Lịch Sử, Quân Sử & Huyền Thoại
2 bí quyết thành công của cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn
Ngày nay, cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn đã phát triển không chỉ gói gọn trong quy mô Sài Gòn nữa, mà đã dần trở thành những DN lớn nhất trên đất Việt.
(Trí Thức Trẻ)
Ngày nay, cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn đã phát triển không chỉ gói gọn
trong quy mô Sài Gòn nữa, mà đã dần trở thành những DN lớn nhất trên đất
Việt.
 |
Phải biết yêu nghề kính nghiệp
Trước năm 1975, người Hoa gốc Minh Hương đã tạo ra những cái tên, cũng
là những đỉnh cao của nghề nghiệp tại Sài Gòn: vua thép, vua gạo, vua
bột giặt, vua xà bông, vua bột mì… Cho đến khúc quanh thời cuộc của ngày
thống nhất thì những cái tên này mới dần bị suy tàn, nhưng lại chuẩn bị
cho một cuộc tái sinh…
Và xuất phát điểm lại từ số không. Có người bắt đầu bằng việc bán một mớ
đồ cũ trên vỉa hè để nuôi mộng lớn như ông Lương Vạn Vinh, ông chủ hiện
thời của nước rửa chén Mỹ Hảo. Có người chuyển từ nghề đông y sang làm
giày dép như ông Vưu Khải Thành của Biti’s. Cũng có người xoay xở với
những bạn hàng nhỏ lẻ ở Campuchia như gia đình ông Trần Kim Thành của
Kinh Đô. Hay cũng có người bắt đầu lại bằng việc đi làm thuê cho một
hiệu bánh như ông Kao Siêu Lực, giờ có một chuỗi cửa hàng bánh hàng đầu
là ABC…
Ông Cổ Gia Thọ – Chủ tịch Công ty Thiên Long nhớ lại câu chuyện về hai
người đàn anh đã giúp đỡ mình lúc khởi nghiệp: “Chúng tôi gọi anh Lý
Ngọc Minh (Chủ tịch Công ty gốm sứ Minh Long) và anh Vưu Khải Thành là
những đại ca cổ thụ trong cộng đồng doanh nghiệp người Hoa không chỉ vì
khả năng kinh doanh, mà còn là sự bảo bọc, hướng dẫn anh em làm ăn và
luôn sẵn sàng chia sẻ những khó khăn của nhau nữa…”
Với ông Cổ Gia Thọ, một trong những ân tình mà ông nhớ là việc ông Vưu
Khải Thành hay tổ chức hội nghị khách hàng, chia sẻ những định hướng,
thảo luận việc mở rộng thị trường… và sẵn lòng để những doanh nhân trẻ
hơn, non nghề hơn như ông Thọ vào tham dự để nghe, để học, để tạo ra
những kết nối kinh doanh. Người ta bảo “thà cho vàng chứ không chỉ đàng
làm ăn” nhưng với cộng đồng người Hoa, sức mạnh tập thể và sự hướng dẫn
là một trách nhiệm rất lớn.
“Hai mươi mấy năm trước, khi tôi còn bập bẹ làm một cơ sở bút bi nhỏ xíu
thì anh Thành đã là người sáng lập và chủ tịch của hội công kỹ nghệ gia
quận 6, như một kiểu hiệp hội doanh nghiệp bây giờ để làm điểm gặp gỡ,
kết nối và chia sẻ công chuyện với nhau. Lúc đó tôi không quen anh
Thành, nhưng xin đi sinh hoạt, và dần dần học được nhiều điều lắm. Chẳng
hạn sự thẳng thắn, trung thực và cương quyết. Trước đây, tôi là người
hay rụt rè để ra những quyết định quan trọng nhưng anh Thành khuyên phải
biết nắm cơ hội và chấp nhận những rủi ro, thất bại nếu muốn làm chuyện
lớn…”, ông Thọ kể.
