“Tin đồn” về việc chính quyền quận 2 sẽ giải tỏa khu trường học của Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm xuất hiện vào Tháng Hai, lập tức thu hút sự chú ý và chia sẻ từ cộng đồng mạng, giới Công Giáo và những người yêu quý di sản văn hóa. Sau vài lần chứng kiến “giải tỏa hụt” tại đây, công luận nhân quyền một lần nữa lại dậy sóng.
Tổng lãnh sự Canada tại Sài Gòn đã phải đưa ra lời cảnh báo về
tương lai cận kề giải tỏa trắng tu viện này và nhà thờ Thủ Thiêm, hàm ý rằng
các di sản của Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm còn lâu đời hơn cả Canada, đồng
thời lên tiếng cảnh báo việc nhà cầm quyền thành phố dự định phá dỡ cơ sở tôn giáo
này.
Thế nhưng từ đó đến nay lại chưa có động tĩnh gì từ phía chính
quyền. Phía trước nhà thờ vẫn thậm thụt láo lác vài ba nhân viên an ninh, nhưng
không thấy hiện ra xe ủi theo kiểu “cày sâu cuốc bẫm.”
Vậy vì sao “tin đồn” giải tỏa xuất hiện và nhằm mục đích gì?
Quá khứ “tin đồn”
“Tin đồn” trên lại có nét khá tương đồng với “tin đồn” sẽ cưỡng
chế và giải tỏa chùa Liên Trì của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, xuất
hiện đều đặn hàng năm và đặc biệt trước Tháng Tám, 2016. Cứ thỉnh thoảng, Hòa
Thượng Thích Không Tánh, trụ trì chùa Liên Trì, lại được Phật tử nào đó cho
biết là chính quyền quận 2 “sẽ cưỡng chế chùa vào ngày X…” Nhưng điều lạ lùng
là có vẻ những nạn nhân tương lai của vụ giải tỏa không mấy tự hỏi là làm sao
Phật tử lại có thể biết được kế hoạch chi tiết ngày giờ cưỡng chế giải tỏa của
chính quyền – những chi tiết luôn nằm trong độ “tuyệt mật” của ngành công an,
dù là công an cấp quận?
Tất nhiên, sau tin tức đầy đe dọa đó được đưa ra, cả chùa mất
ngủ, còn Thầy Không Tánh lên huyết áp. Không khí trong chùa vào thời gian gần
“ngày X” căng như dây đàn. Thông tin về giải tỏa chùa cũng được đưa lên mạng xã
hội và gửi đến các cơ quan ngoại giao lẫn các tổ chức nhân quyền quốc tế.
Nhưng đến “ngày X,” mọi chuyện vẫn yên tĩnh. Chỉ có công an mặc
thường phục lượn lờ xung quanh chùa.
Phải đến vài ba lần sau khi có “tin đồn” tương tự trên, cũng là
vài ba lần Hòa Thượng Thích Không Tánh đau tim và phải đi bệnh viện, chùa Liên
Trì mới chính thức bị một lực lượng cưỡng chế lên tới vài ba trăm công an và dân
phòng. Thời điểm giải tỏa đó – Tháng Tám, 2016 – lại khá bất lợi cho chùa Liên
Trì: quan hệ Việt – Mỹ bất chợt lạnh đi dù Tổng Thống Mỹ Barack Obama vừa khoát
tay gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, còn công an
Việt Nam thì vừa ngạo mạn “Việt Nam sẽ vào TPP mà chẳng cần thả đứa nào” vừa
bắt đầu khởi động chiến dịch “bắt người,” trong lúc giới chức sắc tôn giáo ly
khai bị gia tăng đàn áp
Tiền vẫn trên hết
Giờ đây, “tin đồn” tái xuất dành cho giới tu sĩ hiền lành, thậm
chí hiền lành thái quá, của Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm. Hiện thời cũng là
giai đoạn chưa có gì khả quan về cải thiện nhân quyền ở Việt Nam. Ngay trước
khi “tin đồn” trên xuất hiện, hàng loạt người bất đồng chính kiến bị công an
bắt bớ, hàng loạt người khác bị “côn đồ công vụ” đánh đập dã man, một cuộc tuần
hành khiếu kiện của bà con giáo dân giáo xứ Song Ngọc ở miền Trung bị công an
Nghệ An hành hung không thương tiếc. Trong khi đó, quan hệ giữa Vatican với
chính quyền Việt Nam vẫn chưa đạt được “quan hệ đầy đủ” khi tòa thánh vẫn chưa
quyết định đặt đại diện thường trú tại Việt Nam.
