Tin nóng trong ngày
Thế giới hôm nay: 03/01/2020
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ba mươi người được cho là đã thiệt mạng vì lũ lụt và lở đất ở Jakarta, thủ đô Indonesia. Các cơn mưa do gió mùa đang lớn một cách bất thường: 38 cm mưa vào thứ Tư. Dự báo cho thấy mưa sẽ không ngừng sớm. Hàng chục ngàn người đã phải di tản. Jakarta đang lún vài cm mỗi năm; phần lớn thành phố này hiện đang nằm dưới mực nước biển.
Scott Morrison, thủ tướng Úc, đối mặt với không khí thù địch khi ông đến thăm một thị trấn bị tàn phá bởi cháy rừng ở New South Wales. Ông buộc phải rời đi sớm khi người dân ở đây la ó và gọi ông là một “tên ngốc” vì biện pháp đối phó cháy tệ hại của chính phủ ông. Bang này đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp kéo dài một tuần.
Một hệ thống trí thông minh nhân tạo thiết kế bởi bộ phận y tế của Google đã vượt mặt các bác sĩ X quang trong vấn đề tầm soát ung thư vú. Chương trình này giỏi hơn bác sĩ trong việc xác định cả trường hợp ung thư thật lẫn dấu hiệu dương tính giả – những bất thường mà các bác sĩ đôi khi nhầm lẫn với căn bệnh này và có thể dẫn đến điều trị không cần thiết. Google cho biết AI của họ sẽ được sử dụng tốt nhất dưới vai trò hỗ trợ các chuyên gia y tế, chứ không nhằm thay thế họ.
Áo có chính phủ mới. Đảng Nhân dân trung hữu do Sebastian Kurz lãnh đạo, bên về nhất trong cuộc bầu cử sớm vào tháng 9 năm ngoái, cuối cùng đã đồng ý về các điều khoản nhằm thiết lập chính phủ liên minh với Đảng Xanh do Werner Kogler lãnh đạo. Ông Kurz chắc chắn sẽ trở lại làm thủ tướng, và ông Kogler sẽ làm phó.
Julián Castro tuyên bố từ bỏ cuộc đua tổng thống của Đảng Dân chủ. Cựu Bộ trưởng Nhà ở, ứng viên người gốc Latinh duy nhất, đã phải vật lộn để tạo được điểm nhấn trong một đám đông tận 14 ứng cứ viên. Các cuộc bầu cử nội bộ ở Iowa, cuộc đầu tiên của mùa bầu cử sơ bộ, sẽ bắt đầu vào đầu tháng Hai.
Interpol yêu cầu Lebanon bắt giữ Carlos Ghosn, cựu chủ tịch vừa đào thoát của Nissan. Ông Ghosn trốn sang Lebanon để trốn tránh công lý ở Nhật Bản, nơi ông đang đối mặt với các cáo buộc liên quan đến các tội phạm tài chính. Lebanon, nơi ông lớn lên, không dẫn độ công dân của mình ra nước ngoài. Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ bảy nhân viên sân bay và phi công ở Istanbul, nơi máy bay của ông Ghosn đã hạ cánh.
Chỉ số Nhà quản lý Mua hàng của Vương quốc Anh, thước đo mức độ tự tin của nhà sản xuất, đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ 2012. Chỉ số này đã giảm từ 48,9 trong tháng 11 xuống còn 47,5 trong tháng 12; mọi con số dưới 50 đồng nghĩa với suy thoái. Số liệu đáng thất vọng phản ánh cả kế hoạch giảm hàng tồn kho mà các công ty đã xây dựng trong trường hợp Brexit không thỏa thuận lẫn nỗi lo ngại chung về nền kinh tế thế giới.
TIÊU ĐIỂM
Venezuela chuẩn bị bầu lại chủ tịch quốc hội
Vào Chủ nhật, Juan Guaidó sẽ phải đối mặt với cuộc tái tranh cử chức chủ tịch quốc hội Venezuela, chức vụ mà ông đã dựa vào để tuyên bố là tổng thống lâm thời của đất nước. Ông dự kiến sẽ giành được sự ủng hộ cần thiết từ các nghị sĩ đồng minh của mình, nhưng có thể sẽ có bất ngờ. Đang có nhiều tin đồn rằng chế độ của Tổng thống Nicolás Maduro đã đề nghị khoản hối lộ nửa triệu đô la cho các nghị sĩ đối lập để họ không ủng hộ ông Guaidó.