Cộng đồng doanh nghiệp người Hoa vẫn thường nhắc nhở nhau học tập nguyên
tắc của hai ông Lý Ngọc Minh và Vưu Khải Thành trong kinh doanh. Theo
đó, nguyên tắc Lý Ngọc Minh là: Đơn giản mà hiệu quả; An toàn hai lần;
Làm cho bằng được; Vui vẻ cởi mở; Hợp tác chân tình. Nguyên tắc Vưu Khải
Thành yêu cầu: Giải phóng tư tưởng; Thực sự cầu thị; Tích cực tìm tòi;
Mạnh dạn sáng tạo; Kiên trì phấn đấu; Không ngại gian nan; Học tập nước
ngoài; Không ngừng vươn lên.
Còn theo ông Cổ Gia Thọ, một trong những bí quyết thành công trong kinh
doanh của người Hoa là: Phải biết yêu nghề kính nghiệp. Quả thật, nếu
không dốc trọn cuộc đời cho một công việc mà mình đã chọn, thì không có
cách nào tạo ra những đế chế vững vàng đến mực được gọi là vua của một
nghề. Và hiện nay, đã lấp lánh những ông vua của từng ngành, mà đa phần
đều là người gốc Hoa: vua gốm sứ Lý Ngọc Minh, vua giày dép Vưu Khải
Thành, vua bánh Kao Siêu Lực, vua nước rửa chén Lương Vạn Vinh, vua nhựa
Trần Duy Hy, vua vải Thái Tuấn Chí…
Hệ sinh thái kinh doanh của người Hoa
Khái niệm “hệ sinh thái” (ecosystem) dùng trong kinh doanh dạo này hay
được nhắc đến nhiều thông qua chuyện người Israel xây nguyên một bệ
phóng cho các doanh nghiệp trẻ với định vị “quốc gia khởi nghiệp” nhưng
nếu chịu khó nhìn ngó, thì tự thân các doanh nhân gốc Hoa ở Việt Nam
cũng đã xây nên những nền tảng đáng kể cho công chuyện làm ăn của họ và
con cháu. Họ khởi nghiệp khác với người Việt, vì có cả một cộng đồng hỗ
trợ: bạn hàng cho mua thiếu lâu hơn, các đàn anh trong nghề chỉ vẽ đôi
đường và còn giới thiệu đối tác, người trong tộc luôn ủng hộ…
Đầu tiên, đó là vai trò của các bang hội, tức là các “bang” và các
“hội”. Không còn là những tổ chức mang màu sắc chính trị như thời Thiên
địa hội của đời trước ông Vương Hồng Sển nữa, mà những bang hội sau này
hoạt động như những thành luỹ gìn giữ giá trị văn hoá truyền thống của
một cộng đồng người gốc Hoa chung một nguồn cội. Đó có thể là hội quán
Phước Kiến của những người từ vùng giáp ranh Đài Loan sang miền Nam lập
nghiệp, có thể là hội quán Triều Châu (hay Tiều Châu), hội quán Quảng
Đông…
Sau này, ranh giới địa lý của những bang hội này cũng dần xoá nhoà, họ
sinh hoạt chung với nhau nhiều hơn, nhưng vẫn khá kín tiếng và ít giao
du với người bên ngoài. Người bang trưởng, hay hội trưởng, là người đức
cao vọng trọng trong cộng đồng, phải chăm lo nhiều thứ. Thường thì để
làm chức này, người ta phải bỏ ra nhiều tiền để đóng góp cho cộng đồng
và thay vì để lấy chức quyền thì họ lấy cái trách nhiệm và niềm tự hào
được đóng góp cho cộng đồng.
