(Đây không phải là một bài bình thơ mà chỉ là vài nhận xét “xổi” của một người đọc gặp được bài thơ ưa thích.)

SÀI GÒN ĐAU

em yêu Sài Gòn, vì nơi đó có một người đau
một người mất những vàng son quá khứ…
sông cạn gió
đường cạn dần cây lá
mà mắt anh không cạn những mùa xưa!

Sài Gòn của anh
một thời Công Lý
một thời Tự Do
Sài Gòn của một thời Thương Xá
em bước qua, ngơ ngẩn mắt quê mùa

một thời của anh – em chưa trải nắng mưa
chưa vào kho sách cũ
chưa nỗi nhớ thắt lòng
chưa vướng một niềm riêng
không có tình yêu, Sài Gòn như đất trống
như câu thơ lạc vận chẳng neo hồn (1)

không giữ lại dáng hình xưa được nữa
Sài Gòn đau ngơ ngác buổi em về
anh ở đâu những ngày cây lá đổ
có đợi chờ bàn tay nắm sẻ chia?

có chờ nghe em nói giữa ngàn khuya
xa xót lắm những thờ ơ đã lỡ
Sài Gòn đau … Sài Gòn đau … anh ơi, thêm một miền tiếc nhớ
thêm một lần lặng đắng để thầm thương…

(Đinh Thị Thu Vân)

Lần đầu đọc Sài Gòn Đau của Đinh Thị Thu Vân, bài thơ tác giả cho biết viết đã gần 2 năm trước, ngay câu thơ đầu tiên tôi đã “bị” chị cuốn vào dòng cảm xúc của tứ thơ:

“em yêu Sài Gòn, vì nơi đó có một người đau
một người mất những vàng son quá khứ”

Người Đó là ai? Một người thân yêu trong tâm tưởng, hay chỉ là một “bóng dáng người” chị mượn để nói đến hàng triệu người miền Nam đã đau vì “mất những vàng son quá khứ”? Tôi không có câu trả lời. Nhưng đâu có hề gì. Đọc tiếp mấy câu sau tôi có cảm giác là chị không viết cho ai khác mà là cho riêng tôi.

“sông cạn gió
đường cạn dần cây lá
mà mắt anh không cạn những mùa xưa
Sài Gòn của anh
một thời Công Lý
một thời Tự Do
Sài Gòn của một thời Thương Xá"

thì “anh” đó chính là tôi chứ còn ai nữa! Và tôi tin là sẽ có không ít người – không cần sống ở Sài Gòn mà chỉ cần đến thăm thành phố ấy một đôi lần khi “vẫn còn dáng hình xưa cũ” - cũng có cảm giác như tôi.
Và đây là đoạn cuối - đoạn hay nhất của bài thơ:

“không giữ lại dáng hình xưa được nữa
Sài Gòn đau ngơ ngác buổi em về
anh ở đâu những ngày cây lá đổ
có đợi chờ bàn tay nắm sẻ chia?
có chờ nghe em nói giữa ngàn khuya
xa xót lắm những thờ ơ đã lỡ
Sài Gòn đau … Sài Gòn đau … anh ơi, thêm một miền tiếc nhớ
thêm một lần lặng đắng để thầm thương”

rất lãng mạn, rất đau và rất … đẹp

Ngôn ngữ, hình ảnh trong Sài Gòn Đau đẹp, lạ và sang. Chị đã dừng lại đúng lúc để không bước qua lãnh địa của “điệu” và sến.
Những gì tôi viết nãy giờ chỉ là cái tài, cái “khéo” về kỹ thuật. Cái hay của bài thơ mà khiến tôi vẫn còn bâng khuâng xao xuyến khi viết những dòng chữ này chính là cảm xúc. Cảm xúc đầy ắp, không phải chỉ tụ lại ở một câu, một đọạn như nhiều bài thơ khác, mà tỏa ra gần như đều khắp, bàng bạc trong mỗi chữ, mỗi câu. Tôi có cảm giác là ngay cả giữa những hàng kẻ cũng đẫm ướt những đau thương, tiếc nhớ. Thứ cảm xúc này không thể giả mạo mà chỉ có thể đến từ một tâm hồn trĩu nặng tiếc nhớ, đau thương.

