Di Sản Hồ Chí Minh
Nguyễn-Xuân Nghĩa - Giải phóng Cuba
Lịch sử vì đây là vị nguyên thủ đầu tiên chính thức đặt chân tới xứ này từ khi hai nước đoạn giao vào tháng 10 năm 1960 - 56 năm rồi
Kinh tế phải đi đôi cùng chính trị
Khi thăm viếng Cuba, Tổng Thống Barack Obama vừa có hành động vô ích nhưng được truyền thông gọi là “lịch sử.”
Lịch sử vì đây là vị nguyên thủ đầu tiên chính thức đặt chân tới xứ này
từ khi hai nước đoạn giao vào tháng 10 năm 1960 - 56 năm rồi. Mà còn
lịch sử hơn nữa vì là lần đầu tiên kể từ Tổng Thống Calvin Coolidge đến
Cuba vào năm 1928: 88 năm. Trước khi nói về “kinh tế cũng là chính trị”
xin nhìn vào chuyện gọi là lịch sử ấy...
Tổng Thống Obama được chào đón tại Havana. (Hình: Getty Images)
Suốt bốn năm cầm quyền, Tổng Thống Coolidge chỉ có một lần chính thức
thăm viếng xứ khác vì khi ấy Hoa Kỳ còn tự cô lập và chính quyền của ông
cố hàn gắn những tai tiếng xảy ra từ thời của vị tiền nhiệm là Warren
Harding. Thật ra khi ấy Hoa Kỳ sắp vươn thành siêu cường khi thế giới
còn vất vả tái thiết sau Thế Chiến I và trôi vào tổng khủng hoảng kinh
tế 1929-1933. Ngày nay, cho dù vị nguyên thủ Mỹ có muốn thì cũng chẳng
thể đóng cửa ngồi nhà, huống hồ Barack Obama lại là người muốn vái tứ
phương để xin yên bình hầu có thể tiến hành cải tạo xã hội ở bên trong.
Nhưng sự yên bình ấy là bất khả và thế giới đang bị chấn động lớn ở
nhiều nơi. Ngay tại Cuba, trong cuộc họp báo với lãnh tụ Raul Castro vào
buổi trưa Thứ Hai, tổng thống Mỹ vẫn phải nhắc tới việc một thượng sĩ
Thủy Quân Lục Chiến vừa hy sinh tại Makmour của xứ Iraq, là nơi Hoa Kỳ
vẫn kín đáo đổ quân chứ chưa triệt thoái như ông Obama đã hứa hẹn từ
2008.
Thế thì tại sao lại đi Cuba? Bao giờ lại ghé Iran để làm tròn sự nghiệp hòa giải hòa hợp trước khi hết nhiệm kỳ?
Vì lý do ý thức hệ, Obama muốn hàn gắn quan hệ với các quốc gia đối thủ
của Mỹ theo lối “thêm bạn bớt thù,” chúng ta có thể đồng ý hay không với
đặc tính ấy của vị tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ. Ðấy là chính trị. Vì
lý do tự mê và tự mãn, một đặc tính khác của Obama, ông muốn cải thiện
bang giao với Cuba, bất chấp phản ứng của Lập pháp với các đạo luật
phong tỏa kinh tế năm 1962 dưới chính quyền John Kennedy và đạo luật
trừng phạt vì vi phạm nhân quyền và đàn áp dân chủ năm 1996 dưới chính
quyền Bill Clinton - cả hai đều được ban hành thời đảng Dân Chủ cầm đầu
Hành pháp. Vì vậy, ta mới chứng kiến chuyến thăm lịch sử này.
Nhưng đấy chỉ là một hành động chính trị không có cái đuôi kinh tế. Và
chưa thể giải phóng người dân Cuba nếu như tổng thống Mỹ đôi khi nghĩ
tới. Dân Cuba phải chờ tổng thống thứ 45, may ra!
Chúng ta trở lại “chuyện kinh tế cũng là chính trị”...