Còn nhớ mỗi năm, khu hội quán Nghĩa An bên cạnh trường tiểu học Chính
Nghĩa, quận 5 đều có tổ chức bán đấu giá những cái lồng đèn tuyệt đẹp để
lấy tiền chăm lo đời sống và giáo dục cho con em gốc Hoa. Không “giương
cờ gióng trống” hay trực tiếp truyền hình MC nổi tiếng gì cả, chỉ có
những “đại bô lão” ngồi ghế, con cháu em út quây xung quanh trong một
không gian ngập sắc màu, trang phục truyền thống. Nhưng con số cứ tăng
dần, chục triệu, trăm triệu, rồi một tỉ, hai tỉ đồng được hô lên thu
tiền ngay, làm chương trình công khai sổ sách ngay. Những cái tên khá
quen như Trầm Bê hay còn xa lạ như một bà cụ đã già lắm được cẩn thận
ghi chép lại, và họ cũng sẽ là những người được cộng đồng nhắc đến, được
những người trẻ nhìn đó mà làm gương.
Bang hội này, giống như một lớp màn chắn, không cho những biến đổi quá
nhanh của xã hội xông vào làm hỏng đi truyền thống của họ. Con cháu có
thể đi học trường Hoa ngữ song song với trường Việt ngữ, được dạy những
bài vỡ lòng về làm ăn theo kiểu công tử phải đi cọ thùng, và quan trọng
nhất, họ được dạy bởi những bài học sống động của thực tiễn kinh doanh
trong cộng đồng người Hoa.
Bàn ra tán vào (1)
quang dinh
CHU CHOA MẸT MẸ
*
Đả hổ Tập Cận Bình vỡ mộng
Đập Ruồi Bành Lệ Viện mãn Kinh
Việt Kông Tòng Thị Phóng cừa mình
Trọng lú Ngọc Trinh Hoàng Kiều hối
*
Tiếu ngạo giang Hồ Thị Kim Thoa=Hồ Thu Xuân Thảo mộc nhận quà
Sài Gòn kết quả bồ hòn đắng
Tặc cầu ba cẳng chẳng nhân hoà
Côn an chính trị gây tai hoạ=hồng binh Kim Toả mộng đào hoa
*
Tô Lâm Đại Ngọc giả Bảo Thoa=phù dung tiên tử khám Chí Hoà
Cổng Trời ôn Ké Nông Đức Mạnh
Đầm Đùn Kim Tiến Ủn kê toa
An Nhơn Thành Cổ Loa Gò Vấp=Trịnh Xuân Thanh tịnh sắp hầu toà
*
Giáng long thập bát chưởng Võ khoa
Văn nhân trí thức Nguỵ mù loà
Chu choa Các Chú Bàn Môn Điếm
Mẹt mẹ con đường xưa em qua
*
TÂM THANH
----------------------------------------------------------------------------------
Các tin đã đăng
- "Người Do Thái và Nước Mỹ" - by Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Ý Kiến Về Hai Chữ GIAO CHỈ" - Tôn Thất Tuệ / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Ý Kiến Về Hai Chữ GIAO CHỈ" - Tôn Thất Tuệ / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm Nhà tiên tri của Việt tộc" - Trần Văn Giang (ghi lại)
- "Giao Chỉ hay Giao Châu?" - Hồ Bạch Thảo - Trần Văn Giang (ghi lại)
2 bí quyết thành công của cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn
Ngày nay, cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn đã phát triển không chỉ gói gọn trong quy mô Sài Gòn nữa, mà đã dần trở thành những DN lớn nhất trên đất Việt.
Ngày nay, cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn đã phát triển không chỉ gói gọn
trong quy mô Sài Gòn nữa, mà đã dần trở thành những DN lớn nhất trên đất
Việt.
