Khi các nhà điều tra liên bang Mỹ xem xét sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm 2016, thì các công tố viên cũng dò xét vụ bán một công ty khai thác uranium (Uranium One) dưới thời cựu Tổng thống Obama, theo AP.

Năm ngoái, Tổng chưởng lý Jeff Sessions chỉ đạo các công tố viên liên bang xem xét vụ bán Uranium One cho một công ty của Nga – một giao dịch mà Tổng thống Trump gọi là “câu chuyện thực sự của Nga”.

Tờ báo Hill cho biết các quan chức Nga đã tham gia vào một “kế hoạch gian lận” để đạt được các mục tiêu về năng lượng của họ tại Mỹ. Và FBI gần đây đã nói với Ủy ban Quốc hội rằng, Nga đã chi hàng triệu đô la cho một công ty vận động hành lang của Hoa Kỳ để gây ảnh hưởng tới cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, nhằm đảm bảo cho thương vụ này thành công.

Thỏa thuận Uranium One là gì?

Năm 2013, Rosatom, với sự hậu thuẫn của chính phủ Nga, đã mua lại một công ty khai thác uranium của Canada, hiện nay được gọi là Uranium One, có tài sản ở Mỹ. Uranium là nguyên liệu chính để sản xuất vũ khí hạt nhân.

Thông qua thỏa thuận này, Nga có thể sở hữu khoảng 20% ​​sản lượng sản xuất uranium của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ông Colin Chilcoat, một chuyên gia về vấn đề năng lượng quốc gia của Mỹ đã viết nhiều bài phân tích về các thoả thuận năng lượng của Nga, nói rằng công ty này chỉ chiết xuất khoảng 11% uranium ở Mỹ.

Ông Chilcoat nói với Fox News rằng thỏa thuận này “không cho phép uranium được xuất khẩu.”

Thoả thuận này được 9 cơ quan chính phủ phê duyệt với Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS), một tổ chức liên ngành đảm nhiệm vai trò đánh giá xem một số thương vụ đầu tư nước ngoài có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Mỹ như thế nào. Bộ Ngoại giao dưới thời bà Clinton là một trong những cơ quan này, mặc dù bà Clinton nói với WMUR-TV vào năm 2015 rằng, bà không tham gia vào thỏa thuận này.

Tại sao thỏa thuận Uranium One gây tranh cãi?

Một số nhà đầu tư đã tặng hàng triệu đô la cho Quỹ Clinton. Cựu Tổng thống Bill Clinton cũng nhận được khoản tiền $ 500.000 cho chi phí thuyết trình ở Nga và đã gặp Tổng thống Vladimir Putin trong thời gian xảy ra thương vụ, theo các đảng viên Đảng Cộng hòa, những người chủ yếu phê bình thỏa thuận này.

FBI xem xét thỏa thuận và phát hiện ra rằng một số quan chức ngành công nghiệp hạt nhân của Nga đã tham gia vào các hoạt động bất chính, bao gồm tống tiền, hối lộ và hoàn tiền lại, báo The Hill đưa tin.

Theo báo The Hill, bằng chứng vi phạm của ông Vadim Mikerin đã được FBI phát hiện ra trước khi thỏa thuận được phê duyệt. Ông Mikerin là quan chức Nga giám sát việc mở rộng hạt nhân của ông Putin ở Hoa Kỳ và là người cuối cùng bị kết án tù.

Tác giả Peter Schweizer là người đã viết về thỏa thuận này trong cuốn sách “Clinton Cash” (tạm dịch là “Tiền mặt của Clinton”) vào năm 2015. Ông Peter nói với Fox News rằng, không có bằng chứng nào cho thấy những người liên quan đến việc phê duyệt thỏa thuận này biết rằng FBI đã tiến hành điều tra vụ việc.

Tuy nhiên, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders nói với Fox News rằng “nếu có ai đó thông đồng với một chính phủ nước ngoài trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016, thì đó chính là chiến dịch của bà Clinton và đảng Dân chủ.”

Người cung cấp thông tin tiết lộ điều gì?

Ông Douglas Campbell là người cung cấp thông tin cho FBI, cáo buộc Moscow đã chi hàng triệu đô la cho một công ty vận động hành lang để giúp đỡ các tổ chức từ thiện của ông Bill Clinton nhằm gây ảnh hưởng tới bà Hillary Clinton, người từng là Ngoại trưởng của cựu Tổng thống Barack Obama.

Ông Campbell đã đưa ra tuyên bố dài 10 trang cho Ủy ban Tư pháp Thượng viện, Ủy ban Tình báo Nhà nước, và Ủy ban Cải cách Nhà nước và Chính phủ.

