Đăng ngày: 26/02/2025 - 12:44Sửa đổi ngày: 26/02/2025 - 15:51

5 phút

(AFP) - Lãnh đạo 27 nước thành viên Liên Âu họp trực tuyến hôm nay 26/02/2025 bàn về Ukraina và an ninh châu Âu. Các nhà lãnh đạo châu Âu được thông báo nội dung cuộc gặp giữa tổng thống Pháp Emmanuel Macron và đồng nhiệm Mỹ Donald Trump tại Washington ngày 24/02, và chuẩn bị cho cuộc họp đặc biệt ngày 06/03 của Hội Đồng Châu Âu. Thượng đỉnh Liên Âu sẽ diễn ra tại Bruxelles vào thời điểm được xem là mang tính quyết định đối với Ukraina và an ninh của Liên Âu.

(Reuters) - Ngoại trưởng Nga bác bỏ ý tưởng triển khai binh sĩ châu Âu tại Ukraina. Ngoại trưởng Nga Sergueï Lavrov hôm nay 26/02/2025 chỉ trích đề xuất của Pháp - Đức triển khai một lực lượng duy trì hòa bình châu Âu là « một trò lừa dối » nhằm kéo dài cuộc xung đột và cho phép Ukraina tái vũ trang, lôi kéo Ukraina vào NATO và coi thường các quyền của người nói tiếng Nga. Ngày 24/02, khi tiếp đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron tại Washington, tổng thống Mỹ Donal Trump cho rằng Vladimir Putin không phản đối ý tưởng này.

(Reuters) - Các nhà ngoại giao Nga và Mỹ họp tại Thổ Nhĩ Kỳ. Theo thông báo hôm nay 26/02/2025 của ngoại trưởng Nga Sergueï Lavrov, cuộc họp thứ hai giữa Washington và Matxcơva từ khi Donald Trump nhậm chức sẽ diễn ra tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày mai 27/02. Phát biểu trong một cuộc họp báo ở Qatar, ngoại trưởng Lavrov cho biết là Nga - Mỹ sẽ thảo luận về các vấn đề mang tính hệ thống đã tích tụ lại từ lâu nay giữa đôi bên. 

(AFP) - Nga và Ukraina tấn công nhau với hàng trăm drone mỗi bên trong đêm 25 rạng sáng 26/02/2025. Chính quyền Ukraina hôm nay 26/02 cho biết có một người thiệt mạng gần thành phố Bucha, ngoại ô thủ đô Kiev. Trong đêm qua, Nga đã tấn công Ukraina với 177 drone các loại. Phía Ukraina sáng nay cho biết đã hạ được 110 drone của kẻ thù. Còn bộ Quốc Phòng Nga hôm nay 26/02 khẳng định đã bắn hạ được 128 drone của Ukraina.

(AFP) – Pháp : Lãnh sự Nga tại Marseilles bị tấn công, hai nhà nghiên cứu của CNRS nhận tội. Một kĩ sư và một nhà hóa học của Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia Pháp - CNRS sẽ bị xét xử ngày 27/02/2025 sau khi nhận tội đã ném chai chứa chất nổ vào sân của lãnh sự Nga tại thành phố cảng Marseille, miền nam Pháp. Ngày 16/02, công tố viên cho biết thêm hai nhà nghiên cứu đã bị cáo buộc « gây thiệt hại hoặc hủy hoại tài sản của người khác bằng biện pháp nguy hiểm cho con người » và « sản xuất trái phép thiết bị nổ, gây cháy hoặc chất nổ ».

(AFP) - Philippines bắt giữ hai người Trung Quốc với cáo buộc làm gián điệp. Vụ bắt giữ diễn ra hôm 25/02/2025. Hai người này bị tố cáo đã trả tiền cho 3 lái xe Philippines và yêu cầu họ cho xe chạy ở thủ đô Manila với « IMSI catcher », một thiết bị có khả năng chặn thông tin liên lạc trong vòng bán kính 1-3km. Theo Cơ quan Điều tra Quốc gia Philippines (NBI), xe của những người này đã chạy gần các địa điểm nhạy cảm, trong đó có dinh tổng thống Philippines, đại sứ quán Mỹ và một căn cứ không quân. Một đặc vụ của NBI nói với báo giới là « hàng ngàn » dữ liệu đã được thu thập trước khi 5 người nói trên bị bắt giữ.

