Quá thiếu vũ khí, địch đông gấp ba, làm thế nào chiến đấu ?

Phóng sự của Le Point mô tả « Tại miền đông Ukraina, nỗi lo thất bại ». Trước quân Nga đông hơn gấp nhiều lần, lực lượng Ukraina thiếu cả người lẫn vũ khí và đạn dược, tinh thần xuống thấp hơn bao giờ hết.Những căn nhà không người ở được các quân nhân dùng làm hậu cứ, ở cách chiến tuyến khoảng hai chục cây số. Sacha, một viên chỉ huy trẻ bị kẹt lại từ ba ngày qua vì xe hư cho biết tiểu đoàn của anh đã tan rã, và do không có đạn, những người lính cuối cùng chết trong chiến hào trên đồi Bakhmut.

Trên toàn mặt trận miền đông vào đầu mùa đông này, lực lượng Ukraina thấm mệt và thiếu thốn vũ khí. Nhờ đông đảo hơn, quân Nga gặm nhấm dần lãnh thổ, tình hình cũng nguy ngập như những ngày đầu cuộc xâm lăng. Từ mùa thu, đạn dược và xe tăng bắt đầu thiếu, Nga tăng cường tấn công. Các chiến binh sau thời gian chiến đấu không ngơi nghỉ muốn được về thăm nhà nhưng không có người thay.

Xa hơn về phía Kreminna, hai người lính xe tăng cứ mỗi hai ba ngày lại đưa chiếc T-64 thời Liên Xô khỏi nơi ngụy trang chạy ra phía tiền tuyến. Do thiếu đạn 125 ly, họ chỉ được bắn hai hoặc ba quả, vào những mục tiêu được chọn lựa cẩn thận. Những khẩu Himars của Mỹ và Howitzers của Đức được sử dụng để giải phóng Kharkiv nay đã hao mòn cần sửa chữa.

Những vũ khí tân tiến do đồng minh viện trợ được dành để phá hủy các kho đạn, sở chỉ huy địch chứ không đưa ra trực tiếp nơi mặt trận miền đông. Có khi nhận được đạn nhưng lại không có đại bác phù hợp để bắn, còn quân Nga có trữ lượng đạn dồi dào thời xô-viết. Nga lợi dụng ưu thế này để pháo kích không ngơi nghỉ cả ngày lẫn đêm, từ Kupiansk, Kreminna, Bakhmut cho đến Avdiivka và Marinka. Về phía lính Nga tinh thần cũng đã xuống rất thấp trước số tử trận quá cao, theo như những người bị bắt thổ lộ.

Ukraina chỉ là bữa điểm tâm của Putin

Trả lời phỏng vấn báo De Morgen của Bỉ, nhà chính trị học Bulgari, Ivan Krastev nhấn mạnh « Hoặc chúng ta để cho Ukraina hội nhập vào không gian an ninh châu Âu, hoặc là thua cuộc ». Tuần báo Courrier International trích đăng bài viết.Chuyên gia Krastev cho rằng Putin chỉ coi Ukraina là bữa điểm tâm, và sẽ gởi quân đội của ông ta đi dùng bữa trưa ở một nước khác.

Cuộc xâm lăng Ukraina không chỉ tạo ra hố sâu giữa Nga và phương Tây, mà còn gây chia rẽ ở Đông Âu. Theo ông, trong thế kỷ 21, không phải trục Pháp-Đức mà là trục Đức-Ba Lan sẽ quyết định phương hướng của Liên Hiệp Châu Âu. Trọng tâm của EU chuyển về phía đông, nhất là nếu có sự tham gia của Ukraina, khi đó tất cả các nước Đông Âu hiện đang hưởng lợi từ quỹ chung của Liên hiệp sẽ trở thành người đóng góp, và như vậy cần bàn luận về vai trò tích cực mà các nước này sẽ giữ.

Kẻ xâm lăng chiến thắng : Cơn ác mộng !

