Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Nga, bà Maria Zakharova, trong một thông cáo hôm qua, được hãng tin nhà nước Nga Ria Novosti dẫn lại, một mặt ‘‘ghi nhận’’ nỗ lực của Trung Quốc xác lập một ‘‘tiến trình thương lượng’’ nhằm chấm dứt chiến tranh tại Ukraina, mặt khác lên án Ukraina ‘‘phá hoại sáng kiến hòa bình’’.

Thông tín viên Anissa El Jabri tường trình từ Matxcơva:

‘‘Nói rằng Nga hoàn toàn không chờ đợi gì từ nỗ lực đầu tiên này của Trung Quốc là quá nhẹ so với thông điệp từ phía Matxcơva. Lẽ dĩ nhiên, chính quyền Putin đã không kết tội Bắc Kinh, mà hướng những chỉ trích vào Kiev và các đồng minh của Ukraina.

Thông cáo báo chí của bộ Ngoại Giao Nga có đoạn như sau : ‘‘Nhà cầm quyền Ukraina và những thế lực phương Tây hậu thuẫn Kiev đã cho thấy khả năng của họ trong việc phá hoại các sáng kiến hòa bình’’. Matxcơva tiếp tục đổ lỗi cho Kiev, bị cáo buộc đã làm thất bại một nỗ lực nhằm đi đến một hiệp định hòa bình, khi Ukraina và Nga thương lượng tại Thổ Nhĩ Kỳ vào mùa xuân 2022, trong lúc quân đội Nga đang trên đà tiến công tại Ukraina.

Vào thời điểm đó, một trong những điều kiện tiên quyết mà Matxcơva đặt ra trước mọi đàm phán là Kiev phải thừa nhận chủ quyền của Nga đối với tất cả các vùng lãnh thổ của Ukraina mà Nga sáp nhập. Từ mùa thu năm ngoái, tổng thống Nga Vladimir Putin đã chính thức gọi đây là ‘‘các vùng lãnh thổ mới của chúng ta’’. Ukraina muốn giành lại các vùng lãnh thổ này, bao gồm cả bán đảo Crimée, bị Nga sáp nhập năm 2014’’.

Truyền thông nhà nước Nga dẫn lời dân mạng đả kích Kiev

Bên cạnh các lời lẽ lên án chính thức Ukraina từ phía Matxcơva, hãng tin nhà nước Nga Ria Novosti cũng dẫn lại nhiều chỉ trích, nhạo báng từ phía dân mạng trên Twitter, như ‘‘cuối cùng bạn cũng đã phải cầu xin Tập Cận Bình chấp nhận một cuộc điện đàm’’. Trong một cuộc thảo luận khác, một độc giả hỏi: ‘‘Khi nào thì có đàm phán hòa bình ?’’. Một người tổng kết: ‘‘Do phương Tây hết tiền, Kiev phải chạy sang phương Đông’’.

Là quốc gia đi đầu trong việc giúp Ukraina chống lại cuộc xâm lược của Nga, Hoa Kỳ là một trong những nước đầu tiên hoan nghênh sự kiện chủ tịch Trung Quốc rốt cuộc đã chấp nhận nói chuyện với tổng thống Ukraina.

Tại Washington, phát ngôn viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ John Kirby cho rằng đối thoại mở ra giữa hai lãnh đạo Trung Quốc và Ukraina là “một điều tốt”, cho dù chưa thể biết là “điều đó có thể dẫn đến một sáng kiến, đề xuất hay kế hoạch hòa bình nghiêm túc hay không”.

Lãnh đạo ngành ngoại giao châu Âu Josep Borrell hôm qua cũng hoan nghênh cuộc điện đàm đầu tiên giữa hai ông Tập Cận Bình và Zelensky, cho đấy là “một bước đầu tiên quan trọng” tiến tới hòa bình, nhưng “không phải là bất kỳ hòa bình nào”, mà phải là “một nền hòa bình công bằng, công nhận các quyền của người dân Ukraina”, cũng như “chủ quyền” và “sự toàn vẹn của biên giới” Ukraina.

Tại Paris, bộ Ngoại Giao Pháp cũng đánh giá “tích cực” việc hai ông Tập Cận Bình và Zelensky nói chuyện với nhau, đồng thời nhắc lại rằng chính tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong chuyến thăm Trung Quốc mới đây đã đề nghị chủ tịch Tập Cận Bình sớm đối thoại với người đồng cấp Ukraina.

