ISIS là từ viết tắt của Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria (Islamic State of Iraq and Syria). Đây là cách mà hầu hết các cơ quan báo chí thường dùng, từ khi tổ chức Hồi giáo cực đoạn bắt đầu trở thành một lực lượng nguy hiểm với các cuộc tấn công khủng bố và mở rộng phạm vi ảnh hưởng trong cuộc nội chiến ở Syria từ cách đây 2 năm. “ISIS” thể hiện phạm vi hoạt động hiện tại của nhóm này là ở Iraq và Syria.

ISIL

Trong khi đó, từ viết tắt được nhiều tổ chức như Liên Hiệp Quốc và Bộ Ngoại giao Mỹ, Tổng thống Obama dùng lại là “ISIL”, viết tắt của Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (Islamic State of Iraq and the Levant).

Hình ảnh ISIS tử hình hàng chục nhân viên an ninh Iraq bị bắt giữ sau các cuộc giao tranh hồi tháng 6/2014.

Trong tiếng Ả Rập, tổ chức Hồi giáo cực đoan này được gọi là Al-Dawla Al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham, dịch sang tiếng Anh là Nhà nước Hồi giáo Iraq và al-Sham (Islamic State of Iraq and al-Sham). Thuật ngữ "al-Sham" dùng để chỉ một khu vực trải dài từ phía nam Thổ Nhĩ Kỳ qua Syria đến Ai Cập (bao gồm cả Lebanon, Israel, Palestine và Jordan).

Thuật ngữ tiếng Anh tiêu chuẩn cho lãnh thổ rộng lớn này là "vùng Cận Đông" (the Levant). Vì vậy, bản dịch của tên tổ chức trên của AP là Nhà nước Hồi giáo Iraq và vùng Cận Đông (ISIL - Islamic State of Iraq and the Levant).

IS

Tuy vậy, trong thời gian gần đây, một số tờ báo cũng như hãng tin lớn của phương tây như AFP hay Reuters lại chuyển sang dùng “IS”, viết tắt của Nhà nước Hồi giáo (Islamic State), một thuật ngữ phản ánh chính xác hơn khát vọng của tổ chức là tạo ra một quốc gia Hồi giáo xuyên biên giới các quốc gia.

Đây cũng là thuật ngữ mà tổ chức này tự đặt cho mình. Hôm 30/6, Hồi giáo cực đoan tuyên bố thành lập Nhà nước Hồi giáo hay Caliphate, ở những vùng lãnh thổ mà nhóm này đã kiểm soát, trải dài từ Aleppo ở miền bắc Syria tới tỉnh Diyala ở miền đông Iraq.

Nhóm này tuyên bố Abu Bakr al-Baghdadi sẽ là người đứng đầu nhà nước và sẽ được gọi là ‘Caliph Ibrahim” hay “lãnh đạo người Hồi giáo” trên toàn thế giới.

DAIISH

Còn theo Washington Post, “ISIS” và “ISIL” đều không chính xác bằng "DAIISH," viết tắt tên bằng tiếng Ả Rập “al-Dawla al-Islamiya fi wa Iraq al-Sham” của phong trào Hồi giáo cực đoan nhưng không có báo chí tiếng Anh nào sử dụng.

Giáo sư Rashid Khalidi, một chuyên gia về lịch sử Syria làm việc tại Đại học Columbia cho hay, người trong thế giới Arab dùng từ “DAIISH” khi có ý miệt thị phong trào Nhà nước Hồi giáo này. Ông cũng cho biết các chiến binh Nhà nước Hồi giáo đã rất tức giận và phản đối tên gọi đó.

Có thể tóm lại rằng, ISIS là tên gọi chỉ phạm vi hoạt động hiện tại (ở Iraq và Syria); DAIISH là cách viết tắt tên gọi tổ chức này theo tiếng Ả Rập; ISIL là viết tắt của tên tiếng Anh dịch từ tên trong tiếng Ả Rập trên, thể hiện phạm vi hoạt động rộng lớn hơn là vùng Cận Đông; cuối cùng, IS là tên chính thức mà phong trào Hồi giáo cực đoan tự đặt cho mình.

PHẠM KHÁNH (Tổng hợp