(RFI) – Quân đội Israel kiểm soát 40% thành phố Gaza : hàng trăm nghìn người dân có thể không rời khỏi vùng chiến sự. Hôm qua, 04/09/2025, Quân đội Israel thông báo chiến dịch tại thành phố Gaza, phía bắc dải Gaza của người Palestine, « sẽ tiếp tục mở rộng và được tăng cường trong những ngày tới », cho đến khi « Hamas thất bại ». Israel hối thúc dân cư sơ tán khỏi các vùng chiến sự. Tuy nhiên, ước tính khoảng 200 nghìn thường dân Palestine sẽ không rời đi.

(AFP) – Trung Quốc đánh thuế thịt lợn nhập khẩu từ Liên Âu. Hôm nay, 05/09/2025, bộ Thương Mại Trung Quốc thông báo « các cuộc điều tra sơ bộ » cho thấy thịt lợn và các sản phẩm phụ từ thịt lợn nhập khẩu từ Liên Hiệp Châu Âu đang bị bán phá giá. Kể từ ngày 10/09, Bắc Kinh áp dụng các mức thuế dao động từ 15,6% đến 62,4%. Đây là biện pháp tạm thời, nên các doanh nghiệp phải « đặt cọc » tại Hải quan, trong khi chờ đợi kết thúc cuộc điều tra, có thể vào tháng 12 năm nay. Kết luận cuối cùng dự kiến ​​sẽ được đưa ra sau đó.

(AFP) – Lầu Năm Góc lên án hai máy bay quân sự của Venezuela bay qua tàu chiến của Mỹ. Hôm qua, 04/09/2025, bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ lên án hành động « khiêu khích » của Venezuela và khuyến cáo Cararas « không nên tiếp tục các nỗ lực cản trở, ngăn chặn hoặc can thiệp vào các hoạt động chống ma túy và chống khủng bố do quân đội Hoa Kỳ tiến hành ». Washington đã triển khai tàu chiến đến vùng Caribe trong bối cảnh Donald Trump cáo buộc người đồng cấp Venezuela, Nicolas Maduro, điều hành một mạng lưới buôn bán ma túy. Hồi đầu tuần, Hoa Kỳ thông báo đã tấn công vào hai con tàu vừa rời khỏi Venezuela tại vùng biển quốc tế và triệt hạ 11 kẻ khủng bố.

(AFP) – Việt Nam : Vinfast báo cáo lỗ 812 triệu đô la trong quý II. Hôm nay, 05/09/2025, nhà sản xuất ô tô của Vinfast của Việt Nam đã công bố báo cáo tài chính, với khoản lỗ ròng lên đến 812 triệu đô la trong quý II năm 2025, cao hơn 40 triệu đô la so với cùng kỳ năm ngoái. Công ty thuộc tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cho biết đã giao hơn 35 800 xe trong giai đoạn này, tăng 172 % so với cùng kỳ năm trước và đạt doanh thu 663 triệu đô la, tăng 96,1 %. Xe máy điện, ô tô và xe buýt của VinFast có mặt khắp nơi tại đất nước 100 triệu dân, nhưng công ty, với gần 400 phòng trưng bày trên toàn thế giới, ở Trung Đông, châu Âu và Bắc Mỹ, vẫn đang chật vật thâm nhập thị trường quốc tế.

(Reuters) – Putin sẵn sàng hợp tác khai thác tài nguyên chung với Mỹ tại Alaska (miền tây Hoa Kỳ). Hôm qua, 04/09, tại một diễn đàn kinh tế ở thành phố Viễn Đông, Vladivostok,  tổng thống Nga Vladimir Putin, khẳng định Mỹ có tiềm năng khoáng sản, Nga có công nghệ hiệu quả để phát triển khai thác dầu khí. Lãnh đạo Nga nhấn mạnh là Washington cần có quyết định chính trị để nối lại quan hệ kinh tế.

