(Reuters) - Indonesia sẽ tăng nhập khẩu từ Hoa Kỳ, giảm đặt hàng từ các nước khác. Bộ trưởng Kinh Tế Indonesia, Airlangga Hartarto, tham gia phái đoàn đàm phán mức thuế đối ứng 32% do chính quyền của tổng thống Donald Trump áp đặt. Ngày 18/04/2025, ông cho biết Indonesia đã đề xuất tăng nhập khẩu từ Hoa Kỳ lên tới 19 tỷ đô la, bao gồm khoảng 10 tỷ đô la nhập khẩu năng lượng, “mua thêm nông phẩm Mỹ, bao gồm lúa mì, đậu nành và bột đậu nành”. Chính quyền Jakarta hứa “tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty Hoa Kỳ đã và đang hoạt động tại Indonesia, liên quan đến giấy phép và ưu đãi”. Sau cuộc họp với phía Mỹ, hai bên nhất trí hoàn tất các cuộc đàm phán trong vòng 60 ngày tới.

(AFP) - Hai chiến hạm Nhật Bản cập cảng Ream của Cam Bốt. Hai tàu Bungo và Etazima của Hải Quân Lực lượng phòng vệ Nhật Bản cập cảng Ream, gần Vịnh Thái Lan, ngày 19/04/2025. Trong một thông cáo, đại sứ quán Nhật Bản tại Phom Penh cho biết « vui mừng » về « sự kiện vô cùng quan trọng này ». Thông tin về chuyến thăm của chiến hạm của « các nước bạn của Cam Bốt », trong đó có Nhật Bản, được thông báo tại buổi lễ khánh thành cảng hôm 02/04 và có thủ tướng Cam Bốt Hun Manet và một phái đoàn quân sự Trung Quốc tham dự. Cảng Ream được Trung Quốc tài trợ trùng tu và mở rộng.

(France 24) - Thương chiến Mỹ-Trung tiếp diễn, máy bay của tập đoàn Mỹ Boeing bị Trung Quốc « gửi trả về nơi sản xuất ». Vụ việc diễn ra vào hôm 18/04/2025. Tập đoàn chế tạo máy bay Boeing của Mỹ hiện giờ từ chối bình luận thông tin. Thông tin được loan báo chỉ 3 ngày sau khi chính quyền Trung Quốc, hôm 15/04, yêu cầu các công ty hàng không ngừng tiếp nhận máy bay của tập đoàn Boeing. Phi cơ Boeing bị Trung Quốc trả lại cho phía Mỹ là một trong nhiều máy bay đang đậu tại trung tâm hoàn thiện Chu San (Zhoushan) để chờ cuộc kiểm tra cuối cùng trước khi chuyển giao cho các hãng hàng không Trung Quốc khai thác.

(AFP) - Mỹ và Nhật triển khai tuần tra chung sau nhiều vụ tấn công tình dục do quân nhân Mỹ gây ra ở Okinawa, nơi đặt căn cứ không quân của Hoa Kỳ. Cuộc tuần tra diễn ra vào đêm qua và kéo dài đến sáng sớm nay, 19/04/2025, ở những nơi lính Mỹ thường lui tới, với sự tham gia của binh lính Hoa Kỳ và các quan chức địa phương cùng người dân tại thành phố này. Những vụ hiếp dâm do lính Mỹ thực hiện đã được ghi nhận từ nhiều năm qua tại đây, trong đó nhiều nạn nhân là các bé gái. 

(Reuters) - Philippines nhập khẩu thịt bò Nga. Ngày 18/04/2025, một cơ quan theo dõi nông nghiệp Nga cho biết Manila cho phép hai công ty Nga nhập thịt bò và nội tạng bò của Nga vào thị trường Philippines. Năm 2024, Philippines nhập khẩu 1,17 triệu tấn thịt, tăng khoảng 10% so với năm 2023. Còn Nga đang tìm cách tăng xuất khẩu nông phẩm thêm 50% từ nay đến năm 2030 và đa dạng hóa thị trường tiêu thụ. Hiện tại, thịt bò Nga chủ yếu được xuất khẩu sang Trung Quốc, Belarus và Ả Rập Xê Út.

(RFI) - Ấn Độ : Sonia et Rahul Gandhi bị cáo buộc rửa tiền. Cuộc điều tra đang gây chấn động Ấn Độ và phiên tòa dự kiến diễn ra ngày 25/04/2025. Hai chính trị gia đối lập, bà Sonia (78 tuổi), chủ tịch đảng Quốc Đại và con trai Rahul Gandhi, đứng đầu phe đối lập ở Quốc Hội Ấn Độ, bị Cục Thi hành án (The Directorate of Enforcement) cáo buộc tổ chức rửa tiền, theo đơn tố cáo do một quan chức đảng BJP của thủ tướng Narendra Modi đệ trình. Theo các nhà điều tra, gia đình Gandhi dường như đã lập một công ty bình phong để biển thủ một bất động sản trị giá 300 triệu đô la, thuộc về nhà xuất bản báo National Herald. Đảng Quốc Đại bác bỏ mọi cáo buộc và lên án một cuộc “truy bắt phù thủy”.

(AFP) - Nhà Trắng ủng hộ giả thuyết virus Covid-19 rò rỉ từ phòng thí nghiệm. Trang web chính thức của Nhà Trắng hôm qua, 18/04/2025, đã đưa ra 5 lập luận để bảo vệ cho giả thuyết này, bao gồm : (1) Đặc điểm sinh học của loại virus này không có trong tự nhiên, (2) Dữ liệu cho thấy tất cả các trường hợp COVID-19 đều bắt nguồn từ một lần lây nhiễm duy nhất, (3) Vũ Hán là nơi đặt phòng thí nghiệm nghiên cứu SARS hàng đầu của Trung Quốc, nơi từng tiến hành nghiên cứu về biến đổi gen và tăng cường sinh vật, (4) Các nhà nghiên cứu tại Viện Virus học Vũ Hán (WIV) đã có các triệu chứng giống COVID vào mùa thu năm 2019, nhiều tháng trước khi phát hiện COVID-19 tại chợ Hoa Nam, (5) Nếu là nguồn gốc tự nhiên thì đã phải xuất hiện các bằng chứng khoa học từ lâu. 

(AFP) - Lần đầu tiên Trung Quốc tổ chức giải chạy bán việt dã cho robot hình người. Cuộc đua diễn ra ở E-Town, khu phát triển công nghệ ở Bắc Kinh, ngày 19/04/2025 có cả các vận động viên chuyên nghiệp tham gia, nhằm « thu thập dữ liệu từ những người chạy chuyên nghiệp và huấn luyện robot điều chỉnh sải chân, nhịp độ, độ dài bước chân và tư thế sao cho giống với vận động viên nhất có thể ». Robot về đích đầu tiên trong cuộc đua 21 km cũng là robot lớn nhất, cao 1m80 nặng 52 kg với thành tích 2h40’42’’ so với thành tích của vận động viên về đầu là 1h02’36’’. Cuộc đua bán marathon « là động lực to lớn cho toàn bộ ngành robot » để « robot hình người có thể thực sự hòa nhập vào xã hội loài người và bắt đầu thực hiện các nhiệm vụ mà con người làm ».

(RFI) - Lầu Năm Góc thông báo rút một nửa quân số Mỹ khỏi Syria. Bộ Quốc Phòng Mỹ hôm thứ Sáu 18/04/2025 thông báo sẽ cho rút khoảng 1000 binh sĩ Hoa Kỳ (trong tổng số 2.200) khỏi Syria trong những tháng tới. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc  Sean Parnell nhận định điều này cũng cho thấy Mỹ đã có những bước thành công quan trọng trong việc giảm sức thu hút và hoạt động của tổ chức Nhà nước Hồi giáo trong khu vực và trên thế giới. Khi chế độ Bachar Al Assad sụp đổ hồi cuối năm 2024, ông Trump khi đó mới đắc cử tổng thống Mỹ, đã nhấn mạnh đến tình trạng hỗn loạn tại đất nước Syria và nhắc lại rằng đó không phải là cuộc chiến trực tiếp của Mỹ. 

(RFI) - Phó tổng thống Mỹ JD Vance thăm Vatican. Phó tổng thống Mỹ JD Vance đến Vatican vào sáng nay, 19/04/2025, và đã có cuộc gặp với quốc vụ khanh và ngoại trưởng của Vatican. Theo tuyên bố của Tòa Thánh, hai bên đã có cuộc "cuộc nói chuyện thân mật" về vấn đề tự do tôn giáo, các sự kiện chính trị quốc tế, vấn đề nhân đạo và người tị nạn, chỉ hai tháng sau khi Giáo hoàng Phanxicô thẳng thắn chỉ trích chính sách nhập cư của chính quyền Trump. Ông Vance có mối liên hệ chặt chẽ với phe bảo thủ trong Giáo hội Công giáo Hoa Kỳ, nhóm thường xuyên chỉ trích Giáo hoàng Phanxicô về quan điểm ủng hộ người di cư, cộng đồng người đồng tính LGBT+ cũng như một số vấn đề liên quan đến công lý xã hội. Chủ Nhật 20/04, ông Vance sẽ tham dự thánh lễ Phục Sinh tại quảng trường Thánh Phêrô.  