Theo thông tín viên RFI Stéphane Lagarde tại Bắc Kinh, một trong những ý nghĩa quan trọng của việc chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt đầu nói chuyện với ông Zelensky và cử một phái đoàn Trung Quốc qua Ukraina, đó là công nhận rõ ràng chủ quyền và nền độc lập của Ukraina :

Chính quyền Bắc Kinh không thông báo lịch trình chuyến thăm của phái đoàn Trung Quốc qua Ukraina, mà chỉ cho biết trưởng phái đoàn sẽ là ông Lý Huy (Li Hui) cựu đại sứ Trung Quốc ở Nga, một người đã làm việc ở Matxcơva trong 10 năm từ 2009 đến 2019, tức là vào thời điểm cuộc chiến Donbass bắt đầu.

Phái đoàn Trung Quốc cũng sẽ ghé thăm các nước láng giềng của Ukraina, nhưng một lần nữa chính quyền không cho biết thêm chi tiết.

Bắc Kinh như vậy vừa mở cửa đối thoại với Kiev, vừa tránh làm mất lòng đồng minh Nga. Theo lời vụ phó Vụ Á-Âu tại bộ Ngoại Giao Trung Quốc, Bắc Kinh cam kết thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình một cách vô tư. Ông nói:“Tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của nhau là cơ sở chính trị của quan hệ Trung Quốc-Ukraina. Trung Quốc sẽ kiên quyết thúc đẩy các cuộc đàm phán để chấm dứt chiến tranh và đạt được ngừng bắn càng sớm càng tốt để tái lập hòa bình.”

Hòa bình thông qua đàm phán và đối thoại, hai từ này đã lại được báo chí chính thức sử dụng rộng rãi sáng nay, tránh dùng từ ngữ “Nga xâm lược” mà chỉ nói đến “cuộc khủng hoảng Ukraina”.

Theo một nhà bình luận trên Hoàn Cầu Thời Báo, Trung Quốc muốn sử dụng ảnh hưởng của mình trên Kiev và Matxcơva, đồng thời chứng tỏ trách nhiệm của mình với tư cách là một nước lớn.

Từ Seoul, thông tín viên Trần Công tường trình :

Tuyên bố nhấn mạnh rằng hai nước sẽ họp song phương ngay lập tức nếu Bình Nhưỡng mở một cuộc tấn công hạt nhân, cam kết là liên minh sẽ có phản ứng nhanh chóng và áp đảo bằng mọi phương tiện, bao gồm cả việc sử dụng vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ. Tổng thống Biden đặc biệt nhấn mạnh: "Chế độ Bắc Triều Tiên sẽ kết thúc nếu họ dám mở cuôc tấn công hạt nhân vào Mỹ hoặc đồng minh của Mỹ".

Liên minh Mỹ - Hàn cũng thành lập Nhóm Tham Vấn Hạt Nhân (NCG) để thảo luận chi tiết về "răn đe mở rộng", đồng thời cam kết triển khai thường xuyên các vũ khí chiến lược của Hoa Kỳ, như tàu ngầm hạt nhân, trên bán đảo Triều Tiên và tăng cường thao dượt trên máy tính, mô phỏng một chiến tranh hạt nhân để tập luyện cách đối phó. Đây được xem là một nỗ lực nhằm xoa dịu dư luận Hàn Quốc về vấn đề "chia sẻ hạt nhân". Tuy nhiên, trên thực tế, Washington chưa bao giờ chia sẻ hoặc thảo luận với ai thông tin về kho vũ khí hạt nhân của Mỹ.

Về mặt kinh tế, hai nước đã nhất trí thiết lập cơ chế "đối thoại về công nghệ thiết yếu và công nghê đang nổi lên", với hy vọng sẽ thúc đẩy phát triển các công nghệ tiên tiến như chip điện tử, pin, công nghệ sinh học và công nghệ lượng tử trong tương lai.

Trong chuyến đi lần này, tổng thống Yoon Suk Yeol cũng mang về cho Hàn Quốc khá nhiều hợp đồng với tổng trị giá lên tới 5.9 tỷ đô la. Ông cũng đã có cuộc gặp riêng với tỉ phú Elon Musk để kêu gọi đầu tư vào công nghiệp vũ trụ của Hàn Quốc trong tương lai.

Hôm nay, tổng thống Hàn Quốc sẽ có bài phát biểu trước Quốc Hội lưỡng viện Mỹ, ăn trưa với phó tổng thống Kamala Harris và ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken.