Với nhiều thế hệ của Sài Gòn, khi nhắc đến những mỹ nhân xưa của thành phố hoa lệ, thì cố nghệ sĩ Thanh Nga luôn đứng ở hàng đầu. Nhan sắc đẹp đẽ, thần thái duyên dáng, tâm tính hiền lành lương thiện, nhưng người nghệ sĩ này lại lận đận tình trường, đến khi có được hạnh phúc thì lại bạc mệnh...

Hồng nhan lênh đênh

Năm 1959, Thanh Nga lúc ấy mới hơn 17 tuổi, đã nổi tiếng trên sân khấu cải lương với Huy chương vàng Thanh Tâm và nhiều vai diễn được chú ý. Thời ấy, cô đào trẻ măng Thanh Nga, với giọng hát ngọt ngào, lối diễn gửi hồn và nhan sắc mặn mà, đẹp sáng rỡ từ làn da, ánh mắt khiến bao thiếu gia, công tử doanh nhân giàu có say mê, săn đón và quà cáp.

Nhưng cùng với sự hâm mộ nhiệt tình ấy là bao phiền toái, thậm chí cả nguy cơ. Ai chẳng biết giới nhà giàu và sĩ quan Sài Gòn thời ấy nếu không ăn chơi khét tiếng thì cũng vợ lớn vợ bé. Thanh Nga không yêu ai trong số ấy, nhưng hoàn cảnh đã khiến người con gái mới đôi mươi phải hết sức khéo léo để vừa không tiến đến với bất cứ mối quan hệ nào, vừa không làm phật ý các "ông lớn", gây nguy hại đến sự nghiệp của mình.

Nữ hoàng sân khấu Thanh Nga

Thanh Nga cũng có một mối tình đầu trong sáng và đẹp đẽ. Hồi ấy, ngày nào Thanh Nga đi diễn cũng mang về rất nhiều hoa, quà, của người hâm mộ tặng. Trong số đó, có một món quà đều đặn hàng đêm: Một đoá hồng nhung rực rỡ, tươi tắn. Ban đầu, Thanh Nga không để ý, nhưng dần dà, cô bắt đầu chú ý đến món quà giản dị mà đáng yêu ấy.

Rồi cô phát hiện ra người gửi, là một thanh niên cao ráo, thư sinh. Anh tên Tài, từng học cao học tại Pháp, là chủ nhiệm một tờ báo ở Sài Gòn.

Mối tình chớm nở trong trái tim cô gái trẻ, nhưng rồi chẳng thể đi đến đâu, vì một ngày, chàng si tình không đến thăm cô nữa, để lại trong cô bao hụt hẫng. Chàng thực ra là Đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, sau thời gian làm nhiệm vụ ở Sài Gòn, đã được phái đến nơi khác.

Thời gian dần trôi, Thanh Nga đã trở thành nghệ sĩ cải lương hàng đầu của Sài Gòn thời ấy, với mỗi đêm diễn bao giờ khách và người hâm mộ cũng đông kín rạp. Hình bóng người xưa cũng dần nhoà phai trong tâm trí. Thời gian này, Thanh Nga lại càng nhận nhiều lời tỏ tình, đeo đuổi. Người ta kể, có cậu ấm sai người chở đến nhà Thanh Nga tất cả mọi tiện nghi hiện đại nhất. Có "đại gia" tặng cô nhẫn kim cương, còn một vị chủ doanh nghiệp nọ bỏ tiền ra mua vé "bao rạp" cho toàn bộ nhân viên mình đi coi Thanh Nga diễn hàng tuần liền.

Nhưng rồi trái tim Thanh Nga đã rung động trước một nghệ sĩ cải lương khác, cũng nổi tiếng, đó là nghệ sĩ Thành Được.

Năm 1962, vợ chồng Út Bạch Lan và Thành Được rời gánh hát của bà Kim Chưởng để về Đoàn Thanh Minh - Thanh Nga do mẹ Thanh Nga làm chủ.  Thành Được, với sự từng trải, giọng ca ngọt ngào, cùng với sự tiếp xúc cùng nhau trong nhiều vai diễn đã khiến Thanh Nga cảm mến rồi yêu thương lúc nào không hay.

