Kinh Khổ
Tuấn Khanh - Ghi chép về những cái tên
Trên đường rong ruỗi, ngẫu nhiên quen biết một anh bạn người Việt từng là triệu phú ở Pháp. Anh kể cho tôi nghe chuyện anh làm ăn cực nhọc trong hơn chục năm,
Ngạc
nhiên về một hệ thống hành chánh cho phép thay đổi danh tính quá nhanh
gọn như vậy, tôi tò mò hỏi thêm thì bị anh bạn cười chọc. “Đó là quyền
của mỗi cá nhân. Ở đâu cũng cũng vậy. Nếu anh được gọi là công dân mà
không có đủ quyền cho riêng đời mình thì còn gì là văn minh?”, anh bạn
này nói.
Trên đường rong ruỗi, ngẫu nhiên quen biết một anh bạn người Việt từng
là triệu phú ở Pháp. Anh kể cho tôi nghe chuyện anh làm ăn cực nhọc
trong hơn chục năm, may mắn trúng nhiều thương vụ, và trở thành triệu
phú ở độ tuổi 30. Thế nhưng chẳng may khi đến Mỹ, lao vào Las Vegas chơi
đỏ đen, anh trắng tay và phải làm lại từ đầu.
Anh bạn kể chuyện đời, rồi nói chuẩn bị đi đổi tên “xả xui”, bắt đầu một
cuộc đời mới. Chuyện đổi tên ở nhiều nước trên thế giới rất dễ dàng, có
nơi chỉ cần 15 phút, có nơi khó khăn thì khoảng 1 giờ. Ai thích đổi tên
gì thì tuỳ. Thậm chí đặt một cái tên nghe như Châu Phi hay Trung Đông
cũng chẳng sao.
Ngạc
nhiên về một hệ thống hành chánh cho phép thay đổi danh tính quá nhanh
gọn như vậy, tôi tò mò hỏi thêm thì bị anh bạn cười chọc. “Đó là quyền
của mỗi cá nhân. Ở đâu cũng cũng vậy. Nếu anh được gọi là công dân mà
không có đủ quyền cho riêng đời mình thì còn gì là văn minh?”, anh bạn
này nói.
Câu chuyện gợi nhớ về nghĩa trang đồng nhi ở Gia Lai. Nghĩa trang của
một người bạn tự bỏ tiền ra xây từ nhiều năm trước, nay thì hai bên đồi
đã có hàng chục ngàn ngôi mộ nhỏ. Những dãy mộ được phân biệt giới tính
bằng cách nếu là nam thì sơn xanh, nếu là nữ thì sơn màu hồng. Anh bạn
không đủ sức đặt tên riêng cho vô số những sinh linh bị lìa bỏ trước khi
nhận biết thế gian như vậy, nên trên các bia chỉ ghi chung Nguyễn Vô
Danh và Nguyễn Thị Vô Danh. Một chiều mưa rất lạnh và âm u, đứng giữa
nghĩa trang đó, tôi tự hỏi nếu như từ lớp lớp mộ phần đó, những đứa trẻ
hồi sinh, chúng sẽ rũ bùn đất, đứng dậy, ùa chạy vào cuộc đời hay nhẫn
nại xếp hàng để chờ được đặt một cái tên đúng cho mình?
Nghĩa trang đó cũng không có tên, người bạn lập nên nghĩa trang cũng từ
chối giới thiệu tên mình ra ngoài. Hàng ngàn sinh linh nằm trên những
ngọn đồi và hoa dại cũng không có tên. Những cái tên không làm nên cuộc
sống. Tên chỉ thật sự là việc xác lập ước lệ quyền nhân thân, xác lập sự
khác biệt tương đối của cuộc sống giữa người với người. Nhưng ở ngọn
đồi đó, ngay cả những cái chết cũng không cần có tên để giới thiệu sự
tồn tại.
Dự luật đòi phải pháp lý hoá, quy chuẩn những cái tên phải thuần Việt
của đại biểu Nguyễn Thị Nhung trước quốc hội, cuối tháng 10 mới đây, đã
khiến nhiều người phải ngẫm nghĩ và mỉm cười. Chỉ mới là cái tên thôi,
giờ đây đã là gánh nặng mỏi mệt và nhiêu khê thủ tục của một kiếp sống.
Tên không còn là tên, mà tên đã trở thành một mã số chuẩn được chấp
nhận. Rồi biết đâu, nay mai, thành công của dự luật này sẽ thúc đẩy sự
việc phát sinh dự luật thuần Việt cho súc vật, không được đặt tên người
cho chó mèo?