|
Phải biết yêu nghề kính nghiệp
Trước năm 1975, người Hoa gốc Minh Hương đã tạo ra những cái tên, cũng
là những đỉnh cao của nghề nghiệp tại Sài Gòn: vua thép, vua gạo, vua
bột giặt, vua xà bông, vua bột mì… Cho đến khúc quanh thời cuộc của ngày
thống nhất thì những cái tên này mới dần bị suy tàn, nhưng lại chuẩn bị
cho một cuộc tái sinh…
Và xuất phát điểm lại từ số không. Có người bắt đầu bằng việc bán một mớ
đồ cũ trên vỉa hè để nuôi mộng lớn như ông Lương Vạn Vinh, ông chủ hiện
thời của nước rửa chén Mỹ Hảo. Có người chuyển từ nghề đông y sang làm
giày dép như ông Vưu Khải Thành của Biti’s. Cũng có người xoay xở với
những bạn hàng nhỏ lẻ ở Campuchia như gia đình ông Trần Kim Thành của
Kinh Đô. Hay cũng có người bắt đầu lại bằng việc đi làm thuê cho một
hiệu bánh như ông Kao Siêu Lực, giờ có một chuỗi cửa hàng bánh hàng đầu
là ABC…
Ông Cổ Gia Thọ – Chủ tịch Công ty Thiên Long nhớ lại câu chuyện về hai
người đàn anh đã giúp đỡ mình lúc khởi nghiệp: “Chúng tôi gọi anh Lý
Ngọc Minh (Chủ tịch Công ty gốm sứ Minh Long) và anh Vưu Khải Thành là
những đại ca cổ thụ trong cộng đồng doanh nghiệp người Hoa không chỉ vì
khả năng kinh doanh, mà còn là sự bảo bọc, hướng dẫn anh em làm ăn và
luôn sẵn sàng chia sẻ những khó khăn của nhau nữa…”
Với ông Cổ Gia Thọ, một trong những ân tình mà ông nhớ là việc ông Vưu
Khải Thành hay tổ chức hội nghị khách hàng, chia sẻ những định hướng,
thảo luận việc mở rộng thị trường… và sẵn lòng để những doanh nhân trẻ
hơn, non nghề hơn như ông Thọ vào tham dự để nghe, để học, để tạo ra
những kết nối kinh doanh. Người ta bảo “thà cho vàng chứ không chỉ đàng
làm ăn” nhưng với cộng đồng người Hoa, sức mạnh tập thể và sự hướng dẫn
là một trách nhiệm rất lớn.
“Hai mươi mấy năm trước, khi tôi còn bập bẹ làm một cơ sở bút bi nhỏ xíu
thì anh Thành đã là người sáng lập và chủ tịch của hội công kỹ nghệ gia
quận 6, như một kiểu hiệp hội doanh nghiệp bây giờ để làm điểm gặp gỡ,
kết nối và chia sẻ công chuyện với nhau. Lúc đó tôi không quen anh
Thành, nhưng xin đi sinh hoạt, và dần dần học được nhiều điều lắm. Chẳng
hạn sự thẳng thắn, trung thực và cương quyết. Trước đây, tôi là người
hay rụt rè để ra những quyết định quan trọng nhưng anh Thành khuyên phải
biết nắm cơ hội và chấp nhận những rủi ro, thất bại nếu muốn làm chuyện
lớn…”, ông Thọ kể.
Cộng đồng doanh nghiệp người Hoa vẫn thường nhắc nhở nhau học tập nguyên
tắc của hai ông Lý Ngọc Minh và Vưu Khải Thành trong kinh doanh. Theo
đó, nguyên tắc Lý Ngọc Minh là: Đơn giản mà hiệu quả; An toàn hai lần;
Làm cho bằng được; Vui vẻ cởi mở; Hợp tác chân tình. Nguyên tắc Vưu Khải
Thành yêu cầu: Giải phóng tư tưởng; Thực sự cầu thị; Tích cực tìm tòi;
Mạnh dạn sáng tạo; Kiên trì phấn đấu; Không ngại gian nan; Học tập nước
ngoài; Không ngừng vươn lên.