(AFP) – Trump ra sắc lệnh gọi bộ Quốc Phòng là bộ Chiến Tranh. Bộ Quốc Phòng Mỹ sẽ có thêm tên là bộ Chiến Tranh, theo một sắc lệnh của tổng thống Donald Trump ký vào ngày hôm nay, 05/09/2025, theo Nhà Trắng. Phủ tổng thống Mỹ hôm qua chuyển cho AFP một văn bản giải thích rằng sắc lệnh này là nhằm « khôi phục lại tên gọi lịch sử của bộ Chiến Tranh trước đây ». Cũng văn bản này yêu cầu bộ trưởng Quốc Phòng Pete Hegseth có các bước tiếp theo, đặc biệt thông qua Quốc Hội, để « bộ Quốc Phòng đổi tên thành bộ Chiến Tranh ».

(AFP) – Lần đầu tiên một đại công ty Mỹ về AI ban hành lệnh cấm sử dụng dịch vụ AI của hãng đối với một số doanh nghiệp. Công ty Mỹ hàng đầu về AI Anthropic, hôm nay 05/09/2025, cấm các doanh nghiệp (mà Trung Quốc chiếm đa số cổ phần) sử dụng dịch vụ của hãng. Quyết định giới hạn việc tiếp cận dịch vụ nói trên nhắm vào các doanh nghiệp chịu sự chi phối của luật Trung Quốc, nằm tại Hoa lục hay bất cứ nơi nào khác.  Lệnh cấm cũng được áp dụng đối với các doanh nghiệp tại Nga, Iran và Bắc Triều Tiên. Đây là « lần đầu tiên một đại công ty Mỹ về AI áp đặt một lệnh cấm chính thức như vậy ». Theo Anthropic, lệnh cấm này nhằm « ngăn chặn việc lạm dụng » các dịch vụ AI tại các xứ sở độc tài.

(Korea Times – Chosun Daily) – Cơ quan An ninh Nội địa Mỹ bắt giữ hàng trăm nhân viên Hàn Quốc tại một công trường xây dựng nhà máy tại bang Georgia. Vụ bắt giữ diễn ra vào lúc 4 giờ sáng hôm nay, 05/09/2025 tại công trường xây dựng nhà máy sản xuất bình điện của hai hãng Hàn Quốc Hyundai Motor và LG Energy Solution. Tổng cộng 450 người bị bắt vì không có giấy tờ hợp lệ, trong đó đa số là người Hàn Quốc. Bộ Ngoại Giao Hàn Quốc bày tỏ quan ngại, kêu gọi phía Mỹ « không xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp » của công dân Hàn Quốc.

(NHK) – Mỹ - Nhật triển khai thực hiện thỏa thuận thuế quan : Thuế với xe hơi Nhật « được hạ xuống mức 15% », nhưng Tokyo phải nhân nhượng trong hàng loạt lĩnh vực. Hôm qua, 04/09/2025, tổng thống Mỹ ra sắc lệnh thực thi thỏa thuận thuế quan. Thỏa thuận cho biết rõ là thuế mới sẽ không áp dụng với các hàng hóa Nhật đã chịu mức thuế 15%. Trong lĩnh vực nông nghiệp, Nhật Bản buộc phải gia tăng nhập khẩu gạo Mỹ thêm 75%. Nhật sẽ phải mua tổng cộng 8 tỷ đô la ngô, đậu tương, và nhiều sản phẩm nông nghiệp khác của Mỹ hàng năm. Chính quyền Nhật cũng sẽ không được phép áp đặt các kiểm tra bổ sung về mức độ an toàn đối với xe Mỹ bán tại Nhật. Theo thỏa thuận này, Nhật phải đầu tư 550 tỉ đô la vào Mỹ, trong các lĩnh vực do Mỹ quyết định, cho phép tạo thêm hàng trăm nghìn việc làm mới. Thủ tướng Nhật hôm nay ca ngợi « một kỷ nguyên vàng » mở ra trong hợp tác Nhật - Mỹ.