***
Trước hết, sau khi lật đổ chế độ Fulgencio Batista vào năm 1959 và tiến
hành cách mạng Cộng Sản, chế độ Fidel Castro đã quốc hữu hóa doanh
nghiệp ngoại quốc - và tăng thuế suất hàng nhập nội - nên gây thiệt hại
cho doanh nghiệp Hoa Kỳ. Khoản thiệt hại ấy là bao nhiêu tính theo lãi
kép trong gần 60 năm (!) và làm sao thanh toán? Quốc Hội Hoa Kỳ chứ
không phải tổng thống Mỹ mới có tiếng nói về hồ sơ rắc rối này.
Thứ hai, đạo luật Helms-Burton năm 1996 (Cuban Liberty and Democratic
Solidarity Act) còn nâng tiêu chuẩn cấm vận kinh tế lên mức khó vượt hơn
vì nạn vi phạm nhân quyền và đàn áp dân chủ của anh em Castro. Ngày
nay, sau khi là bộ trưởng Quốc Phòng Cuba từ thời cách mạng cho đến khi
lên làm chủ tịch thay Fidel từ năm 2008, Raul Castro còn vi phạm nặng
hơn nên chẳng giúp gì cho Tổng Thống Obama và một số dân cử thuộc cánh
tả.
Trong khi ấy, vì sự phá sản của nước chi viện là Venezuela khi dầu thô
sụt giá, Chế độ Castro II phải cải cách kinh tế mà vẫn muốn nắm dao đằng
chuôi. Có “đổi mới” kinh tế nhưng đổi mới nửa vời, với hệ thống doanh
nghiệp nhà nước vẫn giữ vai trò chủ đạo và với hai hối suất song hành
của đồng peso. Thực tế thì phải 23 peso mới ăn một Mỹ kim, nhưng chính
thức vẫn là một đổi một.
Nếu áp dụng quy luật thị trường để giải phóng kinh tế và thu hút đầu tư
ngoại quốc sau khi Hoa Kỳ thiết lập bang giao và dần dần tháo gỡ việc
cấm vận thì hai nước sẽ phải làm những gì? Câu hỏi ấy dẫn đến hai chuyện
thực tế cho thấy chính quyền Obama chỉ muốn tìm một thắng lợi biểu
kiến, một bông hoa nhựa gắn lên cái mão chính trị của mình.
Làm sao định giá tài sản của doanh nghiệp nhà nước, đôi khi thành hình
từ việc trưng thu tài sản ngoại quốc sau khi Castro I tiến hành cách
mạng? Theo hối suất nào? Nếu áp dụng hối suất thực tế là 23/1 thì kinh
tế bị lạm phát, hàng nhập cảng vọt giá lên trời và gánh nợ phải thanh
toán cho việc bồi thường tất nhiên vượt khỏi khả năng của xứ này. Người
dân sẽ khổ! Cho nên, quan hệ kinh tế giữa hai nước và tình hình sinh
hoạt của Cuba chỉ có thể cải tiến từng bước khi hai hối suất nhập một,
theo áp lực đa chiều từ cả hai phía.
Chuyện rắc rối ấy không thể giải quyết qua tài hùng biện của Barack Obama khi đọc diễn văn ngoại giao.
Chuyện thứ hai là trên bước đường giải tỏa tiệm tiến ấy, chính thức thì
các phủ bộ và chuyên gia của Cuba có thẩm quyền quyết định, có thể là
với sự viện trợ ngầm về kỹ thuật của chính quyền Obama, nhưng thực tế
“xã hội chủ nghĩa với màu sắc Cuba” lại khác hẳn. Các công thần của chế
độ Castro II - giới tướng lãnh đang dương danh ái quốc và độc lập - mới
thực sự nắm quyền và nắm tiền. Trên cùng là Tướng Luis Rodriguez, con rể
của Raul Castro. Rất chu đáo, một đạo luật “Cải Cách Doanh Nghiệp” năm
2014 đã quy định việc ấy.
Quy luật kinh tế cũng là chính trị theo định hướng xã hội chủ nghĩa có
nghĩa là đám quân phiệt Cuba vẫn giữ vai trò quan trọng về độ “xiết mở”
kinh tế và kinh tài. Ðấy là hiện tượng “cộng sản thân tộc,” mặt trái của
đồng bạc “tư bản thân tộc.”
