Đăng ngày: 29/03/2024 - 16:05

3 phút

(Reuters) – Việt Nam : Kinh tế tăng 5,66% trong quý I nhờ xuất khẩu tăng mạnh, dù cước vận chuyển tăng do khủng hoảng ở Hồng Hải. Theo dữ liệu được chính phủ Việt Nam công bố ngày 29/03/2024, trong ba tháng đầu năm, tăng trưởng của Việt Nam tăng 3,41% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng thấp hơn mức tăng trưởng 6,72% của quý IV/2023. Xuất khẩu gạo của Việt Nam trong quý I đạt 2,1 triệu tấn, tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái.

(AFP) – Nga oanh kích 3 nhà máy điện ở Ukraina. Các nhà máy bị nhắm đến nằm ở các vùng Dnipropetrovsk, Poltava và Cherkasy. Ukraina cho biết đã bắn hạ 84 trong tổng số 99 tên lửa và drone do Nga phóng đi trong đêm 28-29/03/2024. Trong khi đó, Ba Lan cho biết đã điều chiến đấu cơ tăng cường bảo vệ không phận sau khi Nga phóng tên lửa sang Ukraina. 

(AFP) – Ngoại trưởng Pháp công du Trung Quốc. Theo bộ Ngoại Giao Pháp ngày 29/03/2024, ông Stéphane Sejourné đến Bắc Kinh ngày 01/04 theo lời mời của đồng nhiệm Trung Quốc Vương Nghị. Chuyến công du của ngoại trưởng Pháp cũng nhằm đánh dấu kỉ niệm 60 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao.

(Reuters) – Tư lệnh hải quân Đài Loan thăm Hoa Kỳ vào tuần tới. Theo 6 nguồn tin, được Reuters trích dẫn ngày 29/03/2024, tư lệnh Hải Quân Tang Hua sẽ thăm Hawai, trụ sở của Bộ Tư Lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương Hoa Kỳ. Sau đó, từ ngày 08-10/03, ông tham dự một hội thảo về Biển - Hàng Không - Không Gian gần Washington và có thể gặp đô đốc Lisa Franchetti, người đứng đầu các hoạt động hải quân Hoa Kỳ. Ông Tang Hua sẽ thảo luận với các đối tác Mỹ về cách tăng cường hợp tác hải quân song phương trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng các mối đe dọa đối với Đài Loan. 

(Reuters) – Du khách háo hức đón xem nhật thực toàn phần ở thác Niagara. Từ những chuyến tham quan bằng tàu cổ điển có giá gần 4.000 đô la/người cho đến các phòng khách sạn ở mức 1.600 đô la/đêm, các doanh nghiệp trong và xung quanh thác Niagara hùng vĩ đang chuẩn bị bội thu nhờ nhật thực toàn phần vào ngày 08/04/2024. Khu vực có thác nước nằm dọc theo biên giới Canada-Mỹ dự kiến sẽ tiếp đón khoảng một triệu du khách trong dịp này. 

(AFP) – Xiaomi ra mắt ô tô điện. Tập đoàn khổng lồ về công nghệ Xiaomi của Trung Quốc, hôm qua 28/03/2024, đã trình làng chiếc ô tô điện đầu tiên tại Bắc Kinh, chính thức bước vào cuộc cạnh tranh khốc liệt trên thị trường xe hơi. Tổng giám đốc Xiaomi Lôi Quân (Lei Jun) cho biết trên mạng xã hội rằng “dòng xe Xiaomi SU7 hiện đã mở nhận đơn đặt hàng”. 

(AP) – Mỹ : Phải mất nhiều năm để xây lại cây cầu bị sập ở Baltimore. Việc xây dựng lại cây cầu Francis Scott Key bị sập ở Baltimore, bang Maryland có thể mất ít nhất từ 18 tháng cho đến vài năm, trong khi chi phí có thể lên tới ít nhất 400 triệu đô la hoặc thậm chí nhiều hơn thế, khi các chuyên gia còn phải thẩm định rất nhiều công đoạn từ việc thiết kế cây cầu mới cho đến việc các quan chức chính phủ phải thúc đẩy bộ máy quan liêu cấp giấy phép thi công… Theo Ben Schafer, giáo sư kỹ thuật tại đại học Johns Hopkins, dự án này có thể mất từ 5 đến 7 năm. 