Nhiều người còn nói, cuộc hôn nhân đẹp của Thành Được với nghệ sĩ Út Bạch Lan tan vỡ, cũng một phần vì sự xuất hiện của Thanh Nga. Không phải lỗi của Thanh Nga, lỗi là ở trái tim người nghệ sĩ dễ yêu, dễ đắm đuối nhưng cũng mau thay đổi. Vẻ đẹp tươi trẻ, lộng lẫy của Thanh Nga đã khiến Thành Được quên lối về.

Cuộc hôn nhân của ông tan vỡ. Một thời gian dài sau đó, Thanh Nga và Thành Được đến với nhau. Họ là đôi tình nhân đẹp, cả trên sân khấu lẫn ngoài đời. Tưởng chừng sẽ là một kết thúc có hậu cho đôi trai tài gái sắc của Sài Gòn khi ấy. Nhưng rồi Thành Được, vẫn với một tâm hồn nghệ sĩ, mê chơi và nhạy cảm, dễ rung động với các hình bóng khác, khiến Thanh Nga nhiều tổn thương và đau khổ. Để đến khi Thanh Nga phát hiện ra Thành Được vẫn còn săn đón người yêu cũ của ông, cô đành nói lời chia tay.

Đêm chia tay, Thanh Nga nói, cô sẽ đi lấy chồng. Thành Được những tưởng đó chỉ là lời đùa của người đàn bà ghen tuông. Ngờ đâu Thanh Nga quyết tuyệt tình, sau đó nhanh chóng kết hôn với một sĩ quan của chế độ ngày ấy  như một sự "trả thù tình". Đó là cuộc hôn nhân với đám cưới linh đình nhưng không giấy giá thú, rồi tan rã chóng vánh

Người đàn ông của cuộc đời

Người đàn ông khiến Thanh Nga có những năm tháng bình yên và hạnh phúc nhất, đó là ông Phạm Duy Lân, người chồng chính thức, có giá thú và gắn bó với Thanh Nga đến những ngày tháng cuối đời.

Thanh Nga gặp Phạm Duy Lân trong lần bà cùng đoàn Bộ Thông tin đi lưu diễn tại Pháp. Ông Lân giữ cương vị Đổng lý văn phòng Bộ Thông tin, chịu trách nhiệm dẫn đoàn. Trong chuyến đi, ông Lân đã bị "sét đánh" trước nhan sắc và sự dịu dàng của Thanh Nga. Ông Lân âm thầm bày tỏ tình cảm với Thanh Nga bằng cách hết sức quan tâm, săn sóc cô. Sau chuyến đi ấy, cảm động trước tấm chân tình của ông Lân, Thanh Nga đã đồng ý làm vợ ông.

Lấy được Phạm Duy Lân, Thanh Nga mới được hưởng trọn vẹn cái hạnh phúc của người đàn bà được chồng hết mực yêu thương, chỉ yêu duy nhất mỗi mình. Ông Lân nổi tiếng yêu chiều vợ. Thanh Nga đi diễn đâu cũng có chồng đi theo, ầm thầm dõi theo, săn sóc.

Người không biết thì bảo tính ông ghen, theo để giữ bà. Người hiểu cái tính hiền lành chân thực và lòng yêu vợ của ông thì hiểu ông chỉ muốn hết lòng với vợ, không muốn xa vợ. Bạn bè của vợ chồng Thanh Nga còn kể, đến lúc bà ăn, bà tắm ông cũng không muốn rời xa. Những lúc lưu diễn, Thanh Nga đi tắm, ông Lân cứ đi loanh quanh phía ngoài buồng tắm. Nhiều người chọc ghẹo, Thanh Nga đi tắm rồi, anh cứ yên tâm, không ai xông vào cướp cô ấy được đâu, thì ông chỉ cười hiền mà giải thích, ông đứng ngoài để lỡ vợ tắm có thiếu gì thì còn kịp đưa cho cô ấy. Mối chân tình ấy làm ai cũng ngưỡng mộ.

