Sự
trỗi dậy của Trung Quốc trong năm 2025, đàm phán hòa bình cho Ukraina,
vai trò của Đài Loan đối với địa chính trị toàn cầu là ba trong số những
chủ đề được các tờ báo Pháp khai thác sâu hôm nay, 30/12/2025.
Về địa chính trị, trang nhất của tờ Les Echos chú ý đến sự trỗi dậy của Trung Quốc trong năm 2025, trở thành đối thủ "đồng cân đồng lạng"
với Hoa Kỳ. Trước năm 2025, Trung Quốc được coi là đối thủ tiềm năng
của Mỹ. Tuy nhiên, kể từ khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, ông đã đối
đầu trực tiếp với chủ tịch Tập Cận Bình, khiến Trung Quốc trở thành đối
thủ ngang tầm với Mỹ. Dù tỏ ra tự tin, Donald Trump đã không thành công
trong việc gây sức ép với Trung Quốc, đặt dấu hỏi về vị thế dẫn đầu của
Hoa Kỳ.
Một trong những cuộc đối đầu nổi bật là việc Hoa Kỳ muốn
chiếm lại kênh đào Panama, một tuyến đường thủy quan trọng mà Mỹ từng
xây dựng và đã trả lại cho Panama vào năm 1979. Đây là một khu vực chiến
lược đối với thương mại toàn cầu. Một nhóm nhà đầu tư Mỹ, trong đó có
BlackRock và MSC, đã đạt thỏa thuận với CK Hutchison của Hồng Kông về
việc mua lại kênh đào với giá 22,8 tỷ đô la. Tuy nhiên, Trung Quốc đã
phủ quyết thỏa thuận này vì cảm thấy bị phớt lờ. Một giải pháp tạm thời
đã được tìm ra khi công ty vận tải Cosco của Trung Quốc nắm giữ một phần
cổ phần trong liên doanh mới. Tuy nhiên, chính quyền Bắc Kinh sau đó
đòi nắm quyền kiểm soát đa số và quyền phủ quyết, điều không thể chấp
nhận đối với Washington.
Bên cạnh đó, vấn đề khoáng sản hiếm cũng
là một trong những lá bài quan trọng mà Trung Quốc nắm giữ. Nhờ vào ưu
thế trong việc khai thác và chế biến khoáng sản hiếm, Trung Quốc đã có
thể gây sức ép với Mỹ trong suốt năm 2025. Sau khi Donald Trump áp thuế
quan đánh vào hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách áp dụng
quy định về giấy phép xuất khẩu đối với các khoáng sản hiếm, khiến các
ngành công nghiệp Mỹ gặp khó khăn, đặc biệt là ngành ô tô và quốc phòng.
Dù sau đó đã có các cuộc đàm phán và "đình chiến", Mỹ vẫn phụ thuộc vào nguồn khoáng sản này trong ngắn hạn.
Mặc
dù Mỹ có nhiều công cụ để đối phó với Trung Quốc, Donald Trump đôi khi
lại không sử dụng chúng, điển hình là vấn đề TikTok. Mặc dù Quốc Hội Mỹ
yêu cầu cấm TikTok do lo ngại về ảnh hưởng gia tăng của Trung Quốc đối
với người dùng Mỹ, tổng thống Trump đã không ban hành lệnh cấm mạng xã
hội này. Ông còn khuyến khích tỷ phú Larry Ellison liên kết với các nhà
đầu tư khác để mua lại nền tảng của Trung Quốc, với điều kiện nếu Bắc
Kinh chấp thuận, công ty mua lại sẽ kiểm soát dữ liệu người dùng và bảo
mật thuật toán. Tuy nhiên, ByteDance, công ty mẹ của TikTok, vẫn sẽ thu
lợi từ quảng cáo và thương mại điện tử.
Nhật báo kinh tế kết luận,
mặc dù Mỹ đã áp dụng nhiều biện pháp gây sức ép trong cuộc chiến thương
mại, kết quả cuối cùng lại cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác. Trung
Quốc đạt thặng dư thương mại kỷ lục lên đến 1.000 tỷ đô la với phần còn
lại của thế giới. Dù Donald Trump đã tìm cách cô lập Trung Quốc thông
qua các đòn thuế quan, kết quả là các mức thuế đã giảm xuống và hàng hóa
"made in China" vẫn giữ được sức hút, đặc biệt là so với các sản phẩm châu Âu có chi phí sản xuất cao hơn.
Đàm phán hòa bình cho Ukraina : Kiev nhượng bộ, Matxcơva thì sao ?
Trang
nhất và bài xã luận của tờ Le Figaro tiếp tục chú ý đến những đàm phán
hòa bình cho Ukraina. Tư dinh Mar-a-Lago của tổng thống Mỹ Donald Trump
đã trở thành tâm điểm của mọi sự chú ý của ngoại giao toàn cầu. Vào Chủ
nhật 28/12, chủ nhân Nhà Trắng đã bày tỏ "sự lạc quan" với đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky, khẳng định thỏa thuận hòa bình đã đạt được đến "95%".