Vẫn chưa thể giải đáp nhiều câu hỏi một tuần lễ sau vụ khủng bố nhắm vào nhà hát Crocus City Hall ở Matxcơva hôm 22/03/2024. Điện Kremlin tập trung tìm cách quy trách nhiệm cho Ukraina đứng đằng sau vụ tấn công đẫm máu nhất từ nhiều năm qua cho dù tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo /Daech/IS-K nhận là tác giả. 

Nga và tổ chức Hồi Giáo Daech/ISRAEL : mối thâm thù

Công luận Nga có thể là đã quên Daech từ sau vụ khủng bố hồi năm 2017 đánh vào một trạm xe điện ngầm ở thành phố Saint Petersbourg, làm 15 người thiệt mạng. Đó là đợt gần đây nhất phong trào thánh chiến Hồi Giáo cực đoan tiến hành trên lãnh thổ Nga. Nhưng nước Nga luôn là một mục tiêu ám ảnh các toán thánh chiến Hồi Giáo vũ trang.

Giám đốc nghiên cứu Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược IRIS của Pháp, Jean de Gliniasty, hôm 26/03/2024 trong một bài tham luận trên trang chủ của viện này nêu bật Afghanistan, Tchetchenia và Syria : ba lý do khiến các mạng lưới Hồi Giáo cực đoan nhắm vào Matxcơva.

Từ khi đưa quân xâm chiếm Afghanistan năm 1979 và trong suốt mười năm hiện diện tại quốc gia Hồi Giáo Nam Á này, Matxcơva luôn « vấp phải lực lượng Hồi Giáo Afghanistan được Mỹ trang bị vũ khí và một phần trong số đó đã trở thành Al Qaeda sau này. Hai cuộc chiến tại Tchetchenia năm 1996 và 2000 nuôi dưỡng cho phong trào thánh chiến trong vùng Capkaz. Rồi tại Syria, từ khi yểm trợ chính quyền Damas, Nga phải đối mặt với Daech. Từ 2021 khi Hoa Kỳ rút quân khỏi Afghanistan, Taliban và Daech đã lao vào một cuộc đối đầu và mối quan hệ tương đối tốt giữa Matxcơva với lực lượng Taliban, khiến nước Nga trở thành mục tiêu tấn công trong mắt tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo ».

Từ khi lên cầm quyền năm 2000 Vladimir Putin đã nhiều lần phải đối mặt với các vụ khủng bố tàn bạo (hơn 300 người chết trong vụ bắt giữ con tin tại một trường học ở Beslan, cách thủ đô Matxcơva hơn 1700 km về hướng đông nam, hồi năm 2004) nhắm vào các công dân Nga. Gần đây nhất là vào tháng 9/2022 khi Daech tấn công tòa đại sứ Nga ở Kabul, Afghanistan, làm 10 người thiệt mạng.

Về câu hỏi tại sao Daech ra tay vào thời điểm này, tất cả giới trong ngành đều đưa ra cùng một nhận định : IS/ Daech tận dụng thời cơ nhân viên an ninh và tình báo Nga được huy động theo dõi Ukraina và của chính các công dân Nga đề phòng mọi mầm mống nổi loạn chống Vladimir Putin.

Trả lời tạp chí Le Grand Continent hôm 25/03/2024 Hugo Micheron, chuyên gia về Trung Đông giảng dậy tại trường Khoa Học Chính Trị Paris, Sciences Po. bổ sung thêm ba ý. 

Một là hình ảnh tang tóc và nhà hát Crocus City Hall cháy rụi phủ nhận luận điểm cho rằng tất cả các kẻ thù của phương Tây đều là những đồng minh của nước Nga, đồng thời Daech thách thức nước Nga « cận thị » không nhìn thấy đâu là những mối đe dọa thực sự.

Điểm thứ nhì theo chuyên gia Micheron là dưới nhãn quan của Daech, trên thế giới như thể chỉ có hai phe : những người trung thành với phe thánh chiến và những kẻ « ngoại đạo ». Trong danh sách « những kẻ ngoại đạo » đó thì không chỉ có Nga mà ngay cả những nước Hồi giáo như Iran hay Thổ Nhĩ Kỳ cũng là « những mục tiêu chính đáng như là Mỹ hay châu Âu ».

Điểm thứ ba giáo sư trường Sciences Po. Paris ghi nhận trong bài trả lời phỏng vấn của báo Le Grand Continent, là « chiến lược chống khủng bố của Nga không hiệu quả hơn so với của các nước phương Tây ».