(Reuters) - Nhật Bản và Úc thắt chặt quan hệ tại Ấn Độ Thái Bình Dương. Sau cuộc họp ở Tokyo cùng ngoại trưởng Úc Penny Wong và bộ trưởng Quốc Phòng Richard Marles, ngoại trưởng Nhật Takeshi Iwaya hôm nay, 05/09/2025, cho biết hai bên nhất trí « tăng trường khả năng răn đe chung, thúc đẩy các cuộc thảo luận về những tình huống bất ngờ, có thể ảnh hưởng đến an ninh của hai nước và trong khu vực ». Ngoài ra, Tokyo cũng tìm cách tăng cường hợp tác công nghiệp quốc phòng với Canberra. Hai nước đều là thành viên của Bộ Tứ (Quad) và là đồng minh của Hoa Kỳ. Vào tháng 8, Tokyo cũng đã kỹ 1 thỏa thuận đóng tàu chiến trị giá 6,5 tỷ đô la với Úc.

(AFP) – Trump đe dọa : Mỹ sẽ sớm ban hành hàng loạt sắc thuế « quan trọng » với hàng bán dẫn. Bên lề một dạ tiệc với giới chủ các tập đoàn công nghệ, hôm qua 04/09/2025, tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ Donald Trump cho cho biết « sẽ rất sớm ban hành các sắc thuế với chip điện tử ». « Thuế sẽ không phải là cao lắm nhưng khá quan trọng », ông Trump nói thêm. Với áp lực của tổng thống Mỹ, trong những tháng gần đây, nhiều tập đoàn sản xuất vi mạch, như Apple hay Micron Technology, đã tuyên bố sẽ đầu tư hàng trăm tỉ đô la để phát triển ngành sản xuất này tại Mỹ.

(AFP) – Châu Âu khai trương máy tính nhanh nhất thế giới. Hôm nay, 05/09/2025, Liên Hiệp Châu Âu cho ra mắt máy tính mang tên Jupiter, máy tính tốc độ cao, trị giá 500 triệu đô la, do công ty Pháp Atos sản xuất, với đầu tư của Liên Hiệp Châu Âu và Đức. Máy tính tốc độ cao này cho phép Liên Âu giảm bớt khoảng cách với Mỹ và Trung Quốc, trong cuộc chạy đua huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo LLM. Hiện tại trên thế giới, về loại máy tính này, ngoài chiếc Jupiter nói trên của châu Âu, ba siêu máy tính khác đều do Mỹ sở hữu, được trang bị cho bộ Năng Lượng. Jupiter chiếm một diện tích bằng nửa sân bóng đá, sử dụng khoảng 24.000 chip điện tử của tập đoàn Mỹ Nvidia, chuyên về lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

(Reuters) – Elon Musk được đề nghị trả lương 1.000 tỉ đô la. Hội đồng quản trị của Tesla hôm nay, 05/09/2025, đề nghị một mức trả lương mới cho tỉ phú Musk. Hội đồng quản trị của Tesla nhấn mạnh đến công lao của ông Musk trong các cách tân công nghệ to lớn của hãng. Theo Reuters, mức trả lương mới này liên quan đến các mục tiêu đầy tham vọng của Tesla, đặc biệt về việc thúc đẩy các sản phẩm dựa trên trí tuệ nhân tạo và các hệ thống tự động.

UAV Liutyi xuất hiện từ nhu cầu cấp bách của Ukraine là tạo ra phương tiện tấn công sâu vào hậu phương của Nga với chi phí hợp lý, trong bối cảnh nguồn cung tên lửa hành trình hạn chế. Được chế tạo bằng sợi thủy tinh gia cố bằng lưới kim loại, mẫu UAV này kết hợp thuộc tính mô đun với hiệu suất khí động học, đảm bảo tầm bay xa và tính linh hoạt về trọng tải. 

Khác với các UAV cảm tử cỡ nhỏ, Liutyi được thiết kế lớn hơn, mang đầu đạn khoảng 50 - 75kg và có tầm bay dài hơn, với phạm vi hoạt động hiệu quả đến 1.000 km kể từ biên giới Ukraine. Hệ thống dẫn đường kết hợp INS (dẫn đường quán tính)/GNSS (định vị vệ tinh toàn cầu) thậm chí được cho có hỗ trợ nhận dạng mục tiêu bằng thị giác máy tính.

