theo nhu cầu buổi họp, quý ông sẽ ngồi giữa đám ba quân, tức là tùy nghi ngồi cạnh quý ông quan trọng nêu trên, riêng phần hành phòng Xã Hội của... tôi, thì nhất định phải ngồi bét tỹ, chẳng lẽ không đi họp, nhưng đã họp thì lại cảm thấy chẳng có gì quan trọng.
Một hôm, vị cố vấn Mỹ thuyết trình, mở đầu có câu: "Ladies and gentlemen", vì thoáng thấy có tôi, phụ nữ trong phòng họp, vị tướng mỉm cười nhẹ, tới lúc tan buổi họp, ông nói: "Bên Mỹ, phụ nữ ngồi ở phía trên, dù chỉ hội họp thường".
Tôi "dạ" rồi ra khỏi hội trường một cách vô tư. Tất nhiên những buổi họp sau, tôi vẫn ngồi ở dãy ghế cuối cùng.
Mùng 1 Tết nguyên đán, quý vị trưởng phòng ban thường lên văn phòng Tư lệnh chúc Tết tướng, rồi tướng rời đại bản doanh NGUYỄN TRI PHƯƠNG ra trực thăng đi thị sát chiến trường. Nhưng chiều mùng 1 Tết, tôi lại hay tới tư dinh để chúc Tết tướng và phu nhân như thường lệ hằng năm thưở ấy.
Tướng hỏi thăm tôi đã đi lễ được mấy Chùa ở Đà Nẵng, khi tôi buột miệng thưa mới đi được một chùa.
Tôi muốn trở lại chuyện bàn cờ, bèn hỏi thăm tướng:
- Thưa trung tướng, trung tướng có hay chơi cờ tướng không ạ?
- Cũng thỉnh thoảng, nhưng hằng ngày đã theo dõi chiến trường, có khác gì bàn cờ đâu. Ủa, cô cũng biết cờ tướng à?
- Dạ không, nhưng cũng biết nhiệm vụ các quân cờ trên bàn cờ tướng.
- Vậy cô nghĩ thế nào?
- Thưa trung tướng, tướng thì là tướng rồi, còn sĩ như quý vị tham mưu và đơn vị trưởng, cứ xem như tượng là tiếp vận, quân cơ.
- Còn xe, pháo, mã, cô định nói nó là gì? Thiết giáp, pháo binh, vân vân à?
- Dạ không, phi, pháo, xe tăng cũng là... tượng thôi. Vận dụng từ bàn cờ ra thực tế, xe, pháo, mã chính là những đơn vị trực tiếp, những thân tín của tướng, đồng thời còn là gia đình gồm phu nhân, con cháu tướng.
Tướng nhìn tôi trầm ngâm, xem tôi có dở hơi, mát nặng không, đúng là luận điệu của nhi nữ thường tình, ông bỗng cau mày:
- Còn đám tốt, cô muốn kêu chúng là gì?
- Dạ thưa, đám tốt đúng là ba quân, tha nhân, v.v... không thuộc 2 thành phần trên.
- Ai chỉ cho cô nhận định đó? Bàn cờ tướng ở ngoài đời chỉ là một trong những phương tiện giải trí của những người nhàn hạ, hay một vài lý do khác, nó không phải là binh thư, binh pháp, nó đơn giản, tượng là voi, xe là xe, pháo là pháo. Chớ có vi von, kỳ quặc. Cô phải biết cái điều, tất cả các quân nhân bất cứ cấp nào, khi đi tác chiến, trong lúc giao tranh, không hề để hình ảnh, vợ, con, thân thuộc trong đầu óc, trước mặt chỉ có bom rơi, đạn nổ, và niềm tin tất thắng.
Thế nên, trên bàn cờ tướng, mất xe thì gián đoạn di chuyển, mất pháo thì không bắn phá được địch, và mất ngựa thì... đúng câu da ngựa bọc thây, chớ suy diễn lan man, không đúng đâu.
- Dạ.
23 năm sau, tôi có dịp gặp lại vị tướng thân kính và phu nhân. Phu nhân ngày xưa trướng rủ, màn che, võng lọng quyền quý, nay ở nơi tị nạn, văn minh, tiên tiến, phu nhân lái xe đi làm, đi chợ, đi tiệc tùng, hội hè giao tế, tướng với vẫn cách sống lặng lẽ xưa, luôn ở cạnh phu nhân trong bất cứ tình huống nào.
Được tướng và phu nhân mời đến ăn cơm khách, nhà tướng bình thường như nhà thiên hạ, phu nhân nhờ bạn đồng hành của tôi, chụp cho tấm hình kỷ niệm.
- "Cho Cao Mỵ Nhân đứng cạnh ông tướng nhé, thầy trò gặp lại nhau vui vẻ hả?". Thế là tôi đứng giữa 2 ông bà tướng. Nhưng quả tình là buồn, vị tướng bây giờ đã không còn phong thái chinh yên, ông mang chút ưu phiền thời thế.
Tôi chạnh nhớ bàn cờ tướng ngày xưa. Ồ, phu nhân tướng từ sau 30-4-1975, đã bước hẳn vào cuộc sống lưu vong, chính bà mới là người yểm trợ gia đình từ vật chất đến tinh thần, và chia sẻ vui, buồn cùng tướng nữa.
Song song với việc trị bệnh phổi trầm kha bằng thuốc men Âu Mỹ, lính yêu thương của Quân Đoàn I và Quân khu 1 đang định cư ở Texas, đã sưu tầm hàng giỏ lá và hạt đu đủ phơi khô gởi về Virginia để phu nhân sao sắc vị thuốc dân gian này, đưa tướng uống xem thử bệnh có thuyên giảm không. Tướng sống cùng bệnh thêm mấy năm, rồi lãng đãng hóa thân vào đại ngã.
Cuốn phim vị đại tướng của Đức trước khi suôi tay, ông mở to mắt nhìn người sĩ quan tùy viên, bảo rằng: "Hãy kể cho dân Đức biết về những chiến thắng của ông ta" kèm theo hình ảnh để lại.
Phút lâm chung của tướng, chắc chắn ông thản nhiên như ngày xưa, trước 1975, ông toàn đón Tết ở tiền đồn. Ông đã nhìn phu nhân và con cháu, cũng bình thản, rồi ra đi về cõi vô cùng.
Tại sao chúng tôi, những người lính thuộc Quân Đoàn I / Quân Khu 1 chưa hay không tổ chức được buổi tưởng niệm ông, dù chiến công của ông nhiều như lá cây rừng. Có lẽ những võ tướng thường không để lại dấu chân ngoài trận địa, trong lúc các văn quan khi chung cuộc, đã để lại nhiều bài bản trác tuyệt ở chốn nhân gian này.
Hawthorne, 2-2-1012
CAO MỴ NHÂN ( HNPĐ )
PHÚT LÂM CHUNG CỦA TƯỚNG NGÔ QUANG TRƯỞNG - CAO MỴ NHÂN
( HNPĐ ) Vị tướng mà đại gia đình của ông với tôi rất thân tình, là vị tướng trong Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, trấn thủ từ địa đầu giới tuyến đến miền châu thổ bát ngát sông Cửu Long
( HNPĐ ) Vị tướng mà đại gia đình của ông với tôi rất thân tình, là vị tướng trong Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, trấn thủ từ địa đầu giới tuyến đến miền châu thổ bát ngát sông Cửu Long, tấc đất nào cũng có ông trang trải tâm tư, tình cảm dũng khí, chân chất, đối đãi với huynh đệ chi binh nhiệt tình chia lửa chiến đấu, đối với dân chúng trung thực, cảm thông, đến nỗi nhắc tới tên ông, lòng tin được ổn cố vô bờ: trung tướng NGÔ QUANG TRƯỞNG.
Đã từng vào ra sinh tử chốn sa trường, xuất thân từ một sĩ quan tác chiến cấp đại đội trưởng, tiểu đoàn trưởng... bước lên hàng tướng lãnh, vị tướng đương nêu, không chết ở trận tiền thưở trước 1975, nơi miền Nam yêu dấu, bởi vì trận nào có ông điều binh cũng đều tất thắng, điển hình như việc tái chiếm cổ thành Quảng Trị 1972, thì áo bào vẫn vẹn nhung y, làm sao liễu cuộc được.
Thế mà ông lại phải từ trần ở một bệnh viện nơi lưu vong, bởi căn bệnh ung thư phổi trầm kha, quái đản. Căn bệnh nan y mà tưởng quốc gia đứng đầu thế giới về khoa học tiên tiến, thuốc gì mà chẳng có, song vẫn đại loại kiểu ông. Ôi, khói thuốc lá mịt mù nơi hội trường nhóm họp tham mưu, hay ngạt ngào chốn sảnh đường hàng trăm tấn khách, đã là nguyên nhân xa vời, tiệm tiến tấn công đôi lá phổi từng nén thở dài của tướng.