Hai mươi năm sau khi tuyên chiến với quân thánh chiến Hồi Giáo, Matxcơva lại là mục tiêu khủng bố tấn công.

Hugo Micheron giải thích : Matxcơva đã phải đương đầu với các nhóm thánh chiến từ những năm 1990, vào thời điểm mà nước Nga còn đang trong thế yếu, phải gầy dựng lại cả hệ thống chính trị và kinh tế sau khi chế độ Liên Xô sụp đổ. Khi đó « các phong trào Hồi Giáo thánh chiến năng động tại Tchetchenia đã thừa thắng xông lên ». Nhưng chính quyền Vladimir Putin đã mạnh tay giải quyết vụ bắt giữ con tin tại một nhà hát ở Matxcơva năm 2002. Tổng thống Putin « khai thác » thảm họa này để trục lợi về mặt chính trị.

Hai mươi năm sau báo chí phương Tây vẫn còn nhớ đến câu nói để đời của nguyên thủ Nga : ông sẽ « truy lùng những kẻ khủng bố đến tận trong nhà xí », ngụ ý những kẻ gây ra tội ác, thì có chạy đằng trời cũng không thoát !

Sự bành trướng và sức mạnh từ các tác nhân phi nhà nước

Điều đáng tiếc là theo như ghi nhận của giáo sư Micheron, « một cách cơ bản, quốc tế vẫn không  hiểu được rằng thánh chiến Hồi Giáo là những tác nhân địa chính trị thực thụ, là một lực lượng hoàn toàn độc lập ».

Loạt khủng bố tại Hoa Kỳ ngày 11/09/2001 đã chứng minh rằng các mạng lưới thánh chiến Hồi Giáo là « một tác nhân địa chính trị, khi mà họ làm thay đổi cục diện quốc tế. Thực chất mục tiêu chống khủng bố của Hoa Kỳ đã thay đổi sau biến cố nói trên. Giờ đây thế giới tiếp tục phạm sai lầm cũ (…)  vẫn không trông thấy vai trò càng lúc càng lớn của các tác nhân phi nhà nước ».

Để minh chứng cho sự cận thị đó của các nhà quan sát phương Tây, giáo sư Hugo Micheron nêu lên nhiều thí dụ cụ thể : « Từ đầu cuộc nội chiến ở Syria, năm 2011, vai trò càng lúc càng lớn của Al Qaeda, rồi của Daech kể từ 2013 trở đi đã quá rõ rằng. Nhưng mãi đến 2014 và khi mà tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo được thành lập sau khi chiếm được Raqqa và Mossul, thì giới quan sát mới công nhận phe thánh chiến Hồi Giáo là những tác nhân hàng đầu (…) » trên hồ sơ này. 

Tương tự như vậy, người ta cũng đã có cái nhìn sai lệch về những chuyển biến và vị trí trung tâm của các nhóm phi nhà nước này. « Taliban, trước khi Mỹ rởi khỏi Afghanistan, lực lượng này đã chiếm lại và kiểm soát quyền lực » tại quốc gia Nam Á này.

Trong trường hợp của tập đoàn « Wagner tại Nga, chính quyền vẫn để ý tới, và từ lâu nay Matxcơva vẫn sử dụng các nhóm phi nhà nước  như công cụ để thực hiện một số mục tiêu về mặt địa chính trị ở Châu Phi và những nơi khác nữa ». Nhưng đó là một lực lượng có tổ chức độc lập... 

Nhìn sang Cận Đông vụ tấn công hôm 07/10/2023 Hamas tiến hành đã khiến từ « Iran đến Israel bất ngờ ». Phong trào Hồi Giáo Palestine này đẩy toàn bộ khu vực vào thế kẹt vì phá hỏng tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa Israel với các nước trong vùng Vịnh.

Biến cố 07/10 năm ngoái tác động trực tiếp đến bang giao quốc tế. Giáo sư Micheron xem đây là bằng chứng rõ rệt nhất cho thấy các tổ chức phi nhà nước « có hẳn những tính toán riêng » của họ và vào thời điểm mà quốc tế tập trung vào chiến tranh Ukraina thì « các nhóm thánh chiến Hồi Giáo đang chỉ rõ ra rằng cộng đồng quốc tế bắt buộc phải nhìn nhận vai trò và tầm mức quan trọng của số này trong quan hệ quốc tế, đặc biệt là trong những cuộc khủng hoảng mà mọi người không trông thấy ở trước mắt ».   

