Hình Ảnh & Sự Kiện
Nhà thám hiểm bí ẩn truy tìm MH370 mất tích - BBC
Blaine Alan Gibson được mọi người gọi là Indiana Jones thời hiện đại, mặc dù ông có vẻ giống thám tử Sherlock Holmes hơn.
Dave Seminara BBC Travel
Image caption Gibson được gọi là Indiana Jones thời hiện đại
Blaine Alan Gibson được mọi người gọi là Indiana Jones thời hiện đại, mặc dù ông có vẻ giống thám tử Sherlock Holmes hơn.
Gibson, năm nay 59 tuổi, đã xuất hiện trên nhiều trang báo khắp thế giới đầu năm nay sau khi ông tìm thấy mảnh vỡ từ chiếc máy bay Boeing 777, mà sau đó được xác nhận là mảnh vỡ từ chiếc máy bay của hãng hàng không Malaysia Airlines, MH370, nổi tiếng vì đã mất tích vào ngày 8/3/2014 với 239 hành khách.
Sau khi cần mẫn chuyển mảnh vỡ đến cho nhà chức trách, ông Gibson vẫn tiếp tục theo đuổi vụ việc, tự tiến hành cuộc điều tra chẳng được chi trả gì ở khắp 12 quốc gia, nhằm tìm hiểu sự bí ẩn trong vụ rơi máy bay MH370 này.
Đây không phải lần đầu tiên ông cố gắng xếp từng mảnh thông tin nhỏ lại với nhau để tìm một bức tranh lớn.
Hành trình đến Guatemala và Belize giúp ông phát triển thêm lý thuyết về sự sụp đổ của nền văn minh Maya. Chuyến đi đến Siberia cũng giúp ông truy tìm ngọn nguồn vụ nổ Tunguska bí ẩn năm 1908. Và ông cũng từng truy tìm Chiếc rương Thánh tích ở Ethiopia.
Gibson là người không chấp nhận những kiến giải dễ dàng. Ông là luật sư nhưng chưa bao giờ hành nghề luật, là doanh nhân nhưng lại không quá bận tâm đến chuyện kiếm tiền, và là một nhà lữ hành với mục tiêu làm sáng tỏ bí ẩn chứ không vì cảnh đẹp.
Chúng tôi gặp Gibson ở Quần đảo Maldives, nơi ông truy tìm những dấu vết của chuyến bay MH370, để tìm hiểu về một người lữ hành giản dị có khả năng lý giải được những điều bí ẩn nhất thế giới.
Image caption Gibson từng tới nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Ethiopia, nơi ông lần theo dấu tích chiếc rương cổ Coptic
"Tôi sưu tầm tạp chí National Geographic (Tạp chí Địa lý Quốc gia), và từ khi còn nhỏ tôi đã thích ghi nhớ vị trí các nước và thủ đô của chúng. Tôi sớm quyết định muốn đi đến tất cả các nước. Giờ tôi đang đi. Tôi chỉ còn chưa đến 18 quốc gia. Mozambique là nước thứ 177 và tôi đã tìm thấy một mảnh máy bay Boeing 777 khi ở đó," ông Gibson nói về đam mê của mình với BBC Travel.
Chào đời tại San Francisco, lớn lên ở vùng Bay Area và Carmel, cha ông từng là Bộ trưởng Tư pháp California, nhưng ông luôn thích đi lại, khám phá.
Ông đã đến Liên Xô năm 1976 khi mới 19 tuổi và đã dựa đoán "chủ nghĩa cộng sản sẽ không tồn tại nữa" khi thấy người dân địa phương tìm mua quần jeans xanh và nghe nhạc rock'n roll.
Là một người mê khám phá, ông đã thám hiểu đến những hang động ở Belize, tìm thấy những sọ người có cẩn đá vỏ chai và lý giải được vì sao nền văn minh Maya biến mất.
Theo dấu chân của nhà thám hiểm Indiana Jones trong bộ phim hành động "Chiếc rương Thánh tích", Gibson lần theo dấu vết chiếc rương cổ xưa trong bí tích của Công giáo Coptic ở Ethiopia và những lời kể bí ẩn của những thầy tu tại đất nước Châu Phi này.
Gibson thường dành nửa năm để du lịch mỗi năm, Nhưng từ khi bắt đầu tìm kiếm chiếc máy bay MH370, ông đã "di chuyển không ngừng" vì "đó là cuộc tìm kiếm của tôi, cuộc phiêu lưu của tôi", ông nói với BBC.
Image caption Kể từ khi bắt đầu công cuộc tự mình đi tìm manh mối MH370, Gibson đã đi lại các nơi không ngưng nghỉ
BBC: Ông đang ở đâu khi máy bay MH370 biến mất?
Tôi đang bán nhà ở Carmel, đang xem lại những thùng đồ thời thơ ấu và các bức ảnh cũ. Đúng lúc đó, tôi được biết chiếc máy bay đã bay bảy tiếng và đã băng qua Biển Đông, đến Ấn Độ Dương và biến mất. Tôi bị hấp dẫn ngay. Nó gợi lại sự thích thú của tôi với địa lý, hàng không, khủng bố, du lịch - tất cả mọi thứ.
Khi tôi biết có người nhìn thấy chiếc máy bay ở Maldives nhưng họ bị bỏ qua vì vệ tinh nói chiếc máy bay bay về phía nam, tôi nhớ mình đã nghĩ: "Tại sao không lắng nghe nhân chứng? Có thể còn người sống sót ở vùng nước ấm gần quần đảo Malvides."
Đó là lý do tại sao giờ đây tôi ở Maldives, để theo đuổi các quan điểm đó. Tôi đã gặp nhiều ngư dân và lời khai của họ rất đáng tin.
Họ nói với tôi họ thấy một chiếc máy bay màu xanh, đỏ, trắng bay thấp qua hòn đảo của họ vào 6:15 sáng giờ địa phương, là thời điểm ngay trước khi chiếc máy bay hết nhiên liệu, nếu nó đi theo đường đó.
Chiếc máy bay đó không được xác nhận danh tính. Nếu định vị từ dữ liệu vệ tinh sai vì lí do gì đó, thì quan sát của ngư dân có thể đúng. Đó có thể là chiếc MH370, nó được mô tả rất phù hợp hình dáng, màu sắc chiếc máy bay gặp nạn.