Rõ là tiền vẫn trên hết. Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm tọa lạc
tại một vị trí sát sông Sài Gòn, nhìn thẳng sang khu trung tâm quận 1, có diện
tích đến vài chục ngàn mét vuông với giá thị trường lên đến hàng trăm triệu
đồng/mét vuông, quá đủ để khêu gợi con mắt thèm thuồng của những đại gia và
quan chức “2 Đ” (đất và đô la), và hứa hẹn không biết bao nhiêu lợi lộc nếu ai
đó “chiếm” được. Diện tích này lại lọt thỏm trong quy hoạch của dự án khu đô
thị mới Thủ Thiêm mà chính quyền luôn lấy cớ quy hoạch để giải tỏa đất tôn
giáo.
Vào năm 2015, dòng phải chịu một cơn hoảng loạn khi chính quyền
quận 2 kéo vài trăm công an và dân phòng định giải tỏa khu trường học. Tuy
nhiên, chiến dịch này phải tạm ngưng lại do bị cộng đồng quốc tế và giới Công
Giáo phản ứng quyết liệt.
Cũng vào năm 2015, nghe nói chính quyền ở Sài Gòn đã “cân lên
đặt xuống” giữa chùa Liên Trì và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm xem “cái nào giải
tỏa trắng dễ hơn.” Nếu xét về bản lĩnh, rõ ràng Hòa Thượng Thích Không Tánh
thuộc dạng “cứng đầu” hơn nhiều so với các soeur ở Dòng Mến Thánh Giá Thủ
Thiêm. So với thái độ dứt khoát không nhận bồi thường của hòa thượng, các soeur
lại có vẻ thiếu kinh nghiệm, thiếu thống nhất và không mấy quyết liệt vạch rõ
âm mưu chiếm đất của dòng tu này. Chính cách cư xử quá “mềm” như thế có thể ảnh
hưởng không nhỏ đến vị thế của Công Giáo Việt Nam và sự tồn vong của dòng.
Nhưng dòng này lại được sự quan tâm đặc biệt của không chỉ của
Giáo Hội Công Giáo trong nước mà cả giáo hội khắp thế giới. Chuyến thăm của
Hồng Y Reinhard Marx, chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Đức, đến dòng hồi đầu năm 2016
đủ nói lên mối quan tâm đó.
Thế là thay vì “bứng” Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm trước, chùa
Liên Trì đã bị chính quyền thành phố cho “thế mạng.” Vai trò của Giáo Hội Phật
Giáo Việt Nam Thống Nhất lại luôn bị chính quyền Việt Nam đặt ngoài vòng pháp
luật, càng khiến chùa trở thành ốc đảo chơ vơ dễ bị xâm phạm hơn.
“Ném đá dò đường”
Sau khi chùa Liên Trì bị san phẳng không còn bất kỳ vết tích gì,
Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm đương nhiên nằm trong “tầm ngắm” của chính quyền.
Nhiều thông tin cho biết chính quyền quận 2 (đứng đằng sau là chính quyền thành
phố) cùng những tổ hợp nhóm lợi ích sẽ không buông tha cho dòng.
So với chùa Liên Trì chỉ có diện tích hơn 600 thước vuông, khu
đất quá rộng của Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm sẽ là phần thưởng xứng đáng cho
giới tài phiệt có đủ dũng khí “vì nước quên thân, vì dân phục vụ.”
Cái cách xuất hiện “tin đồn” về giải tỏa khu trường học của dòng
Tháng Hai rất có thể là một động tác “ném đá dò đường,” tuân thủ chặt chẽ chiến
thuật tạo tác động tâm lý và từ đó gây khủng bố tâm lý hàng giáo phẩm giáo hội
Công Giáo, vượt quá sức chịu đựng của Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm khiến giới
các vị nơi đây buộc phải xống áo ra đi vào một ngày nào đó.
Nếu không bị cộng đồng và dư luận trong ngoài nước phản ứng mạnh mẽ,
việc chính quyền làm nhiều cách để lấn ép các nữ tu Dòng Mến Thánh Giá Thủ
Thiêm và giải tỏa khu nhà thờ này sẽ chỉ còn là thời gian nào trong năm 2017 mà
thôi.