Đăng ngày: 29/03/2024 - 16:03

2 phút

Trước đó, nhiều nước trong khu vực cũng bày tỏ quan ngại. Người phát ngôn bộ Ngoại Giao Mỹ Mathiew Miller cho rằng « Hoa Kỳ không phải là nước duy nhất quan ngại sâu sắc mà nhiều đối tác của Mỹ ở trong vùng cũng quan ngại tương tự ». Theo ông Miller, Washington kêu gọi chính quyền Caracas tổ chức các cuộc bầu cử « tự do và công bằng ». Ngay lập tức, Hội Đồng Bầu Cử Quốc Gia Venezuela ra thông cáo lên án Mỹ.

Thông tín viên RFI Alice Campaignolle tại Caracas tường trình :

Theo Hội Đồng Bầu Cử Quốc Gia (CNE), mục tiêu của Mỹ có lẽ là nhằm « làm mất uy tín một trong những định chế vững chắc nhất của nền dân chủ vững mạnh Venezuela ». Tuy nhiên, tại Venezuela, quyền bầu cử lại là chủ đề của những lời chỉ trích mạnh mẽ từ nhiều năm qua, bị cáo buộc là thiếu công bằng. Trong thông cáo, Hội Đồng Bầu Cử Quốc Gia khẳng định cơ quan này không thể bị quy trách nhiệm vì « những cá nhân không có năng lực », những người vẫn nghĩ được đứng trên luật pháp.

Những lời lẽ này rõ ràng nhắm đến bà Maria Corina Machado, người đứng đầu phe đối lập, bị loại vì không đủ tư cách. Nhưng tên của người thay thế bà cũng không được khi vào danh sách các ứng viên mà không có bất kỳ giải thích nào. Cuối cùng, phe đối lập đã đăng ký được cho lựa chọn thay thế thứ ba. Theo Hoa Kỳ, Hội Đồng Bầu Cử Quốc Gia có lẽ đã lựa chọn những nhà đối lập tham gia cuộc bầu cử tổng thống, những ứng viên mà ông Nicolas Maduro cảm thấy thắng được.

Các biện pháp trừng phạt kinh tế của Mỹ, đè nặng lên Venezuela, đã được nới lỏng trong thời hạn 6 tháng nhưng với điều kiện phải tổ chức bầu cử tự do. Phải chờ đến cuối tháng 04 mới biết được Hoa Kỳ có tiếp tục dỡ bỏ biện pháp trừng phạt này không ».

Nga phá âm mưu tấn công khủng bố của "3 công dân đến từ Trung Á"

Lực lượng an ninh Nga đã ngăn chặn các hoạt động khủng bố của 3 công dân đến từ một quốc gia Trung Á, lên kế hoạch thực hiện hành động khủng bố bằng cách kích nổ một thiết bị tại khu vực công cộng, theo TTXVN.

Thông báo của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ngày 29-3 xác nhận đã bắt giữ 3 nghi phạm đến từ "một quốc gia Trung Á" đang âm mưu thực hiện vụ tấn công ở miền nam nước Nga.

Theo FSB, cơ quan này đã "ngăn chặn các hoạt động khủng bố của 3 công dân đến từ một quốc gia Trung Á, lên kế hoạch thực hiện hành động khủng bố bằng cách kích nổ một thiết bị tại khu vực công cộng ở vùng Stavropol".

Trong khi đó, Hãng thông tấn RIA Novosti đưa tin những bộ phận của thiết bị nổ tự chế và các chất hóa học đã được tìm thấy tại nhà của 1 trong 3 nghi phạm.

Vùng Stavropol nằm ở khu vực Bắc Caucasus thuộc miền nam nước Nga, giáp với Dagestan và Chechnya cùng các khu vực khác.

Thông báo của FSB được đưa ra 1 tuần sau vụ khủng bố hôm 22-3 tại Nhà hát Crocus City Hall ở ngoại ô Matxcơva khiến ít nhất 144 người thiệt mạng.

Truyền hình Nga đăng tải hình ảnh một số người đàn ông bị các đặc vụ FSB ghì xuống đất.

Lực lượng Ukraine phải thoái lui nếu thiếu viện trợ Mỹ

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng nếu nước này không có được gói viện trợ quân sự từ Mỹ, các lực lượng Ukraine buộc phải thực hiện vài bước thoái lui nhỏ. 

"Nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, điều này đồng nghĩa chúng tôi không có lực lượng phòng không, không tên lửa Patriot, không có máy phá sóng cho tác chiến điện tử, không đạn 155mm", ông Zelensky nói trong cuộc phỏng vấn với báo Washington Post đăng ngày 29-3.