BBC: Ông đã điều tra vụ mất tích này bao lâu?
Tôi bắt đầu vào khoảng tháng 3/2015, một năm sau vụ mất tích. Cuộc tìm kiếm chính thức ngoài bờ biển Úc, dựa vào thông tin từ vệ tinh, đã chẳng tìm thấy gì.
Vì thế tôi nghĩ tôi sẽ nói chuyện với những gia đình nạn nhân vào dịp tưởng niệm một năm và người dân ở Maldives. Các quan chức chi 100 triệu đô la Mỹ và chẳng tìm thấy gì, vì thế tôi nghĩ có thể tôi sẽ giúp giải quyết vụ này.
Tôi đã đi đến Lào, Myanmar, Thái Lan, Malaysia, quần đảo Maldives, Campuchia, Mauritius, đảo Reunion, Úc, Hoa Kỳ, Madagascar và Mozambique để tìm kiếm các manh mối.
BBC: Ông đã tìm thấy phần này của cánh máy bay thế nào?
Madagascar sẽ chặn được hết các mảnh vỡ trôi từ hướng đông tới, giống như một thỏi nam châm [vào tháng 6/2016, Gibson tìm thấy thêm những mảnh vỡ có thể là từ chiếc máy bay ở đông bắc đảo Madagascar].
Image copyright Blaine Alan Gibson
Nhưng Giáo sư Charitha Pattiaratchi, một chuyên gia hàng không ở Đại học Tây Úc, nói với tôi nếu mảnh vỡ vượt qua Madagascar để đến phía bắc hay nam, thì nhiều khả năng nó sẽ được đánh dạt vào bờ biển Mozambique.
Thế là tôi thuê một chiếc tàu vào tháng 2/2016, và hỏi người địa phương, như cách tôi thường làm ở mọi quốc gia tôi đến, là thường thì những thứ trôi dạt từ biển vào sẽ tấp vào đâu.
Họ nói có một bãi cát gần thị trấn Vilankulos, nơi ngư dân thường đến nhặt lưới và phao trôi dạt vào. Tôi không mong là sẽ tìm thấy gì.
Tôi đã tìm kỹ khắp các bờ biển ở Vịnh Thái Lan, Vịnh Bengal, Biển Andaman và quần đảo Maldives, và chẳng tìm thấy gì cho tới thời điểm đó.
Chúng tôi đi xung quanh và thấy đó chỉ là một bãi biển đầy rác. Nhưng thình lình, có lẽ là cách 15 feet (khoảng 4,5m), chủ tàu cầm một mảnh màu xám, hình tam giác lên và nói: "Đây có phải là máy bay Malaysia 370 không?"
Tôi đi tới đó, và nhìn thấy nó có dòng chữ "Không dẫm lên" (No Step). Tôi biết nó là từ một chiếc máy bay. Chữ "No Step" được viết trên đuôi và cánh máy bay để công nhân không dẫm lên, và nó đặc biệt có ở máy bay Boeing.
BBC: Ông làm gì với mảnh vỡ đó?
Đó là một trách nhiệm tuyệt vời và đầy thách thức. Tôi gửi thư và ảnh tới Cục An toàn Giao thông Vận tải Úc (ATSB), cơ quan đang lãnh đạo cuộc tìm kiếm máy bay MH370 ở vùng biển nam Ấn Độ Dương.
Tổ chức Hỗ trợ Tai nạn Máy bay Úc, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ gia đình thân nhân với người thân bị tai nạn hàng không, trước đó đã giới thiệu tôi với nhân sự chủ chốt tại ATSB, vì thế họ đã biết tôi và biết rằng tôi nghiêm túc.
Họ nói, "Hãy trông coi thứ này cẩn thận và xin hãy cố gắng đừng nói quá nhiều về nó vì nó có thể khiến các gia đình nôn nóng muốn biết tin. Hãy gửi nó đến chỗ chúng tôi."
Tôi đưa nó đến Maputo và đi cùng Lãnh sự Úc để trao nó cho lãnh đạo cục hàng không dân dụng của nước này. Cuối cùng, mảnh vỡ được xác nhận là một phần từ chiếc máy bay ba tuần sau đó.
Image caption Gibson đã tìm thêm được các mảnh vỡ tại Madagascar
BBC: Khám phá này có dẫn ông tới kết luận nào không?
Có. Tôi luôn luôn nghĩ họ sẽ không tìm thấy nó ở tầng nước sâu nơi họ đang tìm kiếm. Sau khi tôi tìm thấy mảnh vỡ, đã có thêm nhiều người cung cấp tin về mảnh vỡ.
Một học sinh trung học tìm thấy mảnh vỡ ở bờ biển Mozambique vào tháng 12, mảnh vỡ này cũng đã được xác nhận đúng là mảnh vỡ máy bay.
Một nhà khảo cổ học đang đi dạo trên bờ biển ở Nam Phi và tìm thấy một mảnh vỡ giống mảnh tôi tìm thấy.
Giờ đã có năm mảnh vỡ được tìm thấy: một ở Mauritius, hai ở Mozambique, một ở Nam Phi và một ở Đảo Reunion.
Qua các phát hiện này, tôi đã loại trừ vài giả thiết về điều gì đã xảy ra. Máy bay rơi xuống đâu đó ở Ấn Độ Dương, phía nam đường xích đạo nhưng về phía bắc khoảng 40 độ.
Nó không rơi hẳn xuống miền nam, bởi nếu thế thì các mảnh vỡ đã trôi xuống Úc và Tasmania. Nó không rơi xuống Vịnh Thái Lan hay Vịnh Bengal.
Image caption Gibson biết rằng đây là một phần từ một chiếc phi cơ nào đó khi ông nhìn thấy chữ "No Step" in trên đó
BBC: Ông có nghĩ cuộc điều tra chính thức đang đi đúng hướng?
Tôi nghĩ họ đang làm những gì tốt nhất trong khả năng có thể, nhưng họ chỉ thuần tuý dựa trên các diễn giải từ dữ liệu vệ tinh. Nếu hệ thống vệ tinh liên lạc không hoạt động tốt, hoặc nếu bất cứ giả định nào của họ về tốc độ, độ cao và đường đi bị sai, thì họ đang tìm ở sai chỗ.
BBC: Làm cách nào ông biết khi nào ông sẵn sàng chuyển qua làm một việc khác?