(AP) - Mỹ giải mật khoảng 10.000 trang hồ sơ về vụ ám sát thượng nghị sĩ Robert F. Kennedy năm 1968. Các tài liệu này được công bố vào thứ Sáu, 18/04/2025, theo lệnh của tổng thống Trump, một tháng sau khi công bố các hồ sơ về vụ ám sát cựu tổng thống John F. Kenedy. Hồ sơ bao gồm các ghi chú viết tay của tay súng, người cho rằng ứng viên tổng thống đảng Dân Chủ khi đó "phải bị loại bỏ" và thừa nhận nỗi ám ảnh muốn giết ông.

(Reuters) - Tòa án Tối cao Mỹ đình chỉ trục xuất người nhập cư Venezuela. Trong quyết định ngắn gọn và không có chữ ký vào sáng sớm 19/04/2025, các thẩm phán cho biết “chính phủ không được trục xuất bất kỳ thành viên nào bị giam giữ tại Mỹ cho đến khi có phán quyết mới của Tòa”. Chính quyền tổng thống Trump viện dẫn luật năm 1798, từng được sử dụng trong thời chiến, để cáo buộc những người này là thành viên các băng đảng và để trục xuất. Trước đó, các luật sư của Liên đoàn Mỹ về các quyền tự do dân sự (ACLU) đã đệ đơn khẩn cấp lên nhiều tòa án, trong đó có Tòa Án Tối Cao Mỹ, sau khi được biết nhiều người Venezuela bị cơ quan di trú bắt giữ đã bị đưa lên xe buýt để chuẩn bị trục xuất.

(Science) - 1/6 diện tích đất nông nghiệp trên toàn cầu ô nhiễm kim loại nặng, đe dọa sức khỏe con người. Trên toàn cầu, ô nhiễm Cadmium là phổ biến nhất (9% đất nông nghiệp), tiếp theo là Nikel (5,8%), Crom (3,2%), Asen (1,1%) và Cobalt (1,1%). Theo kết quả nghiên cứu được công bố hôm 17/04/2025 trên tạp chí Khoa học quốc tế Science, từ 900 triệu đến 1,4 tỷ người trên toàn thế giới có thể tiếp xúc nhiều với ít nhất một loại kim loại độc hại. Nghiên cứu cho thấy có một hành lang ô nhiễm trải từ Nam Âu đến miền nam Trung Quốc, qua Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Đông và miền bắc Ấn Độ. Steve McGrath, một trong các tác giả nghiên cứu cho biết đó là những nơi có nền văn minh lâu đời, sử dụng rất nhiều kim loại. Ngoài ra là một số yếu tố môi trường, chẳng hạn địa chất, nhiệt độ, lượng mưa, sự phun trào núi lửa …

(RFI) - Ấn Độ và Pakistan bị nắng nóng sớm. Trong hai ngày 14 và 15/04/2025, nhiệt độ tại tỉnh Baloschitan của Pakistan đã lên tới 49°C, còn nhiệt độ ở thủ đô New Delhi của Ấn Độ cũng vượt mức 40°C, cao hơn 4°C so với mức độ trung bình của hai nước trong giai đoạn tham chiếu từ 1950 đến 1986. Đây là những ngưỡng nhiệt độ đẩy đến giới hạn khả năng sống sót của con người, tức là nhiệt độ mà cơ thể không còn có thể đổ mồ hôi và do đó không còn khả năng tự làm mát. Theo tổ chức ClimaMeter, biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính cho những đợt nắng nóng gần đây ở Ấn Độ và Pakistan.

(AFP) - Ukraina : Quân đội Nga trong đêm 18/04/2025 đã phóng 8 tên lửa và 87 drone vào các tỉnh Odessa, Kharkiv, Sumy, Donetsk và Zaporizhia. Kiev cho biết đã bắn hạ được 33 drone. Về phần mình, Nga hôm nay tuyên bố đã gần như hoàn tất việc chiếm lại vùng Kursk từ tay quân đội Ukraina, sau khi chiếm được thị trấn áp chót vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Kiev. 

(AFP) - Nga : Các vụ tràn dầu đe dọa mùa du lịch ở Biển Đen. Cơ quan y tế Nga đã phát hiện "các mẫu cát và nước biển không đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh" ở Anapa, một điểm đến nghỉ dưỡng mùa hè phổ biến ở Nga, sau sự cố tràn dầu vào tháng 12 năm ngoái. Do vậy, chính quyền Nga đã phải ban hành cảnh báo với du khách vào hôm qua, 18/04/2025. Khuyến nghị này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho Anapa, nơi đang chào đón ngày càng nhiều khách du lịch, vì người Nga phải đối mặt với lệnh hạn chế đi lại tới Liên Hiệp Châu Âu kể từ khi cuộc tấn công ở Ukraina nổ ra. 

(AFP) - Tổng thống Pháp chuẩn bị công du lãnh thổ hải ngoại Mayotte. Chuyến thăm của ông Macron sẽ bắt đầu vào thứ Hai, 21/04/2025, và kéo dài 5 ngày, nhằm mục đích đẩy nhanh quá trình tái thiết quần đảo bị tàn phá bởi cơn bão Chido hồi cuối năm ngoái và củng cố vị thế của Pháp tại khu vực chiến lược này.

Theo CNN và RT, vài giờ sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố ngừng bắn nhân dịp lễ Phục sinh từ 18h ngày 19/4 tới nửa đêm 21/4, các quan chức Ukraine cáo buộc lực lượng Moscow vẫn tiếp tục tấn công tại một số điểm ở tiền tuyến và pháo của Nga vẫn nhả đạn. 

Cho tới hiện tại, mức độ tuân thủ lệnh ngừng bắn vẫn chưa rõ ràng và các phương tiện truyền thông đã đưa ra nhiều thông tin trái chiều từ thực địa. Phóng viên mặt trận Andrey Filatov của đài RT đưa tin từ khu vực Pokrovsk ở Donetsk cho biết, nhiều vụ vi phạm lệnh ngừng bắn được ghi nhận trong vòng 1 giờ sau khi tuyên bố của Tổng thống Putin có hiệu lực. Ông Filatov cũng cho biết, quân Ukraine tại khu vực đã dùng máy bay không người lái (UAV) cảm tử và pháo binh để thả bom chùm vào các vị trí của Nga. 

Bình luận về tuyên bố ngừng bắn của Tổng thống Putin, người đứng đầu Ukraine nói: "Nếu Nga đột nhiên sẵn sàng tham gia vào kế hoạch ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện, Ukraine sẽ hành động theo cách có đi, có lại. Im lặng đáp lại im lặng, tấn công đáp lại tấn công". 

Tổng thống Zelensky cho biết thêm, nếu lệnh ngừng bắn được duy trì, ông sẵn sàng kêu gọi gia hạn thời gian tạm dừng giao tranh lên 30 ngày. "Điều đó sẽ cho thấy ý định thực sự của Nga vì 30 giờ là đủ cho các tiêu đề báo, nhưng không đủ cho các biện pháp xây dựng lòng tin thực sự. 30 ngày có thể tạo cơ hội cho hòa bình", lãnh đạo Kiev bày tỏ. 

Tuyên bố ngừng bắn của Tổng thống Putin được đưa ra vào thời điểm quan trọng của cuộc xung đột Nga - Ukraine. Quyết định được công bố một ngày sau khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đang hết kiên nhẫn với Nga và Ukraine và vài giờ sau khi Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã đẩy lùi quân Ukraine khỏi một trong những vị trí cuối cùng còn lại ở vùng biên giới Kursk.

Ukraine tố Nga tiếp tục tấn công dù tuyên bố ngừng bắn

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga vẫn tiếp tục nã pháo và tấn công dọc chiến tuyến. "Vì vậy, lời nói của Matxcơva chẳng đáng tin", nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố vào ngày 19-4, giờ địa phương.

Ông Zelensky cho rằng một lệnh ngừng bắn thực sự nên kéo dài qua lễ Phục sinh và khoảng 30 ngày để "cho hòa bình một cơ hội"."Nếu Nga sẵn sàng thực sự ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện, Ukraine sẽ hành động tương ứng theo hành động của Nga", Hãng tin AFP dẫn lời ông nói.

Trước đó cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố nước này sẽ thực hiện ngừng bắn đơn phương từ 18h chiều thứ bảy đến nửa đêm chủ nhật (theo giờ Matxcơva) trong dịp lễ Phục sinh. 

Nhà lãnh đạo Nga cho biết ông tuyên bố ngừng bắn như vậy "xuất phát từ những cân nhắc nhân đạo" và mong Ukraine cũng tuân thủ.

Đây là khoảng lời gian ngừng bắn đáng kể nhất trong cuộc giao tranh kéo dài 3 năm qua. Tuy nhiên, ông Putin cũng nói rằng quân đội Nga "phải sẵn sàng chống lại các hành vi vi phạm thỏa thuận ngừng bắn và khiêu khích có thể xảy ra của kẻ thù".