Nghĩa là doanh nghiệp Mỹ nào mà muốn qua ải Rodriguez thì phải ngã giá
chè lá. Nhưng tham gia việc tham ô như vậy lại phạm luật Chống Tham
Nhũng tại Ngoại Quốc (Foreign Corrupt Practices Act) do chính quyền
Jimmy Carter ban hành năm 1977. Nhiều phần thì họ phải quay về vận động
Quốc Hội khóa 115 sẽ nhậm chức đầu năm tới.
Nhìn rộng ra ngoài, đời sống của dân Cuba chưa có cải tiến khi Hoa Kỳ
chưa gây áp lực cải cách mạnh hơn về cả hai mặt kinh tế lẫn chính trị.
***
Ðáng lẽ, ta trở lại chuyện Obama, chính quyền ông nên từng bước giải tỏa
độ mở về chính trị tại Cuba sau khi chế độ Castro giải tỏa hệ thống
kinh tế. Việc ấy có lợi cho dân Cuba lẫn dân Mỹ và chứng minh giá trị
tinh thần của Hoa Kỳ khi kết hợp dân chủ với thị trường và phần nào tháo
gỡ được mạng lưới tham nhũng. Khi ấy, người dân Cuba hiểu ra giá trị
thiết thực của dân chủ và thành phần đấu tranh cho dân chủ tại Cuba - và
người Cuba lưu vong tại Hoa Kỳ - cũng ủng hộ lệnh cấm vận. Quốc Hội Hoa
Kỳ sẽ mau chóng giải tỏa lệnh phong tỏa kinh tế vì cả hai động lực đạo
đức và lý tài.
Ðáng lẽ, Obama phải nhấn mạnh tới ưu tiên cải cách kinh tế trong lộ
trình giải tỏa chính trị để huy động hậu thuẫn của Quốc Hội lẫn doanh
nghiệp và gây sức ép với chế độ Castro. Nhưng vì không quan tâm đến kinh
tế và hoài nghi vai trò của doanh nghiệp - tinh thần tiêu biểu của trí
thức thiên tả - ông đi ngược. Dù có đòi tiếp xúc với các nhà bất đồng
chính kiến tại Cuba, ông khiến họ bị đàn áp mạnh hơn khi phi cơ của mình
sắp hạ cánh tại thủ đô Havana.
Nhìn vào tương lai, chế độ độc tài lại dùng người bất đồng chính kiến
làm vật đổi chác. Raul sớm hiểu việc đó khi thách thức Hoa Kỳ nêu ra
danh sách tù nhân chính trị của Cuba sau khi quạt ngược rằng chính xã
hội Mỹ cũng có nạn vi phạm nhân quyền và kỳ thị, lại chưa có chế độ bảo
hiểm y tế cho mọi người dân như Cuba!
Barack Obama lại xỏ chân vào đôi giày của Bill Clinton sau khi bang giao
với Việt Nam năm 1995 và mau ký cho xong Hiệp Ðịnh Thương Mại Song
Phương với Hà Nội vào năm 2000 trước khi mãn nhiệm để có thành tích lịch
sử. Thành tích hơi ngắn ngủi trong nỗi trầm luân kéo dài của người dân
trong chế độ độc tài.
Nguyễn-Xuân Nghĩa
(Người Việt)
Bàn ra tán vào (1)
Thợ mò
Cái thằng cọng sản Raoul rất là bố láo, khi đón tiếp mấy thằng VẸM :Trọng lú, Tư Sang (Tư Sâu), Ba Dũng (Ba Ếch xì) nó đều ra tận phi trường trãi thảm đỏ nghênh tiếp đầy dủ nghi lễ một cách trịnh trọng. Còn Tổng thống Mỹ Obama khi dến phi trường Lahabana nó chỉ cho ngoại trưởng ra đón, chả có thảm đỏ, ngay cả trong buổi tiếp chính thức cũng rất là đơn sơ tầm thường....Obama qua thăm gì, mà mang nhục, trong lúc đồng thời nó công khại tăng cường đàn áp những người đòi hỏi dân chủ nhân quyền rất tàn bạo...