Từ khi tôi tìm ra mảnh vỡ máy bay và được biết rất nhiều thân nhân [các gia đình có người thân trên chuyến bay], tôi có lẽ sẽ không bỏ cuộc cho đến khi tôi hoặc ai đó tìm ra nó. Tôi muốn giải mã bí ẩn này.
BBC: Theo ông nghĩ kịch bản gần đúng nhất có thể là gì?
Có thể đã xảy ra trục trặc máy móc hoặc bị cháy, nhưng cũng có thể máy bay đã bị một bên thứ ba nào đó cướp.
Mảnh vỡ nhỏ và bị phá huỷ và cánh máy bay đã cụp vào, cho thấy nó đã không bay trong trạng thái có điều khiển.
Ngay từ ban đầu, nhiều người cố đổ lỗi cho phi công và che đậy chi tiết này. Nhưng không có gì trong tiểu sử hay tâm lý của phi công cho thấy ông ấy muốn chết và kéo theo cả những người khác. Chúng tôi phải tìm kiếm vì những gia đình và cộng đồng bay. Chúng tôi cần thêm chứng cứ để chắc chắn.
Image caption Một số mảnh vỡ có thể là của chiếc phi cơ MH370 hiện đang được phân tích, thẩm tra
BBC: Ông phản ứng ra sao với những người nói ông nên để việc điều tra cho các chuyên gia?
Tôi thường xuyên nghe thấy điều này. Mọi người nói tôi không phải dân điều tra thực sự. Vâng, các chuyên gia chưa tìm thấy gì còn tôi thì tìm được rồi.
Các chuyên gia ngoại giao không thấy sự sụp đổ của Liên Xô tới gần. Tôi biết nó sắp xảy ra vì tôi đã ở đó. Các chuyên gia thường quá chi tiết nên họ bỏ qua bức tranh lớn.
BBC: Có còn điều bí ẩn gì mà ông muốn tìm hiểu không?
Tôi chưa nghĩ đến điều đó vì tôi đang rất tập trung vào việc này. Nhưng tôi muốn đến mọi quốc gia trên Trái Đất, và rất nhiều quốc gia còn lại tôi chưa đến là ở Trung Phi. Hai quốc gia mà tôi rất muốn đến là Libya và Algeria.
Image caption Gibson nói ông quyết không dừng lại khi chưa giải mã được sự bí ẩn của vụ MH370 mất tích
BBC: Nơi nào ông từng ghé thăm là quan trọng nhất với ông không?
Đó không phải là một nơi, mà là một sự kiện. Nhật thực toàn phần là một thứ bạn phải nhìn thấy trước khi chết.
Sẽ có sự kiện này ở Central Oregon vào ngày 21/8/2017, và bạn phải chứng kiến nó.
Tôi đã xem nhật thực lần trước vào ngày 9/3/2016 ở Indonesia, ở Đảo Belitung.
Bất cứ nhật thực nào cũng tuyệt đẹp vì nó như đảo lộn cả thế giới. Mặt Trăng che Mặt Trời. Và vào gữa ngày, bạn thấy các ngôi sao và quầng sáng mặt trời.
Bạn thấy những tia sáng mặt trời - lấp lánh trong ánh cam và đỏ. Cảnh tượng đó thật kỳ vĩ.
BBC: Ông lấy tiền đâu để thực hiện các chuyến đi?
Tôi đi theo cách không tốn kém. Tôi thích tới những nơi mà tôi quen biết mọi người hoạc gặp gỡ những người sẵn lòng mời tôi về nhà họ ở. Hoặc tôi ở trong các khách sạn rẻ tiền, hoặc cắm trại, đi kiểu tây ba lô. Hiện tôi đang ở Maldives nhưng ở trong khách sạn 34 đô la một đêm chứ không phải loại sang trọng 1.000 đô la một đêm.
BBC: Niềm đam mê du lịch của ông bắt nguồn từ đâu?
Tôi được sinh ra ở San Francisco, lớn lên ở vùng Bay Area và Carmel. Cha tôi từng là Bộ trưởng Tư pháp California cho nên tôi lớn lên trong bầu không khí chính trị. Nhưng tôi lại thích đi lại, khám phá.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.
( BBC )
Dave Seminara BBC Travel
Image caption Gibson được gọi là Indiana Jones thời hiện đại
Blaine Alan Gibson được mọi người gọi là Indiana Jones thời hiện đại, mặc dù ông có vẻ giống thám tử Sherlock Holmes hơn.
Gibson, năm nay 59 tuổi, đã xuất hiện trên nhiều trang báo khắp thế giới đầu năm nay sau khi ông tìm thấy mảnh vỡ từ chiếc máy bay Boeing 777, mà sau đó được xác nhận là mảnh vỡ từ chiếc máy bay của hãng hàng không Malaysia Airlines, MH370, nổi tiếng vì đã mất tích vào ngày 8/3/2014 với 239 hành khách.
Sau khi cần mẫn chuyển mảnh vỡ đến cho nhà chức trách, ông Gibson vẫn tiếp tục theo đuổi vụ việc, tự tiến hành cuộc điều tra chẳng được chi trả gì ở khắp 12 quốc gia, nhằm tìm hiểu sự bí ẩn trong vụ rơi máy bay MH370 này.
Đây không phải lần đầu tiên ông cố gắng xếp từng mảnh thông tin nhỏ lại với nhau để tìm một bức tranh lớn.
Hành trình đến Guatemala và Belize giúp ông phát triển thêm lý thuyết về sự sụp đổ của nền văn minh Maya. Chuyến đi đến Siberia cũng giúp ông truy tìm ngọn nguồn vụ nổ Tunguska bí ẩn năm 1908. Và ông cũng từng truy tìm Chiếc rương Thánh tích ở Ethiopia.
Gibson là người không chấp nhận những kiến giải dễ dàng. Ông là luật sư nhưng chưa bao giờ hành nghề luật, là doanh nhân nhưng lại không quá bận tâm đến chuyện kiếm tiền, và là một nhà lữ hành với mục tiêu làm sáng tỏ bí ẩn chứ không vì cảnh đẹp.
Chúng tôi gặp Gibson ở Quần đảo Maldives, nơi ông truy tìm những dấu vết của chuyến bay MH370, để tìm hiểu về một người lữ hành giản dị có khả năng lý giải được những điều bí ẩn nhất thế giới.
