Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giá cổ phiếu Mỹ giảm sau khi Donald Trump thông báo hoãn đàm phán với các nghị sĩ Dân chủ về một gói cứu trợ kinh tế mới giúp giải quyết thiệt hại của đại dịch covid-19 cho đến sau cuộc bầu cử ngày 3 tháng 11. Tổng thống, người đang được điều trị virus, đã đổ lỗi cho chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi của đảng Dân chủ về thất bại này. Trong một loạt tweet, ông nói ông muốn Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát tập trung vào việc phê chuẩn ứng viên thẩm phán Tòa án Tối cao của ông, Amy Coney Barrett.

Nga ghi nhận số ca nhiễm coronavirus trong ngày cao nhất kể từ ngày 11 tháng 5, ở mức 11.615 ca. Cách tiếp cận của quốc gia này đối với đại dịch rất khác lạ —họ phê duyệt một loại vắc-xin trước cả khi thử nghiệm quy mô lớn để chứng minh hiệu quả của nó trên người. Cho đến nay, chỉ có các nhóm nguy cơ cao mới được tiêm vắc-xin này. Và vắc xin thứ hai đã nhanh chóng được đưa vào danh sách tăng tốc phê duyệt.

Phe đối lập ở Kyrgyzstan lên nắm quyền sau khi kết quả cuộc bầu cử hôm Chủ nhật bị bãi bỏ, mặc dù các đảng liên kết với Tổng thống Sooronbay Jeyenbekov giành chiến thắng. Trong các cuộc biểu tình bạo lực chống lại cáo buộc gian lận bầu cử, các tòa nhà chính phủ đã bị chiếm và một số tù nhân được trả tự do, bao gồm cả cựu tổng thống Almazbek Atambayev, người bị bỏ tù vì tội tham nhũng. Ông Jeyenbekov cáo buộc các đối thủ  dàn dựng một cuộc đảo chính.

Hàng nghìn người Indonesia xuống đường trên khắp đất nước như một phần của cuộc đình công kéo dài 3 ngày phản đối luật lao động mới mà họ cho là thiên vị các doanh nghiệp hơn người lao động. Chính phủ nói rằng cần phải thu hút đầu tư; thị trường chứng khoán Indonesia đã tăng 1,3% sau khi luật được thông qua. Ở một số thành phố, cảnh sát sử dụng vòi rồng và hơi cay để giải tán người biểu tình.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã cảnh báo các ngoại trưởng Nhật Bản, Úc và Ấn Độ tại một cuộc họp ở Tokyo về “hoạt động tiêu cực trong khu vực” của Trung Quốc. Khi quan hệ Trung-Mỹ tiếp tục xấu đi, Mỹ đang tìm cách sử dụng Đối thoại An ninh Tứ giác (Quad) như một cách để củng cố các liên minh ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Tòa án Công lý Châu Âu phán quyết rằng luật đại học của Hungary ban hành năm 2017 là bất hợp pháp. Luật này buộc Đại học Trung Âu, thành lập bởi nhà từ thiện người Mỹ gốc Hungary George Soros, phải chuyển các hoạt động ra ngoài Hungary. Ông Soros đã trở thành một nhân vật bị phe dân túy cực hữu ghét bỏ; Viktor Orban, thủ tướng Hungary, cáo buộc ông  muốn sử dụng nhập cư để phá hủy nền văn hóa Hungary.

Thâm hụt thương mại của Mỹ trong tháng 8 là 67,1 tỷ đô la, cao nhất trong 14 năm. Xuất khẩu tăng 2,2% trong tháng 8 so với tháng trước nhưng không bằng nhập khẩu, với mức tăng 3,2%. Những con số như vậy không phải lý tưởng cho Tổng thống Donald Trump khi gần đến ngày bầu cử – ông đã nhiều lần hứa giảm thâm hụt bằng cách đàm phán lại các thỏa thuận thương mại mà ông gọi là không công bằng.

TIÊU ĐIỂM

Tòa Tối cao Mỹ xử vụ kiện của Oracle và Google

Hôm nay Tòa án tối cao Mỹ sẽ nghe một vụ án có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến tương lai của ngành công nghệ phần mềm. Nguyên đơn, Oracle, cáo buộc Google vi phạm bản quyền của mình hơn mười năm trước khi “triển khai lại” Java, một ngôn ngữ lập trình phổ biến mà Oracle sở hữu. Google đã cảnh báo rằng một phán quyết có lợi cho Oracle sẽ làm suy giảm cạnh tranh và sáng tạo trong ngành công nghệ phần mềm: các công ty sẽ không còn có thể sao chép  các giao diện cho phép các chương trình  đối thủ hoạt động cùng nhau mà sẽ phải xin phép và trả phí, tạo ra rắc rối và va chạm trong ngành.

Các công ty công nghệ lớn khác, chẳng hạn như IBM và Microsoft đồng ý — cả hai đều đã đệ trình thông cáo ủng hộ Alphabet, công ty mẹ của Google. Lịch sử của chính Oracle có thể giúp họ nhận ra rằng việc hạn chế sao chép sẽ  tốt cho sự đổi mới. Họ khởi đầu bằng việc sử dụng SQL, một ngôn ngữ  truy vấn cơ sở dữ liệu do IBM phát triển.