(AFP) - Gaza : Hamas sẽ trao trả cho Israel hài cốt 4 con tin. Đổi lại, hơn 600 tù nhân Palestine sẽ được trả tự do. Các lãnh đạo của lực lượng Hamas hôm 25/02/2025 cho biết vụ trao đổi sẽ được tiến hành vào ngày mai 27/02. Còn tại Israel, sáng hôm nay, hàng ngàn người tập trung trên đường phố để đón đoàn tang lễ đưa hài cổt của Shiri Bibas và 2 con trai nhỏ tuổi của cô, những con tin đã bị giết hại trong khi bị giam nhốt ở Gaza, và hài cốt đã được Hamas trao trả lại cho Israel.

(Reuters) - Mỹ sẽ cấp « thẻ vàng » thường trú cho người nước ngoài đầu tư 5 triệu đô la. Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 25/02/2025 thông báo thay visa EB-5 vốn dành cho các nhà đầu tư nước ngoài để xin thẻ cư trú, « thẻ xanh » ở Mỹ, bằng loại thẻ thường trú mới có tên gọi « thẻ vàng Trump ». Theo tổng thống Mỹ, đây là những người giàu có, thành công, đóng nhiều thuế và sẽ sử dụng nhiều lao động. Điều đáng nói là các nhà tài phiệt Nga, đa phần có tên trong danh sách trưng phạt của Washington, cũng có thể xin thẻ vàng.

(AFP) – Số lượng ô tô điện Tesla bán ở châu Âu rơi tự do. Xe Tesla không còn được ưu ái ở Châu Âu vì số xe bán ra đã giảm 45,2% ở châu Âu chỉ trong tháng 01/2025. Thông tin này cũng khiến giá cổ phiếu của tập đoàn của tỉ phú Elon Musk bị giảm hơn 8% ngày 25/02. Tesla giải thích số lượng xe bán ra bị giảm do tập đoàn thay đổi dòng xe và có nhiều mẫu mã bình dân được sản xuất từ quý I/2025. Trong khi đó, tập đoàn ô tô Mỹ khẳng định sẽ triển khai chức năng lái tự động tiên tiến tại Trung Quốc, trước mắt là tại các thành phố.

Theo ABC News và BBC, người đứng đầu nước Mỹ lại một lần nữa phóng đại số tiền viện trợ cho Ukraine khi gặp Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Nhà Trắng hôm 24/2 để thảo luận về cách chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài 3 năm giữa Moscow và Kiev. 

Ông Trump nói: "Mỹ đã viện trợ cho Ukraine nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác, hàng trăm tỷ USD. Chúng tôi đã chi hơn 300 tỷ USD và châu Âu chi khoảng 100 tỷ USD. Đó là một sự khác biệt lớn". 

Sau đó, khi trả lời câu hỏi liệu Mỹ có hỗ trợ tái thiết Ukraine sau xung đột không, ông Trump trả lời: "Mỹ đã đổ vào đó khoảng 350 tỷ USD, tôi cho rằng đó là một khoản đóng góp khá lớn". Đây không phải là lần đầu tiên ông Trump nói Mỹ đã chi 350 tỷ USD cho Ukraine dù ông không nói lấy được số liệu này từ đâu. 

Chiều qua (25/2), tại phòng Bầu dục, ông Trump tiếp tục tuyên bố sai sự thật rằng người tiền nhiệm Joe Biden đã chi tiền theo cách chưa từng thấy: 350 tỷ USD. Trong khi đó, theo số liệu của chính phủ Mỹ, số tiền viện trợ mà Quốc hội Mỹ dành cho Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra vào 2022 là 174 tỷ USD. 

Theo Cơ quan Nghiên cứu của Quốc hội Mỹ, các nghị sĩ nước này đã thông qua 5 đạo luật về viện trợ cho Ukraine kể từ năm 2022 tới 2024. Ban đầu, khoản tài trợ này được lưỡng đảng ủng hộ nhưng khi chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine kéo dài, nhiều nghị sĩ Cộng hòa bắt đầu lên tiếng rằng Mỹ đã hỗ trợ quá nhiều cho Ukraine.  

Giám sát Ukraine - trang web của tổng thanh tra đặc biệt về Chiến dịch Giải pháp Đại Tây Dương, được thành lập cách đây nhiều năm để theo dõi viện trợ cho Ukraine nêu rõ, số tiền Mỹ dành cho Ukraine cao hơn một chút, ở mức 182 tỷ USD. Con số này gồm cả 174 tỷ USD được Quốc hội phân bổ và các khoản tiền bổ sung được phân bổ từ một số cơ quan cụ thể. Theo trang web này, 83 tỷ USD đã được giải ngân, 57 tỷ USD khác đã được cam kết và khoảng 40 tỷ USD đã được phân bổ nhưng chưa cam kết giải ngân. 