Image caption Gibson từng tới nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Ethiopia, nơi ông lần theo dấu tích chiếc rương cổ Coptic"Tôi sưu tầm tạp chí National Geographic (Tạp chí Địa lý Quốc gia), và từ khi còn nhỏ tôi đã thích ghi nhớ vị trí các nước và thủ đô của chúng. Tôi sớm quyết định muốn đi đến tất cả các nước. Giờ tôi đang đi. Tôi chỉ còn chưa đến 18 quốc gia. Mozambique là nước thứ 177 và tôi đã tìm thấy một mảnh máy bay Boeing 777 khi ở đó," ông Gibson nói về đam mê của mình với BBC Travel.
Chào đời tại San Francisco, lớn lên ở vùng Bay Area và Carmel, cha ông từng là Bộ trưởng Tư pháp California, nhưng ông luôn thích đi lại, khám phá.
Ông đã đến Liên Xô năm 1976 khi mới 19 tuổi và đã dựa đoán "chủ nghĩa cộng sản sẽ không tồn tại nữa" khi thấy người dân địa phương tìm mua quần jeans xanh và nghe nhạc rock'n roll.
Là một người mê khám phá, ông đã thám hiểu đến những hang động ở Belize, tìm thấy những sọ người có cẩn đá vỏ chai và lý giải được vì sao nền văn minh Maya biến mất.
Theo dấu chân của nhà thám hiểm Indiana Jones trong bộ phim hành động "Chiếc rương Thánh tích", Gibson lần theo dấu vết chiếc rương cổ xưa trong bí tích của Công giáo Coptic ở Ethiopia và những lời kể bí ẩn của những thầy tu tại đất nước Châu Phi này.
Gibson thường dành nửa năm để du lịch mỗi năm, Nhưng từ khi bắt đầu tìm kiếm chiếc máy bay MH370, ông đã "di chuyển không ngừng" vì "đó là cuộc tìm kiếm của tôi, cuộc phiêu lưu của tôi", ông nói với BBC.
Image caption Kể từ khi bắt đầu công cuộc tự mình đi tìm manh mối MH370, Gibson đã đi lại các nơi không ngưng nghỉBBC: Ông đang ở đâu khi máy bay MH370 biến mất?
Tôi đang bán nhà ở Carmel, đang xem lại những thùng đồ thời thơ ấu và các bức ảnh cũ. Đúng lúc đó, tôi được biết chiếc máy bay đã bay bảy tiếng và đã băng qua Biển Đông, đến Ấn Độ Dương và biến mất. Tôi bị hấp dẫn ngay. Nó gợi lại sự thích thú của tôi với địa lý, hàng không, khủng bố, du lịch - tất cả mọi thứ.
Khi tôi biết có người nhìn thấy chiếc máy bay ở Maldives nhưng họ bị bỏ qua vì vệ tinh nói chiếc máy bay bay về phía nam, tôi nhớ mình đã nghĩ: "Tại sao không lắng nghe nhân chứng? Có thể còn người sống sót ở vùng nước ấm gần quần đảo Malvides."
Đó là lý do tại sao giờ đây tôi ở Maldives, để theo đuổi các quan điểm đó. Tôi đã gặp nhiều ngư dân và lời khai của họ rất đáng tin.
Họ nói với tôi họ thấy một chiếc máy bay màu xanh, đỏ, trắng bay thấp qua hòn đảo của họ vào 6:15 sáng giờ địa phương, là thời điểm ngay trước khi chiếc máy bay hết nhiên liệu, nếu nó đi theo đường đó.
Chiếc máy bay đó không được xác nhận danh tính. Nếu định vị từ dữ liệu vệ tinh sai vì lí do gì đó, thì quan sát của ngư dân có thể đúng. Đó có thể là chiếc MH370, nó được mô tả rất phù hợp hình dáng, màu sắc chiếc máy bay gặp nạn.
BBC: Ông đã điều tra vụ mất tích này bao lâu?
Tôi bắt đầu vào khoảng tháng 3/2015, một năm sau vụ mất tích. Cuộc tìm kiếm chính thức ngoài bờ biển Úc, dựa vào thông tin từ vệ tinh, đã chẳng tìm thấy gì.
Vì thế tôi nghĩ tôi sẽ nói chuyện với những gia đình nạn nhân vào dịp tưởng niệm một năm và người dân ở Maldives. Các quan chức chi 100 triệu đô la Mỹ và chẳng tìm thấy gì, vì thế tôi nghĩ có thể tôi sẽ giúp giải quyết vụ này.
Tôi đã đi đến Lào, Myanmar, Thái Lan, Malaysia, quần đảo Maldives, Campuchia, Mauritius, đảo Reunion, Úc, Hoa Kỳ, Madagascar và Mozambique để tìm kiếm các manh mối.
BBC: Ông đã tìm thấy phần này của cánh máy bay thế nào?
Madagascar sẽ chặn được hết các mảnh vỡ trôi từ hướng đông tới, giống như một thỏi nam châm [vào tháng 6/2016, Gibson tìm thấy thêm những mảnh vỡ có thể là từ chiếc máy bay ở đông bắc đảo Madagascar].
Image copyright Blaine Alan Gibson
Nhưng Giáo sư Charitha Pattiaratchi, một chuyên gia hàng không ở Đại học Tây Úc, nói với tôi nếu mảnh vỡ vượt qua Madagascar để đến phía bắc hay nam, thì nhiều khả năng nó sẽ được đánh dạt vào bờ biển Mozambique.
Thế là tôi thuê một chiếc tàu vào tháng 2/2016, và hỏi người địa phương, như cách tôi thường làm ở mọi quốc gia tôi đến, là thường thì những thứ trôi dạt từ biển vào sẽ tấp vào đâu.
Họ nói có một bãi cát gần thị trấn Vilankulos, nơi ngư dân thường đến nhặt lưới và phao trôi dạt vào. Tôi không mong là sẽ tìm thấy gì.
Tôi đã tìm kỹ khắp các bờ biển ở Vịnh Thái Lan, Vịnh Bengal, Biển Andaman và quần đảo Maldives, và chẳng tìm thấy gì cho tới thời điểm đó.
Chúng tôi đi xung quanh và thấy đó chỉ là một bãi biển đầy rác. Nhưng thình lình, có lẽ là cách 15 feet (khoảng 4,5m), chủ tàu cầm một mảnh màu xám, hình tam giác lên và nói: "Đây có phải là máy bay Malaysia 370 không?"