Trên Le Point, chuyên gia Bruno Tertrais, phó giám đốc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược hình dung ra kịch bản « Nếu Ukraina sụp đổ ». Đây sẽ là cơn ác mộng cho toàn châu Âu.Tháng 10/2025. Trong một cơ sở quân sự gần Zaporijia, tổng thống lâm thời Ukraina ký hiệp định đình chiến với tổng tham mưu trưởng quân đội Nga. Quân Nga tiến vào miền đông nam, đông bắc, chiếm Kharkiv và Odessa, chặn mất lối ra biển và cửa ngõ đi vào châu Âu. Vladimir Putin đắc thắng loan báo « thất bại của phương Tây » và « chiến thắng thứ nhì trước phát-xít ».

Một cuộc diễn binh trên Quảng trường Đỏ được chuẩn bị. FSB đang lo xây dựng khoảng 30 công trình dọc theo dòng sông Dniepr, các trại tù và địa điểm tra tấn được dựng lên. Các công ty Trung Quốc phụ trách việc tái thiết đất nước. Ở các biên giới phương Tây, hơn một chục trại tị nạn khổng lồ do Liên Hiệp Châu Âu tài trợ tiếp đón những người chạy loạn, đã lên đến mấy trăm ngàn, hàng ngàn trẻ em Ukraina bị bắt đưa sang Nga.

Khởi đầu cho hàng loạt vụ cá lớn nuốt cá bé

Một Ukraina bị Nga chinh phục sẽ là một Belarus mới, một hố đen ở trung tâm châu Âu, với vô số hậu quả từ áp lực di dân cho đến đủ loại buôn lậu. Và chắc chắn Kremlin không dừng lại ở đây. Một khi quân đội Nga được củng cố lại, Matxcơva lần đầu tiên từ 40 năm qua sẽ trở thành mối đe dọa trực tiếp cho châu Âu, vì với Putin, biên giới nước Nga « không dừng lại ở bất kỳ nơi nào ».

Tác động sẽ lan tràn trên toàn hành tinh, Trung Quốc được khuyến khích chiếm Biển Đông và tất nhiên là Đài Loan. Ngoại trưởng Ukraina đã cảnh báo, trong hoàn cảnh đó, nguy cơ « không phải là Đệ tam Thế chiến mà là nhiều Đệ nhất Thế chiến : những cuộc chiến tranh nóng giữa các nước, kẻ mạnh cảm thấy có thể thủ lợi trước các láng giềng nhỏ yếu ». Những nước lưng chừng như Brazil, Ấn Độ, Nam Phi nhìn thấy giả thiết phương Tây suy sụp là đúng, và tìm cách quy phục các ông chủ mới của thế giới.

Thế nhưng theo tác giả, Ukraina vẫn có thể chiến thắng, vừa bằng cuộc chiến tiêu hao vừa bằng sự khôn ngoan. Đó là buộc Nga phải trả cái giá đắt nhất mỗi lần toan đánh chiếm, và làm cho Matxcơva không còn kiểm soát nổi Crimée. Mỹ cần giúp Kiev tấn công vào sâu lãnh thổ Nga, Đức chuyển giao những hỏa tiễn Taurus cho việc này. Tổng thống Emmanuel Macron có lý khi nói rằng : « Không thể chấp nhận Nga thắng ở Ukraina. Chúng ta phải sát cánh với Ukraina, vì tại đó khả năng sống trong bình an của chúng ta được định đoạt ».

Zelensky : Crimée và Hắc Hải là trọng tâm năm 2024

Đặc biệt The Economist có bài phỏng vấn ông Volodymyr Zelensky trong ngày đầu năm mới, được đặt tựa là « Cuộc chiến của ý chí ». Tổng thống Ukraina vẫn tự tin, bất chấp dự báo một năm đen tối phía trước.Zelensky tức giận không phải vì kẻ địch thành công – ông không nghĩ như vậy – hay vì quân đội Ukraina không tiến được trên chiến trường, nhưng vì sự dao động của một số đồng minh và sự thờ ơ của một số đồng bào mình. Theo ông, phương Tây đã mất đi cảm giác khẩn cấp và nhiều người Ukraina không thấy mối đe dọa cho sự hiện hữu.