Châu Âu kêu gọi ngừng bắn hoàn toàn

Liên minh châu Âu (EU) phản ứng thận trọng trước tuyên bố ngừng bắn của Nga đồng thời cho rằng Matxcơva có thể chấm dứt xung đột ngay lập tức nếu quyết tâm. 

Người phát ngôn về đối ngoại và an ninh của Ủy ban châu Âu (EC) Anitta Hipper nói rằng EU cần thấy động thái thực tế của Nga về việc chấm dứt xung đột cũng như những bước đi rõ ràng hướng tới một lệnh ngừng bắn lâu dài.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Anh cũng kêu gọi Nga cam kết ngừng bắn hoàn toàn ở Ukraine thay vì chỉ tạm dừng giao tranh trong một ngày, cho biết giờ là thời điểm để Nga thể hiện thái độ nghiêm túc trong việc hướng tới hòa bình.

Nga - Ukraine trao đổi tù nhân

Nga và Ukraine đã tổ chức một cuộc trao đổi tù binh chiến tranh lớn vào ngày 19-4, Bộ Quốc phòng Nga cho biết. 

"246 binh lính Nga đã được trả về từ vùng lãnh thổ do chính quyền Kiev kiểm soát. Đổi lại, 246 tù binh chiến tranh Ukraine đã được trao trả", bộ này tuyên bố. 

Ngoài ra, 31 tù binh Ukraine bị thương đã được trao đổi với 15 tù binh Nga bị thương cần được hỗ trợ y tế khẩn cấp. Cả hai bên đều cảm ơn Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất đã giúp dàn xếp vụ trao đổi.

Triều Tiên chỉ trích Mỹ nới lỏng xuất khẩu vũ khí

Ngày 20-4, Triều Tiên nói rằng việc ông Trump nới lỏng xuất khẩu vũ khí là "biện pháp leo thang chiến tranh".

"Một mặt, Mỹ đang giả vờ là 'người hòa giải' bằng cách khuyến nghị đối thoại và đàm phán, mặt khác, họ liên tục chuyển giao mọi loại vũ khí hủy diệt hàng loạt để khuyến khích những kẻ hiếu chiến mở rộng và kéo dài chiến tranh hơn nữa", Hãng thông tấn Trung ương Triều Tiên bình luận. 

Trước đó, ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp nới lỏng xuất khẩu vũ khí của Mỹ vào ngày 9-4 giữa lúc đang thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine.

Thái Lan bắt người của nhà thầu Trung Quốc của tòa nhà bị sập do động đất

Cục Điều tra đặc biệt (DSI) Thái Lan đã bắt giữ một giám đốc điều hành người Trung Quốc Zhang Chuanling của công ty xây dựng đang xây dựng tòa nhà bị sập trong trận động đất ngày 28-3 làm hàng chục người chết. 

Ngoài ra, nước này cũng đang truy nã 3 giám đốc người Thái Lan khác của Tập đoàn Kỹ thuật đường sắt số 10 Trung Quốc (Thái Lan), chi nhánh của Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc (CREC), với nghi ngờ vi phạm Luật kinh doanh nước ngoài 1999. Các nhà điều tra cũng tiếp tục đào sâu vấn đề chất lượng thép sử dụng trong tòa nhà bị sập.

Thêm nhiều thi thể được đưa ra khỏi tòa nhà trong tuần này, nâng tổng số người chết lên 47 và vẫn còn 47 người khác chưa được tìm thấy, theo báo Bangkok Post.

Trung Quốc tài trợ 1,2 tỉ USD cho kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia

Sau chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Campuchia cho biết Phnom Penh và Bắc Kinh đã ký một thỏa thuận tài trợ trị giá 1,2 tỉ USD cho kênh đào Phù Nam Techo (Funan Techo). 

Thỏa thuận kênh đào Funan Techo phản ánh mong muốn của hai nước trong việc xây dựng "chuỗi cung ứng an toàn và ổn định... và tăng cường hợp tác trong cơ sở hạ tầng giao thông", theo tuyên bố chung do Bộ ngoại giao Trung Quốc công bố ngày 18-4. 

Nguồn tài chính sẽ được chi trả thông qua hợp tác đối tác công tư.

Tuyên bố chấm dứt nhiều tháng không chắc chắn về kênh đào dài 150 km này sau lễ động thổ từ tháng 8-2024 được cho là do phía Trung Quốc suy nghĩ lại về số tiền đầu tư. 

Dự án Phù Nam Techo ước tính trị giá 1,7 tỉ USD sẽ tạo ra tuyến đường thủy nối thủ đô Phnom Penh của Campchia ra Vịnh Thái Lan.

Mỹ nói đàm phán thuận lợi với Iran

Mỹ và Iran đã đạt được tiến triển trong vòng đàm phán thứ hai về chương trình hạt nhân của Tehran vào ngày 19-4 và đã nhất trí sẽ gặp lại nhau vào tuần tới.

Sau cuộc đàm phán do Oman làm trung gian tại Rome , Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nói rằng đã có tiến triển tiến triển. "Lần này chúng tôi đã đạt được sự hiểu biết tốt hơn về một loạt các nguyên tắc và mục tiêu", ông nói với truyền hình nhà nước Iran. Đồng thời, Hãng tin AFP dẫn lời các quan chức Mỹ cũng đánh giá đã đạt được "tiến triển rất tốt".

Hai bên sẽ đã nhất trí sẽ nối lại các cuộc đàm phán gián tiếp ở cấp độ kỹ thuật trong vài ngày tới và sau đó tiếp tục ở cấp độ hai nhà đàm phán cấp cao vào 26-4.

Thủ tướng dự kiến của Đức Friedrich Merz đã đưa ra tuyên bố trên trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình ARD hôm 13/4. Ông Merz cũng nhấn mạnh đến nhu cầu hỗ trợ cho Ukraine, đồng thời cho rằng Kiev cần được trang bị để "định hình các sự kiện" và "đi trước tình hình".

Thủ tướng Đức sắp mãn nhiệm Olaf Scholz đã nhiều lần từ chối chuyển giao tên lửa Taurus cho Ukraine, do lo ngại leo thang căng thẳng với Nga. Song, ông Merz từ lâu đã chỉ trích lập trường của ông Scholz.

Với việc ông Merz chuẩn bị nhậm chức, hoạt động cung cấp tên lửa Taurus có thể sớm được đưa trở lại trong chương trình nghị sự chính trị của Đức. Song, hiện không rõ liệu các đối tác liên minh của ông Merz trong đảng Dân chủ Xã hội (SPD) có ủng hộ chuyển giao vũ khí này cho Ukraine hay không. 

Tuy nhiên, ông Merz nhấn mạnh, ông không kêu gọi Đức tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột ở Ukraine, mà chỉ cung cấp vũ khí để Kiev có khả năng chủ động. Thủ tướng dự kiến của Đức nói thêm, việc chuyển giao tên lửa cần có sự phối hợp với các đồng minh châu Âu.

"Các đối tác châu Âu của chúng tôi đã cung cấp tên lửa hành trình. Nếu đã thống nhất, thì Đức nên tham gia", ông Merz nhắc tới nỗ lực của Anh, Pháp và Mỹ trong việc cung cấp tên lửa cho Ukraine. 

Ukraine đã nhận được tên lửa ATACMS của Mỹ cùng tên lửa hành trình SCALP/Storm Shadow từ Pháp và Anh. Cả Washington và London đều cho phép Kiev sử dụng các hệ thống này để tấn công những khu vực trong lãnh thổ  Ukraine đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga, bao gồm cả bán đảo Crưm. 

Cuối năm 2024, chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden và Anh đã cho phép Ukraine sử dụng các tên lửa tầm xa viện trợ để tập kích các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga, cụ thể ở các vùng biên giới Kursk và Bryansk. Song, Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump đã chỉ trích động thái này.

Cầu Kerch hay còn gọi là cầu Crưm dài 19km, được Moscow cho xây dựng sau khi bán đảo Crưm sáp nhập vào lãnh thổ Liên bang Nga năm 2014. Cây cầu được hoàn thành vào năm 2018 và đóng vai trò là tuyến đường tiếp tế quan trọng cho các lực lượng Nga. Tuy nhiên, công trình này từng nhiều lần bị quân đội Ukraine tấn công và từng bị hư hại nặng nề trong các cuộc không kích vào tháng 10/2022 và tháng 7/2023. Các vị trí quân sự và khí tài của quân đội Nga ở bán đảo Crưm cũng bị phía Ukraine nhắm bắn nhiều lần.

L’Express tuần này đăng hình vẽ hai ông Donald Trump và Tập Cận Bình mặt đối mặt, chạy tít lớn « Cuộc song đấu làm thay đổi thế giới », The Economist dự báo « Cuộc khủng hoảng đồng đô la sẽ diễn ra như thế nào ». Le Point nói về « Groenland, đất hứa khó tin của băng giá ». Hòn đảo đang được Mỹ dòm ngó cũng là vùng đất mê hoặc các nhà khoa học.