Tôi đi tới đó, và nhìn thấy nó có dòng chữ "Không dẫm lên" (No Step). Tôi biết nó là từ một chiếc máy bay. Chữ "No Step" được viết trên đuôi và cánh máy bay để công nhân không dẫm lên, và nó đặc biệt có ở máy bay Boeing.
BBC: Ông làm gì với mảnh vỡ đó?
Đó là một trách nhiệm tuyệt vời và đầy thách thức. Tôi gửi thư và ảnh tới Cục An toàn Giao thông Vận tải Úc (ATSB), cơ quan đang lãnh đạo cuộc tìm kiếm máy bay MH370 ở vùng biển nam Ấn Độ Dương.
Tổ chức Hỗ trợ Tai nạn Máy bay Úc, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ gia đình thân nhân với người thân bị tai nạn hàng không, trước đó đã giới thiệu tôi với nhân sự chủ chốt tại ATSB, vì thế họ đã biết tôi và biết rằng tôi nghiêm túc.
Họ nói, "Hãy trông coi thứ này cẩn thận và xin hãy cố gắng đừng nói quá nhiều về nó vì nó có thể khiến các gia đình nôn nóng muốn biết tin. Hãy gửi nó đến chỗ chúng tôi."
Tôi đưa nó đến Maputo và đi cùng Lãnh sự Úc để trao nó cho lãnh đạo cục hàng không dân dụng của nước này. Cuối cùng, mảnh vỡ được xác nhận là một phần từ chiếc máy bay ba tuần sau đó.
Image caption Gibson đã tìm thêm được các mảnh vỡ tại MadagascarBBC: Khám phá này có dẫn ông tới kết luận nào không?
Có. Tôi luôn luôn nghĩ họ sẽ không tìm thấy nó ở tầng nước sâu nơi họ đang tìm kiếm. Sau khi tôi tìm thấy mảnh vỡ, đã có thêm nhiều người cung cấp tin về mảnh vỡ.
Một học sinh trung học tìm thấy mảnh vỡ ở bờ biển Mozambique vào tháng 12, mảnh vỡ này cũng đã được xác nhận đúng là mảnh vỡ máy bay.
Một nhà khảo cổ học đang đi dạo trên bờ biển ở Nam Phi và tìm thấy một mảnh vỡ giống mảnh tôi tìm thấy.
Giờ đã có năm mảnh vỡ được tìm thấy: một ở Mauritius, hai ở Mozambique, một ở Nam Phi và một ở Đảo Reunion.
Qua các phát hiện này, tôi đã loại trừ vài giả thiết về điều gì đã xảy ra. Máy bay rơi xuống đâu đó ở Ấn Độ Dương, phía nam đường xích đạo nhưng về phía bắc khoảng 40 độ.
Nó không rơi hẳn xuống miền nam, bởi nếu thế thì các mảnh vỡ đã trôi xuống Úc và Tasmania. Nó không rơi xuống Vịnh Thái Lan hay Vịnh Bengal.
Image caption Gibson biết rằng đây là một phần từ một chiếc phi cơ nào đó khi ông nhìn thấy chữ "No Step" in trên đóBBC: Ông có nghĩ cuộc điều tra chính thức đang đi đúng hướng?
Tôi nghĩ họ đang làm những gì tốt nhất trong khả năng có thể, nhưng họ chỉ thuần tuý dựa trên các diễn giải từ dữ liệu vệ tinh. Nếu hệ thống vệ tinh liên lạc không hoạt động tốt, hoặc nếu bất cứ giả định nào của họ về tốc độ, độ cao và đường đi bị sai, thì họ đang tìm ở sai chỗ.
BBC: Làm cách nào ông biết khi nào ông sẵn sàng chuyển qua làm một việc khác?
Từ khi tôi tìm ra mảnh vỡ máy bay và được biết rất nhiều thân nhân [các gia đình có người thân trên chuyến bay], tôi có lẽ sẽ không bỏ cuộc cho đến khi tôi hoặc ai đó tìm ra nó. Tôi muốn giải mã bí ẩn này.
BBC: Theo ông nghĩ kịch bản gần đúng nhất có thể là gì?
Có thể đã xảy ra trục trặc máy móc hoặc bị cháy, nhưng cũng có thể máy bay đã bị một bên thứ ba nào đó cướp.
Mảnh vỡ nhỏ và bị phá huỷ và cánh máy bay đã cụp vào, cho thấy nó đã không bay trong trạng thái có điều khiển.
Ngay từ ban đầu, nhiều người cố đổ lỗi cho phi công và che đậy chi tiết này. Nhưng không có gì trong tiểu sử hay tâm lý của phi công cho thấy ông ấy muốn chết và kéo theo cả những người khác. Chúng tôi phải tìm kiếm vì những gia đình và cộng đồng bay. Chúng tôi cần thêm chứng cứ để chắc chắn.
Image caption Một số mảnh vỡ có thể là của chiếc phi cơ MH370 hiện đang được phân tích, thẩm traBBC: Ông phản ứng ra sao với những người nói ông nên để việc điều tra cho các chuyên gia?
Tôi thường xuyên nghe thấy điều này. Mọi người nói tôi không phải dân điều tra thực sự. Vâng, các chuyên gia chưa tìm thấy gì còn tôi thì tìm được rồi.
Các chuyên gia ngoại giao không thấy sự sụp đổ của Liên Xô tới gần. Tôi biết nó sắp xảy ra vì tôi đã ở đó. Các chuyên gia thường quá chi tiết nên họ bỏ qua bức tranh lớn.
BBC: Có còn điều bí ẩn gì mà ông muốn tìm hiểu không?
Tôi chưa nghĩ đến điều đó vì tôi đang rất tập trung vào việc này. Nhưng tôi muốn đến mọi quốc gia trên Trái Đất, và rất nhiều quốc gia còn lại tôi chưa đến là ở Trung Phi. Hai quốc gia mà tôi rất muốn đến là Libya và Algeria.
Image caption Gibson nói ông quyết không dừng lại khi chưa giải mã được sự bí ẩn của vụ MH370 mất tíchBBC: Nơi nào ông từng ghé thăm là quan trọng nhất với ông không?
Đó không phải là một nơi, mà là một sự kiện. Nhật thực toàn phần là một thứ bạn phải nhìn thấy trước khi chết.