----------------------------------------------------------------------------------
Các tin đã đăng
- "Hiệu ứng nói phét!" - by Văn Quang / Trần Văn Giang (ghi lại)
- Phiếm luận, chuyện Nhà Nước ta!!! _ Di Tĩnh Đắc ( Nguyễn Bá Chổi chuyển )
- Đánh trống, đánh chiêng học lại lịch sử Sài Gòn - by FB Nguyễn Gia Việt & Trần Văn Giang (ghi lại)
- Việt Cộng: Kế hoạch gửi tiền Quỹ vắc-xin COVID-19 để lấy lãi gây ra tranh cãi
- Ân xá Quốc tế gửi bằng chứng, đòi Việt Cộng điều tra về tin tặc tấn công giới bất đồng
Nguyễn-Xuân Nghĩa - Giải phóng Cuba
Lịch sử vì đây là vị nguyên thủ đầu tiên chính thức đặt chân tới xứ này từ khi hai nước đoạn giao vào tháng 10 năm 1960 - 56 năm rồi
Kinh tế phải đi đôi cùng chính trị
Khi thăm viếng Cuba, Tổng Thống Barack Obama vừa có hành động vô ích nhưng được truyền thông gọi là “lịch sử.”
Lịch sử vì đây là vị nguyên thủ đầu tiên chính thức đặt chân tới xứ này
từ khi hai nước đoạn giao vào tháng 10 năm 1960 - 56 năm rồi. Mà còn
lịch sử hơn nữa vì là lần đầu tiên kể từ Tổng Thống Calvin Coolidge đến
Cuba vào năm 1928: 88 năm. Trước khi nói về “kinh tế cũng là chính trị”
xin nhìn vào chuyện gọi là lịch sử ấy...
Tổng Thống Obama được chào đón tại Havana. (Hình: Getty Images)
Suốt bốn năm cầm quyền, Tổng Thống Coolidge chỉ có một lần chính thức
thăm viếng xứ khác vì khi ấy Hoa Kỳ còn tự cô lập và chính quyền của ông
cố hàn gắn những tai tiếng xảy ra từ thời của vị tiền nhiệm là Warren
Harding. Thật ra khi ấy Hoa Kỳ sắp vươn thành siêu cường khi thế giới
còn vất vả tái thiết sau Thế Chiến I và trôi vào tổng khủng hoảng kinh
tế 1929-1933. Ngày nay, cho dù vị nguyên thủ Mỹ có muốn thì cũng chẳng
thể đóng cửa ngồi nhà, huống hồ Barack Obama lại là người muốn vái tứ
phương để xin yên bình hầu có thể tiến hành cải tạo xã hội ở bên trong.
Nhưng sự yên bình ấy là bất khả và thế giới đang bị chấn động lớn ở
nhiều nơi. Ngay tại Cuba, trong cuộc họp báo với lãnh tụ Raul Castro vào
buổi trưa Thứ Hai, tổng thống Mỹ vẫn phải nhắc tới việc một thượng sĩ
Thủy Quân Lục Chiến vừa hy sinh tại Makmour của xứ Iraq, là nơi Hoa Kỳ
vẫn kín đáo đổ quân chứ chưa triệt thoái như ông Obama đã hứa hẹn từ
2008.
Thế thì tại sao lại đi Cuba? Bao giờ lại ghé Iran để làm tròn sự nghiệp hòa giải hòa hợp trước khi hết nhiệm kỳ?
Vì lý do ý thức hệ, Obama muốn hàn gắn quan hệ với các quốc gia đối thủ
của Mỹ theo lối “thêm bạn bớt thù,” chúng ta có thể đồng ý hay không với
đặc tính ấy của vị tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ. Ðấy là chính trị. Vì
lý do tự mê và tự mãn, một đặc tính khác của Obama, ông muốn cải thiện
bang giao với Cuba, bất chấp phản ứng của Lập pháp với các đạo luật
phong tỏa kinh tế năm 1962 dưới chính quyền John Kennedy và đạo luật
trừng phạt vì vi phạm nhân quyền và đàn áp dân chủ năm 1996 dưới chính
quyền Bill Clinton - cả hai đều được ban hành thời đảng Dân Chủ cầm đầu
Hành pháp. Vì vậy, ta mới chứng kiến chuyến thăm lịch sử này.