Thực tế quân Nga chết như rạ ở Avdiivka, và theo tình báo Anh nếu tiếp tục nhịp độ hiện nay, đến 2025 có đến nửa triệu lính Nga thương vong. Ông nhấn mạnh, quân đội của Putin không chiếm được thêm một thành phố lớn nào trong năm 2023, trong khi Ukraina thành công trong việc phá vỡ phong tỏa của Nga trên Hắc Hải để xuất khẩu nhiều triệu tấn ngũ cốc và có được một con đường mới chạy dọc theo duyên hải phía nam. Về những lời kêu gọi đàm phán, Volodymyr Zelensky không thấy « bất kỳ tiến bộ nào về phía Nga », ngược lại, Ukraina phải chịu đựng những đợt không kích ác liệt chưa từng thấy.

Ông nói rất ít về ý định của Kiev trong năm 2024 vì những rò rỉ về cuộc phản công mùa hè năm ngoái đã giúp Matxcơva chuẩn bị phòng thủ. Nhưng theo Zelensky, Crimée và Hắc Hải sẽ trở thành trung tâm cuộc chiến. Việc cô lập bán đảo sẽ làm suy giảm năng lực quân sự của Nga và các cuộc tấn công xuất phát từ khu vực này. Có đến 1/5 Hạm đội Hắc Hải đã bị tiêu diệt chỉ trong vòng bốn tháng qua. Thành công còn phụ thuộc vào sự hỗ trợ quân sự của các đối tác phương Tây. Nếu nhận được Taurus, hỏa tiễn hành trình tầm xa, Ukraina có thể phá hủy cầu Kertch trị giá 4 tỉ đô la và tách biệt Crimée khỏi Nga.

Biden, cỗ máy ra đời năm 42 vẫn chạy đều năm 24 ?

Về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ ảnh hưởng không chỉ đến số phận của Ukraina mà cả tình hình thế giới, The Economist ghép hình ông Joe Biden bên cạnh một chiếc xe hơi cổ lỗ sĩ, chơi chữ « Made in 42, vẫn hoạt động vào năm 24 ? » (đương kim tổng thống sinh năm 1942 và vẫn hy vọng tái đắc cử trong năm 2024).Tuần báonhận định « Người được cho là sẽ chận đứng Donald Trump là một ông cụ 81 tuổi không được lòng dân ».

Nhiều người nghĩ rằng ông Biden chỉ làm tổng thống một nhiệm kỳ. Nhưng Biden thực sự tin rằng nước Mỹ cần đến mình vì ông chứng tỏ đã thắng được Trump. Cũng như nhiều người Cộng Hòa tuy không ưa Donald Trump nhưng không lật đổ được hay không dám chỉ trích ông Trump, phe Dân Chủ cũng hèn nhát và đồng lõa – theo tuần báo Anh. Trong khi tỉ lệ tín nhiệm của Biden giảm dần, 91 cáo buộc nhắm vào Trump cho đến nay chỉ làm cho cựu tổng thống mạnh hơn.

Tốt nhất, Joe Biden nên rút lui ? Còn đến 10 tháng nữa mới đến bầu cử và Dân Chủ không thiếu người tài. Thế nhưng tìm người thay Biden lúc này sẽ là bất cẩn. Đảng Dân Chủ sẽ phải cấp tốc tổ chức bầu cử sơ bộ vì thời hạn nộp đơn ứng cử tại nhiều tiểu bang đã trôi qua, và phải tổ chức một loạt tranh luận giữa các ứng cử viên. Cần nhớ rằng hồi năm 2020, có đến 29 người ra tranh cử. Người được cho là có nhiều khả năng thắng nhất như Bernie Sanders thì đã quá già, phó tổng thống Kamala Harris « trẻ » hơn dù sắp 60, thì năng lực lại hạn chế. Cơ hội để bà Harris đánh bại được Trump còn thấp hơn cả Biden.

