Kể từ lúc các tỉnh Bắc miền Trung xuất hiện các nhà đầu tư Trung Quốc với hàng loạt dự án hứa hẹn về đời sống ấm no, phát triển, văn minh, tiến bộ cho người dân nơi đây đến nay, có thể nói rằng đời sống của người lao động Bắc miền Trung ngày càng trở nên bi thảm, khó nói. Tình trạng người lao động Bắc miền Trung bị ép chế, bị thất nghiệp và bị thiệt mạng không những không thuyên giảm mà có dấu hiệu tăng cao trong thời gian gần đâGiới công chức nói gì?

Một cán bộ lãnh đạo công chức ngành Lao động và Thương Binh, xã hội tại Quảng Bình, bộc bạch cảm nhận của ông và yêu cầu không nêu danh tính:

“ Bảo vệ người lao động ở Việt Nam là một vấn đề nhức nhối mà không nói thì không được mà nói thì đụng chạm, mà mình cũng làm cơ quan nên càng khó. Nhưng rõ ràng cái gì thì con người phải được đặt lên trên hết, không riêng gì vụ hai anh thủy thủ vừa rồi bị Abu Sayyaf giết hại bên kia mà ngay cả lao động trong nước cũng bị giới chủ ép chế đủ điều. Đó là thiếu một chính sách chung dành cho người lao động , nếu như không kịp đưa ra chính sách mới thì sẽ có nhiều vấn đề sau này khó mà lường được.”

Theo vị này, người lao động Việt Nam, dù có soi chiếu trên bất kì góc độ nào cũng thấy họ thiệt thòi và đau khổ. Đặc biệt, kể từ khi vụ các công nhân bị sập giàn giáo ở Formosa, rồi hai công nhân của mỏ đá Hùng Đại Dương ở huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái bị đá đè chết mà báo chí hoàn toàn không có thông tin bởi đây là một công ty của Ấn Độ làm chủ đầu tư, họ không cho báo chí vào và họ đã thu xếp ổn thỏa. Rồi gần đây là vụ hai thủy thủ người Việt Nam là Hoàng Trung Thông và Hoàng Văn Hải bị Abu Sayyaf sát hại ở Phillipines và vụ các lao động Việt Nam vượt biển từ Trung Quốc sang Đài Loan để làm thuê, bị chìm tàu, mất tích trên eo biển Đài Loan… Những chuyện này khiến ông đau lòng và cảm thấy bản thân mình có lỗi mặc dù ông chưa từng tiếp xúc hay có trách nhiệm liên đới nào với họ.

Bảo vệ người lao động ở Việt Nam là một vấn đề nhức nhối mà không nói thì không được mà nói thì đụng chạm, mà mình cũng làm cơ quan nên càng khó - Một cán bộ ngành Lao động và Thương Binh, xã hội tại Quảng Bình 

Ông nói rằng ông thấy mình có lỗi bởi ông là một đảng viên Cộng sản với đầy đủ lý tưởng về một xã hội tốt đẹp mà trên lý thuyết, đảng của ông vẫn luôn giữ quan điểm “chủ trương lớn của đảng là nhân bản, những sự cố nhỏ là ngoài ý muốn”. Nhưng rồi ông cũng tự nhìn ra có một điều gì đó bất ổn trong lý thuyết này, trong cái mà người ta vẫn gọi là “chủ trương lớn” này. Bởi chủ trương nào không cần biết, nhưng sinh mạng của con người luôn phải đặt lên trên hết, có con người mới có những thứ do con người nghĩ ra như chính trị, văn hóa, văn minh, triết học, chủ nghĩa xã hội khoa học…

Với ông, chuyện bưng bít thông tin về số phận các lao động bị bắt cóc, bị giết là một việc làm phi đạo đức, thiếu tình người, dù đứng trên góc độ nào để đánh giá cũng thấy như vậy. Ông khẳng định là nếu mọi chuyện được công khai là chỉ nửa tháng ông sẽ cứu được các con tin hoặc giúp cho gia đình nạn nhân cứu các con tin dễ dàng vì ông căn cứ vào tình cảm xã hội, vào lòng tốt của người Việt hiện nay.

