Nguyễn Văn Khanh

Liệu ông Cộng Hòa Donald Trump có thể thắng cuộc đua chính trị 2016 để trở thành tổng thống thứ 45 của Mỹ? Câu trả lời: Có chứ.

Từ giữa tuần trước, đồn thổi về tin ông Trump có thể thắng cử được xem là tin chính trị quan trọng nhất trong tuần, vượt hẳn tin liên quan đến chuyến đi Á Châu của Tổng Thống Barack Obama. Lý do, cuộc thăm dò do CNN/ORC thực hiện ở cấp toàn quốc cho thấy trong số những người nói sẽ đi bầu, 45% cho hay họ ủng hộ ông Trump, 43% nói ủng hộ bà Dân Chủ Hillary Clinton. Những con số vừa nêu giúp đem lại nụ cười tự tin cho những người ủng hộ ông tỷ phú New York, nghĩ rằng chiến thắng đã gần kề, nước Mỹ sẽ được “Tổng Thống Donald Trump” lãnh đạo là điều có thể xảy ra. Bên Dân Chủ, nét mặt rạng rỡ ngày nào đã có phần giảm bớt, Văn Phòng Trung Ương Ðảng phải gửi email nhắc nhở mọi người “bình tĩnh, đừng quá âu lo” vì “ngay từ ngày đầu ai ai cũng biết đây là cuộc tranh cử rất cam go.”

“Cam go là chữ rất đúng,” nhà phân tích bầu cử Susan O’Malley vừa cười vừa nói qua điện thoại. “Ðiều cam go nhất là ngay từ ngày đầu không ai đoán đúng về ông Trump và những quyết định của ông.” Bà đưa ví dụ chỉ vài tuần lễ trước đây ông Trump thay đổi cả dàn tham mưu tối cao, “tất cả các chiến lược gia, các cơ sở truyền thông đều cho rằng ông Trump làm điều quá trễ, đâu ngờ những thay đổi mang ý nghĩa vớt vát vào giờ chót mà nhiều người nghĩ lại đưa đến kết quả số cử tri ủng hộ ông nhiều hơn, qua mặt bà Clinton một cái vèo.” Bà O’Malley nói rõ hơn: “Tôi chưa vội bảo là ông Trump sẽ chiến thắng, nhưng điều ai ai cũng nhìn thấy là bên bà Clinton đang âu lo, vì chính họ cũng chẳng ngờ điều này lại xảy ra.”

Chữ “âu lo” bà O’Malley sử dụng là chữ “rất nhẹ, phải nói là phía bà Clinton khá lúng túng mới đúng,” là điều nhà phân tích Wayne Thomas viết trên trang blog cá nhân, đồng thời chia sẻ quan điểm riêng về tình hình tranh cử qua email gửi cho những nhà báo quen với ông. “Tôi có thể mường tượng thấy dàn tham mưu của bà Clinton đang lúng túng, không hiểu vì sao chỉ còn hai tháng nữa mà bà bỗng dưng tụt hạng. Nên nhớ từng có lúc bên bà Clinton tin tưởng chắc chắn sẽ thành công, bây giờ chuyện đã đổi khác. Chắc chắn họ phải tìm hiểu xem tại sao, phải tìm cho ra lý do và cách đối phó.” Ông Wayne Thomas viết thêm: “Theo tôi nghĩ, đây không phải là điều dễ làm vì số cử tri tin vào ông Trump ngày một bắt đầu đông hơn.”

Theo ông Paul Reynolds, từng làm việc với Ủy Ban Tranh Cử George W. Bush, “mặc dù tôi và bạn bè không ủng hộ ông Trump làm tổng thống, nhưng không thể chối cãi là ông quả có sức lôi cuốn, cử tri ủng hộ ông vì họ nghĩ là ông sẽ làm những gì ông hứa.” Ông Reynolds kể lại mới tháng trước khi ăn cơm chung với một số bạn bè từng giúp đưa ông “W” vào Tòa Bạch Ốc, “chúng tôi bảo với nhau là dân chúng Hoa Kỳ tin rằng ngoại trừ ông Trump, chẳng có chính trị gia nào có thể giải quyết được cả chục triệu người đang cư ngụ bất hợp pháp ở nước Mỹ, không chính trị gia nào có thể giải quyết được căng thẳng ngoại giao với Nga.”