Mỹ là nước viện trợ nhiều nhất cho Ukraine kể từ lúc xung đột Ukraine - Nga chính thức bắt đầu vào tháng 2-2022. Tuy nhiên, gói viện trợ quân sự mới nhất của Mỹ cho Kiev đang mắc kẹt tại Quốc hội Mỹ do lưỡng đảng chưa tìm thấy tiếng nói chung. 

Việc này cũng rơi vào tình thế nhạy cảm khi Ukraine được hiểu đang gặp nhiều bất lợi trước Nga và có khả năng hứng chịu đợt tấn công mới từ các lực lượng Nga.

"Điều đó đồng nghĩa chúng tôi phải lui về, rút lui, từng bước một, trong những bước nhỏ. Chúng tôi đang tìm cách để không rút lui", ông nói.

Ý chặn máy bay Nga ở biển Baltic

Ngày 29-3, không quân Ý khẳng định đã chặn máy bay chưa xác định trên vùng biển quốc tế thuộc biển Baltic. Reuters dẫn lời hai nguồn tin quốc phòng Ý nói đó là những máy bay của Nga.

Hai vụ chặn máy bay đã diễn ra vào ngày 28 và 29-3. Máy bay Eurofighter của Ý đã thực hiện nhiệm vụ này như một phần trong sứ mệnh trên không của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), không quân Ý cho biết trong một tuyên bố về vấn đề này. Sau khi hoàn tất nhiệm vụ, các máy bay trên đã quay về căn cứ ở Ba Lan.

Mỹ hoan nghênh việc cải tổ chính quyền mới của Palestine

Ngày 29-3, Mỹ cho biết nước này hoan nghênh việc đề cử một nội các mới của chính quyền Palestine (PA)

"Việc tái sinh chính quyền Palestine là điều cần thiết để mang lại kết quả cho người dân Palestine cả ở Dải Gaza lẫn Bờ Tây, đồng thời thiết lập điều kiện cho sự ổn định trong khu vực", Bộ Ngoại giao Mỹ nói trong một tuyên bố về vấn đề trên.

Trước đó một ngày, PA công bố thành lập nội các mới, với ưu tiên cải tổ và chấm dứt xung đột ở Dải Gaza. Giữa tháng này, Tổng thống Abbas đã bổ nhiệm cố vấn lâu năm Mohammad Mustafa về lĩnh vực kinh tế của mình làm thủ tướng.

Israel cam kết thúc đẩy sáng kiến viện trợ ở Dải Gaza

Theo Bộ Ngoại giao Israel ngày 29-3, nước này sẽ cam kết tuân thủ luật pháp quốc tế, chấp hành phán quyết của Tòa Công lý quốc tế (ICJ) rằng hàng viện trợ vào Dải Gaza không bị cản trở. Theo đó, Israel phải cho phép vận chuyển viện trợ vào Gaza trong khuôn khổ các biện pháp tạm thời mới được ban hành, trong vụ Nam Phi kiện Israel về những hành động diệt chủng ở Gaza.

Israel đã chịu sự chỉ trích của nhiều nước xung quanh việc viện trợ ở Dải Gaza, khu vực do tổ chức Hồi giáo Hamas kiểm soát. 

Cuộc chiến ở Gaza đến nay đã làm chết hơn 30.000 người, và vùng đất có khoảng 2 triệu người Palestine sinh sống này đang đối mặt nguy cơ khủng hoảng nhân đạo lâu dài.

Hàng viện trợ của Mỹ cho Dải Gaza rơi xuống biển

Trên Twitter (X) ngày 29-3, quân đội Mỹ cho biết đã hoàn thành một chuyến thả hàng viện trợ nhân đạo xuống phía bắc Dải Gaza, tuy nhiên 26 gói hàng đã rơi xuống biển.

Theo Bộ tư lệnh Trung tâm Mỹ, hai chiếc máy bay vận tải C-17 của quân đội đã thả số viện trợ tương đương 46.000 bữa ăn xuống khu vực phía bắc Gaza, để góp phần xoa dịu nạn đói tại nơi đang có chiến tranh giữa Israel và Hamas.

Washington gặp áp lực phải lựa chọn cách tiếp cận đúng trong trường hợp này, vì nhiều người Palestine bị cho đã chết đuối khi cố bơi ra biển vớt hàng viện trợ nhằm cứu gia đình.

Tuần Thánh