Còn theo ông Cổ Gia Thọ, một trong những bí quyết thành công trong kinh
doanh của người Hoa là: Phải biết yêu nghề kính nghiệp. Quả thật, nếu
không dốc trọn cuộc đời cho một công việc mà mình đã chọn, thì không có
cách nào tạo ra những đế chế vững vàng đến mực được gọi là vua của một
nghề. Và hiện nay, đã lấp lánh những ông vua của từng ngành, mà đa phần
đều là người gốc Hoa: vua gốm sứ Lý Ngọc Minh, vua giày dép Vưu Khải
Thành, vua bánh Kao Siêu Lực, vua nước rửa chén Lương Vạn Vinh, vua nhựa
Trần Duy Hy, vua vải Thái Tuấn Chí…
Hệ sinh thái kinh doanh của người Hoa
Khái niệm “hệ sinh thái” (ecosystem) dùng trong kinh doanh dạo này hay
được nhắc đến nhiều thông qua chuyện người Israel xây nguyên một bệ
phóng cho các doanh nghiệp trẻ với định vị “quốc gia khởi nghiệp” nhưng
nếu chịu khó nhìn ngó, thì tự thân các doanh nhân gốc Hoa ở Việt Nam
cũng đã xây nên những nền tảng đáng kể cho công chuyện làm ăn của họ và
con cháu. Họ khởi nghiệp khác với người Việt, vì có cả một cộng đồng hỗ
trợ: bạn hàng cho mua thiếu lâu hơn, các đàn anh trong nghề chỉ vẽ đôi
đường và còn giới thiệu đối tác, người trong tộc luôn ủng hộ…
Đầu tiên, đó là vai trò của các bang hội, tức là các “bang” và các
“hội”. Không còn là những tổ chức mang màu sắc chính trị như thời Thiên
địa hội của đời trước ông Vương Hồng Sển nữa, mà những bang hội sau này
hoạt động như những thành luỹ gìn giữ giá trị văn hoá truyền thống của
một cộng đồng người gốc Hoa chung một nguồn cội. Đó có thể là hội quán
Phước Kiến của những người từ vùng giáp ranh Đài Loan sang miền Nam lập
nghiệp, có thể là hội quán Triều Châu (hay Tiều Châu), hội quán Quảng
Đông…
Sau này, ranh giới địa lý của những bang hội này cũng dần xoá nhoà, họ
sinh hoạt chung với nhau nhiều hơn, nhưng vẫn khá kín tiếng và ít giao
du với người bên ngoài. Người bang trưởng, hay hội trưởng, là người đức
cao vọng trọng trong cộng đồng, phải chăm lo nhiều thứ. Thường thì để
làm chức này, người ta phải bỏ ra nhiều tiền để đóng góp cho cộng đồng
và thay vì để lấy chức quyền thì họ lấy cái trách nhiệm và niềm tự hào
được đóng góp cho cộng đồng.
Còn nhớ mỗi năm, khu hội quán Nghĩa An bên cạnh trường tiểu học Chính
Nghĩa, quận 5 đều có tổ chức bán đấu giá những cái lồng đèn tuyệt đẹp để
lấy tiền chăm lo đời sống và giáo dục cho con em gốc Hoa. Không “giương
cờ gióng trống” hay trực tiếp truyền hình MC nổi tiếng gì cả, chỉ có
những “đại bô lão” ngồi ghế, con cháu em út quây xung quanh trong một
không gian ngập sắc màu, trang phục truyền thống. Nhưng con số cứ tăng
dần, chục triệu, trăm triệu, rồi một tỉ, hai tỉ đồng được hô lên thu
tiền ngay, làm chương trình công khai sổ sách ngay. Những cái tên khá
quen như Trầm Bê hay còn xa lạ như một bà cụ đã già lắm được cẩn thận
ghi chép lại, và họ cũng sẽ là những người được cộng đồng nhắc đến, được
những người trẻ nhìn đó mà làm gương.
Bang hội này, giống như một lớp màn chắn, không cho những biến đổi quá
nhanh của xã hội xông vào làm hỏng đi truyền thống của họ. Con cháu có
thể đi học trường Hoa ngữ song song với trường Việt ngữ, được dạy những
bài vỡ lòng về làm ăn theo kiểu công tử phải đi cọ thùng, và quan trọng
nhất, họ được dạy bởi những bài học sống động của thực tiễn kinh doanh
trong cộng đồng người Hoa.