Như vậy đảng Dân Chủ cần tập trung cho Joe Biden. Kinh tế Mỹ đầy hứa hẹn, tiền lương tăng, việc làm không thiếu, nên cần có chiến dịch tranh cử năng động. Nhưng Biden không phát biểu hùng hồn như Trump, trong khi đối thủ có khả năng biến những cuộc mít-tinh thành những buổi trình diễn sôi động. Joe Biden cần một ai đó có thể thu hút đám đông và lên truyền hình thay mình. Người này không phải là bà Harris. Bà có thể phục vụ cho đảng và đất nước, ngăn chận Donald Trump bằng cách rút khỏi nhiệm kỳ thứ nhì, để cho Biden chia sẻ trách nhiệm với một phó tổng thống khác xông xáo hơn. Dù gì đi nữa, Joe Biden cần sự giúp đỡ của một đội quân Dân Chủ nhiệt thành, sẵn sàng sát cánh vận động cùng ông.

Nếu Trump đắc cử, châu Âu có thể đơn độc trước Putin

Le Point đăng ảnh cựu tổng thống Mỹ với dòng tựa « Trump, mối đe dọa » và đặt câu hỏi « Châu Âu sắp sửa đơn độc trước Putin ? ». Tuần báo cũng dành chuyên đề về « Cái bóng của Trump lượn lờ trên châu Âu », đặt câu hỏi : Nếu năm 2024 Donald Trump được bầu làm tổng thống Mỹ, chuyện gì sẽ xảy ra ? Mọi thất vọng đều có thể, không chỉ Ukraina bị bỏ rơi, mà châu Âu cũng có thể bị Trump để mặc cho « mini Sa hoàng » Putin, và bên cạnh đó là « vua Hồi giáo kiểu mới » Erdogan, tung hoành.

Chuyên gia chiến lược quốc phòng Michael O’Hanlon của Hoa Kỳ nói rằng chỉ có thể tin vào tuyên bố của Donald Trump là có thể kết thúc chiến tranh Ukraina chỉ trong vòng một ngày, nếu ông từng thành công với Bắc Triều Tiên trước đó. Trump tự đánh giá quá cao khả năng gây ảnh hưởng với Vladimir Putin. Ông chủ điện Kremlin có thể đòi hỏi điều kiện hòa bình là được giữ lại những lãnh thổ đang chiếm giữ hiện nay, và Ukraina không bao giờ gia nhập NATO.

Về giả thiết Trump rút khỏi NATO, đã từng có việc tổng thống rút khỏi một hiệp ước đã được Thượng Viện phê chuẩn. Chẳng hạn ông Bush với hiệp ước chống vũ khí đạn đạo ABM, Biden với hiệp ước lực lượng quân sự quy ước ở châu Âu FCE. Nhưng có thể Trump hành động theo cách khác, vì không có hiệp ước nào quy định Mỹ phải bố trí 10.000 quân ở Anh, 30.000 ở Hàn Quốc hay 40.000 ở Nhật Bản. Donald Trump không chống lại mọi liên minh mà chỉ muốn quyết định với những ai là bạn bè, tất cả đều mang tính cá nhân. Trump thích thủ tướng Nhật Shinzo Abe nhưng ghét tổng thống Hàn Moon Jae In. Tại châu Âu, Trump làm bạn với một số nhà lãnh đạo nhưng không ưa bà Merkel hay ông Macron.