Nhưng đấy chỉ là một hành động chính trị không có cái đuôi kinh tế. Và
chưa thể giải phóng người dân Cuba nếu như tổng thống Mỹ đôi khi nghĩ
tới. Dân Cuba phải chờ tổng thống thứ 45, may ra!
Chúng ta trở lại “chuyện kinh tế cũng là chính trị”...
***
Trước hết, sau khi lật đổ chế độ Fulgencio Batista vào năm 1959 và tiến
hành cách mạng Cộng Sản, chế độ Fidel Castro đã quốc hữu hóa doanh
nghiệp ngoại quốc - và tăng thuế suất hàng nhập nội - nên gây thiệt hại
cho doanh nghiệp Hoa Kỳ. Khoản thiệt hại ấy là bao nhiêu tính theo lãi
kép trong gần 60 năm (!) và làm sao thanh toán? Quốc Hội Hoa Kỳ chứ
không phải tổng thống Mỹ mới có tiếng nói về hồ sơ rắc rối này.
Thứ hai, đạo luật Helms-Burton năm 1996 (Cuban Liberty and Democratic
Solidarity Act) còn nâng tiêu chuẩn cấm vận kinh tế lên mức khó vượt hơn
vì nạn vi phạm nhân quyền và đàn áp dân chủ của anh em Castro. Ngày
nay, sau khi là bộ trưởng Quốc Phòng Cuba từ thời cách mạng cho đến khi
lên làm chủ tịch thay Fidel từ năm 2008, Raul Castro còn vi phạm nặng
hơn nên chẳng giúp gì cho Tổng Thống Obama và một số dân cử thuộc cánh
tả.
Trong khi ấy, vì sự phá sản của nước chi viện là Venezuela khi dầu thô
sụt giá, Chế độ Castro II phải cải cách kinh tế mà vẫn muốn nắm dao đằng
chuôi. Có “đổi mới” kinh tế nhưng đổi mới nửa vời, với hệ thống doanh
nghiệp nhà nước vẫn giữ vai trò chủ đạo và với hai hối suất song hành
của đồng peso. Thực tế thì phải 23 peso mới ăn một Mỹ kim, nhưng chính
thức vẫn là một đổi một.
Nếu áp dụng quy luật thị trường để giải phóng kinh tế và thu hút đầu tư
ngoại quốc sau khi Hoa Kỳ thiết lập bang giao và dần dần tháo gỡ việc
cấm vận thì hai nước sẽ phải làm những gì? Câu hỏi ấy dẫn đến hai chuyện
thực tế cho thấy chính quyền Obama chỉ muốn tìm một thắng lợi biểu
kiến, một bông hoa nhựa gắn lên cái mão chính trị của mình.
Làm sao định giá tài sản của doanh nghiệp nhà nước, đôi khi thành hình
từ việc trưng thu tài sản ngoại quốc sau khi Castro I tiến hành cách
mạng? Theo hối suất nào? Nếu áp dụng hối suất thực tế là 23/1 thì kinh
tế bị lạm phát, hàng nhập cảng vọt giá lên trời và gánh nợ phải thanh
toán cho việc bồi thường tất nhiên vượt khỏi khả năng của xứ này. Người
dân sẽ khổ! Cho nên, quan hệ kinh tế giữa hai nước và tình hình sinh
hoạt của Cuba chỉ có thể cải tiến từng bước khi hai hối suất nhập một,
theo áp lực đa chiều từ cả hai phía.
Chuyện rắc rối ấy không thể giải quyết qua tài hùng biện của Barack Obama khi đọc diễn văn ngoại giao.
