Getty Images

Minh Anh

Chỉ trong vòng có vài năm gần đây, Singapore, một đảo quốc bé nhỏ với khoảng hơn 5 triệu dân đã trở thành gần như là thiên đường cho các nhà nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước. Chính phủ chú trọng đầu tư nhiều vào khoa học và công nghệ với tham vọng biến đảo quốc thành một xã hội tri thức.

Liên quan đến chủ đề này, bài phóng sự đề tựa « Singapore thiên đường khoa học », đăng phụ trương Khoa học và Công nghệ của báo Le Monde đặt câu hỏi « liệu kết quả có đúng với những lời hứa hẹn hay chưa ? ». Vào những năm 2000, giống như châu Âu vào thời điểm ấy, Singapore dấn thân theo nền « kinh tế tri thức » và quyết định đầu tư cho nghiên cứu khoa học và chất xám. Nếu như châu Âu làm nhát chừng, thì Singapore lại làm mạnh.

Nhờ tăng trưởng luôn ở mức hai con số, tức là từ 10% năm, đảo quốc đã nhân đôi ngân sách cho nghiên cứu : từ 1 ,34% tổng sản phẩm nội địa năm 1996 lên 2,65% GDP năm 2008. Một mức chi còn cao hơn của Pháp nhưng vẫn thấp hơn so với Đan Mạch, vốn có cùng số dân. Tuy nhiên, Singapore không có ý định dừng lại ở mức đó, ngân sách cho nghiên cứu vẫn tiếp tục tăng đều. Và chính phủ cũng đã ấn định phải đạt ở mức 3% của GDP, tức ngang ngửa với các nước có mức chi cho khoa học cao nhất như Nhật Bản, Phần Lan, Thụy Điển, Đài Loan, Hàn Quốc…

Sau hơn 10 năm đầu tư không ngừng, giờ đây các nỗ lực bắt đầu đơm hoa kết trái. Các trường đại học lớn của Singapore đã lọt vào top các đại học hàng đầu tại châu Á, đứng sau Nhật Bản và trên Trung Qu ốc. Le Monde lấy ví dụ hai trường đại học danh tiếng nhất của Singapore là Đại học Công nghệ Nanyang (NTU) và đại học quốc gia Singapore (NUS).

Ông Bertil Andersson, chủ tịch NTU, từng là chủ tịch một trường đại học tại Thụy Điển và chủ tịch Quỹ nghiên cứu khoa học châu Âu (có trụ sở tại Strasbourg), cho biết trong vòng có sáu năm, lượng nghiên cứu sinh đến ghi danh tại trường và số lượng các công trình nghiên cứu được đăng tải đã tăng lên gấp 4 lần.

Với xu hướng phát triển đó, NTU tiếp tục phát triển khu học xá có khả năng tiếp nhận đến 34000 sinh viên, với nhiều tiện ích như khu nhà ở, có thể đón nhận đến 2/3 số sinh viên, khu tự học và mở thêm một số ngành học mới.

Về phần trường đại học quốc gia Singapore – NUS, Le Monde cho biết chính phủ đầu tư xây dựng nhiều trung tâm nghiên cứu như Campus for Recherche Excellence and Technological Enterprise, nơi tọa lạc các phòng thí nghiệm chung với các trường đại học nước ngoài danh tiếng như Massachusetts Institut of Technology (MIT) của Mỹ, Technion của Israel hay Viện Công nghệ Thụy Sỹ tại thành phố Zurich. Cũng tại NUS, thủ tướng đã cho thành lập National Research Foundation vào năm 2006 theo hình thức gọi thầu.

Bên cạnh hai trường đại học danh tiếng đó, Singapore còn sở hữu nhiều trung tâm công nghệ nổi tiếng khác, chẳng hạn như A*Star, trực thuộc Bộ công nghiệp, tập trung chủ yếu trong các lãnh vực y-sinh học, công nghệ thông tin…

Theo như nhận định của ông Bertil Andersson, tại Singapore, nghiên cứu khoa học phát triển mạnh như vũ bão, « lao nhanh như tên lửa », chứ không « trì trệ như tại châu Âu ». Le Monde nhìn nhận, trong túi rủng rỉnh thì cái gì cũng dễ dàng cả. Tuy nhiên, không vì thế mà đảo quốc bé nhỏ nhưng tham vọng lớn lao lại phung phí tiền một cách vô tội vạ. Chính phủ ấn định các mục tiêu ưu tiên phát triển, và nghiên cứu khoa học phải hỗ trợ cho sự đổi mới để phục vụ cho các tiện ích của đất nước.

Le Monde lưu ý, đảo quốc đã đạt những thành tựu như ngày nay cũng nhờ vào chính sách gọi thầu – theo tiêu chuẩn quốc tế cho nghiên cứu khoa học. Trên thực tế, chính phủ không có sáng tạo ra mô hình mới mẻ nào, mà chủ yếu dựa trên các hệ thống đã tồn tại sẵn, nhất là mô hình Anh. Theo đó, chính quyền thực hiện chính sách gọi thầu cho các dự án ba, năm hay mười năm, theo quan điểm « chuyển giao công nghệ » thông qua hợp tác với các nhà công nghiệp và mua bằng sáng chế nhằm thúc đẩy nhanh hơn nữa quá trình từ khám phá cho đến ứng dụng.

Ngoài các nỗ lực của chính bản thân chính phủ, Le Monde còn phải nhìn nhận rằng, hiện tại đất nước đang sở hữu cái gọi là « thiên thời, địa lợi ». Vì là một trong những cảng biển lớn nhất thế giới, Singapore đã là một giao lộ thương mại lớn của thế giới. Vì thế, có rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài đến đây thành lập cơ sở (kể cả vì lý do thuế). Mặt khác, đảo quốc có lợi thế là nền chính trị ổn định. Và tiếng Anh là một trong bốn ngôn ngữ chính thức (bao gồm cả tiếng ta-mun, Malaysia và tiếng Hoa).

Một điểm hấp dẫn khác thu hút không ít các nhà khoa học phương Tây đến đảo quốc làm việc đó là chính phủ tạo đủ mọi điều kiện để ổn định cuộc sống, từ chuyện kiếm việc làm cho người bạn đời, đến chuyện ăn ở và học hành của con cái.

Thế nhưng, Le Monde nhận thấy rằng không có gì là hoàn hảo cả. Diện tích quá bé nhỏ nên cũng hạn chế phần nào các năng lực hay khả năng thực hiện các thử nghiệm lâm sàng. Việc ở xa cũng làm việc cung cấp thiết bị trở nên đắt đỏ và mất nhiều thời gian. Điều mà nhiều nhà khoa học lấy làm tiếc nhiều nhất đó là các sinh viên châu Á thiếu tính sáng tạo , không giống như các sinh viên châu Âu, theo như nhận định của một nhà khoa học Pháp.

Minh Anh ( RFI