Cũng ở Gia Lai, câu chuyện về những đứa trẻ mồ côi may mắn có được tên
trên giấy tờ có thể sẽ gợi mở được nhiều điều để suy ngẫm. Vài năm
trước, một Dì phước (soeur) trẻ chăm sóc trẻ mồ côi ở Cô nhi viện trên
thành phố Pleiku kể rằng mỗi năm, nơi này cứu không biết bao nhiêu trẻ
bị bỏ rơi. Có những đứa trẻ người dân tộc thiểu số bị chôn sống theo mẹ,
khi cứu được thì phải mất gần cả 2 tuần lễ những vết kiến lửa ăn quanh
mắt mới gần lành.
Những đứa trẻ này khi 15 tuổi, được cô nhi viện dẫn đi làm giấy tờ cũng
gặp không phải là dễ. Rất nhiều em bị từ chối không cấp chứng minh nhân
dân với lý do không khai sinh, không rõ nhân thân. Các dì phước phải nhờ
những người dân tộc đứng ra nhận chúng làm con, lấy họ người dân tộc để
có mảnh giấy ra đời. Rất nhiều đứa trẻ người Kinh đã mang những cái họ
không thuần Việt vì nhiều người dân tộc thiểu số của họ có họ theo tên
thánh, hay những cái họ bằng tiếng Pháp, tiếng Anh… truyền đời từ những
ngày đầu bước vào thế giới văn minh đến nay. Cũng may là chúng đã bước
vào đời, dù cái tên không thuần Việt.
Tôi lại nhớ cuốn sách mình vừa đọc của tác giả Trà Vigar, nhớ những bức
ảnh của Ina Jara, nhớ giọng ca Ksor Đức, Danh Nay, David Boo… Những
người bạn dân tộc thiểu số trên đất nước này, với suy nghĩ rằng những
cái tên của họ đa dạng và đẹp đẽ, chứ không phải là những cái tên để đón
nhận sự phán xét.
Khi viết đến những dòng cuối của bài viết này, tôi nhìn thấy một người
Mỹ già cầm tấm bảng xin tiền, ghi trên đó là một người không nhà cần
giúp đỡ. Bỏ vào tay ông mấy đồng, hỏi thăm tên ông. Người ăn xin đó lịch
sự hỏi lại tên, và tò mò “anh là Trung Quốc hay Nhật”. Sau khi biết là
người Việt, ông ta cẩn thận hỏi lại cái tên, vì khó đọc “Kane?”. Tôi gật
đầu cười và bước đi. Cái tên có quan trọng gì đâu, chỉ cần biết tôi là
một người Việt, đã tốt rồi.
Tuấn Khanh
(Blog Tuấn Khanh)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Vài Chuyện Buồn 30 Tháng 4" - by Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Sinh Nhật Buồn" - by Khuất Đẩu / Trần Văn Giang (ghi lại).
- Sự thật về “Nước mắm Việt Hương” của Tàu (?) - by Kỳ Đỗ / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Người Mỹ và người Việt khác nhau ở chỗ này !" - by Nguyễn Đắc Phúc / Trần Văn Giang (ghi lại)
- Lịch sử và hoài nghi _ Trần Thế Kỷ
Tuấn Khanh - Ghi chép về những cái tên
Trên đường rong ruỗi, ngẫu nhiên quen biết một anh bạn người Việt từng là triệu phú ở Pháp. Anh kể cho tôi nghe chuyện anh làm ăn cực nhọc trong hơn chục năm,
Trên đường rong ruỗi, ngẫu nhiên quen biết một anh bạn người Việt từng
là triệu phú ở Pháp. Anh kể cho tôi nghe chuyện anh làm ăn cực nhọc
trong hơn chục năm, may mắn trúng nhiều thương vụ, và trở thành triệu
phú ở độ tuổi 30. Thế nhưng chẳng may khi đến Mỹ, lao vào Las Vegas chơi
đỏ đen, anh trắng tay và phải làm lại từ đầu.
Anh bạn kể chuyện đời, rồi nói chuẩn bị đi đổi tên “xả xui”, bắt đầu một
cuộc đời mới. Chuyện đổi tên ở nhiều nước trên thế giới rất dễ dàng, có
nơi chỉ cần 15 phút, có nơi khó khăn thì khoảng 1 giờ. Ai thích đổi tên
gì thì tuỳ. Thậm chí đặt một cái tên nghe như Châu Phi hay Trung Đông
cũng chẳng sao.
Ngạc
nhiên về một hệ thống hành chánh cho phép thay đổi danh tính quá nhanh
gọn như vậy, tôi tò mò hỏi thêm thì bị anh bạn cười chọc. “Đó là quyền
của mỗi cá nhân. Ở đâu cũng cũng vậy. Nếu anh được gọi là công dân mà
không có đủ quyền cho riêng đời mình thì còn gì là văn minh?”, anh bạn
này nói.