Về tuyên bố, Mỹ chi nhiều hơn châu Âu trong việc viện trợ cho Ukraine cũng được cho là không chính xác. 

Viện Kinh tế thế giới Kiel, một nhóm nghiên cứu đặt tại Đức - chuyên theo dõi sự hỗ trợ của các chính phủ nước ngoài cho Ukraine, ước tính Mỹ đã phân bổ khoảng 119 tỷ USD. Theo viện Kiel, số liệu này khác ước tính của chính phủ Mỹ vì nó chỉ gồm viện trợ trực tiếp cho Kiev, không phải số tiền được phân bổ trong các dự luật liên quan tới Ukraine. 

Viện này cho biết thêm, các quốc gia châu Âu đã cùng nhau phân bổ khoảng 138 tỷ USD cho Ukraine. 

Những tuyên bố phóng đại về khoản viện trợ dành cho Ukraine được ông Trump đưa ra khi chính quyền của ông thúc đẩy một thỏa thuận cho phép Mỹ tiếp cận nguồn tài nguyên khoáng sản có giá trị của Ukraine.

Tại Ukraina, có một “cơn lốc tội lỗi”, theo nhận định của nhà làm phim Iryna Tsilyk, được báo Anh The Guardian trích dẫn: “Mỗi người trong chúng ta đều cảm thấy tội lỗi. Những người rời khỏi đất nước cảm thấy tội lỗi với những người ở lại. Những người ở lại nhưng sống ở hậu phương, cảm thấy tội lỗi với quân đội. Quân đội có tội lỗi riêng, họ cảm thấy tội lỗi với những người anh em của họ, những người có những cấp độ kinh nghiệm khác nhau.” Những người sống sót cảm thấy tội lỗi khi đồng đội bị giết nhưng mình thoát chết, không hề hấn gì. Có những người cảm thấy tội lỗi vì không “làm đủ” để giúp nỗ lực chiến tranh.

20 % dân số Ukraina có nguy cơ gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần

Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), trong số những người trải qua chiến tranh hoặc xung đột, thì 22 % sẽ mắc chứng trầm cảm, lo âu, rối loạn căng thẳng sau chấn thương, rối loạn lưỡng cực hoặc tâm thần phân liệt. WHO ước tính có khoảng 9,6 triệu người ở Ukraina (gần một phần tư dân số Ukraine) có thể có vấn đề về tình trạng sức khỏe tâm thần.

Theo bộ Giáo dục và Khoa học Ukraina, được Reuters trích dẫn, nếu trong những ngày đầu cuộc chiến, thách thức lớn nhất là làm sao bảo đảm an toàn cho người dân trước những đợt tấn công của Nga, thì nhu cầu hỗ trợ tâm lý cho giáo viên và học sinh dần tăng mạnh vào năm 2023. Hơn 50.000 trẻ em Ukraina đã tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp về các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Tại một số bệnh viện ở Ukraina, hay trong các trung tâm tiếp đón những người phải di tản vì chiến tranh, hiệp hội ART THERAPY FORCE, sử dụng các liệu pháp nghệ thuật để hỗ trợ sức khoẻ tinh thần, tâm lý và cảm xúc, cho những cựu chiến binh.

Tổ chức phi chính phủ DTCare cũng đã triển khai chương trình trị liệu nghệ thuật tại Odesa, Ukraina, cùng với Quỹ từ thiện của Hải quân Ukraina dành cho cựu chiến binh và gia đình của họ, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ.

Nhiều sáng kiến chữa trị, hỗ trợ tâm lý khác cũng đã được khởi xướng. Tại Kiev, theo tường trình của RFI tiếng Ukraina, dự án "Support Paw" hỗ trợ cho trẻ em bị tổn thương do chiến tranh, với phương pháp trị liệu bằng thú cưng giúp trẻ em thích nghi và giao lưu thông qua trò chơi và đọc sách, bên cạnh sự đồng hành thú cưng, biến những chú chó thành bác sĩ tâm lý (canisterapy). 

Sunny là tên của một chú chó berger Úc, đã “hành nghề” trị liệu tâm lý cho trẻ em từ hơn sáu tháng qua. Để đảm nhận vị trí này, Sunny trước đó phải tham gia các khoá đào đạo đặc biệt. Hiện Sunny, chơi đùa, đọc sách cùng trẻ trong một hiệu sách ở thủ đô Ukraina.  Bà Maryna Prokopenko, lãnh đạo của trung tâm trị liệu bằng thú cưng InNikos cho biết : “Ban đầu, những đứa trẻ này vui đùa với chú chó, cùng làm các động tác khác nhau, ra lệnh, huấn luyện chúng, và ngồi xuống đọc sách với chúng.” 