Kịch bản tệ hại nhất là một kẻ xâm lăng nghĩ rằng Hoa Kỳ sẽ không bảo vệ một đồng minh vì Trump không thích nguyên thủ nước đó. Trump không bị hạn chế bởi các luật lệ ngoại giao truyền thống. Về phía châu Âu, Le Point cho rằng phải tập trung cho tự lực tự cường. Trong số các vấn đề hiện nay có vũ khí : trong Liên Hiệp Châu Âu có đến 17 loại chiến xa trong khi Mỹ chỉ có một, 20 loại chiến đấu cơ còn Mỹ có 6. Ở tuyến đầu trước Putin, Ba Lan phải tự vũ trang bằng vũ khí mua của Mỹ và Hàn Quốc. Không dễ gì trong vòng vài năm rút ngắn được nửa thế kỷ đã ngủ quên.

Chuyện hậu trường ly kỳ của Thế vận hội Paris 2024

Tại Pháp, L’Express tiết lộ « Làm thế nào Paris giành được quyền tổ chức Thế vận hội 2024 ? ». Hồi năm 2005 tại Singapore, hồ sơ của Paris hoàn hảo đến từng dấu chấm dấu phẩy, với mọi ưu thế vượt trội. Nhưng bốn lá phiếu chênh lệch đã làm lịch sử thay đổi. Khi chủ tịch Ủy ban Thế vận (CIO) giơ lên tờ giấy ghi chữ « Luân Đôn », cả đô trưởng Paris Bertrand Delanoë lẫn bộ trưởng thể thao Pháp và giám đốc chương trình Paris 2012 đều rơi nước mắt thất vọng.

Paris đã quá tự tin, và quá ngây thơ trước Anh, bậc thầy về lobby. Ông Delanoë khẳng định sẽ thắng một cách đường hoàng, nhưng người Anh làm tất cả những gì có thể. Thủ tướng Tony Blair và người phụ trách hồ sơ thế vận trụ lại ở Singapore suốt sáu ngày trời, bộ máy vận động không ngần ngại gõ cửa phòng khách sạn từng ủy viên có quyền bỏ phiếu. Bên cạnh đó, bộ phim giới thiệu của Pháp thì Delanoë áp đặt Luc Besson thay vì Jacques Perrin như ý kiến của các thành viên khác, đạo diễn này làm việc không trao đổi với ai. Khi chiếu thử hai tuần trước thời điểm tranh tài, thì đã quá trễ để sửa đổi. Phim quá dài, một số thành viên CIO ngủ gục.

Tuy quyết định không ứng cử lần nào nữa, nhưng vụ khủng bố Charlie Hebdo ngày 07/01/2015 khiến giấc mơ Olympic quay lại, khi nhìn thấy giới trẻ mất phương hướng trước thảm kịch. Để giành quyền tổ chức năm 2024, Paris chỉ có một đối thủ, nhưng lại rất nặng ký : Los Angeles. Cuộc chạy đua rất quyết liệt. Một buổi sáng, các thành viên CIO thấy trên bàn ăn có số báo đặc biệt của New York Times với trang bìa dành cho…Paris 2024. Cùng lúc đó, Los Angeles 2024 đã mua nhiều « follower » trên các mạng xã hội, đưa số người theo dõi trên Facebook từ 200.000 lên hơn 1 triệu.

Từ khi ông Thomas Bach, chủ tịch CIO công khai tuyên bố ưu tiên cho hai thành phố chia nhau tổ chức Thế vận hội 2024 và 2028, mỗi bên đều cố gắng đẩy bên kia thối lui. Đô trưởng Paris Anne Hidalgo nói với Eric Garcetti, thị trưởng Los Angeles : « Nếu ông không chấp nhận năm 2028, sẽ phải bỏ phiếu và chúng tôi sẽ thắng ». Tại Thụy Sĩ năm 2017, lúc giới thiệu kế hoạch, tổng thống Emmanuel Macron và phu nhân đều có mặt, chuyến đi rất âm thầm để Los Angeles không cảnh giác. Sự hiện diện của họ khiến CIO thấy được một sự cam kết ở cấp cao nhất. Anne Hidalgo phụ trách cú nốc-ao, gặp riêng Eric Garcetti với tối hậu thư : Ông có nhận 2028 hay không ? Rốt cuộc thị trưởng Los Angeles nhượng bộ. Hai nhà lãnh đạo thành phố nắm tay nhau đi vào phòng họp CIO, và mọi người đều hiểu việc chỉ định chính thức tại Pêru sau đó chỉ là hình thức.