Câu chuyện gợi nhớ về nghĩa trang đồng nhi ở Gia Lai. Nghĩa trang của
một người bạn tự bỏ tiền ra xây từ nhiều năm trước, nay thì hai bên đồi
đã có hàng chục ngàn ngôi mộ nhỏ. Những dãy mộ được phân biệt giới tính
bằng cách nếu là nam thì sơn xanh, nếu là nữ thì sơn màu hồng. Anh bạn
không đủ sức đặt tên riêng cho vô số những sinh linh bị lìa bỏ trước khi
nhận biết thế gian như vậy, nên trên các bia chỉ ghi chung Nguyễn Vô
Danh và Nguyễn Thị Vô Danh. Một chiều mưa rất lạnh và âm u, đứng giữa
nghĩa trang đó, tôi tự hỏi nếu như từ lớp lớp mộ phần đó, những đứa trẻ
hồi sinh, chúng sẽ rũ bùn đất, đứng dậy, ùa chạy vào cuộc đời hay nhẫn
nại xếp hàng để chờ được đặt một cái tên đúng cho mình?
Nghĩa trang đó cũng không có tên, người bạn lập nên nghĩa trang cũng từ
chối giới thiệu tên mình ra ngoài. Hàng ngàn sinh linh nằm trên những
ngọn đồi và hoa dại cũng không có tên. Những cái tên không làm nên cuộc
sống. Tên chỉ thật sự là việc xác lập ước lệ quyền nhân thân, xác lập sự
khác biệt tương đối của cuộc sống giữa người với người. Nhưng ở ngọn
đồi đó, ngay cả những cái chết cũng không cần có tên để giới thiệu sự
tồn tại.
Dự luật đòi phải pháp lý hoá, quy chuẩn những cái tên phải thuần Việt
của đại biểu Nguyễn Thị Nhung trước quốc hội, cuối tháng 10 mới đây, đã
khiến nhiều người phải ngẫm nghĩ và mỉm cười. Chỉ mới là cái tên thôi,
giờ đây đã là gánh nặng mỏi mệt và nhiêu khê thủ tục của một kiếp sống.
Tên không còn là tên, mà tên đã trở thành một mã số chuẩn được chấp
nhận. Rồi biết đâu, nay mai, thành công của dự luật này sẽ thúc đẩy sự
việc phát sinh dự luật thuần Việt cho súc vật, không được đặt tên người
cho chó mèo?
Cũng ở Gia Lai, câu chuyện về những đứa trẻ mồ côi may mắn có được tên
trên giấy tờ có thể sẽ gợi mở được nhiều điều để suy ngẫm. Vài năm
trước, một Dì phước (soeur) trẻ chăm sóc trẻ mồ côi ở Cô nhi viện trên
thành phố Pleiku kể rằng mỗi năm, nơi này cứu không biết bao nhiêu trẻ
bị bỏ rơi. Có những đứa trẻ người dân tộc thiểu số bị chôn sống theo mẹ,
khi cứu được thì phải mất gần cả 2 tuần lễ những vết kiến lửa ăn quanh
mắt mới gần lành.
Những đứa trẻ này khi 15 tuổi, được cô nhi viện dẫn đi làm giấy tờ cũng
gặp không phải là dễ. Rất nhiều em bị từ chối không cấp chứng minh nhân
dân với lý do không khai sinh, không rõ nhân thân. Các dì phước phải nhờ
những người dân tộc đứng ra nhận chúng làm con, lấy họ người dân tộc để
có mảnh giấy ra đời. Rất nhiều đứa trẻ người Kinh đã mang những cái họ
không thuần Việt vì nhiều người dân tộc thiểu số của họ có họ theo tên
thánh, hay những cái họ bằng tiếng Pháp, tiếng Anh… truyền đời từ những
ngày đầu bước vào thế giới văn minh đến nay. Cũng may là chúng đã bước
vào đời, dù cái tên không thuần Việt.
Tôi lại nhớ cuốn sách mình vừa đọc của tác giả Trà Vigar, nhớ những bức
ảnh của Ina Jara, nhớ giọng ca Ksor Đức, Danh Nay, David Boo… Những
người bạn dân tộc thiểu số trên đất nước này, với suy nghĩ rằng những
cái tên của họ đa dạng và đẹp đẽ, chứ không phải là những cái tên để đón
nhận sự phán xét.
Khi viết đến những dòng cuối của bài viết này, tôi nhìn thấy một người
Mỹ già cầm tấm bảng xin tiền, ghi trên đó là một người không nhà cần
giúp đỡ. Bỏ vào tay ông mấy đồng, hỏi thăm tên ông. Người ăn xin đó lịch
sự hỏi lại tên, và tò mò “anh là Trung Quốc hay Nhật”. Sau khi biết là
người Việt, ông ta cẩn thận hỏi lại cái tên, vì khó đọc “Kane?”. Tôi gật
đầu cười và bước đi. Cái tên có quan trọng gì đâu, chỉ cần biết tôi là
một người Việt, đã tốt rồi.
Tuấn Khanh
(Blog Tuấn Khanh)