Uy tín của ông, người đã trở thành niềm hy vọng mới cho phe đối lập vào đầu năm 2019, đã suy yếu sau khi ông thất bại trong nỗ lực chấm dứt triều đại thảm họa của ông Maduro. Nếu ông không được bầu lại, hơn 50 quốc gia từng chính thức công nhận ông Guaidó là tổng thống sẽ phải quyết định xem liệu sự công nhận đó có tiếp tục hay không. Nếu ông thành công, câu hỏi lớn vẫn vậy: làm thế nào để truất quyền một nhà độc tài lâu năm đang kiểm soát quân đội và hệ thống tư pháp Venezuela, và cả cơ quan giám sát các cuộc bầu cử?
Mike Pompeo thăm Ukraine
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ gặp Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, tại Kiev vào hôm nay. Ông Pompeo sẽ trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ hội kiến ông Zelensky kể từ khi cuộc điều tra luận tội chính thức nhắm vào Tổng thống Donald Trump, trong đó Ukraine đóng vai trò trung tâm, bắt đầu vào tháng 9 năm ngoái. Theo một quan chức của Bộ Ngoại giao, ông Pompeo có kế hoạch “tiếp tục khẳng định sự ủng hộ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine” và sẽ đặt vòng hoa để vinh danh những người lính hi sinh vì đấu tranh chống lại sự xâm lược của Nga.
Chuyến thăm của ông diễn ra khi quan hệ Ukraine-Nga đang được cải thiện. Hai bên đã trao đổi tù nhân và ông Zelensky đã ký một thỏa thuận quá cảnh 5 năm nhằm đảm bảo rằng khí đốt của Nga sẽ được đi qua nước ông để đến châu Âu. Đây cũng là lúc ông William Taylor rời khỏi vị trí là nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Ukraine. Ông Taylor đã làm chứng trước Quốc hội rằng ông Trump đã viện trợ quân sự với điều kiện ông Zelensky sẵn sàng công bố một cuộc điều tra nhắm vào Joe Biden, một ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ.
Đấu giá cá ngừ đầu năm ở Tokyo
Con cá ngừ vây xanh đầu tiên của năm sẽ được đấu giá vào cuối tuần này ở Toyosu, chợ thực phẩm tươi sống lớn nhất Nhật Bản. Nghi lễ hàng năm này được theo dõi để xác định các dấu hiệu tăng giá loài cá đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, đồng thời đây là một chỉ số (tương đối) thể hiện sức khỏe kinh tế quốc gia. Kiyoshi Kimura, “vua cá ngừ” tự phong của Nhật Bản, đã về nhất năm ngoái với con cá 278kg trị giá 333,6 triệu yên (3,1 triệu đô la) – gấp đôi kỷ lục trước đó vào năm 2013. Ông Kimura thường trả giá cao hơn đối thủ của mình nhưng tính toán của ông gây nghi ngờ: với giá 10.000 đô la mỗi kg, ông sẽ không có hy vọng gì để lấy lại tiền của mình, bất kể là ông có tính giá thế nào ở nhà hàng sushi của mình đi nữa.
Nhật Bản tiêu thụ phần lớn cá ngừ vây xanh Thái Bình Dương. Theo một số chuyên gia, trữ lượng cá ngừ lớn đã giảm 97% so với mức đỉnh năm 1961. Hạn ngạch bắt đầu được áp dụng từ năm 2015 để giảm bớt thiệt hại. Công nghệ có thể cứu loài vật này khỏi bị tuyệt chủng: một trường đại học ở Nhật là nơi đầu tiên trên thế giới nuôi thành công cá ngừ từ trong trứng cho đến khi trưởng thành.
Thị trường lao động của nước Đức
Với tỷ lệ thất nghiệp 3% và tỷ lệ người làm việc cao nhất kể từ khi thống nhất năm 1991, thị trường lao động Đức dường như đang ngập trong màu hồng. Nhưng nền kinh tế đã chậm lại kể từ 2018, và các số liệu công bố hôm nay sẽ cho thấy liệu việc này có ảnh hưởng đến thị trường việc làm đang tương sáng hay không. Các dấu hiệu cho đến nay chỉ tập trung trong lĩnh vực chế tạo, nơi suy thoái kinh tế được thể hiện rõ nhất.
Trong quý 3 năm 2019, việc làm trong lĩnh vực này đã giảm lần đầu tiên sau bốn năm. Các ông chủ cũng đang giảm giờ làm: 8% các công ty chế tạo đang thực hiện các chương trình làm việc trong thời gian ngắn, con số cao nhất kể từ 2010, và nhiều công ty khác dự kiến sẽ giới thiệu các kế hoạch tương tự trong ba tháng tới. Tuy nhiên, không nên cho rằng tỉ lệ thất nghiệp sẽ tăng nhanh, ít nhất là vì ngành chế tạo chỉ chiếm 17% tổng số việc làm. Nhưng nếu suy thoái kinh tế lan sang các ngành khác, thị trường lao động có thể bắt đầu chao đảo.