Ông Campbell nói rằng các quan chức hạt nhân Nga “nói với tôi vào những thời điểm khác nhau rằng họ mong đợi công ty tư vấn APCO áp dụng một khoản phí vận động hành lang thường niên 3 triệu USD mà nó nhận được từ Nga để hỗ trợ cho Sáng kiến ​​Toàn cầu của bà Clinton”.

“Hợp đồng đã yêu cầu bốn khoản thanh toán có trị giá 750.000 đô la, trong 12 tháng”, ông Campbell nói trong bản tuyên bố. Công ty APCO dự kiến ​​sẽ hỗ trợ miễn phí cho Sáng kiến ​​Toàn cầu Clinton, như là một phần trong nỗ lực của họ để tạo ra một môi trường thuận lợi, nhằm đảm bảo chính quyền Obama đưa ra quyết định chắc chắn về mọi thứ từ Uranium One cho đến thỏa thuận Hợp tác hạt nhân Hoa Kỳ-Nga.

APCO Worldwide là một công ty tư vấn toàn cầu. Trong một tuyên bố với Fox News, APCO cho biết những cáo buộc của ông Campbell là “giả dối và vô căn cứ.”

“Các vấn đề chính trong cuộc điều tra này là về ý định và kiến ​​thức: liệu có ý định gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh chính thức, và nếu có, liệu người nhận sẽ nhận tiền để đổi lấy hành động chính thức”, ông Jamil Jaffer cho biết. Ông Jaffer là cựu cố vấn tại Bộ Tư pháp và là người điều hành của Chương trình Chính sách và Luật An ninh Quốc gia tại Trường Luật Antonin Scalia của Đại học George Mason đã nói như vậy với Fox News.

Nhưng Jaffer cho biết sự tin cậy của những người cung cấp thông tin cũng sẽ được đưa vào cuộc chơi.

“Đây có phải là một điệp viên nước ngoài hay một tên tội phạm đã quay trở lại? Đây có phải là một cá nhân mà FBI đã cài vào trong vụ thoả thuận không? Đây có phải là nhân viên của chính phủ? Tất cả những yếu tố này cộng với mức độ tiếp cận thông tin liên quan của người cung cấp thông tin sẽ tạo ra sự khác biệt lớn ở đây “, Jaffer nói.

Nhưng thỏa thuận Uranum One này có liên quan gì đến cuộc điều tra của Nga?

Nhiều Ủy ban Quốc hội, cũng như Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, đang xem xét sự thông đồng có thể có của Nga trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016, cũng như mối quan hệ giữa Nga và chiến dịch tranh cử của Tổng thống Trump.

Ông Trump nói: “Đó là câu chuyện Nga thực sự của bạn. Không phải là một câu chuyện mà họ nói về sự thông đồng và không có gì cả. Đó là một trò lừa bịp. Câu chuyện Nga thực sự của bạn là uranium”.

Ông Robert Mueller, một cố vấn đặc biệt dẫn đầu cuộc điều tra về các cáo buộc về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016, là người đứng đầu FBI khi điều tra vụ tống tiền và tham nhũng của Rosatom.

Và cuộc điều tra được dẫn dắt bởi Trợ lý Giám đốc FBI, Andrew McCabe, sau đó là Luật sư Hoa Kỳ Rod Rosenstein, theo The Hill. Ông Rosenstein hiện là phó Chưởng lý và McCabe nhậm chức phó Giám đốc FBI vào tháng trước.

Các nhà điều tra của Mueller ở Nga đã báo cáo với Rosenstein.

Các công tố viên đặc biệt do Bộ Tư pháp chỉ đạo để điều tra “vấn đề chắc chắn” liên quan đến hợp đồng Uranium One cũng sẽ báo cáo với ông Rosenstein và ông Sessions, theo một bức thư có được bởi Fox News.

Các Ủy ban Quốc hội đang xem liệu ông Mueller có thông báo kết quả điều tra cho chính quyền Obama, đặc biệt là những người có nhiệm vụ phê duyệt thỏa thuận Uranium One trước khi CFIUS chấp thuận hay không.

Để làm giảm độ tin cậy của các báo cáo về thỏa thuận Uranium One, bà Clinton nói rằng ông Trump và “đồng minh của ông ta” đang chuyển hướng cuộc điều tra.

Bà nói: “Càng gần kề kết thúc việc điều tra về mối quan hệ thực sự giữa các cộng sự của ông Trump và người Nga … thì họ càng chỉ muốn ném bùn lên tường. Tôi là mục tiêu yêu thích của họ, tôi và Tổng thống Obama.”

An Bình