Cuộc tranh luận phó tổng thống Mỹ

Kamala Harris và Mike Pence, bạn đồng hành tranh cử của Joe Biden và Donald Trump, sẽ tới thành phố Salt Lake, Utah vào tối nay để tham dự cuộc tranh luận phó tổng thống duy nhất. Theo yêu cầu của bà Harris, một rào chắn bằng thủy tinh sẽ ngăn cách họ, đồng thời đứng cách nhau 4m. Cuộc tranh luận  năm nay đặc biệt được chú ý. Không chỉ vì cả hai ứng viên tổng thống đều ở độ tuổi 70, điều khiến phó tổng thống của họ trở nên quan trọng, mà còn do ông Trump và nhiều đồng minh của ông nhiễm covid-19.

Bà Harris có kế hoạch kiềm chế phong cách “chặt chém” thông thường của bà, đưa ra ít nhận xét cá nhân hơn về tổng thống. Ông Pence sẽ tìm cách trấn an các đảng viên Cộng hòa sau một tuần xáo động khởi đầu với câu chuyện đóng thuế quá thấp của ông Trump và kết thúc bằng việc ông phải nhập viện. Các cuộc thăm dò cho thấy cạnh tranh giữa bà Harris và ông Pence sít sao hơn (46-45, theo YouGov) so với Trump và Biden. Tính chung, các cuộc thăm dò cho thấy tổng thống bị dẫn trước khoảng 9 điểm.

Chính phủ Ý sắp công bố quy định chống covid-19 mới

Chính phủ Ý hôm nay phải xác nhận các biện pháp mới để ngăn chặn covid-19 lây lan. Cũng như các nước châu Âu khác, Ý đã chứng kiến số ca nhiễm tăng trong những tuần gần đây, mặc dù mức độ lây nhiễm vẫn tương đối thấp. Trong hai tuần tính đến ngày 6 tháng 10, con số này thấp hơn một phần sáu so với Tây Ban Nha. Nhưng vì đã bị tấn công tàn khốc hồi mùa xuân, Ý sẽ không lơ là.

Một nghị định của chính phủ dự kiến sẽ bắt buộc đeo mặt nạ khi đi ra ngoài (đã được yêu cầu ở một số vùng). Tuy nhiên, chính phủ miễn cưỡng buộc các quán bar và nhà hàng đóng cửa sớm. Vincenzo De Luca, thống đốc vùng Campania xung quanh Naples, đã ra lệnh như vậy sau khi ca nhiễm tăng mạnh; Luigi de Magistris, thị trưởng thành phố Naples, cáo buộc ông ta làm nghèo các chủ doanh nghiệp nhỏ và đẩy họ vào tay những kẻ cho vay nặng lãi.

Anh loay hoay xây đường băng thứ ba của sân bay Heathrow

Nội các của Anh lần đầu tiên phê duyệt kế hoạch mở đường băng thứ ba tại Heathrow, sân bay bận rộn nhất Châu Âu, vào năm 1946. Hơn bảy thập niên trôi qua —cùng với vô vàn giấy tờ, báo cáo và ủy ban — nó vẫn chưa được xây dựng. Vào tháng 2, một tòa án đã đảo ngược quyết định của chính phủ về việc cho phép xây dựng ở phía tây bắc của các nhà ga hiện tại vì lý do không tính đến các cam kết của Anh trong việc hạn chế ô nhiễm theo thỏa thuận khí hậu Paris.

Hôm nay Heathrow sẽ kháng cáo. Những người ủng hộ nói đường băng thứ ba sẽ “tạo ra việc làm cho tương lai”. Những người khác, bao gồm IAG, chủ sở hữu của British Airways, nghi ngờ về chi phí và tác động môi trường. Với lượng hành khách của Heathrow giảm 2/3 từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2020 so với năm 2019, và sân bay Gatwick có kế hoạch xây thêm đường băng mới với chi phí chỉ bằng một phần ba mươi, thì kế hoạch mở rộng của Heathrow có thể hóa dư thừa.

Giải Nobel Vật lý 2020 đã có chủ

Giải Nobel vật lý năm nay đã được trao cho Sir Roger Penrose, Reinhard Genzel và Andrea Ghez vì nghiên cứu của họ về lỗ đen. Những “con quái vật” này ẩn nấp trong các phép toán của thuyết tương đối rộng của Albert Einstein: chúng là những vùng không thời gian trong đó lực hấp dẫn mạnh đến mức không thứ gì – kể cả ánh sáng – có thể thoát ra. Sir Roger giành được nửa đầu của giải thưởng cho công trình lý thuyết cực kỳ khó nhằn của mình vào năm 1965 chứng minh cách các lỗ đen hình thành trong lòng những ngôi sao đang tan rã.

Nửa sau thuộc về Tiến sĩ Genzel và Tiến sĩ Ghez cho công trình theo dõi chuyển động của các ngôi sao để phát hiện ra sự tồn tại của một siêu hố đen ở trung tâm Dải Ngân hà, thiên hà quê hương của Trái đất. Nhận 1/4 giải thưởng 10 triệu krona (1,1 triệu USD), Tiến sĩ Ghez mới là phụ nữ thứ tư thắng giải Nobel Vật lý. Nhưng công trình của bà với Tiến sĩ Genzel thực sự là một trong những khám phá lớn nhất, theo cả nghĩa đen.