Vị tướng đau đã mấy năm, phu nhân tướng thường cười nhè nhẹ an ủi tướng, rằng sẽ có ngày khỏi bệnh, mặc dầu cả người đau lẫn người chăm sóc đều biết sự mơ hồ, tuyệt vọng của khách mày râu, dẫu có xem cái chết tựa như một vấp té, hay là huyễn tưởng thấy được cõi mù khơi, huyền ảo.
Phu nhân tướng điện thoại cho tôi, bảo rằng đã đành là biết tương lai bệnh tướng sẽ thế nào, nhưng bà muốn tướng bước qua lằn ranh bát thập (80 tuổi), chứ cuối đoạn đường cổ lai hy, đang ở Hoa Kỳ là còn... trẻ quá! Thật khó tìm thấy vị phu nhân nào xinh đẹp, nhẫn nhịn, tươi vui, yêu đời như phu nhân vị tướng một thời giữ chức Tư Lệnh Quân Đoàn I, Quân Khu 1 của... tôi. Mỗi lần đề cập tới cái Quân Đoàn mang số một La Mã màu đỏ, là tôi lại xí phần ngay.
Thưở sinh thời của tướng, có lần ông cũng nói đùa nhè nhẹ, là làm tướng cũng giống y như 2 vị tướng đỏ, xanh trên bàn cờ tướng, hết quân là hết chạy. Bấy giờ, lâu lắm rồi, có mấy vị quan cao cấp bày tỏ quan điểm về một bàn cờ, một nước cờ, để đem lại chiến thắng về cho đại tộc KAKI và cho tướng, không ai là tướng mà thích thua, hay chịu thua cả.
Thường ở hội trường Bộ Tư Lệnh, giới hành quân thường xuất hiện ở hàng ghế đầu, kế tới giới tiếp vận và các cơ cấu yểm trợ. An ninh, khối chiến tranh chính trị tùy theo nhu cầu buổi họp, quý ông sẽ ngồi giữa đám ba quân, tức là tùy nghi ngồi cạnh quý ông quan trọng nêu trên, riêng phần hành phòng Xã Hội của... tôi, thì nhất định phải ngồi bét tỹ, chẳng lẽ không đi họp, nhưng đã họp thì lại cảm thấy chẳng có gì quan trọng.
Một hôm, vị cố vấn Mỹ thuyết trình, mở đầu có câu: "Ladies and gentlemen", vì thoáng thấy có tôi, phụ nữ trong phòng họp, vị tướng mỉm cười nhẹ, tới lúc tan buổi họp, ông nói: "Bên Mỹ, phụ nữ ngồi ở phía trên, dù chỉ hội họp thường".
Tôi "dạ" rồi ra khỏi hội trường một cách vô tư. Tất nhiên những buổi họp sau, tôi vẫn ngồi ở dãy ghế cuối cùng.
Mùng 1 Tết nguyên đán, quý vị trưởng phòng ban thường lên văn phòng Tư lệnh chúc Tết tướng, rồi tướng rời đại bản doanh NGUYỄN TRI PHƯƠNG ra trực thăng đi thị sát chiến trường. Nhưng chiều mùng 1 Tết, tôi lại hay tới tư dinh để chúc Tết tướng và phu nhân như thường lệ hằng năm thưở ấy.
Tướng hỏi thăm tôi đã đi lễ được mấy Chùa ở Đà Nẵng, khi tôi buột miệng thưa mới đi được một chùa.
Tôi muốn trở lại chuyện bàn cờ, bèn hỏi thăm tướng:
- Thưa trung tướng, trung tướng có hay chơi cờ tướng không ạ?
- Cũng thỉnh thoảng, nhưng hằng ngày đã theo dõi chiến trường, có khác gì bàn cờ đâu. Ủa, cô cũng biết cờ tướng à?
- Dạ không, nhưng cũng biết nhiệm vụ các quân cờ trên bàn cờ tướng.
- Vậy cô nghĩ thế nào?
- Thưa trung tướng, tướng thì là tướng rồi, còn sĩ như quý vị tham mưu và đơn vị trưởng, cứ xem như tượng là tiếp vận, quân cơ.
- Còn xe, pháo, mã, cô định nói nó là gì? Thiết giáp, pháo binh, vân vân à?