Tổng
thống Ukraina, bị sỉ nhục trong Phòng Bầu dục vào tháng Hai, đã đồng ý
nhượng bộ đôi phần. Kiev đồng ý rút quân khỏi Donbass để tạo ra một "khu vực kinh tế phi quân sự và trung lập"
nếu quân đội Nga cũng rút đi. Nhật báo thiên hữu nhận định đây là một
bước đi mạo hiểm vì Matxcơva đã vi phạm nhiều lần các thỏa thuận trước
đó.
Đổi lại, các quốc gia phương Tây sẽ cung cấp cho Ukraina một
sự bảo đảm an ninh tương tự như Điều 5 của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương
(NATO), với sự hỗ trợ quân sự nếu cần. Tuy nhiên, một điều khoản có thể
gây tranh cãi : nếu Ukraina "vô cớ" tiến quân vào những vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát, bảo đảm an ninh sẽ bị hủy bỏ.
Điều
khó khăn nhất vẫn còn ở phía trước : Donald Trump phải hiểu rằng đồng
nhiệm Nga Vladimir Putin mới là trở ngại cho hòa bình. Le Figaro nhấn
mạnh tổng thống Mỹ là người duy nhất có thể gây áp lực buộc điện Kremlin
phải nhượng bộ, đặc biệt là về Donbass và nhà máy điện hạt nhân
Zaporijjia. Nếu muốn được coi là người mang lại hòa bình, Donald Trump
phải làm cho Vladimir Putin hiểu rằng sẽ không trao cho chủ nhân điện
Kremlin những thứ mà ông ta đã không chiếm được bằng vũ lực.
Vai trò của Đài Loan đối với địa chính trị toàn cầu
Le
Figaro cũng dành trang nhất cho cuộc tập trận quy mô lớn mà Trung Quốc
khởi động hôm qua xung quanh Đài Loan. Mặc dù cuộc sống ở hòn đảo không
bị ảnh hưởng nghiêm trọng, quân đội Đài Loan đã phải nâng cao cảnh giác
và triển khai các tàu tuần tra trong lúc quân đội Trung Quốc bắt đầu bắn
đạn thật trong các khu vực tập trận. Điều này đã làm thay đổi một số
đường bay trong khu vực.
Nhiều người dân Đài Loan không quá bận
tâm về cuộc tập trận bởi họ đã quá quen với những áp lực từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, một số người nhận thức rõ rằng Đài Bắc cần phải tiếp tục nâng
cao khả năng phòng thủ. Trong khi đó, Bắc Kinh, thông qua chiến dịch
tuyên truyền "Nhiệm vụ Công lý 2025", đang gửi đi những thông
điệp mạnh mẽ về quyết tâm thống nhất Đài Loan, đồng thời dằn mặt các
quốc gia ủng hộ Đài Loan, đặc biệt là Mỹ và Nhật Bản.
Cuộc tập
trận này không chỉ phản ánh mục tiêu quân sự của Trung Quốc, mà còn có
mục đích địa chính trị, đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ gần đây đã phê
duyệt hợp đồng bán vũ khí trị giá 11 tỷ đô la cho Đài Loan. Trong bối
cảnh hoạt động quân sự gia tăng, nền kinh tế Đài Loan vẫn ổn định nhờ
vào ngành công nghiệp bán dẫn, vốn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi
cung ứng toàn cầu. Điều này càng làm Đài Loan trở thành một điểm chiến
lược trong mắt các đại cường, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Về phần mình,
bài xã luận của nhật báo Công Giáo La Croix nhấn mạnh cuộc đối đầu giữa
Trung Quốc và Đài Loan không chỉ là vấn đề song phương, mà còn phản ánh
cuộc xung đột địa chính trị giữa các cường quốc. Trung Quốc đang tìm
cách khẳng định quyền kiểm soát đối với Đài Loan, coi đây là một phần
của chiến lược mở rộng sức mạnh hải quân và kiểm soát khu vực, đi ngược
lại với lập trường của Mỹ hay Nhật Bản, những quốc gia đang bảo vệ tự do
hàng hải và nguyên tắc dân chủ.
Đài Loan không chỉ là một điểm
nóng khu vực, mà còn là biểu tượng cho việc bảo vệ các giá trị dân chủ
và tự do. Sự hỗ trợ của Mỹ và các quốc gia phương Tây dành cho Đài Loan
không chỉ nhằm duy trì ổn định khu vực, mà còn để bảo vệ một chế độ dân
chủ đang đối đầu với sự trỗi dậy của một nước Trung Quốc ngày càng theo
đuổi mô hình độc tài. Các cuộc tập trận này, cùng với các hành động
tuyên truyền, phản ánh rõ sự bất định về tương lai của Đài Loan và vai
trò của hòn đảo trong cuộc đối đầu lớn hơn giữa dân chủ và độc tài.