Một buổi trị liệu bằng thú cưng kéo dài vài giờ. Trẻ em, lần lượt đọc sách cùng những chú chó. Sách loại nào không quan trọng, mà quá trình mới quan trọng. Theo những người tổ chức, việc đọc to giúp trẻ em thư giãn. Sự kiện như vậy, lần đầu tiên được tổ chức ở hiệu sách này vào ngày 4/02. Ban tổ chức cho biết sẽ duy trì hoạt động này vào mỗi thứ Ba hàng tuần, mở cửa miễn phí cho tất cả mọi người.

Đọc sách với chó cũng giúp những đứa trẻ phải di tản vì chiến tranh, có thể tìm bạn mới, và cảm thấy là thành viên của cộng đồng. Bà Hanna Khomenko, đồng sáng lập tổ chức « Children of Heroes », cho biết : “Đó là những đứa trẻ mồ côi cha hoặc mẹ, hoặc cả hai do chiến tranh. Tại Ukraina, hiện chúng tôi phụ trách hỗ trợ khoảng 13 000 đứa trẻ. Gần 9 000 gia đình đã mất ít nhất một người thân”.

Trong khi trẻ em tại Kiev, thường xuyên phải nghe tiếng còi báo động phòng không, thì gần chiến tuyến, hầu hết các trường học đóng cửa vì lo ngại về an toàn, theo Reuters, có nghĩa là từ ba năm qua, lũ trẻ hiếm khi được gặp bạn bè của chúng. Bà Katerina Timakina, sáng lập tổ chức Sane Ukraine hỗ trợ giáo viên về mặt tâm lý, cho rằng “đây là một vấn đề lớn mà chúng ta sẽ phải đối mặt trong tương lai vì thế hệ trẻ em này đã không có các tương tác với bên ngoài, nghĩa là giao tiếp, giao lưu, thích nghi với thói quen trong 3 năm, phải đối mặt với chứng rối loạn căng thẳng hậu chấn thương tâm lý và rối loạn phát triển hậu chấn thương tâm lý vì chiến tranh”.

Vào năm 2022, bộ Y Tế Ukraina ước tính hơn 90% người dân Ukraina có ít nhất một trong các triệu chứng của chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD). Vào năm 2023, bộ này cho biết có tới 4 triệu trẻ em có thể cần được hỗ trợ tâm lý để đối phó với những chấn thương của cuộc xâm lược do Nga tiến hành.

Tổ chức DTCare nêu ra vấn đề chăm sóc sức khoẻ tâm thần tại nước Liên Xô cũ. Dưới sự kiểm soát của Matxcơva trước khi Liên Xô sụp đổ, những người phản đối chế độ bị gắn mác là 'bệnh tâm thần' và bị giam giữ trong các bệnh viện tâm thần. Hệ thống chăm sóc y tế tại Ukraina cũng tồn tại nhiều bất cập do thiếu lòng tin, thiếu hiểu biết và nhận thức về vấn đề sức khoẻ tâm ký, sợ kỳ thị và xấu hổ, khiến mọi người ngại ngần tìm sự giúp đỡ y tế.

Neil Greenberg, giáo sư sức khỏe tâm thần quốc phòng tại trường đại học King's College ở London, được AP trích dẫn, đã đào tạo trực tuyến cho quân đội Ukraina về cách xử lý các dấu hiệu tổn thương tâm lý. Theo ông Greenberg, “không giống như những người lính đã chiến đấu ở Afghanistan hoặc cho quân đội Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam, những người lính Ukraina đang chiến đấu tại quê hương của họ, với sự ủng hộ rõ ràng của công chúng, một kẻ thù rõ ràng và các mục tiêu và lý do chính đáng vững chắc, và điều này có thể giúp giảm bớt hậu quả về sức khỏe tinh thần cho các cựu chiến binh Ukraina.”

Trị liệu bằng nghệ thuật dưới góc nhìn từ những người tị nạn

Đối với những người Ukraina phải xa xứ vì chiến tranh, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em và người cao tuổi,( ước tính lên đến 6 triệu người kể từ đầu cuộc xung đột), liệu pháp nghệ thuật cũng được coi là một biện pháp hỗ trợ tâm lý, khi phải xa xa gia đình, để lại người thân ở Ukraina, mà chồng của một số người phải ở lại, gia nhập quân đội chống Nga. 