Sẽ có sự kiện này ở Central Oregon vào ngày 21/8/2017, và bạn phải chứng kiến nó.
Tôi đã xem nhật thực lần trước vào ngày 9/3/2016 ở Indonesia, ở Đảo Belitung.
Bất cứ nhật thực nào cũng tuyệt đẹp vì nó như đảo lộn cả thế giới. Mặt Trăng che Mặt Trời. Và vào gữa ngày, bạn thấy các ngôi sao và quầng sáng mặt trời.
Bạn thấy những tia sáng mặt trời - lấp lánh trong ánh cam và đỏ. Cảnh tượng đó thật kỳ vĩ.
BBC: Ông lấy tiền đâu để thực hiện các chuyến đi?
Tôi đi theo cách không tốn kém. Tôi thích tới những nơi mà tôi quen biết mọi người hoạc gặp gỡ những người sẵn lòng mời tôi về nhà họ ở. Hoặc tôi ở trong các khách sạn rẻ tiền, hoặc cắm trại, đi kiểu tây ba lô. Hiện tôi đang ở Maldives nhưng ở trong khách sạn 34 đô la một đêm chứ không phải loại sang trọng 1.000 đô la một đêm.
BBC: Niềm đam mê du lịch của ông bắt nguồn từ đâu?
Tôi được sinh ra ở San Francisco, lớn lên ở vùng Bay Area và Carmel. Cha tôi từng là Bộ trưởng Tư pháp California cho nên tôi lớn lên trong bầu không khí chính trị. Nhưng tôi lại thích đi lại, khám phá.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.
( BBC )
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- Thảm họa đường sắt Ấn Độ ( Lão Phan Sưu Tầm )
- Biển Ukraine.. nổi sóng – OCS Florida ( TVQ Úc Chuyển )
- Biểu tình phản đối trụ sở ban giao thương mại của CSVN tại Brooklyn, TB Victoria ( TVQ chuyển )
- Lễ Thượng Kỳ Đầu Năm Nhâm Dần tại Maribyrnong, Brimbank và Greater Dandenong Tiểu Bang Victoria ( TVQ Chuyển )
- Những Địa Danh Mang Tên "CÁI" Ở Miền Nam ( Trần Văn Giang ghi lại )
Nhà thám hiểm bí ẩn truy tìm MH370 mất tích - BBC
Blaine Alan Gibson được mọi người gọi là Indiana Jones thời hiện đại, mặc dù ông có vẻ giống thám tử Sherlock Holmes hơn.
Dave Seminara BBC Travel
Image caption Gibson được gọi là Indiana Jones thời hiện đại
Blaine Alan Gibson được mọi người gọi là Indiana Jones thời hiện đại, mặc dù ông có vẻ giống thám tử Sherlock Holmes hơn.
Gibson, năm nay 59 tuổi, đã xuất hiện trên nhiều trang báo khắp thế giới đầu năm nay sau khi ông tìm thấy mảnh vỡ từ chiếc máy bay Boeing 777, mà sau đó được xác nhận là mảnh vỡ từ chiếc máy bay của hãng hàng không Malaysia Airlines, MH370, nổi tiếng vì đã mất tích vào ngày 8/3/2014 với 239 hành khách.
Sau khi cần mẫn chuyển mảnh vỡ đến cho nhà chức trách, ông Gibson vẫn tiếp tục theo đuổi vụ việc, tự tiến hành cuộc điều tra chẳng được chi trả gì ở khắp 12 quốc gia, nhằm tìm hiểu sự bí ẩn trong vụ rơi máy bay MH370 này.
Đây không phải lần đầu tiên ông cố gắng xếp từng mảnh thông tin nhỏ lại với nhau để tìm một bức tranh lớn.
Hành trình đến Guatemala và Belize giúp ông phát triển thêm lý thuyết về sự sụp đổ của nền văn minh Maya. Chuyến đi đến Siberia cũng giúp ông truy tìm ngọn nguồn vụ nổ Tunguska bí ẩn năm 1908. Và ông cũng từng truy tìm Chiếc rương Thánh tích ở Ethiopia.
Gibson là người không chấp nhận những kiến giải dễ dàng. Ông là luật sư nhưng chưa bao giờ hành nghề luật, là doanh nhân nhưng lại không quá bận tâm đến chuyện kiếm tiền, và là một nhà lữ hành với mục tiêu làm sáng tỏ bí ẩn chứ không vì cảnh đẹp.
Chúng tôi gặp Gibson ở Quần đảo Maldives, nơi ông truy tìm những dấu vết của chuyến bay MH370, để tìm hiểu về một người lữ hành giản dị có khả năng lý giải được những điều bí ẩn nhất thế giới.
Image caption Gibson từng tới nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Ethiopia, nơi ông lần theo dấu tích chiếc rương cổ Coptic"Tôi sưu tầm tạp chí National Geographic (Tạp chí Địa lý Quốc gia), và từ khi còn nhỏ tôi đã thích ghi nhớ vị trí các nước và thủ đô của chúng. Tôi sớm quyết định muốn đi đến tất cả các nước. Giờ tôi đang đi. Tôi chỉ còn chưa đến 18 quốc gia. Mozambique là nước thứ 177 và tôi đã tìm thấy một mảnh máy bay Boeing 777 khi ở đó," ông Gibson nói về đam mê của mình với BBC Travel.
Chào đời tại San Francisco, lớn lên ở vùng Bay Area và Carmel, cha ông từng là Bộ trưởng Tư pháp California, nhưng ông luôn thích đi lại, khám phá.
Ông đã đến Liên Xô năm 1976 khi mới 19 tuổi và đã dựa đoán "chủ nghĩa cộng sản sẽ không tồn tại nữa" khi thấy người dân địa phương tìm mua quần jeans xanh và nghe nhạc rock'n roll.
Là một người mê khám phá, ông đã thám hiểu đến những hang động ở Belize, tìm thấy những sọ người có cẩn đá vỏ chai và lý giải được vì sao nền văn minh Maya biến mất.
Theo dấu chân của nhà thám hiểm Indiana Jones trong bộ phim hành động "Chiếc rương Thánh tích", Gibson lần theo dấu vết chiếc rương cổ xưa trong bí tích của Công giáo Coptic ở Ethiopia và những lời kể bí ẩn của những thầy tu tại đất nước Châu Phi này.