Cựu Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng trục lợi để chiếm hưởng 300.000 đôla và đã nộp lại số tiền này, nhà chức trách Việt Nam cho biết, trong khi cuộc điều tra nhắm vào ông tiếp diễn.

Ông Nhưỡng, phó trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội, bị công an tỉnh Thái Bình khởi tố tội danh “lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi” hôm 25 tháng 12 trong quá trình mở rộng điều tra vụ án “cưỡng đoạt tài sản” xảy ra tại huyện Thái Thụy.

Khi bị bắt giữ vào tháng 11, ông bị cáo buộc có dính líu đến một cá nhân bị cho là đã dùng một số thủ đoạn phi pháp để ép buộc những doanh nghiệp khai thác cát ven biển xã Thụy Trường, huyện Thái Thụy phải chấp nhận sự bảo kê của ông này.

Nhà chức trách nói các doanh nghiệp đã bị “chiếm đoạt” hàng tỷ đồng từ năm 2020 đến năm 2022.

Trong một bản tin cập nhật đăng hôm 6 tháng 1, công an tỉnh Thái Bình nói, ông Nhưỡng đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm hưởng 7 tỉ đồng, tương đương 300.000 đôla, liên quan tới một dự án vào năm 2021.

Ông được nói đã “thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội” và đã thông qua luật sư ủy quyền cho người thân nộp lại số tiền để khắc phục hậu quả.

Cơ quan điều tra cũng kêu gọi các cá nhân, tổ chức đã từng bị ông Nhưỡng lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi hoặc liên quan đến hành vi phạm tội khác của ông Nhưỡng hợp tác với cuộc điều tra. “Trường hợp che giấu thông tin sẽ bị xem xét xử lý theo quy định của pháp luật,” bản tin nói.

Ông Nhưỡng, người từng có những ý kiến trực ngôn khi phát biểu tại nghị trường chất vấn những hoạt động của các bộ ngành như tư pháp và công an. Ông cũng thường lên tiếng cho các dân oan ở Việt Nam.

Ông bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam trong một quyết định của Ủy ban Kiểm tra Trung ương hôm 20 tháng 12 vì “vi phạm Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước.” Ông cũng bị cho là đã “suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, ‘tự diễn biến, tự chuyển hóa.’”

Ủy ban không nêu rõ chi tiết những cáo buộc này nhắm vào ông.

* Pháp nhắn nhủ Iran đừng gây bất ổn ở khu vực
* Israel tin các thành viên Hamas còn trà trộn trong các trại tị nạn
* Iran cho rằng Israel đang diệt chủng người Palestine

Xung đột Israel - Hamas

* Israel tuyên bố diệt chỉ huy Hamas ở phía Bắc Gaza. Người phát ngôn quân đội Israel Daniel Hagari cho biết nước này đã tiêu diệt bộ phận chỉ huy của Hamas tại phía Bắc Gaza.

Do đó, các chiến binh Hamas hiện đang hoạt động lẻ tẻ ở khu vực và "không có người chỉ huy".

"Bây giờ trọng tâm là tiêu diệt Hamas ở trung tâm và phía Nam Dải Gaza", ông Hagari nói ngày 6-1, đồng thời thừa nhận nhiệm vụ này sẽ mất nhiều thời gian.

Nói về những nỗ lực quân sự nhằm triệt phá Hamas ở miền Trung và miền Nam Dải Gaza, ông Hagari cho biết: "Chúng tôi sẽ thực hiện theo một cách khác" mà không nói rõ chi tiết.

