Nếu như trước đây, những năm đầu thập niên 2010, hàng loạt xe ba bánh Trung Quốc nhập vào Việt Nam, đánh bạt hàng loạt xe ba gác của người lao động Việt Nam, khiến cho các phu xe Sài Gòn phải một phen lao đao, người bỏ nghề, người chuyển sang chạy xe ôm, người nào có mối lâu dài thì bán áo tháo bành, cầm cố, thế chấp nhà cửa để vay tiền mua xe ba bánh Trung Quốc… Thì hiện nay, loại xe hơi điện của Trung Quốc lại một lần nữa khiến cho người lao động Việt Nam phải khốn đốn. Đời sống của các phu xe một lần nữa lâm vào cảnh nợ nần.

Giao thông bị tắt nghẽn vì xe Trung Quốc

Một người dân Sài Gòn tên Nhiệm, hiện sống tại quận 3, chia sẻ:

“Xe ba gác ngày xưa nhiều lắm, xe vua nữa, bây giờ không còn nữa, cảnh sát giao thông nó bảo cồng kềnh nó gom hết rồi, đâu còn cho phép  chạy nữa đâu. Chạy là chạy lén không à. Thời đó xe ba gác là xe Honda 67 độ, nếu tính theo tiền bây giờ cũng chừng ba bốn chục triệu đồng…”

Xe ba gác ngày xưa nhiều lắm, xe vua nữa, bây giờ không còn nữa, cảnh sát giao thông nó bảo cồng kềnh nó gom hết rồi, đâu còn cho phép chạy nữa đâu. Chạy là chạy lén không à. Thời đó xe ba gác là xe Honda 67 độ, nếu tính theo tiền bây giờ cũng chừng ba bốn chục triệu đồng… 
-Anh Nhiệm

Theo ông Nhiệm, tình trạng giao thông ở thành phố Sài Gòn hiện nay có thể nói là quá phức tạp, tình trạng kẹt xe có thể diễn ra ở bất cứ nơi nào trong thành phố đông dân này vì lượng xe càng ngày càng nhiều thêm, đặc biệt là các loại xe máy nhập từ Trung Quốc bán với giá thấp bằng 50% giá xe của Nhật từ những năm đầu thập niên 1990 đến nay đã bắt đầu hỏng hóc, nhả khói đen, khói trắng phì phà như người già hút thuốc giữa thành phố.

Không khí hết sức ô nhiễm, ngột ngạt, tiếng máy xe Trung Quốc nổ cũng đanh hơn, không êm như những tiếng máy xe của các nước khác, điều này gây tiếng ồn khó mà tưởng tượng được vào những giờ giao thông cao điểm. Đó là chưa kể đến hàng loạt xe ba bánh của Trung Quốc lượn lờ chở hàng khắp mọi nơi.

Vì đây là loại xe được nhà nước khuyến khích nhập khẩu và bắt buộc các phu xe phải dùng thay thế cho xe ba gác máy với chức năng tương  đương xe máy nên họ mặc sức đi vào những con đường có xe máy lưu thông với hàng hóa, ống nhựa, ống sắt dài lỉnh kỉnh, điều này gây khó khăn và nguy hiểm đối với những người đi xe máy trên cùng tuyến đường với họ. Nhưng đó cũng là chuyện của thời gian đầu các chủ xe ba gác Trung Quốc mới mua xe, được ưu tiên, về sau này thì họ cũng bị công an giao thông rượt ráo riết, hết đường kiếm cơm.

Ông Nhiệm lắc đầu tiếc nuối cái thời mà xích lô máy, ba gác máy và xe ôm thịnh hành, bởi thời đó những người làm thợ máy như ông dễ kiếm cơm, phu xe cũng dễ kiếm cơm. Một người đạp xe ba gác, muốn tăng công suất làm việc thì chỉ cần nâng xe ba gác đạp thành ba gác máy hoặc bán chiếc ba gác đạp, lấy ra vài chỉ vàng đến tìm ông, ông sẽ tư vấn cho họ đóng một giàn ba gác vừa với sức khỏe, chiều cao của họ, sau đó gắn máy Honda vào, xe chạy vừa êm, mạnh lại vừa bền, hợp với thể tạng từng người.

 

Xe ba gác đạp dùng để chứa hàng khi không được lưu thông. RFA PHOTO.

Đây là điều không thể có được ở xe ba gác Trung Quốc bởi tất cả các đợt hàng xe ba gác Trung Quốc nhập khẩu sang Việt Nam từ trước đến nay đều có chung một kích cỡ, mẫu mã và trọng tải mà theo họ cũng như phía cơ quan chức năng Việt Nam đều cho rằng đó là tiêu chuẩn hợp với thể trạng người Việt Nam, đó là chuẩn chung cho người Việt. Với xe ba gác máy tự chế thì không, tùy vào thể tạng, chiều cao, cân nặng của từng phu xe mà người thợ sẽ tư vấn, thiết kế mẫu xe cũng như dung lượng xi lanh hợp lý. Chính vì vậy, những người vốn rất thuần thục với chiếc ba gác máy tự chế của mình trở nên lúng túng và khó khăn khi điều khiển xe ba gác Trung Quốc.