Courrier International dành hồ sơ cho « Nước Nga do người Nga kể lại ». Người dân Irkutsk ở Xibêri nghĩ gì về chiến tranh, chế độ biến cựu chiến binh thành giới tinh hoa mới như thế nào ? Mức lạm phát thực sự là bao nhiêu, và nền kinh tế Nga ra sao ? Tuần báo Pháp đi tìm câu trả lời trên báo chí Nga. Le Nouvel Obs nói về một cuốn sách nói về nhân vật thầy tu Pierre gây tranh cãi, nhưng tin bài bên trong dành phần lớn cho tổng thống Mỹ đang khuynh đảo thế giới.

Thất bại ở Việt Nam, Mỹ khôi phục vị thế khi Liên Xô sụp đổ

Trong bài xã luận, Le Point gọi Trump là « người đào mồ chôn đế chế Mỹ ». Cách đây đúng 50 năm, Hoa Kỳ bị sỉ nhục ở Việt Nam nhưng ngày nay, chính Nhà Trắng đã tự làm cho nước Mỹ suy tàn.

Ngày 30 tháng Tư năm 1975, quân cộng sản Bắc Việt chiếm Sài Gòn, Miền Nam đầu hàng, những người Mỹ cuối cùng di tản bằng trực thăng. Đây là nỗi nhục cho nước Mỹ, hai năm trước đã ép buộc đồng minh Việt Nam Cộng Hòa ký với Hà Nội hiệp định hòa bình Paris, chiến lược ngăn chận chủ nghĩa cộng sản thất bại. Nhưng vài năm sau, đến lượt Liên Xô nếm mùi Việt Nam của mình tại Afghanistan từ 1979 tới 1989. Các vệ tinh lần lượt đòi độc lập và sau đó Liên bang Xô viết không còn tồn tại nữa. Hoa Kỳ ra khỏi chiến tranh lạnh trong tư thế người chiến thắng.

Quyền bá chủ của Mỹ vẫn tồn tại sau khi Sài Gòn thất thủ, nhưng 50 năm sau, cũng như La Mã vào đầu Công nguyên, sự suy tàn bắt đầu từ trái tim quyền lực. Chưa đầy 100 ngày ở Nhà Trắng, Donald Trump đã khiến cho các đồng minh của Mỹ khắp năm châu trở nên bất an hơn bao giờ hết. Ông làm rung chuyển hệ thống kinh tế thương mại thế giới, đảo ngược tiến trình toàn cầu hóa, giảm bớt vai trò thống trị của đồng đô la xanh. Trump làm yếu đi « quyền lực mềm » của Mỹ, giải thể USAID, làm suy yếu nền tảng của « pax americana », cấu trúc an ninh toàn cầu với Mỹ là trung tâm.

Trump chôn vùi đế chế Mỹ ?

Ngược về quá khứ, đây là cả một quá trình. Đưa quân sang Irak, tổng thống George W. Bush làm mất đi tính chính danh cho sự can thiệp của Mỹ ; rồi đến Barack Obama khẳng định Mỹ không còn là « hiến binh quốc tế », từ chối tấn công Syria. Trong nhiệm kỳ đầu, Donald Trump thỏa thuận với Taliban, mở đường cho việc Mỹ rút quân mà sau đó Joe Biden thực hiện trong những điều kiện tệ hại. Quay lại với quyền lực, chỉ trong ba tháng, Trump đã ra những quyết định dồn dập bằng cả bốn năm của những người tiền nhiệm.

Ông áp dụng các biện pháp bảo hộ chưa từng thấy một cách không nhất quán, đánh mạnh vào một số đồng minh trung thành nhất. Trump làm tổn hại lòng tin vào kinh tế Mỹ, gia tăng nguy cơ suy thoái toàn cầu. Donald Trump phá hoại hệ thống đa phương, rút khỏi nhiều định chế và hiệp định quốc tế. Trump xích lại gần Nga, phản đối tính chính danh của tổng thống Volodymyr Zelensky và từ chối coi Vladimir Putin là kẻ xâm lược.

Tổng thống Hoa Kỳ tỏ ra cứng rắn với Canada, Panama và Groenland. Đây là phác thảo của khái niệm quan hệ quốc tế dựa trên vũ lực. Viễn cảnh này gây lo ngại cho châu Âu, vốn hiểu ra tình hình của mình trước Putin một cách trễ tràng. Đồng thời khiến các đồng minh châu Á của Washington như Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc phải lo sợ. Nhiều năm nỗ lực cô lập Trung Quốc trở nên vô ích. Và Le Point cho rằng khác với năm 1975, lần này vị thế bá chủ của Hoa Kỳ khó thể khôi phục.

Uy tín tổng thống thứ 47 xuống dốc

Sau ba tháng quay lại Nhà Trắng, chỉ còn 45 % người Mỹ ủng hộ chính sách của Donald Trump, theo thăm dò mới nhất của Viện Gallup. Courrier International trích dẫn The Hill cho biết chưa có tổng thống Mỹ nào có tỉ lệ tệ hại như vậy ngoại trừ chính ông Trump, với 41 % tín nhiệm trong quý đầu nhiệm kỳ 1 năm 2017. Tuy 90 % người Cộng Hòa ủng hộ, nhưng tỉ lệ này đối với cử tri Dân Chủ là 4 % ; còn cử tri độc lập là 37 %, giảm 9 điểm.

Trung Quốc chấp nhận đối đầu thương mại, vì mục tiêu địa chính trị  

Hồ sơ của L’Express giải thích « Trung Quốc chuẩn bị cho cú sốc lớn với Hoa Kỳ như thế nào ». Liệu Bắc Kinh rốt cuộc sẽ chấp nhận một thỏa thuận, dù chỉ tượng trưng, với Donald Trump hay không ? Trung Quốc vốn chưa bao giờ tôn trọng những cam kết trong cuộc chiến tranh thương mại lần thứ nhất năm 2020, nói rằng « sẵn sàng đối thoại ». Nhưng Tập Cận Bình - đã hứa hẹn « sự phục hưng Trung Hoa » - sẽ không phủ phục trước nhà tỉ phú Mỹ. Bà Alice Ekman, Viện nghiên cứu An ninh Liên Hiệp Châu Âu tóm tắt : « Trung Quốc sẵn sàng trả giá cho việc leo thang. Bởi vì mục đích cuối cùng không phải là kinh tế, mà là chính trị và địa chiến lược ».

Hai người khổng lồ ra đòn ngày càng mạnh trên vũ đài, nhưng chế độ Bắc Kinh tin rằng Washington sẽ bỏ cuộc trước. Nếu duy trì thuế quan, người tiêu thụ Mỹ phải chịu đựng vật giá tăng vọt, khan hiếm hàng. Bước lùi đầu tiên của Washington là tạm hoãn đánh thuế bổ sung cho máy tính, điện thoại di động và một số mặt hàng công nghệ cao từ Trung Quốc. Trên mạng xã hội ở Hoa lục, đã xuất hiện hình ảnh những người Mỹ béo phì ngồi sau các máy may, do trí thông minh nhân tạo (AI) vẽ.

Trên lý thuyết, Bắc Kinh có vẻ lệ thuộc Washington nhiều hơn : Năm ngoái bán sang Hoa Kỳ 439 tỉ đô la hàng hóa nhưng nhập của Mỹ chỉ 143 tỉ đô la. Nếu thương chiến kéo dài, kinh tế Trung Quốc vốn đang chậm lại sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, với nguy cơ thất nghiệp. Tuy nhiên chế độ độc tài này có thể hạn chế việc rút vốn, buộc dân chúng phải thắt lưng buộc bụng. Trung Quốc đã lập một ê-kíp quốc gia để hỗ trợ thị trường chứng khoán, và guồng máy tuyên truyền không ngớt tố cáo Donald Trump gây thiệt hại cho dân Hoa l.

Dù không ngờ Trump đánh nhanh, đánh mạnh như vậy, Bắc Kinh đã chuẩn bị đối phó ngay từ cuộc thương chiến thứ nhất. Xuất khẩu sang Mỹ từ 19,2 % nay chỉ còn 14,7 %, và một loạt biện pháp trả đũa đã được nghiên cứu. Theo bà Camille Boullenois của Rhodium Group, không chỉ thuế quan mà còn có việc hạn chế hoạt động của một số công ty ngoại quốc ở Hoa lục, giới hạn xuất khẩu đất hiếm.

Thương chiến của Trump ngang tầm chiến tranh Việt Nam

Nhưng không chờ đến thời Donald Trump, từ khi lên ngôi năm 2012, Tập Cận Bình đã gia tăng đối địch với Hoa Kỳ, với mưu đồ thống trị thế giới. Ông ta khởi động dự án đại quy mô « Con đường tơ lụa mới » từ 2013, và đến 2015 là kế hoạch « China 2025 » nhằm tạo ra những nhà vô địch trong lãnh vực công nghệ mới, đồng thời hiện đại hóa quân đội. Những năm gần đây Trung Quốc có bước tiến lớn về xe điện và bình điện, trí thông minh nhân tạo, chất bán dẫn. Tập Cận Bình tin rằng phương Tây đang suy tàn, với Brexit năm 2016 và bầu ra nhà lãnh đạo dân túy Donald Trump trong cùng năm, rồi đến đại dịch Covid. Sự hỗn loạn trên toàn thế giới do Trump II gây ra càng củng cố niềm tin của ông Tập.