Ông nói: "Các trại tị nạn ở trung tâm Dải Gaza rất đông đúc và đầy rẫy những kẻ khủng bố". Ở phía nam, Khan Yunis có mạng lưới đường hầm phức tạp dưới lòng đất.

Trước đó cùng ngày, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết ông đã chỉ đạo quân đội "loại bỏ Hamas, trao trả tất cả các con tin và đảm bảo rằng Gaza sẽ không bao giờ là mối đe dọa đối với Israel nữa".

"Chiến tranh không được dừng lại cho đến khi chúng ta đạt được tất cả các mục tiêu", ông Netanyahu tuyên bố.

* Ngoại trưởng Pháp và Iran đối thoại. Ngày 6-1, Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna nói với người đồng cấp Iran Hossein Amirabdollahian rằng nguy cơ xảy ra xung đột ở Trung Đông đang lớn hơn bao giờ hết và Tehran cùng các lực lượng ủy nhiệm cần chấm dứt các hoạt động gây bất ổn.

Bà Colonna viết trên nền tảng mạng xã hội X (Twitter) sau khi nói chuyện với ông Hossein Amirabdollahian: "Iran và các lực lượng ủy nhiệm phải dừng ngay lập tức các hành động gây bất ổn. Không ai có lợi từ việc leo thang".

Truyền thông nhà nước Iran dẫn lời ông Amirabdollahian cho biết cách duy nhất để dập tắt xung đột là giải quyết các nguyên nhân gốc rễ.

"Cách hiệu quả để chấm dứt bạo lực trong khu vực là ngăn chặn tội ác của Israel và nạn diệt chủng đang diễn ra ở Gaza, cũng như ngăn chặn việc giết hại thường dân, tạo điều kiện cho cung cấp viện trợ nhân đạo…", ngoại trưởng Iran nói.

* Ngoại trưởng Mỹ nói về giao tranh ở Trung Đông. Theo ông Blinken, các quốc gia Trung Đông cần sử dụng ảnh hưởng của mình trong khu vực để kiềm chế xung đột ở Gaza và ngăn chặn "một chu kỳ bạo lực bất tận".

Trong đó, Mỹ đang phối hợp với đồng minh để bảo vệ dân thường ở Gaza.

Ông Blinken phát biểu vào cuối ngày 6-1 sau khi gặp các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp, trong khuôn khổ chuyến công du kéo dài một tuần nhằm xoa dịu căng thẳng từ xung đột Israel - Hamas.

Ông Blinken cũng sẽ đến thăm các nước Ả Rập, Israel và Bờ Tây.

Xung đột Nga - Ukraine

* Ngoại trưởng Mỹ nói về tư cách thành viên NATO của Thụy Điển. Ngày 6-1, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tiết lộ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển trong những tuần tới.

Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã thông qua việc cho Thụy Điển gia nhập NATO vào tuần trước. Đây là bước đi quan trọng hướng tới việc mở rộng khối NATO sau 19 tháng trì hoãn. Bước tiếp theo là bỏ phiếu tại Quốc hội.

Ông Blinken đã đề cập đến Thụy Điển trong ngày đầu tiên của chuyến công du kéo dài một tuần nhằm giải quyết xung đột ở Dải Gaza.

"Ở Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi đã thảo luận về các bước cuối cùng trong quá trình phê chuẩn việc Thụy Điển gia nhập NATO trong những tuần tới".

Thụy Điển muốn gia nhập khối NATO vào năm 2022, sau khi chiến sự Nga - Ukraine nổ ra. Tuy nhiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan phản đối, cáo buộc Stockholm bảo vệ những đối tượng mà Ankara xem là khủng bố.

Mỹ đã trì hoãn việc bán chiến đấu cơ F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ cho đến khi nước này đồng ý cho Thụy Điển gia nhập NATO.

