Vấn đề với vé số và nạn ăn xin ở Việt Nam

Vấn đề với vé số và nạn ăn xin ở Việt Nam

Giới thiệu: Vì sao Café Ku Búa lại đi ngược lại mọi thông tin về phát triển của báo đài để dám khẳng định Việt Nam là một nước thuộc thế giới thứ ba – một nước nghèo? Vì chẳng có một nước đang trên đà phát triển nào lại có bộ mặt như Việt Nam, người bán vé số và người ăn xin tràn lan, buồn cười vậy đó!

Nạn ăn xin gây nhức nhối

Ở nước ngoài bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những nghệ sĩ đường phố cùng chiếc mũ lưỡi trai có khi là chiếc bao đựng guitar biểu diễn những ca khúc hoặc tài lẻ xiếc ảo thuật, nghĩa là ở đây họ chấp nhận bỏ sức lao động để có tiền. Ở Việt Nam mới đúng nghĩa ăn xin từ thành phần ma túy đến các tập đoàn bầm xanh bầm tím đủ màu chèo kéo, đôi khi còn dùng ống ”Pasteur” để hỏi thăm người qua đường.

Ai chịu trách nhiệm?

Lỗi nằm ở chính phủ đã không mạnh tay truy quét và cải tạo cho họ. Tới đây ”Luật Về Hội” – sẽ làm mọi thứ tồi tệ thêm; khoản 5, điều 8 của dự thảo ghi rõ: ”Hội không liên kết, gia nhập các hội nước ngoài, không nhận tài trợ nước ngoài; trường hợp đặc biệt do chính phủ quy định.” Tổ chức nhân đạo tư nhân, quốc tế nào sẽ tin tưởng ủng hộ nhân đạo cho Mặt Trận Tổ Quốc, Hội Liên Hiệp Phụ Nữ, Đoàn Thanh Niên CS HCM với rất nhiều hội công lập khác đã và đang  nhận tiền hỗ trợ từ ngân sách hàng chục năm qua?

Xổ số làm bần cùng hóa người thu nhập thấp

Các bạn hẳn phải đồng ý, bán vé số cũng là một nghề chân chính, có bỏ vốn và công sức, chẳng phải kiểu XHCN cho cá hơn cho cần câu. Nhân văn hơn nữa trên mỗi tờ vé số đều có ghi ”xổ số kiến thiết”. Cũng theo Bộ Tài Chính, Vietlott góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát của nhà nước, tạo công ăn việc làm cho người lao động, tăng nguồn thu cho ngân sách để có nguồn đầu tư cho các lĩnh vực y tế, giáo dục, an sinh xã hội. Điều này phù hợp với thông lệ chung của thế giới là hoạt động kinh doanh xổ số nhằm thu hút nguồn tiền vui chơi giải trí của người dân, được đầu tư trở lại cho người dân.

Cái nghèo làm thay đổi giá trị con người ta

Do Việt Nam chưa từng công bố những số liệu cần thiết cũng như đã có những nghiên cứu khoa học liên quan đến xổ số và tác động của nó nên bài này sử dụng một số số liệu và phân tích liên quan đến xổ số ở Mỹ để minh họa tác động tiêu cực có thể có của xổ số Việt Nam.

Một nghiên cứu năm 2010 của NBC cho thấy các gia đình nghèo, có tổng thu nhập dưới 13.000 đô la Mỹ/năm, lại chi trung bình tới 645 đô la, tức 9% thu nhập của họ để mua xổ số, bằng chứng rõ ràng về mối quan hệ mật thiết theo chiều thuận giữa doanh thu xổ số với tỷ lệ nghèo đói ở Mỹ. Nói cách khác, người mua xổ số thuộc nhóm có thu nhập thấp thường là những người mua xổ số trung thành và đông đảo nhất. Hoàn cảnh càng khó khăn, càng tuyệt vọng thì những người này càng lao vào xổ số để hy vọng đổi đời để rồi càng rơi vào hoàn cảnh tuyệt vọng hơn, vì chỉ có rất ít người trúng giải thưởng lớn.

Báo Herald năm nay có đưa bài phân tích : Khi bạn mua một tấm vé số, khoảng 50—65% trong $2 bạn bỏ ra sẽ đưa vào quỹ tiền thưởng. Một phần nhỏ, chưa tới 1 xu sẽ đưa về công ty quản lí xổ số. Khoảng 12 hay 14% thuộc về các đại lý. Phần còn lại thì sao ? Nó trở ngược về Chính phủ và họ sẽ quyết định nên làm gì với nó.

Đó là ở Mỹ ! Ở xứ ta hoạt động xổ số còn được dùng cho mục đích rửa tiền và hợp thức hóa tham nhũng. Mới đây người dân vui mừng cho anh nông dân Trà Vinh trúng số tới 92 tỷ, nhưng ”dàn diễn viên” không ăn ý, người bảo mua ở Tân Bình, kẻ thì ở quê, chúng ta cũng ngầm hiểu có một thế lực đứng sau khoảng tiền đó, không ”kiến thiết” tư dinh thì cũng xây vài cái tượng cho ai đó.

Giải pháp nào cho vé số?