Nhìn lại lịch sử, việc thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa năm 1949 là giai đoạn chống Mỹ đầu tiên, Mao Trạch Đông gọi Hoa Kỳ là « cọp giấy ». Vào thời đó, Trung Quốc nghèo đói không thể đạt được tham vọng. Trở thành cường quốc kinh tế thứ nhì thế giới, chỉ đến thời Tập Cận Bình, Trung Quốc mới tìm cách qua mặt Mỹ trên mọi phương diện, từ kinh tế, công nghệ cho đến hệ tư tưởng, ngoại giao và quân sự. Nếu chống chọi được cuộc khủng hoảng hiện nay, sẽ là cơ hội địa chính trị cho Bắc Kinh. Cho dù ông Trump có xoay chiều, hậu quả khó thể khắc phục.

Ông Adam S. Posen, giám đốc Peterson Institute for International Economics ở Washington viết : « Chính quyền Trump chọn lao vào một cuộc chiến tương đương với chiến tranh Việt Nam về mặt kinh tế, sẽ sa lầy, gây mất lòng tin trong cũng như ngoài nước, và chúng ta đều biết sẽ kết thúc như thế nào ». Trong bối cảnh nóng bỏng này, cuộc đấu tranh làm bá chủ toàn cầu liệu có dẫn đến xung đột vũ trang hay không ? Cả Trump lẫn Tập đều không muốn một cuộc chiến giữa hai siêu cường nguyên tử, với hệ quả khó lường. Nhưng L’Express đặt câu hỏi, chuyện gì sẽ diễn ra nếu ngày mai tàu Trung Quốc và Mỹ đụng độ ở eo biển Đài Loan ? Với những gì quan sát được trên mặt trận thương mại, không thể bác bỏ khả năng một sự leo thang.

Ukraina : Hy vọng hưu chiến lùi xa

Nhìn sang Ukraina, The Economist bình luận « Đánh và đàm : Viễn cảnh ngưng bắn ở Ukraina của Trump xa dần », tổng thống Mỹ ngày càng cho thấy đã bị Nga lừa bịp. Hứa chấm dứt chiến tranh Ukraina trong một ngày, nay ông chỉ hy vọng đạt được ngưng bắn trong 100 ngày, có nghĩa là trước cuối tháng. Tổng thống thứ 47 bắt đầu gọi là « cuộc chiến của Biden », nhưng nếu kéo dài, ngày càng có thể trở thành cuộc chiến của Trump.

Courrier International dẫn lời ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại Paris cảnh báo, nếu sự việc không tiến triển Hoa Kỳ có thể quay sang làm việc khác vì « có nhiều ưu tiên cần phải tập trung ». Đáp lại, Kremlin nói rằng không gấp gáp đạt ngưng bắn – một cách nói thường xuyên của Matxcơva trong suốt quá trình ông Trump cố gắng dàn xếp chấm dứt chiến tranh – theo The New York Times.

The Washington Post nhận định, tuyên bố của ông Marco Rubio cho thấy « nỗ lực hòa bình của Hoa Kỳ đang bị sa lầy và tổng thống Trump ngày càng bực tức ». Ba tháng sau khi nhậm chức, tiến bộ duy nhất mà tổng thống Mỹ đạt được là thỏa thuận ngưng bắn một phần trong 30 ngày. Thế nhưng Kremlin vẫn làm ngơ trước lời kêu gọi tôn trọng ngưng bắn của Mỹ - mà Ukraina đã chấp nhận - và lại còn gia tăng tấn công.

Vụ thảm sát Sumy bộc lộ mặt thật Putin

Ngày 13/04, hai hỏa tiễn đạn đạo đã rơi xuống Sumy giết chết 35 người trong đó có nhiều tín đồ đi dự lễ Lá, sau khi đã đánh vào Kryvyi Rih ngày 04/04 làm 20 người chết. Courrier International dịch bài phóng sự của The Guardian nhấn mạnh, tại Sumy, Nga đã lộ rõ bộ mặt thật. Những hỏa tiễn này chứa đầy bom bi để sát thương tối đa thường dân. Có những người bị thiêu sống trong xe của mình, xác những trẻ em được tìm thấy tại một khu vui chơi…

L’Express nhắc lại sự kiện ở Sarajevo ngày 28/08/1995, năm loạt mooc-chê đã tàn phá ngôi chợ Markalé làm 37 người chết và 90 người bị thương. Vụ thảm sát được cho là quân đội Serbia thực hiện gây sốc khiến cộng đồng quốc tế can thiệp. Sau chiến dịch oanh tạc của NATO ; bốn tháng sau chiến tranh Bosnia kết thúc.

Ngoại trưởng Ba Lan Radek Sikorski tuyên bố ê-kíp ông Trump cần phải hiểu rằng Kremlin đang « chế giễu thiện chí » của họ. Tuy vậy Donald Trump có vẻ miễn nhiễm trước sự xấu hổ, ông đặc biệt ưu ái Nga và thù địch với Ukraina, cho rằng đó chỉ là « sai sót ». Đáng kinh ngạc là một ngày sau, 14/04, Trump cáo buộc Ukraina là kẻ gây chiến và bác bỏ đề nghị mua hỏa tiễn Mỹ của Kiev. Hồi tháng Ba, Trump ngưng cung cấp vũ khí và tin tình báo cho Ukraina trong một thời gian ngắn để gây sức ép, ngược lại với Nga không có cây gậy nào mà chỉ toàn những củ cà rốt. Le Nouvel Obs cho rằng « Donald Trump là người tập tành học việc theo Putin ».

Hai giải pháp của châu Âu cho hòa bình Ukraina

Các viên chức Mỹ và Nga gặp gỡ hôm 10/04 tại Istanbul để thảo luận về việc tu bổ các đại sứ quán, báo chí Matxcơva khẳng định hai bên tiếp tục xích lại gần nhau hơn, không liên quan đến việc thương lượng về Ukraina. Trump đánh « thuế đối ứng » cho toàn thế giới, Ukraina đang bị chiến tranh tàn phá cũng chịu thuế 10 % còn Nga được miễn. Một niềm an ủi cho Kiev là thương chiến làm giá dầu từ 80 đô la một thùng xuống còn 65 đô la, làm vơi hẳn túi tiền của Putin.

Viện trợ quân sự cho Ukraina hoàn toàn thiếu vắng trong các tuyên bố của Trump, và ông còn rút lực lượng Mỹ khỏi Rzeszów, trung tâm chuyển tiếp vũ khí cho Ukraina ở Ba Lan. Một dấu hiệu khác là các quan chức Lầu Năm Góc gần đây còn chất vấn một đồng minh vì sao tiếp tục cung cấp vũ khí cho Kiev.

Hiện nay đối với châu Âu có hai hướng. Thứ nhất, Anh và Pháp cố gắng thành lập một lực lượng gìn giữ hòa bình ở Ukraina, chỉ tập trung vào việc huấn luyện và tuần tra chung trên không phận. Như vậy việc răn đe Matxcơva tiến hành theo ba trục : quân đội Ukraina đối mặt với Nga ở miền đông, lực lượng châu Âu ở miền tây, và ít nhất là có sự hiện diện của Mỹ tại các nước NATO. Nhưng việc thành lập một lực lượng như vậy tùy thuộc vào ngưng bắn mà cho đến nay vẫn không đạt được.

Đặc sứ Mỹ Steve Witkoff lại tuyên bố cách nhanh nhất để có hưu chiến là để cho Nga sở hữu luôn bốn tỉnh của Ukraina mà Kremlin yêu sách kể cả các phần đất vẫn chưa chiếm được. Tất nhiên Kiev và châu Âu không thể chấp nhận điều này, dẫn đến con đường thứ hai : gia tăng viện trợ quân sự. David Shimer, cựu cố vấn an ninh của ông Biden khẳng định không có thời gian để mất. Châu Âu cần chuyển nhượng thêm vũ khí bất chấp các rủi ro, tài trợ cho kỹ nghệ quốc phòng Ukraina và thương lượng với ông Trump mua hệ thống phòng không Mỹ, sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để chi trả.

Theo đặc sứ Mỹ Steve Witkoff, sau cuộc gặp tổng thống Nga Vladimir Putin, « 5 vùng lãnh thổ » của Ukraina mà Matxcơva đang kiểm soát sẽ phải là một nội dung chủ yếu trong thỏa thuận chấm dứt xung đột tại Ukraina. Nhân nhượng lãnh thổ là điều mà cho đến nay chính quyền Kiev không chấp nhận.