* Thống đốc Donetsk tố Nga tấn công khiến 11 người thiệt mạng và 10 người bị thương. Vụ tấn công bằng tên lửa diễn ra ngày 6-1, xung quanh thành phố Pokrovsk, phía Đông Ukraine.

5 người thiệt mạng là trẻ em từ 3-17 tuổi. Nỗ lực cứu hộ kéo dài tới tận đêm.

Thống đốc Donetsk Vadym Filashkin cho biết vào khoảng 15h (giờ địa phương), Nga bắn phá Pokrovsk bằng tên lửa S-300.

Denise Brown, điều phối viên nhân đạo của Liên Hiệp Quốc tại Ukraine, cho biết cô "thực sự kinh hoàng" trước các cuộc tấn công và đặc biệt là cái chết của trẻ em.

Nga chưa lên tiếng về vụ việc, nhưng nước này thường phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào dân thường.

Tin thế giới khác

* Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) kiểm tra một số máy bay Boeing 737 MAX 9 sau sự cố bung cửa. Ngày 5-1, một chiếc Boeing 737 MAX 9 của Hãng hàng không Alaska Airlines bay từ thành phố Portland (bang Oregon, Mỹ) đến thành phố Ontario (bang California) phải hạ cánh khẩn cấp chỉ 20 phút sau khi cất cánh.

Toàn bộ 170 hành khách và phi hành đoàn 6 người trên máy bay đều an toàn.

Tuy nhiên, FAA đã phải kiểm tra một số máy bay dòng 737 MAX 9 trước khi chúng được bay trở lại. Tính đến sáng 6-1, Alaska Airlines cho biết hơn 1/4 các cuộc kiểm tra đã hoàn thành mà không tìm ra vấn đề gì.

Theo trang theo dõi FlightRadar24, Alaska Airlines có 108 chuyến bị hủy vào ngày 6-1, tương đương 14% số chuyến bay theo lịch trình của hãng.

United Airlines cho biết họ đã tạm thời dừng hoạt động khoảng 45 máy bay Boeieng 737 MAX 9 để kiểm tra. Alaska và United là hai hãng hàng không duy nhất của Mỹ đang sử dụng dòng MAX 9.

Mẫu máy bay bán chạy nhất của Boeing từng bị cấm bay trong gần 2 năm, sau các vụ tai nạn vào năm 2018 và 2019.

* Trung Quốc ghi nhận năm nóng nhất lịch sử. Tân Hoa xã dẫn thông tin của Trung tâm Khí hậu quốc gia Trung Quốc cho biết nhiệt độ trung bình ở Trung Quốc năm 2023 ở mức 10,7⁰C - mức cao nhất kể từ khi bắt đầu ghi chép vào năm 1961 - và phá vỡ kỷ lục trước đó là 10,5⁰C được thiết lập vào năm 2021.

Nắng nóng kéo dài và dai dẳng đã ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người và gây căng thẳng lớn cho mạng lưới điện của Trung Quốc.

Bên cạnh đó, nhiều báo cáo cũng ghi nhận về các động vật trang trại, bao gồm lợn, thỏ và cá, chết vì nhiệt độ thiêu đốt và các cánh đồng lúa mì ở miền trung Trung Quốc bị ngập do mưa lớn, làm dấy lên mối lo ngại về an ninh lương thực ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Năm 2023, các kỷ lục về nhiệt độ hằng ngày và hằng tháng tại Trung Quốc liên tục bị phá vỡ và người dân phải vật lộn với những đợt nắng nóng đến sớm hơn, lan rộng và khắc nghiệt hơn những năm trước.

Nhiệt độ tăng hơn tại Trung Quốc phản ánh xu hướng toàn cầu khi các nhà khoa học xác nhận rằng năm 2023 sẽ chính thức là năm nóng kỷ lục, là kết quả tác động tổng hợp của El Nino và biến đổi khí hậu.