Tuy vậy, không hẳn là dẹp bỏ xổ số vì người Việt Nam mà không cờ bạc thì buồn lắm. Thay vào đó, phải làm cho xổ số trở thành một loại hình cờ bạc không mang tính bóc lột. Nhà nước nên chấm dứt việc kinh doanh của mình, tiến hành tư nhân hóa ngành này vì Nhà nước không thể vừa đóng vai bảo vệ phúc lợi, vừa độc quyền kinh doanh xổ số để trực tiếp làm bần cùng hóa một bộ phận dân chúng.

Cuối cùng, xổ số về bản chất là một loại cờ bạc, không nên cổ súy phát triển mà nên đánh thuế thật mạnh để cả người kinh doanh và đối tượng chơi đều phải cân nhắc. Ngoài ra, Nhà nước cần trích một khoảng tiền nhằm phục vụ cho các chương trình phúc lợi xã hội, giảm thuế lao động — thu nhập cá nhân, tạo việc ổn định cho người nghèo.

Cho tiền ăn xin – nên hay không?

Chúng ta có nên cho tiền những người ăn xin không? Nên………nhưng cũng không nên. Khi nói đến vấn đề này thì hầu hết chúng ta đều dùng cảm xúc, tôi thì không. Tôi nhìn về vấn đề này một cách logic. Vậy tác dụng và tác hại của việc cho tiền ăn xin là gì?

Vấn Đề Với Ăn Xin

Ở khắp nơi trên đường phố Việt Nam bạn đều có thể thấy vô số người ăn xin. Ăn xin ở đây là một người hoặc một nhóm người ngồi không hoặc đi lòng vòng xin tiền người khác. Nghĩa là không sản xuất ra một dịch vụ hay sản phẩm gì mà chỉ muốn sự bố thí của người khác. Cũng giống như kêu huy động tiền từ thiện, nó hoàn toàn phụ thuộc vào lòng hảo tâm của người cho. Nhưng vấn đề là gì?

Vấn đề ở đây là hầu hết những người ăn xin đều chọn những địa điểm đông người qua lại, chỗ nào và thời điểm nào càng đông người thì họ càng xuất hiện thường xuyên và lâu hơn. Đa số trong số họ làm việc rất chuyên nghiệp, có tổ chức và rất biết đánh vào tâm lý công chúng. Nhưng đó cũng chưa là vấn đề. Vấn đề ở đây là họ có tay có chân đầy đủ nhưng sao không đi làm? Trong khi tất cả chúng ta đều phải đi làm, sao họ không làm điều tương tự? Không lẽ họ coi ăn xin là một cái nghề? Vậy lòng tự trọng của họ đâu?

Nếu Bạn Không Cho Tiền Người Ăn Xin

Nếu bạn không cho thì sao? Bạn cảm thấy áy náy và bối rối, vì cảm thấy như mình đang làm gì đó có lỗi với đời. Tôi thì không nghĩ vậy. Giả sử nếu bạn không cho tiền người ăn xin, ví dụ 100đ, bạn có thể lấy 100đ để làm những chuyện khác mà tác động của nó sẽ tích cực và bền vững hơn trong dài hạn.

Bạn có thể lấy 100đ đi ăn ở một cái quán nào đó, cái 100đ bạn dùng để mua đồ ăn sẽ được trả lương cho nhân viên và giúp họ duy trì hoạt động kinh doanh tự chủ của mình. Bạn có thể lấy 100đ đó và đầu tư, biến 100đ đó thành 200đ. Bạn có thể góp nó vào 1 quỹ học bổng, giúp tạo điều kiền để xây dựng nguồn nhân lực. Hoặc bạn có thể giữ lại 100đ đó là tích lũy cho sau này.

Tác Động Của Việc Cho Tiền Người Ăn Xin

Nếu bạn cho tiền người ăn xin, ví dụ 100đ, thì bạn đang cho người ăn xin 100đ mà không cần nhận lại cái gì. Bạn cảm thấy rất đạo đức và sung sướng vì nghĩ rằng mình đã làm gì đó cho xã hội tốt hơn. Người ăn xin lấy 100đ để duy trì sự tồn tại của mình trên cõi đời này mà không cần phải làm cái gì để đổi lại. Tác động tiêu cực ở đây là hành động này sẽ khiến người ăn xin nghĩ rằng họ có thể tiếp tục sống phụ thuộc vào lòng nhân đạo của người khác mà không cần tự lực để tạo ra sản phẩm hay dịch vụ gì cho xã hội. Tư duy này gọi là tư duy ăn bám. Trong ngắn hạn việc cho tiền ăn xin là tốt, nhưng trong dài hạn thì sao? Có bao giờ bạn nghĩ về điều này?

Có nhiều cách để cải thiện xã hội, cho tiền người ăn xin chỉ là một trong vô số cách. Nhân đạo là một điều tốt. Nhưng nếu lòng nhân đạo bị lạm dụng thì trong dài hạn nó sẽ trở thành một sự cản trở để con người phát triển. Tôi không nhận xét việc cho tiền ăn xin là đúng hay sai, đó là quyết định của mỗi người. Nhưng nếu chúng ta nhìn vấn đề một cách logic và suy nghĩ dài hạn, thì lòng nhân đạo của việc cho tiền người ăn xin sẽ có nhiều hại hơn lợi.

Lần sau bạn nghĩ đến việc cho tiền người ăn xin, hãy tự hỏi mình câu hỏi trên.

Sự Thật Viên & Ku Búa @ Café Ku Búa