Điểm nổi bật của Liutyi không chỉ ở sức công phá, mà cả khả năng sản xuất hàng loạt. Khi một vũ khí được nhân rộng với chi phí giảm dần, nó chuyển từ công cụ bổ trợ thành “xương sống” của chiến dịch. Chính quá trình này biến Liutyi từ giải pháp tình thế sang một hệ thống có thể duy trì lâu dài trong kho vũ khí.

Tiềm năng trên tiền tuyến

Theo nhiều thống kê độc lập, UAV Liutyi thực hiện tới 80% các vụ tấn công của quân Ukraine vào các cơ sở lọc dầu và một số mục tiêu chiến lược khác trong lãnh thổ Nga. Tỉ lệ này phản ánh xu hướng chọn vũ khí triển khai rộng rãi khi một loại UAV chứng minh hiệu quả với chi phí vừa phải.

Tháng 6/2024, các lực lượng Kiev được tin đã dùng Liutyi để tập kích căn cứ không quân Mozdok của Nga ở bắc Ossetia, nơi có máy bay ném bom Tu-22M3 và máy bay đánh chặn MiG-31. Đến tháng 3 năm nay, mẫu UAV này cũng được sử dụng tấn công một trạm kiểm soát đường ống dẫn khí đốt ở vùng Saratov, nằm sâu 600km trong lãnh thổ Nga, gây nhiều ảnh hưởng đến nguồn cung năng lượng của xứ sở bạch dương.

Tháng 7 vừa qua ghi nhận 2 chiếc Liutyi xâm nhập sâu 1.400km vào lãnh thổ Nga để tấn công Nhà máy cơ điện Kupol ở Lzhevsk, nơi sản xuất chính của hệ thống phòng không Tor-M và UAV Harpiya.   

Dù không quyết định tất cả kết quả trên tiền tuyến nhưng những sự kiện trên cho thấy sự thay thế chức năng của Liutyi, từ chỗ chỉ hỗ trợ, UAV này đã trở thành lựa chọn chính cho những đòn tấn công sâu, buộc đối phương phải phát triển biện pháp đánh chặn và tác chiến điện tử chuyên biệt để ứng phó.

Theo các chuyên gia, một loại vũ khí khi chiếm thị phần áp đảo trong phân khúc nhiệm vụ sẽ mang lại hai tác động, hiệu quả ngắn hạn cao, nhưng đồng thời cũng làm tăng tốc quá trình thích ứng của đối phương. Do đó, lợi thế chỉ bền vững nếu song hành cùng cải tiến kỹ thuật và năng lực sản xuất.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố kế hoạch sản xuất ít nhất 30.000 UAV tầm xa vào năm 2025, với sự tài trợ từ ngân sách của chính phủ nước này và các khoản đóng góp của quốc tế. 

Ukraine đang sử dụng Liutyi không chỉ một cách đơn lẻ để đánh trúng mục tiêu giá trị cao, mà còn theo cụm để bão hòa hệ thống phòng không của Nga. Trong nhiều trường hợp, UAV này còn phối hợp với các giải pháp tác chiến điện tử nhằm gây nhiễu radar hoặc đi kèm UAV trinh sát để điều chỉnh đường bay theo thời gian thực.

Chiến thuật “đa tầng” này biến Liutyi thành công cụ chiến đấu linh hoạt. Dù tỷ lệ tổn thất khi gặp lưới phòng không dày đặc là đáng kể, nhưng chúng vẫn chấp nhận được vì giá một UAV rẻ hơn nhiều so với tên lửa hành trình, trong khi xác suất gây thiệt hại không kém quá xa.

Điều quan trọng là Liutyi gắn liền với toàn bộ chuỗi tác chiến, từ thu thập tình báo, xử lý dữ liệu mục tiêu đến bảo dưỡng và tiếp tế. Nếu một khâu trong chuỗi bị gián đoạn, hiệu quả của UAV này sẽ giảm rõ rệt. Do đó, giá trị chiến lược của Liutyi không nằm ở bản thân thiết bị, mà ở việc nó có thể tích hợp trơn tru vào hạ tầng tác chiến hiện đại.