Cô Angela Itskovych cùng con trai rời Ukraina đến lánh nạn tại Pháp từ năm 2022, và nhận được quy chế bảo hộ tạm thời của châu Âu. Cho đến nay, ký ức về ngày đầu cuộc chiến nổ ra như thế nào, phải rời khỏi Ukraina trên chiếc xe chật ních người, sang đến Đức rồi đến Pháp ra sao, vẫn hiện rõ trong tâm trí cô. Cùng với một nhóm phụ nữ Ukraina khác tại Pháp, vào tháng 12/2022, cô đã mở một lớp nhảy, hỗ trợ tâm lý cho những phụ nữ Ukraina khác có cùng hoàn cảnh.

Trả lời RFI Việt ngữ, Angela cho biết :”Lúc đầu, hoạt động này giúp chúng tôi tạo một cộng đồng của riêng mình. Khi nhảy cùng nhau, chúng tôi cảm thấy gần gũi hơn, trải qua nhiều thời gian cùng nhau, và dần dần coi nhau như gia đình. Điều quan trọng nhất với chúng tôi là làm sao thích ứng được cuộc sống ở đây, để hiểu hoàn cảnh của chính mình, để hiểu cách những người khác, nhìn thấy chúng tôi ra sao, và cho phép chúng tôi chia sẻ những câu chuyện ẩn giấu sâu bên trong. Tại sao lại nhảy ? Vì có những chủ đề không thể nói ra, vì những phụ nữ này đến từ những thành phố khác nhau của Ukraina, một số đã phải chứng kiến những cảnh không thể tưởng tượng được và rất khó để hiểu, để kể chuyện gì đã xảy ra.  Hầu hết chúng tôi ai cũng mang theo trẻ con, đi tị nạn. Việc di chuyển trong các điệu nhảy khác nhau khiến chúng tôi dễ dàng bày tỏ bằng các chuyển động của cơ thể, và sau đó có thể giãi bày dễ dàng hơn, cởi mở hơn. Nhảy giúp chúng tôi chữa lành về mặt tâm lý, không cảm thấy bị đóng băng ở bên trong và cở mở hơn”.

Lớp nhảy trị liệu do cô Angela khởi xướng, ban đầu chỉ là một hoạt động tự phát, nhưng dần dần đã thu hút được hơn 200 phụ nữ Ukraina từ khắp nước Pháp tham gia, đủ mọi lứa tuổi. Đó là những phụ nữ di tản từ Kiev, Odessa, Dnirpo, Lviv, mỗi người có một hành trình câu chuyện riêng. Hiện cô Angela cũng đã đăng ký để lớp nhảy của mình trở thành một hiệp hội, không chỉ hỗ trợ cho cộng đồng tị nạn Ukraina tại Pháp, mà cả những người tị nạn từ Iran, Syria, và cũng mở cửa cho công chúng Pháp muốn thử.

Cô Anastasia, một trong những người tham gia vào hoạt động này chia sẻ : “ Nếu là một người tị nạn, thì thường sẽ nghĩ rằng mình là nạn nhân và phải vượt qua hoàn cảnh đó. Việc kết nối với những người từ các nước khác trong lớp nhảy này , những người Pháp và những người khác, khiến tôi bắt đầu thấy họ như là những người bình đẳng chứ không phải những người đến giúp đỡ, cứu vớt chúng tôi, và chúng tôi là nạn nhân… Bởi trước kia, tôi từng nghĩ mình là nạn nhân và mắc trầm cảm vì suy nghĩ đó. Khi nhảy, lúc lăn bò xuống sàn, thực hiện những động tác kỳ lạ cùng với nhau, tôi cảm thấy cởi mở hơn với mọi người, và khi đi ra khỏi phòng nhảy, tôi có thể làm những thứ mà trước kia tôi rất sợ, ví dụ như là trả lời phỏng vấn từ nhà báo, kể câu chuyện của mình. Và tôi thấy rằng thế giới vẫn rộng mở với tôi, quan trọng là tôi vẫn còn sống”. ”

Ban đầu lớp nhảy được tổ chức theo tuần, với sự hỗ trợ của một bác sĩ tâm lý và một giáo viên dạy nhảy, nhưng sau đó dần phát triển thành một dự án hỗ trợ tâm lý cho những phụ nữ Ukraina qua những khoá nhảy có chủ đề, với một dự án làm phim tài liệu.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của liệu pháp nghệ thuật trong việc giảm các triệu chứng lo âu, căng thẳng và trầm cảm lên đến 73% và xu hướng tự hủy hại bản thân ở thanh thiếu niên giảm xuống 54%. Đối với cựu chiến binh, liệu pháp nghệ thuật đã cho thấy sự cải thiện 50% đối với các triệu chứng của Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).