Gibson thường dành nửa năm để du lịch mỗi năm, Nhưng từ khi bắt đầu tìm kiếm chiếc máy bay MH370, ông đã "di chuyển không ngừng" vì "đó là cuộc tìm kiếm của tôi, cuộc phiêu lưu của tôi", ông nói với BBC.
Image caption Kể từ khi bắt đầu công cuộc tự mình đi tìm manh mối MH370, Gibson đã đi lại các nơi không ngưng nghỉBBC: Ông đang ở đâu khi máy bay MH370 biến mất?
Tôi đang bán nhà ở Carmel, đang xem lại những thùng đồ thời thơ ấu và các bức ảnh cũ. Đúng lúc đó, tôi được biết chiếc máy bay đã bay bảy tiếng và đã băng qua Biển Đông, đến Ấn Độ Dương và biến mất. Tôi bị hấp dẫn ngay. Nó gợi lại sự thích thú của tôi với địa lý, hàng không, khủng bố, du lịch - tất cả mọi thứ.
Khi tôi biết có người nhìn thấy chiếc máy bay ở Maldives nhưng họ bị bỏ qua vì vệ tinh nói chiếc máy bay bay về phía nam, tôi nhớ mình đã nghĩ: "Tại sao không lắng nghe nhân chứng? Có thể còn người sống sót ở vùng nước ấm gần quần đảo Malvides."
Đó là lý do tại sao giờ đây tôi ở Maldives, để theo đuổi các quan điểm đó. Tôi đã gặp nhiều ngư dân và lời khai của họ rất đáng tin.
Họ nói với tôi họ thấy một chiếc máy bay màu xanh, đỏ, trắng bay thấp qua hòn đảo của họ vào 6:15 sáng giờ địa phương, là thời điểm ngay trước khi chiếc máy bay hết nhiên liệu, nếu nó đi theo đường đó.
Chiếc máy bay đó không được xác nhận danh tính. Nếu định vị từ dữ liệu vệ tinh sai vì lí do gì đó, thì quan sát của ngư dân có thể đúng. Đó có thể là chiếc MH370, nó được mô tả rất phù hợp hình dáng, màu sắc chiếc máy bay gặp nạn.
BBC: Ông đã điều tra vụ mất tích này bao lâu?
Tôi bắt đầu vào khoảng tháng 3/2015, một năm sau vụ mất tích. Cuộc tìm kiếm chính thức ngoài bờ biển Úc, dựa vào thông tin từ vệ tinh, đã chẳng tìm thấy gì.
Vì thế tôi nghĩ tôi sẽ nói chuyện với những gia đình nạn nhân vào dịp tưởng niệm một năm và người dân ở Maldives. Các quan chức chi 100 triệu đô la Mỹ và chẳng tìm thấy gì, vì thế tôi nghĩ có thể tôi sẽ giúp giải quyết vụ này.
Tôi đã đi đến Lào, Myanmar, Thái Lan, Malaysia, quần đảo Maldives, Campuchia, Mauritius, đảo Reunion, Úc, Hoa Kỳ, Madagascar và Mozambique để tìm kiếm các manh mối.
BBC: Ông đã tìm thấy phần này của cánh máy bay thế nào?
Madagascar sẽ chặn được hết các mảnh vỡ trôi từ hướng đông tới, giống như một thỏi nam châm [vào tháng 6/2016, Gibson tìm thấy thêm những mảnh vỡ có thể là từ chiếc máy bay ở đông bắc đảo Madagascar].
Image copyright Blaine Alan Gibson
Nhưng Giáo sư Charitha Pattiaratchi, một chuyên gia hàng không ở Đại học Tây Úc, nói với tôi nếu mảnh vỡ vượt qua Madagascar để đến phía bắc hay nam, thì nhiều khả năng nó sẽ được đánh dạt vào bờ biển Mozambique.
Thế là tôi thuê một chiếc tàu vào tháng 2/2016, và hỏi người địa phương, như cách tôi thường làm ở mọi quốc gia tôi đến, là thường thì những thứ trôi dạt từ biển vào sẽ tấp vào đâu.
Họ nói có một bãi cát gần thị trấn Vilankulos, nơi ngư dân thường đến nhặt lưới và phao trôi dạt vào. Tôi không mong là sẽ tìm thấy gì.
Tôi đã tìm kỹ khắp các bờ biển ở Vịnh Thái Lan, Vịnh Bengal, Biển Andaman và quần đảo Maldives, và chẳng tìm thấy gì cho tới thời điểm đó.
Chúng tôi đi xung quanh và thấy đó chỉ là một bãi biển đầy rác. Nhưng thình lình, có lẽ là cách 15 feet (khoảng 4,5m), chủ tàu cầm một mảnh màu xám, hình tam giác lên và nói: "Đây có phải là máy bay Malaysia 370 không?"
Tôi đi tới đó, và nhìn thấy nó có dòng chữ "Không dẫm lên" (No Step). Tôi biết nó là từ một chiếc máy bay. Chữ "No Step" được viết trên đuôi và cánh máy bay để công nhân không dẫm lên, và nó đặc biệt có ở máy bay Boeing.
BBC: Ông làm gì với mảnh vỡ đó?
Đó là một trách nhiệm tuyệt vời và đầy thách thức. Tôi gửi thư và ảnh tới Cục An toàn Giao thông Vận tải Úc (ATSB), cơ quan đang lãnh đạo cuộc tìm kiếm máy bay MH370 ở vùng biển nam Ấn Độ Dương.
Tổ chức Hỗ trợ Tai nạn Máy bay Úc, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ gia đình thân nhân với người thân bị tai nạn hàng không, trước đó đã giới thiệu tôi với nhân sự chủ chốt tại ATSB, vì thế họ đã biết tôi và biết rằng tôi nghiêm túc.
Họ nói, "Hãy trông coi thứ này cẩn thận và xin hãy cố gắng đừng nói quá nhiều về nó vì nó có thể khiến các gia đình nôn nóng muốn biết tin. Hãy gửi nó đến chỗ chúng tôi."
Tôi đưa nó đến Maputo và đi cùng Lãnh sự Úc để trao nó cho lãnh đạo cục hàng không dân dụng của nước này. Cuối cùng, mảnh vỡ được xác nhận là một phần từ chiếc máy bay ba tuần sau đó.