Bàn ra tán vào (0)
Thế giới hôm nay: 03/01/2020
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ba mươi người được cho là đã thiệt mạng vì lũ lụt và lở đất ở Jakarta, thủ đô Indonesia. Các cơn mưa do gió mùa đang lớn một cách bất thường: 38 cm mưa vào thứ Tư. Dự báo cho thấy mưa sẽ không ngừng sớm. Hàng chục ngàn người đã phải di tản. Jakarta đang lún vài cm mỗi năm; phần lớn thành phố này hiện đang nằm dưới mực nước biển.
Scott Morrison, thủ tướng Úc, đối mặt với không khí thù địch khi ông đến thăm một thị trấn bị tàn phá bởi cháy rừng ở New South Wales. Ông buộc phải rời đi sớm khi người dân ở đây la ó và gọi ông là một “tên ngốc” vì biện pháp đối phó cháy tệ hại của chính phủ ông. Bang này đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp kéo dài một tuần.
Một hệ thống trí thông minh nhân tạo thiết kế bởi bộ phận y tế của Google đã vượt mặt các bác sĩ X quang trong vấn đề tầm soát ung thư vú. Chương trình này giỏi hơn bác sĩ trong việc xác định cả trường hợp ung thư thật lẫn dấu hiệu dương tính giả – những bất thường mà các bác sĩ đôi khi nhầm lẫn với căn bệnh này và có thể dẫn đến điều trị không cần thiết. Google cho biết AI của họ sẽ được sử dụng tốt nhất dưới vai trò hỗ trợ các chuyên gia y tế, chứ không nhằm thay thế họ.
Áo có chính phủ mới. Đảng Nhân dân trung hữu do Sebastian Kurz lãnh đạo, bên về nhất trong cuộc bầu cử sớm vào tháng 9 năm ngoái, cuối cùng đã đồng ý về các điều khoản nhằm thiết lập chính phủ liên minh với Đảng Xanh do Werner Kogler lãnh đạo. Ông Kurz chắc chắn sẽ trở lại làm thủ tướng, và ông Kogler sẽ làm phó.
Julián Castro tuyên bố từ bỏ cuộc đua tổng thống của Đảng Dân chủ. Cựu Bộ trưởng Nhà ở, ứng viên người gốc Latinh duy nhất, đã phải vật lộn để tạo được điểm nhấn trong một đám đông tận 14 ứng cứ viên. Các cuộc bầu cử nội bộ ở Iowa, cuộc đầu tiên của mùa bầu cử sơ bộ, sẽ bắt đầu vào đầu tháng Hai.
Interpol yêu cầu Lebanon bắt giữ Carlos Ghosn, cựu chủ tịch vừa đào thoát của Nissan. Ông Ghosn trốn sang Lebanon để trốn tránh công lý ở Nhật Bản, nơi ông đang đối mặt với các cáo buộc liên quan đến các tội phạm tài chính. Lebanon, nơi ông lớn lên, không dẫn độ công dân của mình ra nước ngoài. Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ bảy nhân viên sân bay và phi công ở Istanbul, nơi máy bay của ông Ghosn đã hạ cánh.
Chỉ số Nhà quản lý Mua hàng của Vương quốc Anh, thước đo mức độ tự tin của nhà sản xuất, đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ 2012. Chỉ số này đã giảm từ 48,9 trong tháng 11 xuống còn 47,5 trong tháng 12; mọi con số dưới 50 đồng nghĩa với suy thoái. Số liệu đáng thất vọng phản ánh cả kế hoạch giảm hàng tồn kho mà các công ty đã xây dựng trong trường hợp Brexit không thỏa thuận lẫn nỗi lo ngại chung về nền kinh tế thế giới.
TIÊU ĐIỂM
Venezuela chuẩn bị bầu lại chủ tịch quốc hội
Vào Chủ nhật, Juan Guaidó sẽ phải đối mặt với cuộc tái tranh cử chức chủ tịch quốc hội Venezuela, chức vụ mà ông đã dựa vào để tuyên bố là tổng thống lâm thời của đất nước. Ông dự kiến sẽ giành được sự ủng hộ cần thiết từ các nghị sĩ đồng minh của mình, nhưng có thể sẽ có bất ngờ. Đang có nhiều tin đồn rằng chế độ của Tổng thống Nicolás Maduro đã đề nghị khoản hối lộ nửa triệu đô la cho các nghị sĩ đối lập để họ không ủng hộ ông Guaidó.