Cuộc họp lần thứ 17 của nhóm Ramstein, gồm 50 nước hỗ trợ quân sự Ukraina, cam kết huy động 21 tỉ euro để tăng cường sức mạnh quân sự của Ukraina nói chung, và để hỗ trợ quốc gia này trong cuộc kháng chiến chống xâm lược Nga nói riêng. Ủy Ban Châu Âu khuyến cáo các quốc gia thành viên và các nước ứng cử vào Liên Âu không tham gia Ngày kỉ niệm chiến thắng phát xít 09/05 tại Matxcơva. Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc thông qua một nghị quyết về quan hệ giữa Liên Hiệp Quốc và Hội đồng Toàn Châu Âu (Council of Europe / Conseil de l’Europe), lên án cuộc xâm lược của Nga chống Ukraina. Việt Nam bỏ phiếu thuận. Trên đây là các chủ đề chính của Tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.

Mỹ - Âu – Ukraina lần đầu tiên họp : Mỹ vừa tung ra « thỏa thuận khung », vừa đe đổ vỡ

Ngay từ khi lên cầm quyền, tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định chủ trương thúc đẩy đối thoại trực tiếp giữa Washington và Matxcơva, để một mặt nhanh chóng bình thường hóa quan hệ song phương, và mặt khác, tìm giải pháp chấm dứt cuộc chiến tranh Nga – Ukraina. Trong suốt thời gian vừa qua, châu Âu bị gạt ra một bên. Hôm 17/04, lần đầu tiên các giới chức cao cấp Mỹ, gồm ngoại trưởng Marco Rubio và đặc sứ của tổng thống Steve Witkoff, có cuộc họp với các lãnh đạo Pháp, Anh, Đức cùng Ukraina tại Paris. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hoan nghênh một cuộc thảo luận « tích cực và mang tính xây dựng », với sự tham gia của châu Âu, và vấn đề bảo đảm an ninh cho Ukraina đã được phía Mỹ đề cập tới, theo phủ tổng thống Pháp. Một cuộc thảo luận với cùng thành phần tham dự dự kiến sẽ diễn ra tại Luân Đôn tuần tới.

• Đọc thêm : Ngày càng mất kiên nhẫn, tổng thống Mỹ Donald Trump dọa sẽ bỏ mặc hòa đàm Nga-Ukraina
  

Về phía Mỹ, trả lời báo giới tại sân bay Bourget, ngoại ô Paris, trước khi lên đường về nước, ngoại trưởng Rubio một mặt cho biết một thỏa thuận khung về hòa bình đã được « đón nhận tích cực » tại Paris trong cuộc họp vừa qua, nhưng mặt khác cũng cảnh báo là nếu đàm phán dậm chân tại chỗ, Mỹ sớm ra quyết định rút khỏi hòa đàm để tập trung cho « nhiều ưu tiên quan trọng hơn ». Ngay sau cuộc họp tại Paris, ngoại trưởng Rubio điện đàm với người đồng cấp Nga Serguei Lavrov để « truyền đạt cùng một thông điệp mà phía Mỹ đã chuyển đến phái đoàn Ukraina và các đồng minh châu Âu tại Paris », theo bộ Ngoại Giao Mỹ.

Chiến thuật câu giờ và đổ lỗi của Nga: Putin tránh để Trump mất mặt

Sau cuộc điện đàm Rubio – Lavrov, Matxcơva lập tức phản hồi. Báo cáo của bộ Ngoại Giao Nga về cuộc điện đàm nhấn mạnh đến thiện chí của Nga, cùng với Mỹ, tìm giải pháp hòa bình. Matxcơva tìm cách kéo dài thời gian đàm phán, và đổ lỗi thất bại cho Ukraina và châu Âu trong trường hợp đàm phán bế tắc. Thông tín viên Anissa el-Jabri từ Matxcơva giải thích :

« Báo cáo của bộ Ngoại Giao Nga tối qua về cuộc điện đàm giữa hai người đứng đầu ngành ngoại giao Nga, Mỹ, Sergei Lavrov và Marco Rubio, liên quan đến cuộc họp tại Paris, nêu rõ :‘‘Các tiếp xúc này diễn ra trong khuôn khổ các tham vấn giữa Washington và Matxcơva, bao gồm cả cuộc gặp gần đây giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và đặc sứ Mỹ Steve Whitkoff."

Cuộc gặp trực tiếp giữa tổng thống Nga và đặc sứ Mỹ vẫn luôn là điều có lợi cho điện Kremlin. Chính vì vậy, phát ngôn viên điện Kremlin Dimitri Peskov đã phản ứng thận trọng trước các bình luận của ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio: ‘‘Vấn đề này cần phải được hỏi lại với Washington. Chúng tôi tin rằng đã có thể thấy một số tiến bộ. Tiến bộ này có liên quan đến lệnh ngừng bắn đối với các cơ sở hạ tầng năng lượng của đôi bên mà Nga đã tuân thủ. Liên bang Nga đã tham gia vào lệnh ngừng bắn này, còn phía Ukraina thì không. Đã có một số tiến triển, nhưng vẫn còn nhiều cuộc thảo luận khó khănphía trước.’’

Matxcơva đang kéo dài thời gian trong các đàm phán từ lâu nay với kịch bản: làm nản lòng người Mỹ, khiến Washington rút khỏi các đàm phán, và hệ quả tiếp theo là giảm hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Ukraina. Với Matxcơva, điều này sẽ mở ra những cơ hội mới cho Nga trên chiến trường.  Nhưng để làm được điều đó, Nga phải thận trọng để không bao giờ được làm Donald Trump tức giận, và cũng làm sao để đổ toàn bộ trách nhiệm của thất bại cho Ukraina, và cho châu Âu, đặc biệt là Pháp. »

• Đọc thêm : Triển vọng đàm phán Nga - Mỹ về Ukraina: Chiến lược đòi hỏi tối đa của Putin
  

Ép nhượng « 5 vùng lãnh thổ »: Kiev lên án đặc sứ Mỹ là quân bài của Nga

Chính quyền Trump tỏ ra là bên sốt sắng vì hòa bình cho Ukraina. Tuy nhiên, nhìn từ Kiev, đặc sứ của tổng thống Mỹ Steve Witkoff tỏ rõ lập trường thiên vị Matxcơva. Ngay trước cuộc họp đầu tiên giữa Mỹ, châu Âu và Ukraina tại Paris hôm 17/04, từ Kiev, tổng thống Volodymyr Zelensky đã cáo buộc đặc sứ của tổng thống Donald Trump về chiến tranh Ukraina, Steve Witkoff, đang « làm theo chiến lược của Nga ». Trở về sau cuộc gặp Putin tại Saint Petersbourg, đặc sứ Steve Witkoff, trong cuộc trả lời đài Mỹ Fox News hôm 14/04, cho biết :

« Đây là cuộc họp thứ ba của tôi với ông ấy. Cuộc họp kéo dài gần 5 giờ. Tham dự cuộc họp, có hai cố vấn quan trọng, là Ushakov, cố vấn ngoại giao của tổng thống Nga, và Kirill Dmitriyev, đặc phái viên kinh tế của ông Putin. Đó là một cuộc họp nhiều ý nghĩa : Cuối cùng chúng tôi đã thực sự hiểu yêu cầu của Putin, là có được hòa bình lâu dài ở đây, vượt ra ngoài lệnh ngừng bắn. Chúng tôi đã có câu trả lời cho điều đó.

Ý tôi là thỏa thuận hòa bình này liên quan đến cái gọi là « 5 vùng lãnh thổ » của Ukraina, hiện Nga đang kiểm soát, nhưng ngoài ra, còn nhiều điều khác. Có các thể thức bảo đảm an ninh, có điều 5 của NATO. Ý tôi là có rất nhiều chi tiết kèm theo. Đây là một tình huống phức tạp do một số vấn đề thực sự giữa hai nước, nhưng tôi nghĩ chúng ta có thể đang ở trước ngưỡng cửa của thay đổi lớn.

Thay đổi này sẽ rất, rất quan trọng đối với thế giới nói chung. Trên hết, tôi tin rằng quan hệ Nga – Mỹ có khả năng tái lập thông qua một số cơ hội thương mại rất hấp dẫn mà tôi nghĩ cũng mang lại sự ổn định thực sự cho khu vực. Quan hệ đối tác tạo ra sự ổn định. »

Châu Âu: Vừa tăng hỗ trợ quân sự Ukraina, vừa cố giữ chân Mỹ

Kể từ khi ông Trump lên cầm quyền, các nước châu Âu không đặt nhiều hy vọng vào nước Mỹ. Nỗ lực vượt bậc để huy động các hỗ trợ quân sự cho Ukraina là mục tiêu hàng đầu của châu Âu hiện nay. Ngày 11/04 vừa qua, nhóm Ramstein, gồm 50 nước hỗ trợ quân sự cho Ukraina họp tại Bruxelles, thông báo cam kết mới, đóng góp 21 tỉ euro vì Ukraina. Đứng đầu là Đức với 11 tỉ, Anh hơn 5 tỉ euro.