Tình vợ chồng họ luôn ấm nồng, son sắt, và khi Thanh Nga sinh cho chồng một cậu con trai xinh xắn khoẻ mạnh, thì tiếng cười càng rộn rã trong ngôi nhà của họ. Nhưng người nghệ sĩ tài danh ấy dường như đã sinh ra để toả sáng trên sân khấu chỉ trong thời khắc ngắn ngủi của đời người.

Ở thời điểm Thanh Nga đang trên đỉnh cao sự nghiệp và viên mãn với hạnh phúc gia đình, thì tai hoạ xảy đến. Một lần, ở rạp Lao Động, khi Thanh Nga đang diễn thì bị những phần tử quá khích ném lựu đạn khiến hai nhạc công chết tại chỗ. Thanh Nga bị thương sau lưng, máu chảy ướt đẫm chiếc áo dài đang mặc. Ông Lân phải ẵm xốc vợ chạy thẳng xuống mấy tầng hầm ở rạp Lao Động để thoát ra ngoài.

Tai hoạ chưa hết, đêm 26/11/1978, sau khi diễn xong vở cải lương Thái hậu Dương Vân Nga ở rạp hát Cao Đồng Hưng, Thanh Nga lên xe Volkswagen do ông Lân chồng bà cầm lái để về nhà. Thanh Nga ngồi băng ghế phía sau với con trai 5 tuổi tên Cúc Cu. Ở ghế trước, cạnh tài xế có võ sư Nguyễn Văn Các, làm vệ sĩ bảo vệ Thanh Nga. Xe về đến cổng nhà, hai kẻ lạ mặt xuất hiện, khống chế vệ sĩ và định bắt cóc con trai của hai vợ chồng Thanh Nga. Khi hai vợ chồng chống cự quyết liệt, chúng đã nổ súng bắn chết cả hai rồi tháo chạy.

Cái chết của người nghệ sĩ tài sắc vẹn toàn đã làm người dân cả thành phố bàng hoàng, phẫn nộ. Hàng nghìn người đã rơi nước mắt tiễn đưa Thanh Nga. Rất nhiều năm sau, cứ mỗi ngày giỗ Thanh Nga, vẫn có những bông hoa lạ đặt trên mộ bà. Hoa của những người hâm mộ vô danh vẫn luôn yêu mến, nhớ thương Thanh Nga.

Trong lòng những bạn bè, người quý mến Thanh Nga, hình ảnh của bà vẫn luôn đẹp đẽ, lung linh. Sau này, khi đã ở tuổi gần đất xa trời, nghệ sĩ Thành Được khi kể câu chuyện tình của mình và Thanh Nga, nhắc lại rằng, ngày ấy khi bị Thanh Nga chia tay, ông rời đoàn, đau đến mức cạo trọc đầu.

Nhìn lại cuộc đời mình, tuy yêu nhiều, rung động không ít, Thanh Nga mới chính là người đàn bà khiến ông yêu thương nhất, để lại nhiều niềm đau, luyến tiếc sâu sắc nhất. Bởi theo ông, Thanh Nga không chỉ tài, không chỉ đẹp rạng rỡ mà còn duyên dáng, thu hút, có chiều sâu tâm hồn và thiện lương trong sáng...

Sau đó, những kẻ bắn chết vợ chồng Thanh Nga đã bị bắt và tử hình. Trải nhiều chục năm qua, Thanh Nga vẫn là một nghệ sĩ lớn, sống trong lòng người như một "nữ hoàng" của sân khấu cải lươngNam bộ qua các thời đại.

Thanh Nga mất đi, nhưng  những vai diễn của bà đã trở thành gia tài vô giá của nghệ thuật cải lương Việt Nam, vẫn luôn được các thế hệ về sau gìn giữ, trân trọng.

Trân Trân

Hoài Khánh chuyển