Và trên hết là xe ba gác máy do thợ Việt Nam sáng chế với hệ thống máy của Nhật tiêu thụ xăng rất tiết kiệm, khác với xe ba gác máy Trung Quốc cứ uống xăng như bợm rượu. Chỉ cần 30km đã mất một lít xăng. Chính vì giá đầu tư cho xe lên đến gần một trăm triệu đồng cộng với giá xăng quá cao khiến cho cước phí vận chuyển tăng đột ngột khi ba gác Trung Quốc vận hành trên toàn thành phố mà chất lượng vận chuyển cũng chẳng có gì mới, mức thu nhập của người phu xe lại thấp hơn.

Và xe hơi điện Trung Quốc hiện tại

Một người lái xe ba gác máy tên Trúc, sống ở xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, Sài Gòn, chia sẻ:

“Hồi đó xe tôi mua đóng thuế xong thì chừng 40 triệu đồng, bây giờ nếu mua thì tốn chín mươi mấy, gần một trăm triệu đồng. Nếu mua xe không có giấy tờ thì chừng ba chục triệu đồng nhưng đi đến đâu nó hốt đến đó… Hiện nay người ta vẫn nhập linh kiện thường xuyên đó thôi. Chính vì vậy mà có những chiếc xe tự lắp có giá vài ba chục triệu đồng, không có giấy tờ. Xe hơi điện thì nó chưa phổ biến ở Sài Gòn, nó chạy yếu lắm…”

Hiện nay người ta vẫn nhập linh kiện thường xuyên đó thôi. Chính vì vậy mà có những chiếc xe tự lắp có giá vài ba chục triệu đồng, không có giấy tờ. Xe hơi điện thì nó chưa phổ biến ở Sài Gòn, nó chạy yếu lắm… 
-Anh Trúc

Theo ông Trúc, một chiếc xe hơi điện của Trung Quốc xuất hiện trên đường phố Sài Gòn, Việt Nam hiện nay chỉ cho thấy nhà nước Việt Nam đã thật sự bất lực và chỉ là con bù nhìn trong vấn đề điều hành, quản lý đất nước. Bởi hơn bào giờ hết, các thương gia Trung Quốc một lần nữa đánh bại những nhà chế tạo không chuyên nghiệp của Việt Nam.

Tại Việt Nam hiện nay đã có nhiều thợ máy, nông dân sáng chế ra chiếc xe hơi để đưa đón con đi học, với đà này, không bao lâu nữa, họ sẽ tiếp tục sáng tạo để làm nên những chiếc xe mà rất có thể trên 50% phụ tùng là của người Việt Nam chế tạo, và không bao lâu nữa, chiếc xe Ladalat huyền thoại của thời Việt Nam Cộng Hòa với hơn 40% phụ tùng Việt Nam sẽ trở thành một ký ức đẹp về khả năng lao động, sáng tạo của người Việt Nam.

Nhưng vì tự mày mò, không có công nghệ cũng như sự tài trợ từ nhà nước nên người thợ Việt Nam phải tốn kém rất nhiều trong quá trình sáng chế, họ không thể bán lại với giá thành thấp. Thay vì đầu tư, đưa thêm đội ngũ kĩ sư tư vấn để họ tiếp tục sáng chế, sáng tạo, nhà cầm quyền Việt Nam lại thả cửa cho xe hơi điện của Trung Quốc xâm nhập thị trường Việt Nam. Và đáng sợ nhất là loại xe này được ưu tiên không phải qua đăng kí, đăng kiểm gì cả trước ngành cảnh sát giao thông. Điều này kích thích hàng loạt kẻ có tiền sẵn sàng mua về cho con họ đến trường nhằm chống bụi, tránh nắng…

Có thể nói, hai lần nhà cầm quyền cấm thợ máy Việt Nam sáng chế ra xe ba gác máy và xe hơi Việt Nam để đưa xe ba gác máy Trung Quốc và bây giờ là xe hơi điện Trung Quốc vào Việt Nam là hai lần nhà cầm quyền đã thẳng tay đè bẹp thợ máy Việt Nam có đầu óc sáng tạo, đẩy người phu xe đến chỗ chật vật kiếm cơm bởi vốn đầu tư quá cao mà chất lượng sử dụng thì lại quá kém.

Một chiếc xe ba gác máy Trung Quốc sẽ uống xăng gần gấp đôi xe ba gác tự chế ở Sài Gòn, sẽ rất khó khăn cho người phu xe có vóc dáng nhỏ điều khiển và sẽ tốn gấp bảy lần số tiền bỏ ra mua một chiếc xe ba gác tự chế, điều này chỉ làm cho người phu xe vốn khó khăn càng thêm đau khổ vì chén cơm manh áo.

Và sắp tới đây, xe hơi điện xuất hiện, một lần nữa, người Việt Nam rơi vào trận địa của thụ động và bất chấp, cứ xài cho thoải mái trước mắt, tương lai con em gánh chịu thì không cần bàn. Vì không đơn giản một chiếc xe Trung Quốc nhập vào Việt Nam chỉ là việc mua và bán mà nó còn chở theo cả một chủ trương lớn của kẻ bành trướng. Thiết nghĩ không cần bàn thêm về thứ chù trương này nữa!

Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.