• Đọc thêm : Châu Âu cố khẳng định vai trò đối trọng với Nga-Mỹ giải quyết cuộc chiến ở Ukraina
  

Tăng cường nội lực của châu Âu, nhưng các nước châu Âu đồng thời cố gắng duy trì quan hệ với Washington. Bộ trưởng Quốc Phòng Đức Boris Pistorius, đồng chủ trì hội nghị cùng người đồng cấp Anh, tại trụ sở Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO ở Bruxelles, đã hoan nghênh việc người đồng cấp Mỹ tham gia hội nghị qua hình thức trực tuyến, trong bối cảnh có nhiều đồn đoán về khả năng ông Pete Hegseth vắng mặt trong cuộc họp đặc biệt quan trọng với Ukraina này :

« Tôi rất vui khi nói rằng chúng ta có bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Hegseth giúp bảo vệ chủ quyền của các bạn, người dân của các bạn và để răn đe. Công việc của chúng tôi, với tư cách bộ trưởng quốc phòng, là phải hành động khẩn trương, càng sớm càng tốt. Các viện trợ quân sự hiện nay sẽ giúp các bạn bảo đảm hòa bình.

Nhìn lại hồi tháng 2, đây là một thời điểm để các ngành công nghiệp quốc phòng của chúng ta nỗ lực vượt bậc, và thực tế họ đang hành động như vậy. Chúng tôi đang và sẽ tiếp tục sát cánh cùng các bạn trong cuộc chiến này.  Với các viện trợ cho Ukraina, các lực lượng vũ trang Ukraina sẽ là lực lượng răn đe mạnh nhất để bảo vệ đất nước. Hôm nay, chúng tôi sẽ cam kết đóng góp thêm hàng tỷ euro. »

• Đọc thêm : Không có Hoa Kỳ liệu châu Âu có thể đối đầu quân sự với Nga ?
  

Xác xuất 70% « có hòa bình » cho Ukraina theo Goldman Sachs: Hòa bình theo kịch bản Putin ?

Ít ngày trước cuộc họp đầu tiên ba bên Mỹ, Ukraina và châu Âu, theo Reuters, hôm 07/04, Ngân hàng Hoa Kỳ Goldman Sachs, một biểu tượng của thị trường tài chính Wall Street, dựa trên việc phân tích giá cả trái phiếu, suy ra là trong hiện tại, thị trường tin xác suất 70% đạt được « thỏa thuận hòa bình » cho Ukraina, theo thông báo của Goldman Sachs gửi khách hàng. Tỉ lệ tăng mạnh so với trước khi Trump đắc cử (chưa đến 50%), tuy có thấp hơn chút ít so với tháng 2/2025 (với 76%).

Hành xử của chính quyền Donald Trump trong việc tìm giải pháp chấm dứt xung đột Nga – Ukraina tuy nhiên đang nhận được những đánh giá rất khác biệt, thậm chí trái ngược. Trong lúc một số người coi nghệ thuật đàm phán của một doanh nhân của tổng thống Trump, có khả năng giúp các bên có lợi ích khác biệt, đối kháng, có thể đi đến một thỏa hiệp, thì tại châu Âu và Ukraina, rất nhiều người hoài nghi về thiện chí và khả năng thực sự của tổng thống Mỹ trong việc thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình với Putin.

• Đọc thêm - Ukraina – Nga: Chiến tranh tiếp tục, ‘‘xung đột đóng băng’’ hay đàm phán hòa bình ?
  

Theo nhiều nhà quan sát, tổng thống Nga đã không hề nhân nhượng Trump điều gì căn bản : Putin dường như không từ bỏ các tham vọng tối đa, trong đó có việc tước đi cả quyền của Ukraina xây dựng một quân đội hùng mạnh để đủ sức tự vệ. Ukraina khó lòng chấp nhận một « nền hòa bình » với dao kề cổ. Nền « hòa bình » cho Ukraina theo Goldman Sachs cụ thể sẽ ra sao? Hòa bình theo kịch bản của Putin hay Trump buộc phải bó tay chấp nhận thất bại trong những ngày tới ? Liệu có cơ hội cho một nền hòa bình khác ?

Thành viên và ứng viên vào EU không dự lễ mừng thắng phát xít do Nga tổ chức: Bruxelles khuyến cáo

Trong tuần qua, một diễn biến đáng chú ý khác là việc Liên Hiệp Châu Âu quyết định tẩy chay lễ kỉ niệm mừng chiến thắng phát xít Đức, mà Nga dự kiến tổ chức lớn tại Matxcơva ngày 09/05 tới, với lãnh đạo hơn 20 nước tham dự. Ủy Ban Châu Âu khuyến cáo các nước thành viên và các ứng cử viên vào Liên Âu không tham dự. Theo ngoại trưởng Latvia Baiba Braže, được trang web Pravda Europe của Ukraina trích dẫn, cảnh báo được đưa ra trong một bữa tối làm việc với đại diện các nước vùng Tây Balkan, với giải thích « vì điều này không phù hợp với các giá trị của Liên Âu ». Lãnh đạo ngoại giao Liên Âu Kaja Kallas cảnh báo : Liên Âu sẽ « không coi nhẹ » hành động tham dự lễ kỷ niệm ở Matxcơva. 

Mặc dù không có lệnh trừng phạt nào được công bố rõ đối với những người không tôn trọng khuyến cáo này, nhưng thông điệp đưa ra rất rõ: việc tham dự cuộc  diễu hành có thể được coi là « khoảnh khắc làm rõ thái độ chính trị ». Theo ông Jonathan Vseviov, quan chức cao cấp bộ Ngoại Giao Estonia, được Financial Times trích dẫn, « chúng tôi đang chờ xem ai ủng hộ, ai chống lại chúng tôi ».

Tuy nhiên, quốc gia Tây Balkan Serbia thông báo sẽ cử đại diện tham gia. Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic đã xác nhận cá nhân ông sẽ có mặt tại buổi lễ, và thậm chí đã quyết định cử một đơn vị quân đội tham gia duyệt binh, theo điện Kremlin. Trong số các nước Liên Âu, chỉ có Slovakia tham dự (trái ngược với hầu hết các lãnh đạo châu Âu, thủ tướng Slovakia Robert Fico chưa hề đến Kiev kể từ đầu cuộc xâm lăng của Nga).

Cảnh báo của lãnh đạo ngoại giao Liên Âu không thuyết phục được Armenia, quốc gia đang ứng cử vào Liên Hiệp Châu Âu. Thủ tướng Nikol Pachinian nhấn mạnh : việc tham gia kỉ niệm lễ chiến thắng phát xít ở Matxcơva không hề mâu thuẫn với lý tưởng hướng về Liên Âu của Armenia. Armenia, vốn có quan hệ phụ thuộc mật thiết vào Nga, bỏ phiếu trắng trong hầu hết của nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án Nga xâm lược, trừ nghị quyết trong tuần qua (xem phần dưới).

Cùng ngày 09/05, Bruxelles cùng chính quyền Ukraina tổ chức trọng thể Ngày sinh nhật của Cộng đồng châu Âu tại thủ đô Kiev. Ngày Châu Âu (Journée de l’Europe / Europe Day) vì Hòa bình và đoàn kết được tổ chức hàng năm để kỷ niệm Tuyên bố Schuman, tên của ngoại trưởng Pháp Robert Schuman (dẫn đến sự ra đời của Cộng đồng Than Thép châu Âu, gồm 6 nước Pháp, Tây Đức, Ý, Bỉ, Hà Lan Luxembourg), thường được coi là thời điểm khai sinh ra Liên Hiệp Châu Âu sau này.

Nghị quyết lên án Nga xâm lược: Việt Nam và các nước ASEAN bỏ phiếu thuận

Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ngày 16/04 vừa qua bỏ phiếu thông qua một nghị quyết về « Hợp tác giữa Liên Hiệp Quốc và Hội đồng Toàn châu Âu » (mang tên A/79/L.75), có nội dung lên án Nga xâm lược Ukraina. Nghị quyết được 105 phiếu thuận. Mỹ bỏ phiếu chống cùng Nga và 7 nước khác trong đó có Bắc Triều Tiên và Belarus. Điểm đặc biệt đáng chú ý là Việt Nam và toàn bộ các nước ASEAN bỏ phiếu thuận. Trung Quốc bỏ phiếu trắng.

Việc Việt Nam và toàn bộ các nước ASEAN lần đầu tiên bỏ phiếu thuận về nội dung lên án Nga xâm lược là một sự kiện đặc biệt đáng chú ý trong bối cảnh số lượng nước ủng hộ nghị quyết lên án Nga xâm lược có xu hướng sụt giảm mạnh kể từ khi Trump trở lại nắm quyền (nghị quyết lên án Nga xâm lược hồi tháng 2/2025 chỉ được 93 nước thông qua, so với hơn 140 phiếu trong các nghị quyết trước).

Hội đồng Toàn châu Âu, thành lập năm 1949, bao gồm 46 quốc gia thành viên (không kể Nga, bị khai trừ từ khi xâm lược Ukraina), gồm 27 thành viên Liên Âu, và nhiều quốc gia ngoài châu Âu, có tổng dân số khoảng 700 triệu. Đây là lần thứ hai nghị quyết về hợp tác giữa Liên Hiệp Quốc và Hội đồng Toàn châu Âu được thông qua kể từ khi Nga xâm lược Ukraina. Trong cuộc bỏ phiếu lần trước, đầu năm 2023, chỉ có hai nước ASEAN ủng hộ nội dung lên án Nga xâm lược (Singapore và Philippines).