Góc nhìn đa chiều 

Liutyi hiện là một trong những UAV được Ukraine triển khai nhiều nhất trong các đợt tấn công vào hạ tầng năng lượng Nga, nhưng thực tế chiến trường cho thấy rõ giới hạn. Nga đang củng cố mạng lưới phòng không nhiều tầng, kết hợp các hệ thống phòng không Pantsir-S, S-400 với tác chiến điện tử.

Tháng 7/2025, trong một loạt cuộc tấn công vào khu vực Tatarstan, nhiều UAV Liutyi bị bắn hạ trước khi tiếp cận mục tiêu, buộc Ukraine phải huy động hàng chục chiếc để đảm bảo xuyên phá. 

Bài toán chi phí hiệu quả vì thế ngày càng đặt ra gay gắt, nếu phải tiêu hao nhiều UAV mới đánh trúng một mục tiêu, lợi thế kinh tế ban đầu sẽ suy giảm.

Một nhược điểm khác nằm ở chuỗi cung ứng. Dù Ukraine đã đẩy mạnh sản xuất nội địa, nhưng nhiều linh kiện quan trọng như động cơ và chip điều hướng vẫn phải nhập khẩu. Việc Nga tìm cách gây sức ép lên các tuyến cung ứng qua trung gian là rủi ro có thật, đặc biệt khi số lượng UAV triển khai ngày càng nhiều. Điều này khiến mặt trận công nghiệp trở thành một yếu tố sống còn không kém.

Giới quan sát nhận định, để duy trì vị thế chiến lược, Ukraine cần song hành cải tiến kỹ thuật như tăng khả năng kháng nhiễu, dẫn đường thông minh hơn cùng với đổi mới chiến thuật, tránh phụ thuộc vào một mô hình tấn công duy nhất. Liutyi không phải “vũ khí vạn năng”, nhưng với vai trò chủ lực trên tiền tuyến, UAV này đang trở thành nhân tố có thể tạo ra đột phá mới.

Theo tờ Thai PBS, Quốc hội Thái Lan chiều 5/9 đã bỏ phiếu bầu chọn ông Anutin Charnvirakul làm Thủ tướng mới của đất nước. Lãnh đạo đảng Bhumjaithai nhận đủ 247 phiếu ủng hộ, trong khi đối thủ chính của ông là ứng viên Chaikasem Nitisiri của đảng Pheu Thai chỉ nhận được hơn 100 phiếu.

Sau khi có kết quả bỏ phiếu, Chủ tịch Hạ viện Wan Muhamad Noor Matha sẽ đệ trình lên Quốc vương Thái Lan xin sắc lệnh bổ nhiệm chính thức ông Anutin.

Giới quan sát cho biết, kết quả bỏ phiếu hôm nay (5/9) đã giúp Thái Lan thoát khỏi cuộc khủng hoảng chính trị, sau khi cựu Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra bị Tòa Hiến pháp Thái Lan bãi nhiệm vào ngày 29/8. Bà Paetongtarn là thủ tướng thứ 5 của Thái Lan từng bị phế truất trong 17 năm qua.

Ông Anutin Charnviraku sinh ngày 13/9/1966 tại Bangkok, là con trai của cựu Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ Chavarat Charnvirakul. Tân Thủ tướng Thái Lan có bằng kỹ sư tại Đại học Hofstra University (Mỹ) và có bằng kinh doanh của đại học Thammasat.

Ông Anutin bắt đầu sự nghiệp chính trị khi ngoài 30 tuổi, với vị trí là cố vấn Bộ Ngoại giao, sau đó giữ các chức vụ Phó Bộ trưởng Bộ Y tế (2004–2005, 2005–2006) và Phó Bộ trưởng Bộ Thương mại (2004–2005). Tới năm 2012, ông trở thành lãnh đạo của đảng Bhumjaithai.

Từ tháng 7/2019 - tháng 9/2023, ông Anutin giữ chức Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Y tế và đã giúp Thái Lan vượt qua đại dịch Covid-19. Sau khi tình hình trở lại ổn định, ông được ghi nhận là người thúc đẩy mở cửa du lịch Thái Lan trở lại với quốc tế.