Chuyện thứ hai là trên bước đường giải tỏa tiệm tiến ấy, chính thức thì
các phủ bộ và chuyên gia của Cuba có thẩm quyền quyết định, có thể là
với sự viện trợ ngầm về kỹ thuật của chính quyền Obama, nhưng thực tế
“xã hội chủ nghĩa với màu sắc Cuba” lại khác hẳn. Các công thần của chế
độ Castro II - giới tướng lãnh đang dương danh ái quốc và độc lập - mới
thực sự nắm quyền và nắm tiền. Trên cùng là Tướng Luis Rodriguez, con rể
của Raul Castro. Rất chu đáo, một đạo luật “Cải Cách Doanh Nghiệp” năm
2014 đã quy định việc ấy.
Quy luật kinh tế cũng là chính trị theo định hướng xã hội chủ nghĩa có
nghĩa là đám quân phiệt Cuba vẫn giữ vai trò quan trọng về độ “xiết mở”
kinh tế và kinh tài. Ðấy là hiện tượng “cộng sản thân tộc,” mặt trái của
đồng bạc “tư bản thân tộc.”
Nghĩa là doanh nghiệp Mỹ nào mà muốn qua ải Rodriguez thì phải ngã giá
chè lá. Nhưng tham gia việc tham ô như vậy lại phạm luật Chống Tham
Nhũng tại Ngoại Quốc (Foreign Corrupt Practices Act) do chính quyền
Jimmy Carter ban hành năm 1977. Nhiều phần thì họ phải quay về vận động
Quốc Hội khóa 115 sẽ nhậm chức đầu năm tới.
Nhìn rộng ra ngoài, đời sống của dân Cuba chưa có cải tiến khi Hoa Kỳ
chưa gây áp lực cải cách mạnh hơn về cả hai mặt kinh tế lẫn chính trị.
***
Ðáng lẽ, ta trở lại chuyện Obama, chính quyền ông nên từng bước giải tỏa
độ mở về chính trị tại Cuba sau khi chế độ Castro giải tỏa hệ thống
kinh tế. Việc ấy có lợi cho dân Cuba lẫn dân Mỹ và chứng minh giá trị
tinh thần của Hoa Kỳ khi kết hợp dân chủ với thị trường và phần nào tháo
gỡ được mạng lưới tham nhũng. Khi ấy, người dân Cuba hiểu ra giá trị
thiết thực của dân chủ và thành phần đấu tranh cho dân chủ tại Cuba - và
người Cuba lưu vong tại Hoa Kỳ - cũng ủng hộ lệnh cấm vận. Quốc Hội Hoa
Kỳ sẽ mau chóng giải tỏa lệnh phong tỏa kinh tế vì cả hai động lực đạo
đức và lý tài.
Ðáng lẽ, Obama phải nhấn mạnh tới ưu tiên cải cách kinh tế trong lộ
trình giải tỏa chính trị để huy động hậu thuẫn của Quốc Hội lẫn doanh
nghiệp và gây sức ép với chế độ Castro. Nhưng vì không quan tâm đến kinh
tế và hoài nghi vai trò của doanh nghiệp - tinh thần tiêu biểu của trí
thức thiên tả - ông đi ngược. Dù có đòi tiếp xúc với các nhà bất đồng
chính kiến tại Cuba, ông khiến họ bị đàn áp mạnh hơn khi phi cơ của mình
sắp hạ cánh tại thủ đô Havana.
Nhìn vào tương lai, chế độ độc tài lại dùng người bất đồng chính kiến
làm vật đổi chác. Raul sớm hiểu việc đó khi thách thức Hoa Kỳ nêu ra
danh sách tù nhân chính trị của Cuba sau khi quạt ngược rằng chính xã
hội Mỹ cũng có nạn vi phạm nhân quyền và kỳ thị, lại chưa có chế độ bảo
hiểm y tế cho mọi người dân như Cuba!
Barack Obama lại xỏ chân vào đôi giày của Bill Clinton sau khi bang giao
với Việt Nam năm 1995 và mau ký cho xong Hiệp Ðịnh Thương Mại Song
Phương với Hà Nội vào năm 2000 trước khi mãn nhiệm để có thành tích lịch
sử. Thành tích hơi ngắn ngủi trong nỗi trầm luân kéo dài của người dân
trong chế độ độc tài.
Nguyễn-Xuân Nghĩa
(Người Việt)