Uy tín của ông, người đã trở thành niềm hy vọng mới cho phe đối lập vào đầu năm 2019, đã suy yếu sau khi ông thất bại trong nỗ lực chấm dứt triều đại thảm họa của ông Maduro. Nếu ông không được bầu lại, hơn 50 quốc gia từng chính thức công nhận ông Guaidó là tổng thống sẽ phải quyết định xem liệu sự công nhận đó có tiếp tục hay không. Nếu ông thành công, câu hỏi lớn vẫn vậy: làm thế nào để truất quyền một nhà độc tài lâu năm đang kiểm soát quân đội và hệ thống tư pháp Venezuela, và cả cơ quan giám sát các cuộc bầu cử?
Mike Pompeo thăm Ukraine
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ gặp Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, tại Kiev vào hôm nay. Ông Pompeo sẽ trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ hội kiến ông Zelensky kể từ khi cuộc điều tra luận tội chính thức nhắm vào Tổng thống Donald Trump, trong đó Ukraine đóng vai trò trung tâm, bắt đầu vào tháng 9 năm ngoái. Theo một quan chức của Bộ Ngoại giao, ông Pompeo có kế hoạch “tiếp tục khẳng định sự ủng hộ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine” và sẽ đặt vòng hoa để vinh danh những người lính hi sinh vì đấu tranh chống lại sự xâm lược của Nga.
Chuyến thăm của ông diễn ra khi quan hệ Ukraine-Nga đang được cải thiện. Hai bên đã trao đổi tù nhân và ông Zelensky đã ký một thỏa thuận quá cảnh 5 năm nhằm đảm bảo rằng khí đốt của Nga sẽ được đi qua nước ông để đến châu Âu. Đây cũng là lúc ông William Taylor rời khỏi vị trí là nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Ukraine. Ông Taylor đã làm chứng trước Quốc hội rằng ông Trump đã viện trợ quân sự với điều kiện ông Zelensky sẵn sàng công bố một cuộc điều tra nhắm vào Joe Biden, một ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ.
Đấu giá cá ngừ đầu năm ở Tokyo
Con cá ngừ vây xanh đầu tiên của năm sẽ được đấu giá vào cuối tuần này ở Toyosu, chợ thực phẩm tươi sống lớn nhất Nhật Bản. Nghi lễ hàng năm này được theo dõi để xác định các dấu hiệu tăng giá loài cá đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, đồng thời đây là một chỉ số (tương đối) thể hiện sức khỏe kinh tế quốc gia. Kiyoshi Kimura, “vua cá ngừ” tự phong của Nhật Bản, đã về nhất năm ngoái với con cá 278kg trị giá 333,6 triệu yên (3,1 triệu đô la) – gấp đôi kỷ lục trước đó vào năm 2013. Ông Kimura thường trả giá cao hơn đối thủ của mình nhưng tính toán của ông gây nghi ngờ: với giá 10.000 đô la mỗi kg, ông sẽ không có hy vọng gì để lấy lại tiền của mình, bất kể là ông có tính giá thế nào ở nhà hàng sushi của mình đi nữa.
Nhật Bản tiêu thụ phần lớn cá ngừ vây xanh Thái Bình Dương. Theo một số chuyên gia, trữ lượng cá ngừ lớn đã giảm 97% so với mức đỉnh năm 1961. Hạn ngạch bắt đầu được áp dụng từ năm 2015 để giảm bớt thiệt hại. Công nghệ có thể cứu loài vật này khỏi bị tuyệt chủng: một trường đại học ở Nhật là nơi đầu tiên trên thế giới nuôi thành công cá ngừ từ trong trứng cho đến khi trưởng thành.
Thị trường lao động của nước Đức
Với tỷ lệ thất nghiệp 3% và tỷ lệ người làm việc cao nhất kể từ khi thống nhất năm 1991, thị trường lao động Đức dường như đang ngập trong màu hồng. Nhưng nền kinh tế đã chậm lại kể từ 2018, và các số liệu công bố hôm nay sẽ cho thấy liệu việc này có ảnh hưởng đến thị trường việc làm đang tương sáng hay không. Các dấu hiệu cho đến nay chỉ tập trung trong lĩnh vực chế tạo, nơi suy thoái kinh tế được thể hiện rõ nhất.
Trong quý 3 năm 2019, việc làm trong lĩnh vực này đã giảm lần đầu tiên sau bốn năm. Các ông chủ cũng đang giảm giờ làm: 8% các công ty chế tạo đang thực hiện các chương trình làm việc trong thời gian ngắn, con số cao nhất kể từ 2010, và nhiều công ty khác dự kiến sẽ giới thiệu các kế hoạch tương tự trong ba tháng tới. Tuy nhiên, không nên cho rằng tỉ lệ thất nghiệp sẽ tăng nhanh, ít nhất là vì ngành chế tạo chỉ chiếm 17% tổng số việc làm. Nhưng nếu suy thoái kinh tế lan sang các ngành khác, thị trường lao động có thể bắt đầu chao đảo.