« Cơ chế đa phương quốc tế », linh hồn của Liên Hiệp Quốc : Ai bảo vệ, ai ngăn cản ?

Trong nghị quyết nói trên, Đại Hội Đồng ghi nhận « những thách thức chưa từng có mà châu Âu đang phải đối mặt do cuộc xâm lược của Liên bang Nga chống Ukraina, và trước đó là chống Gruzia, việc Liên bang Nga không còn là thành viên của Hội đồng Toàn châu Âu đòi hỏi Liên Hiệp Quốc và Hội đồng Toàn châu Âu phải tăng cường hợp tác, đặc biệt là nhằm khôi phục nhanh chóng hòa bình, và duy trì hòa bình và an ninh dựa trên sự tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và nền độc lập của mọi quốc gia… ». Đại Hội Đồng cũng lưu ý « Hội đồng Toàn châu Âu đang đóng góp vào công việc của một nhóm chuyên trách có trách nhiệm thành lập một Tòa án đặc biệt xét xử tội ác xâm lược chống lại Ukraina và sẵn sàng xem xét khả năng cung cấp chuyên môn và hỗ trợ kỹ thuật giúp cho việc thành lập và… hoạt động của Tòa án đặc biệt này ».

Hội đồng Toàn Châu Âu cho phép « tăng cường cơ chế đa phương quốc tế, thúc đẩy bảo vệ quyền con người và các quyền tự do căn bản », « chế độ dân chủ và Nhà nước pháp quyền », đóng góp nhiều cho « việc duy trì một châu Âu ổn định và hòa bình », theo Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc.

• Đọc thêm - Nửa thế kỷ ''Hiệp định Helsinki'': Chiến tranh Ukraina xóa sổ "Kiến trúc an ninh châu Âu"
  

Trong bối cảnh các chế độ độc đoán trỗi dậy khắp nơi, Hội đồng Toàn châu Âu và Liên Hiệp Châu Âu nổi lên như ốc đảo của hòa bình và hợp tác. Trong bối cảnh cơ chế « đa phương quốc tế », vốn được coi là « linh hồn » của Liên Hiệp Quốc (« Beating Heart », chữ dùng của tổng thư ký LHQ Antonio Guterres) nền tảng của hợp tác toàn cầu và « hệ thống an ninh thế giới », đang bị đe dọa nghiêm trọng, việc ủng hộ hợp tác giữa Liên Hiệp Quốc và Hội đồng Toàn Châu Âu có thể coi là chất thử cho thiện chí của các nước.

Việc toàn thể khối ASEAN ủng hộ nghị quyết nói trên của Liên Hiệp Quốc trong lúc Trung Quốc – quốc gia vừa lớn tiếng khẳng định là trụ cột của hệ thống quốc tế, với Liên Hiệp Quốc là nòng cốt - bỏ phiếu trắng nói lên điều gì ?  

Đăng ngày: 19/04/2025 - 11:59Sửa đổi ngày: 19/04/2025 - 16:18

3 phút

Tổng thống Macron khẳng định trên mạng X : "Tại Pháp, nghiên cứu là một ưu tiên, đổi mới là một văn hóa, khoa học là một chân trời không giới hạn." Ngoài ra, theo hãng tin AFP, cựu tổng thống Pháp François Hollande, giờ là dân biểu, đã đề xuất một dự luật nhằm tạo tư cách "tị nạn khoa học" để thu hút các nhà nghiên cứu Mỹ bị chính quyền Trump nhắm tới.

Song song với đó, chính phủ Pháp hôm thứ Năm 17/04 đã ra mắt một dự án mang tên "Choose France for Science" (Hãy chọn nước Pháp để nghiên cứu khoa học), được mô tả như "bước khởi động để chuẩn bị chào đón các nhà nghiên cứu quốc tế đến sinh sống tại châu Âu." Các chủ đề nghiên cứu của các dự án này chủ yếu xoay quanh các lĩnh vực như sức khỏe, khí hậu và đa dạng sinh học, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, không gian vũ trụ và nông nghiệp. Chính phủ Pháp cho biết thêm : "Mỗi dự án tiếp nhận được tài trợ bởi các tổ chức, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và khu vực tư nhân nếu cần, và có thể nhận thêm tài trợ từ nhà nước thông qua chương trình France 2030, với mức tối đa lên tới 50% tổng số tiền của dự án".  

Trường đại học Aix-Marseille (AMU), nơi đã phát động lời kêu gọi đối với các nhà nghiên cứu Mỹ từ đầu tháng 3, cũng thông báo khởi xướng chương trình "Safe place for science" (Nơi an toàn cho khoa học) với kế hoạch cấp từ 600.000 đến 800.000 euro (tương đương gần 18-24 tỷ đồng) cho mỗi nhà nghiên cứu trong vòng 3 năm.

Pháp trở thành mục tiêu tấn công trên mạng của Nga

Pháp trở thành mục tiêu ưu tiên của các chiến dịch gây ảnh hưởng kỹ thuật số thân Nga. Trong báo cáo ngày 18/04/2025, được AFP trích dẫn, các tổ chức chuyên về thao túng trực tuyến DFRLab và CheckFirst cho biết mạng lưới các trang web có tên “Pravda” được các nhà nghiên cứu và chính quyền xác định là kênh tuyên truyền thân Nga, đăng tràn ngập internet hàng triệu nội dung, chủ đề được thiết kế riêng để làm giảm uy tín và làm suy yếu sự ủng hộ của Pháp đối với Ukraina.

Ví dụ một cuộc thăm dò giả khẳng định người Pháp thích tổng thống Nga Vladimir Putin hơn là nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron, hoặc nhiều bài viết “sỉ nhục” tổng thống Pháp, và cũng có hàng trăm nội dung về các chủ đề gây chia rẽ (bạo lực tình dục, di cư…). Trong số 3,7 triệu bài viết được mạng lưới “Pravda” đăng kể từ tháng 08/2023 - được chia thành gần 200 trang web nhắm đến các quốc gia hoặc khu vực khác nhau - có 394.400 bài viết nhắm đến Pháp, 376.700 bài nhắm đến Đức và 270.300 bài nhắm đến Ukraina.

Đăng ngày: 19/04/2025 - 10:38Sửa đổi ngày: 19/04/2025 - 16:15

2 phút

Theo thông cáo ngày 18/04 của ban quản lý dự án chính phủ Cam Bốt, được AP trích dẫn, “kênh đào sẽ tạo ra một hành lang đường thủy nội địa mới có khả năng tiếp nhận tàu thuyền có trọng tải lên đến 3.000 tấn”. Công trình sẽ bao gồm việc đào kênh, xây dựng các âu tàu, cơ sở hạ tầng hàng hải và hậu cần. Dự án kênh đào sẽ tạo ra “đến 50.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp tại Cam Bốt”.

Còn theo ông Vương Thông Châu (Wang Tongzhou), chủ tịch tập đoàn Xây dựng Giao thông Trung Quốc (CCCC), “sau khi hoàn thành, kênh đào sẽ giảm đáng kể chi phí vận tải ở Cam Bốt và thúc đẩy ngành công nghiệp của Cam Bốt lên mức trung bình đến cao của chuỗi giá trị”. Tập đoàn CCCC nằm trong danh sách đen của Mỹ vì giúp quân đội Trung Quốc xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo ở Biển Đông.

Dự án được khởi công ngày 05/08/2024 nhưng sau đó bị đình chỉ mà không rõ lý do, dù thủ tướng Cam Bốt Hun Manet từng tuyên bố công trình sẽ được thi công “bất kể chi phí là bao nhiêu” vì dự án thúc đẩy “uy tín quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ và sự phát triển của Cam Bốt”.

Được mô tả là hợp đồng đối tác công tư, thỏa thuận được phó thủ tướng Sun Chanthol thay mặt cho chính phủ Cam Bốt và Ieng Sunly của Công ty TNHH Đường thủy nội địa ven biển Funan Techo, đối tác tư nhân, ký kết. Dự án được phát triển theo hình thức xây dựng - vận hành - chuyển giao, trong đó các nhà đầu tư Cam Bốt nắm 51% cổ phần và các nhà đầu tư Trung Quốc nắm giữ 49%.

Giới chuyên gia lo ngại về tác động của dự án đến môi trường, làm thay đổi dòng chảy của sông Mêkông, sinh kế của người dân, đặc biệt là ở hạ nguồn. Tuy nhiên, thỏa thuận giữa Trung Quốc và Cam Bốt khẳng định “đánh giá tác động môi trường nghiêm ngặt do 48 chuyên gia thực hiện đã xác nhận tác động môi trường là tối thiểu”. Ngoài ra, chính phủ Cam Bốt cũng nhấn mạnh đến nỗ lực nhằm giảm thiểu việc tái định cư và tiến hành “bồi thường và tham vấn một cách có trách nhiệm”.