Ông nói rằng người Việt hiện nay có thể xấu về tính cạnh tranh, xấu về tính đấu tố, xấu về tính bạo lực cũng như nhiều thói xấu khác do thời kì cạnh tranh bao cấp đầy đói khổ cũng như thời kì cạnh tranh kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa đầy khốc liệt phe nhóm gieo rắc. Nhưng người Việt vẫn giữ trong tâm hồn mình một nét đẹp không phải dân tộc nào cũng có được, đó là tính chia sẻ, điển hình là trận hồng thủy do thủy điện xả đập cuối năm 2016 đã được cộng đồng người Việt hải ngoại và người Việt trong nước chung tay cứu giúp rất mạnh. Nhờ biết chạm đến tinh thần “lá lành đùm lá rách, bầu ơi thương lấy bí cùng” mà Phan Anh đã vận động được vài chục tỉ đồng, nhiều nhà cứu trợ khác cũng vận động được số tiền không nhỏ.

Trở lại câu chuyện các con tin Việt Nam bị Abu Sayyaf bắt cóc. Vị cán bộ này nói rằng nếu như mọi chuyện được công khai và nhà nước quyết tâm cứu các con tin hoặc công khai thông tin, kêu gọi tìm hướng giải quyết thì riêng ông, ông sẽ đăng đàn, sẽ kêu gọi người dân toàn quốc góp tay trong lúc dầu sôi lửa bỏng, lúc mà mạng người ngàn cân treo sợi tóc như thế này, chỉ trong vòng 15 ngày sẽ đủ tiền để chuộc con tin.

Bởi dân số Việt Nam ngót nghét 100 triệu dân, ông sẽ nói rõ hoàn cảnh và thuyết phục mọi người về ý nghĩa của việc cứu người, sau đó kêu gọi nhân dân hãy vì mạng người là trên hết, mỗi người dân đóng góp 5 ngàn đồng. Gần 100 triệu dân, sẽ có người đóng, người không đóng và có người đóng 5 ngàn, có người đóng 500 ngàn, thậm chí hơn. Như vậy, trong vài ngày là đã có đủ số tiền để chuộc mạng người. Và qua lời kêu gọi đóng góp, người dân lại biết thêm một câu chuyện về mối nguy khi đi biển, mối nguy của người lao động để mà rút kinh nghiệm. Một công đôi chuyện. Nhưng rất tiếc, đó chỉ là sự tưởng tượng của ông và nó không bao giờ thành hiện thực được mặc dù nó nhân đạo!

Bao giờ người lao động thôi khổ đau?

Một người tên Nguyên, từng làm công nhân trong quá trình xây dựng Formosa Hà Tĩnh, chia sẻ: “Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, ai cũng vất vả, giá thị trường giờ bấp bênh quá. Như đủ ăn hạt gạo nhờ mình tự trồng là quý lắm rồi. Không có tiền nhưng các khoản đóng như làm đường rồi các khoản nhà nước yêu cầu đóng thì nhiều lắm. Thời sự thì vẫn đưa tin là hải sản tầng đáy chưa khai thác được. Người quen của tôi dựa vào biển để sống giờ không biết làm gì. Các vùng thì ô nhiễm, như vùng Hương Khê này thì rác thải nó đổ đầy đường.”

Ông Nguyên nói rằng cái điều mà người ta gọi là phát triển ở Hà Tĩnh, theo ông thấy chẳng có gì ngoài giá đất tăng vùn vụt. Mà giá đất tăng thì người ta bán đất để rồi kinh doanh hay mua sắm, thậm chí ăn chơi, điều đó có cảm giác như tâm thức của người ta bị đảo lộn bởi phần văn hóa, phần tính người chưa kịp trở tay với một cục tiền lớn rơi vào nhà. Cuối cùng thì anh em cạch mặt nhau vì đất đai, cha mẹ, con cái không nhìn nhau cũng vì chia chác đất đai và thậm chí anh em sát hại nhau cũng vì đất đai.

Ngoài yếu tố gia đình bị phá vỡ, mối quan hệ giữa nhà nước và nhân dân cũng bị phá vỡ hoàn toàn bởi cán bộ thì trí trá với dân, nhà đầu tư thì mượn hơi công an để đàn áp dân, cuối cùng, kẻ được lợi là các nhà đầu tư người nước ngoài, trong đó kẻ được nhiều nhất vẫn là nhà đầu tư Trung Quốc.

Hiện tại, các gia đình ngư dân vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn kể từ sau khi biển miền Trung bị nhiễm độc, các lao động ở đây phải trốn sang Lào, Trung Quốc để làm thuê cứu gia đình và mối nguy hiểm từ việc này không phải là nhỏ.