- Dạ không, phi, pháo, xe tăng cũng là... tượng thôi. Vận dụng từ bàn cờ ra thực tế, xe, pháo, mã chính là những đơn vị trực tiếp, những thân tín của tướng, đồng thời còn là gia đình gồm phu nhân, con cháu tướng.
Tướng nhìn tôi trầm ngâm, xem tôi có dở hơi, mát nặng không, đúng là luận điệu của nhi nữ thường tình, ông bỗng cau mày:
- Còn đám tốt, cô muốn kêu chúng là gì?
- Dạ thưa, đám tốt đúng là ba quân, tha nhân, v.v... không thuộc 2 thành phần trên.
- Ai chỉ cho cô nhận định đó? Bàn cờ tướng ở ngoài đời chỉ là một trong những phương tiện giải trí của những người nhàn hạ, hay một vài lý do khác, nó không phải là binh thư, binh pháp, nó đơn giản, tượng là voi, xe là xe, pháo là pháo. Chớ có vi von, kỳ quặc. Cô phải biết cái điều, tất cả các quân nhân bất cứ cấp nào, khi đi tác chiến, trong lúc giao tranh, không hề để hình ảnh, vợ, con, thân thuộc trong đầu óc, trước mặt chỉ có bom rơi, đạn nổ, và niềm tin tất thắng.
Thế nên, trên bàn cờ tướng, mất xe thì gián đoạn di chuyển, mất pháo thì không bắn phá được địch, và mất ngựa thì... đúng câu da ngựa bọc thây, chớ suy diễn lan man, không đúng đâu.
- Dạ.
23 năm sau, tôi có dịp gặp lại vị tướng thân kính và phu nhân. Phu nhân ngày xưa trướng rủ, màn che, võng lọng quyền quý, nay ở nơi tị nạn, văn minh, tiên tiến, phu nhân lái xe đi làm, đi chợ, đi tiệc tùng, hội hè giao tế, tướng với vẫn cách sống lặng lẽ xưa, luôn ở cạnh phu nhân trong bất cứ tình huống nào.
Được tướng và phu nhân mời đến ăn cơm khách, nhà tướng bình thường như nhà thiên hạ, phu nhân nhờ bạn đồng hành của tôi, chụp cho tấm hình kỷ niệm.
- "Cho Cao Mỵ Nhân đứng cạnh ông tướng nhé, thầy trò gặp lại nhau vui vẻ hả?". Thế là tôi đứng giữa 2 ông bà tướng. Nhưng quả tình là buồn, vị tướng bây giờ đã không còn phong thái chinh yên, ông mang chút ưu phiền thời thế.
Tôi chạnh nhớ bàn cờ tướng ngày xưa. Ồ, phu nhân tướng từ sau 30-4-1975, đã bước hẳn vào cuộc sống lưu vong, chính bà mới là người yểm trợ gia đình từ vật chất đến tinh thần, và chia sẻ vui, buồn cùng tướng nữa.
Song song với việc trị bệnh phổi trầm kha bằng thuốc men Âu Mỹ, lính yêu thương của Quân Đoàn I và Quân khu 1 đang định cư ở Texas, đã sưu tầm hàng giỏ lá và hạt đu đủ phơi khô gởi về Virginia để phu nhân sao sắc vị thuốc dân gian này, đưa tướng uống xem thử bệnh có thuyên giảm không. Tướng sống cùng bệnh thêm mấy năm, rồi lãng đãng hóa thân vào đại ngã.
Cuốn phim vị đại tướng của Đức trước khi suôi tay, ông mở to mắt nhìn người sĩ quan tùy viên, bảo rằng: "Hãy kể cho dân Đức biết về những chiến thắng của ông ta" kèm theo hình ảnh để lại.
Phút lâm chung của tướng, chắc chắn ông thản nhiên như ngày xưa, trước 1975, ông toàn đón Tết ở tiền đồn. Ông đã nhìn phu nhân và con cháu, cũng bình thản, rồi ra đi về cõi vô cùng.
Tại sao chúng tôi, những người lính thuộc Quân Đoàn I / Quân Khu 1 chưa hay không tổ chức được buổi tưởng niệm ông, dù chiến công của ông nhiều như lá cây rừng. Có lẽ những võ tướng thường không để lại dấu chân ngoài trận địa, trong lúc các văn quan khi chung cuộc, đã để lại nhiều bài bản trác tuyệt ở chốn nhân gian này.
Hawthorne, 2-2-1012
CAO MỴ NHÂN ( HNPĐ )