Image caption Gibson đã tìm thêm được các mảnh vỡ tại MadagascarBBC: Khám phá này có dẫn ông tới kết luận nào không?
Có. Tôi luôn luôn nghĩ họ sẽ không tìm thấy nó ở tầng nước sâu nơi họ đang tìm kiếm. Sau khi tôi tìm thấy mảnh vỡ, đã có thêm nhiều người cung cấp tin về mảnh vỡ.
Một học sinh trung học tìm thấy mảnh vỡ ở bờ biển Mozambique vào tháng 12, mảnh vỡ này cũng đã được xác nhận đúng là mảnh vỡ máy bay.
Một nhà khảo cổ học đang đi dạo trên bờ biển ở Nam Phi và tìm thấy một mảnh vỡ giống mảnh tôi tìm thấy.
Giờ đã có năm mảnh vỡ được tìm thấy: một ở Mauritius, hai ở Mozambique, một ở Nam Phi và một ở Đảo Reunion.
Qua các phát hiện này, tôi đã loại trừ vài giả thiết về điều gì đã xảy ra. Máy bay rơi xuống đâu đó ở Ấn Độ Dương, phía nam đường xích đạo nhưng về phía bắc khoảng 40 độ.
Nó không rơi hẳn xuống miền nam, bởi nếu thế thì các mảnh vỡ đã trôi xuống Úc và Tasmania. Nó không rơi xuống Vịnh Thái Lan hay Vịnh Bengal.
Image caption Gibson biết rằng đây là một phần từ một chiếc phi cơ nào đó khi ông nhìn thấy chữ "No Step" in trên đóBBC: Ông có nghĩ cuộc điều tra chính thức đang đi đúng hướng?
Tôi nghĩ họ đang làm những gì tốt nhất trong khả năng có thể, nhưng họ chỉ thuần tuý dựa trên các diễn giải từ dữ liệu vệ tinh. Nếu hệ thống vệ tinh liên lạc không hoạt động tốt, hoặc nếu bất cứ giả định nào của họ về tốc độ, độ cao và đường đi bị sai, thì họ đang tìm ở sai chỗ.
BBC: Làm cách nào ông biết khi nào ông sẵn sàng chuyển qua làm một việc khác?
Từ khi tôi tìm ra mảnh vỡ máy bay và được biết rất nhiều thân nhân [các gia đình có người thân trên chuyến bay], tôi có lẽ sẽ không bỏ cuộc cho đến khi tôi hoặc ai đó tìm ra nó. Tôi muốn giải mã bí ẩn này.
BBC: Theo ông nghĩ kịch bản gần đúng nhất có thể là gì?
Có thể đã xảy ra trục trặc máy móc hoặc bị cháy, nhưng cũng có thể máy bay đã bị một bên thứ ba nào đó cướp.
Mảnh vỡ nhỏ và bị phá huỷ và cánh máy bay đã cụp vào, cho thấy nó đã không bay trong trạng thái có điều khiển.
Ngay từ ban đầu, nhiều người cố đổ lỗi cho phi công và che đậy chi tiết này. Nhưng không có gì trong tiểu sử hay tâm lý của phi công cho thấy ông ấy muốn chết và kéo theo cả những người khác. Chúng tôi phải tìm kiếm vì những gia đình và cộng đồng bay. Chúng tôi cần thêm chứng cứ để chắc chắn.
Image caption Một số mảnh vỡ có thể là của chiếc phi cơ MH370 hiện đang được phân tích, thẩm traBBC: Ông phản ứng ra sao với những người nói ông nên để việc điều tra cho các chuyên gia?
Tôi thường xuyên nghe thấy điều này. Mọi người nói tôi không phải dân điều tra thực sự. Vâng, các chuyên gia chưa tìm thấy gì còn tôi thì tìm được rồi.
Các chuyên gia ngoại giao không thấy sự sụp đổ của Liên Xô tới gần. Tôi biết nó sắp xảy ra vì tôi đã ở đó. Các chuyên gia thường quá chi tiết nên họ bỏ qua bức tranh lớn.
BBC: Có còn điều bí ẩn gì mà ông muốn tìm hiểu không?
Tôi chưa nghĩ đến điều đó vì tôi đang rất tập trung vào việc này. Nhưng tôi muốn đến mọi quốc gia trên Trái Đất, và rất nhiều quốc gia còn lại tôi chưa đến là ở Trung Phi. Hai quốc gia mà tôi rất muốn đến là Libya và Algeria.
Image caption Gibson nói ông quyết không dừng lại khi chưa giải mã được sự bí ẩn của vụ MH370 mất tíchBBC: Nơi nào ông từng ghé thăm là quan trọng nhất với ông không?
Đó không phải là một nơi, mà là một sự kiện. Nhật thực toàn phần là một thứ bạn phải nhìn thấy trước khi chết.
Sẽ có sự kiện này ở Central Oregon vào ngày 21/8/2017, và bạn phải chứng kiến nó.
Tôi đã xem nhật thực lần trước vào ngày 9/3/2016 ở Indonesia, ở Đảo Belitung.
Bất cứ nhật thực nào cũng tuyệt đẹp vì nó như đảo lộn cả thế giới. Mặt Trăng che Mặt Trời. Và vào gữa ngày, bạn thấy các ngôi sao và quầng sáng mặt trời.
Bạn thấy những tia sáng mặt trời - lấp lánh trong ánh cam và đỏ. Cảnh tượng đó thật kỳ vĩ.
BBC: Ông lấy tiền đâu để thực hiện các chuyến đi?
Tôi đi theo cách không tốn kém. Tôi thích tới những nơi mà tôi quen biết mọi người hoạc gặp gỡ những người sẵn lòng mời tôi về nhà họ ở. Hoặc tôi ở trong các khách sạn rẻ tiền, hoặc cắm trại, đi kiểu tây ba lô. Hiện tôi đang ở Maldives nhưng ở trong khách sạn 34 đô la một đêm chứ không phải loại sang trọng 1.000 đô la một đêm.
BBC: Niềm đam mê du lịch của ông bắt nguồn từ đâu?
Tôi được sinh ra ở San Francisco, lớn lên ở vùng Bay Area và Carmel. Cha tôi từng là Bộ trưởng Tư pháp California cho nên tôi lớn lên trong bầu không khí chính trị. Nhưng tôi lại thích đi lại, khám phá.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.
( BBC )