Đông Nam Á : Lừa đảo trực tuyến trở thành vấn nạn toàn cầu
Trang
nhất và hồ sơ lớn của nhật báo thiên tả Libération hôm nay báo động về
các mạng lưới lừa đảo trực tuyến ở Đông Nam Á đang phát triển mạnh mẽ,
với hàng nghìn nạn nhân bị lừa và buộc phải làm việc trong các trung tâm
lừa đảo, thường gắn liền với các sòng bạc. Những cơ sở này, chủ yếu nằm
ở các quốc gia như Cam Bốt, Miến Điện, Lào hay Philippines, đã trở
thành hiện trường của lao động cưỡng bức, nơi các nạn nhân bị giam giữ,
tra tấn và buộc phải tham gia vào các hành vi lừa đảo trên mạng. Quy mô
của ngành công nghiệp này rất lớn. Tổ chức Liên minh chống gian lận toàn
cầu (GASA) ước tính, trong một năm, các nạn nhân trên toàn cầu đã mất
khoảng 442 tỷ đô la do các hình thức gian lận trực tuyến.
Các nạn
nhân thường được tuyển dụng qua những lời mời làm việc giả mạo, hứa hẹn
mức lương cao, nhưng thực tế lại bị giam giữ trong các trung tâm, nơi họ
phải chịu đựng bạo lực cả thể chất và tinh thần. Hầu hết các nạn nhân
là thanh niên, bị buộc phải tham gia vào các trung tâm chuyên về lừa đảo
qua email, lấy cắp thông tin cá nhân hoặc lừa tình. Trong một số trường
hợp, như hai công dân Hàn Quốc được cứu thoát ở Cam Bốt, các nạn nhân
bị giam trong các cơ sở tồi tệ, bị hành hạ, và nếu tìm cách trốn thoát,
có thể bị trừng phạt nặng, thậm chí là mất mạng.
Vụ Park Min Ho,
một sinh viên Hàn Quốc, bị giết hại sau khi bị bắt cóc và tra tấn, đã
gây chấn động Hàn Quốc và làm dấy lên khủng hoảng ngoại giao giữa Seoul
và Phnom Penh. Mặc dù các nỗ lực hồi hương nạn nhân đã được triển khai,
nhưng vẫn còn hàng nghìn người khác mắc kẹt trong các mạng lưới lừa đảo
này. Nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Mỹ và Anh đã tăng cường các biện pháp
trừng phạt, phong tỏa tài sản của những tổ chức tội phạm như Prince
Group tại Cam Bốt, bị cáo buộc gian lận và rửa tiền.
Miến Điện,
quốc gia đang chìm trong nội chiến sau cuộc đảo chính quân sự năm 2021,
đã trở thành trung tâm của ngành công nghiệp tội phạm này. Các cơ sở lừa
đảo đã tăng lên nhanh chóng, đặc biệt dọc theo biên giới Thái Lan, nơi
mà điều kiện làm việc rất khắc nghiệt. Những người không đem lại đủ lợi
nhuận thường bị đánh đập. Các thanh niên thất nghiệp buộc phải làm việc
trong những cơ sở này, trong khi những người khác, như Deedee, từng đi
lừa đảo, cho biết họ không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc tham gia
vào đường dây này để mưu sinh.
Tình hình hiện tại vô cùng nghiêm
trọng và cần có phản ứng toàn cầu. Theo Amy Miller, một nhà hoạt động
nhân quyền, mặc dù ngày càng có nhiều nỗ lực giải cứu các nạn nhân được
thực hiện, mức độ nghiêm trọng và sự tinh vi của các mạng lưới này vẫn
chưa được đánh giá đúng mức, đặc biệt là từ phía phương Tây. Vấn đề gian
lận trực tuyến và buôn bán người không chỉ là vấn đề của Đông Nam Á, mà
đã trở thành một vấn đề toàn cầu, gắn liền với tội phạm có tổ chức
xuyên quốc gia.
Pháp : Tưởng niệm nữ diễn viên Brigitte Bardot
Về
văn hóa, nhật báo Le Monde dành trang và hồ sơ lớn để tưởng niệm
Brigitte Bardot, nữ diễn viên nổi tiếng người Pháp, qua đời ở tuổi 91
hôm 28/12. Bà đã đóng vai chính trong 56 bộ phim trước khi giã từ sự
nghiệp vào năm 1973 và chuyển sang hoạt động bảo vệ quyền động vật.
Sự nghiệp điện ảnh của bà khởi sắc nhờ bộ phim Et Dieu… créa la femme
(1956), do Roger Vadim đạo diễn, đã tạo ra một cuộc cách mạng trong
ngành điện ảnh và xã hội thời bấy giờ. Bộ phim đưa Brigitte Bardot trở
thành một biểu tượng, với hình ảnh một người phụ nữ dám phá vỡ những quy
chuẩn xã hội.
Khi bộ phim ra mắt, bà Bardot chưa phải là một ngôi
sao lớn, chỉ mới tham gia vào khoảng 15 bộ phim và chủ yếu đóng các vai
phụ. Một số người đã mô tả bà như một cô gái xinh đẹp, quyến rũ, nhưng
vẫn chưa thể hiện được tầm ảnh hưởng lớn của mình. Tuy nhiên, Et Dieu… créa la femme đã biến Brigitte Bardot thành một huyền thoại.