Tôi đã nói lời Chào Tạm Biệt,  nhưng đọc bài thơ lại thấy vấn vương. Thôi thì bướm lại bay về thăm khu vườn xưa cũ. Chỉ xin ai đó đừng khua tay xua đuổi bướm đi.

Phạm Đức Nhì

nhidpham@gmail.com

CHÚ THÍCH

1/ Bài thơ có một câu rất tượng hình, rất đẹp nhưng hình như đã không còn đúng nữa:
“như câu thơ lạc vận chẳng neo hồn”
Với sự thay đổi đến chóng mặt của hình thức thơ, thơ chẳng neo hồn là vì nhiều lý do khác chứ không phải vì lạc vận; có khi nhờ lạc vận (thoát vận) mà đoạn thơ hay hơn.
Tôi không đưa nhận xét này vào bài viết vì nó làm nghẽn dòng cảm xúc, làm người đọc mất hứng khi đang thả hồn thưởng thức cái đẹp của bài thơ

PHỤ LỤC:

  CHÀO TẠM BIỆT

 Cũng vì nhìn khuôn mặt “buồn đến tê tái lòng” của “nàng”, thấy “thương” quá nên tôi - một kẻ mới chập chững bước vào sân chơi facebook – đã mạnh dạn bấm vào add friend để làm quen, và ngay tối hôm ấy trở thành bạn với Đinh Thị Thu Vân để rồi mấy ngày sau phải lòng với bài thơ Trái Tim Rao Bán của chị. Tôi đã bỏ ra gần một tháng trời ăn ngủ với bài thơ để cho ra đời hai bài viết, giới thiệu đến bạn đọc cái hay, cái đẹp của thi phẩm rất độc đáo này.

Hai bài viết mà tâm điểm là Trái Tim Rao Bán đã xuất hiện trên một số trang web ở trong nước và hải ngoại, nhưng đặc biệt, khi mang về trang nhà của ĐTTV trên FB, đã được bạn bè và những người yêu mến thơ chị tìm đọc với sự quan tâm sâu sắc. Đã có một số bình luận đề cập đến những ưu điểm và khuyết điểm của bài viết; tôi cũng có trao đổi khá thú vị với một vài người. Vẫn còn một chút khác biệt nho nhỏ trong cách nhìn nhận và đánh giá thơ ca nhưng nói chung không khí trò chuyện hòa nhã, lịch sự và thân tình. Xin cám ơn những người bạn của ĐTTV – đã đối xử tốt với một kẻ xa lạ như tôi.

Biết chị là Hoa đã vắng chủ và đang thèm một bờ vai
 
làm sao cho em vài tích tắc
vài tích tắc thôi mà
vài tích tắc
vùi thương trên vai xa...(Nhớ, ĐTTV)

tôi đã mấy lần bóng gió đưa đôi vai rắn chắc của mình cho mượn nhưng lần nào chị cũng lắc đầu và “chỉ tay ra hướng Quốc Lộ”. Hiểu ý chị, tôi nhớ lại đoạn kết đã viết về bài thơ Chạm của nữ sĩ Đậu Thị Thương: “Tôi chỉ là con bướm thơ đa tình, thấy vườn thơ cô hay hay, là lạ bay đến lượn chơi đôi vòng để thưởng thức hương thơm, vẻ đẹp. Giờ đây xin gởi đến cô chủ vườn lời cám ơn chân thành và xin được vẫy tay từ biệt để bay đến những vườn thơ mới.”

Cũng với ý ấy, xin Chào Tạm Biệt nhà thơ Đinh Thị Thu Vân. Xin chào những người bạn thân mến của chị trên FB. Nếu có “duyên thơ”chúng ta sẽ gặp lại.
Trân trọng,
Phạm Đức Nhì
nhidpham@gmail.com
phamnhibinhtho.blogspot.com