Cũng trong buổi gặp gỡ đó, ông Reynolds nói tiếp, “tôi còn nhớ một ông bạn kể có lần nói chuyện với gia đình hàng xóm, nghe họ bảo rằng Trung Quốc bây giờ lấn át Mỹ quá nhiều, chỉ vì chính sách ngoại giao yếu đuối của Tổng Thống Obama.” Gia đình này tin rằng ngày nào ông Trump tuyên thệ nhậm chức tổng thống, “ngày đó Bắc Kinh sẽ toát mồ hôi hột” vì “chỉ có Tổng Thống Donald Trump mới xây dựng một nước Mỹ vĩ đại, một quân đội thật hùng mạnh, chỉ có Tổng Thống Trump mới đủ bản lãnh để trừng trị Bắc Kinh, kể cả chuyện ông (Trump) là tổng thống duy nhất (của nước Mỹ) có kế hoạch trừng phạt với Bắc Kinh, sẵn sàng tuyên chiến với Trung Quốc, bà Clinton không dám làm điều này.”

Mặc dù không đồng quan điểm với những người ủng hộ ông Trump, nhưng các chính trị gia tên tuổi của đảng Dân Chủ cũng nhìn nhận bên phía bà Clinton “đang có vấn đề.” Trong một cuộc phỏng vấn dành cho hãng thông tấn AP, cựu Thượng Nghị Sĩ Thomas Daschle nhìn nhận điều này, “thẳng thắn mà nói, tôi đang âu lo.” Người từng điều khiển khối Dân Chủ đa số ở Thượng Viện Mỹ cho rằng đường dẫn bà cựu ngoại trưởng Mỹ đến thành công “vẫn còn sáng, nhưng chưa nắm được chiến thắng trong tay đâu.” Ông cho rằng “với lối ăn nói kỳ cục” của ông Trump “đáng lẽ bà Clinton phải dẫn trước với tỷ lệ phiếu thật cao, nhưng rất tiếc, điều đó không xảy ra.”

Một số chiến lược gia Dân Chủ cho rằng “sai lầm” vì trong suốt Tháng Tám, bà Clinton dành quá nhiều thì giờ để quyên tiền, trong khi ông Trump dùng hết thì giờ để vận động, tiếp xúc với cử tri. Một viên chức của đảng Dân Chủ ở Florida yêu cầu không nêu tên nói điều bà ái ngại nhất “là cùng lúc với tin bà Clinton bị bệnh, bác sĩ bảo phải nghỉ ngơi, tôi nghe được tin bà phải hủy bỏ mấy cuộc quyên tiền ở California, trong khi ông Trump đi tiếp xúc với cử tri, tiếp tục chê bai bà cựu ngoại trưởng không quan tâm đến người dân, chỉ lo móc ngoặc với nhóm bề thế, tài phiệt.” Tin tức, hình ảnh đó “là một trong những lý do tại sao bà Clinton xuống điểm, ông Trump có cơ hội thành công.”

Cơ hội dẫn đến thành công đó “chúng tôi sẽ khai thác triệt để” là nội dung những lời tuyên bố các giới chức điều hành đảng Cộng Hòa đưa ra trong hai tuần lễ vừa qua. Ðầu tuần này khi tiếp xúc với báo chí, trưởng ban chiến lược Văn Phòng Trung Ương Ðảng Cộng Hòa là ông Sean Spicer tươi cười nói rằng “gió đang xuôi chiều, không chỉ ở những đám đông ủng hộ chúng tôi mà ngay chính các cuộc thăm dò cũng cho thấy như thế.” Vẫn với nét mặt hớn hở, chiến lược gia Cộng Hòa Sean Spicer nhấn mạnh “gió đang xuôi chiều, chúng tôi sẽ tận dụng luồng gió,” cam kết “sẽ có những biến chuyển rất mạnh” để vị tổng thống sắp tới của nước Mỹ “phải là ông Trump.”

Chỉ 24 giờ sau khi lời hứa hẹn này được đảng Cộng Hòa đưa ra, ông Trump tung chiêu mới, cho biết nếu trở thành tổng thống, “tất cả phụ nữ sau khi sinh con sẽ được nghỉ sáu tuần có ăn lương,” sẽ trừ thuế cho những công ty “có chương trình hỗ trợ giữ trẻ để bố mẹ các em đi làm,” những công nhân phải trả tiền giữ trẻ hoặc thuê người chăm sóc bố mẹ đau yếu “cuối năm cũng sẽ được trừ thuế.” Ðặc biệt hơn nữa, ông Trump khoe chính cô con gái cưng Ivanka “thúc đẩy tôi phải thực hiện kế hoạch này, bảo với tôi rằng đây là điều bố phải làm.”

Giữa tiếng vỗ tay hoan hô của những người ủng hộ, ông Trump nói tiếp “con gái tôi đúng là thông minh, và điều con gái tôi thúc đẩy tôi phải làm là điều rất đúng.”