Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đưa tàu chiến đi qua Eo biển Đài Loan lần đầu tiên hôm 25/9 trong một động thái mang tính lịch sử khiến Bắc Kinh tức giận và đánh dấu cuộc đấu khẩu mới nhất giữa hai nước láng giềng vốn cáo buộc lẫn nhau làm leo thang căng thẳng trong khu vực.

Tờ báo Yomiuri của Nhật Bản hôm 26/9 đưa tin rằng tàu khu trục Sazanami của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã đi vào eo biển Đài Loan từ Biển Hoa Đông vào sáng 25/9 để gửi một thông điệp tới Bắc Kinh. Họ mất hơn 10 giờ di chuyển về phía nam để hoàn thành hành trình.

Trích dẫn nhiều nguồn tin từ chính phủ, Yomuiri cho biết rằng chuyến đi được thực hiện cùng với các tàu hải quân từ Úc và New Zealand. Tờ báo nói thêm rằng hải quân của ba quốc gia này đã lên lịch tổ chức các cuộc tập trận chung ở Biển Đông bắt đầu từ ngày 25/9.

Tổng thư ký Nội các Nhật Bản Yoshimasa Hayashi từ chối bình luận về thông tin này, nhưng bày tỏ lo ngại về hoạt động quân sự gia tăng của Trung Quốc trong khu vực.

"Chúng tôi có cảm giác khủng hoảng mạnh khi các vụ vi phạm không phận liên tiếp xảy ra trong một thời gian ngắn", ông phát biểu tại một cuộc họp báo thường kỳ. "Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi tình hình với sự quan tâm lớn".

Nhật Bản đã phản ứng trước các hoạt động quân sự gia tăng của Trung Quốc bằng một đợt tăng cường quốc phòng mà họ cho là nhằm ngăn chặn Bắc Kinh sử dụng vũ lực để thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ của mình trong khu vực.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm đã chỉ trích việc tàu Nhật Bản đi qua Eo biển Đài Loan, nói rằng nó đi ngược lại sự hiểu biết chung về nguyên tắc một Trung Quốc.

"Phía Trung Quốc cảnh giác với các ý định chính trị của phía Nhật Bản và đã đệ trình các phản đối nghiêm túc", ông Lâm phát biểu tại một cuộc họp báo.

"Chúng tôi kêu gọi phía Nhật Bản tôn trọng cam kết của mình về vấn đề Đài Loan, thận trọng trong lời nói và hành động, và kiềm chế không cản trở quan hệ Trung-Nhật và hòa bình ở Eo biển Đài Loan".

Nhật báo Yomiuri cho biết Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản cho đến gần đây vẫn tránh đi qua vùng biển này để không làm Bắc Kinh tức giận, trong bối cảnh Bắc Kinh tuyên bố chỉ mình họ thực hiện chủ quyền và quyền tài phán đối với eo biển này. Trung Quốc tuyên bố Đài Loan do chính quyền dân chủ quản lý là của riêng mình.

Bộ Quốc phòng Đài Loan hôm 26/9 đã lên tiếng báo động về hoạt động quân sự gia tăng trở lại của Trung Quốc xung quanh hòn đảo và các cuộc tập trận bắn đạn thật. Chính phủ Đài Loan bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

Hải quân Hoa Kỳ và các nước khác thỉnh thoảng đi qua Eo biển Đài Loan để tuyên bố "tự do hàng hải". Hải quân Đức cũng đã thực hiện chuyến di chuyển qua đây trong tháng này lần đầu tiên sau hai thập kỷ, thể hiện quyết tâm của Berlin trong việc sát cánh cùng các đồng minh phương Tây.

New Zealand cho biết riêng rằng các tàu hải quân của nước này và Úc đã đi qua Eo biển Đài Loan hôm 25/9, và mô tả đây là hoạt động thường lệ phù hợp với luật pháp quốc tế. Họ không đề cập đến Nhật Bản.

Khi được hỏi về các hoạt động đó, ông Lâm, người phát ngôn của Trung Quốc, cho biết: "Chúng tôi sẽ duy trì mức độ cảnh giác cao đối với bất kỳ hành động nào có thể gây nguy hiểm cho chủ quyền và an ninh của Trung Quốc".

Hôm 25/9, Bắc Kinh cho biết họ đã thực hiện thành công một vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa hiếm hoi vào Thái Bình Dương, trong khi các nhà lãnh đạo của nhóm 'Bộ tứ' gồm Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ tuần trước đã mở rộng các bước an ninh chung ở vùng biển châu Á do lo ngại chung về Trung Quốc.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden công bố khoản viện trợ quân sự hơn 8 tỷ USD cho Ukraine hôm 25/9 để giúp Kyiv "chiến thắng trong cuộc chiến này" chống lại những kẻ xâm lược Nga, nhân chuyến thăm của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy để đưa ra một cam kết quan trọng.

Viện trợ bao gồm lô hàng đầu tiên của một quả bom lượn dẫn đường chính xác có tên là Joint Standoff Weapon, với tầm bắn lên tới 130 km. Tên lửa tầm trung này giúp Ukraine nâng cấp đáng kể các loại vũ khí mà họ đang sử dụng để tấn công lực lượng Nga, cho phép người Ukraine thực hiện ở khoảng cách an toàn hơn.

Quả bom có khả năng tấn công mục tiêu với độ chính xác cao, sẽ được thả từ máy bay chiến đấu. Một quan chức Hoa Kỳ nói rằng ông Biden sẽ không tuyên bố việc Washington cho phép Ukraine sử dụng tên lửa của Hoa Kỳ để tấn công các mục tiêu sâu hơn ở Nga.

Trong một tuyên bố, ông Biden nói rằng việc hỗ trợ Ukraine, nước bị Nga xâm lược từ tháng 2/2022, là ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ.

"Đó là lý do tại sao, hôm nay, tôi tuyên bố tăng cường hỗ trợ an ninh cho Ukraine và một loạt các hành động bổ sung để giúp Ukraine giành chiến thắng trong cuộc chiến này", ông Biden, người sẽ rời nhiệm sở vào tháng 1, cho biết.

Phần lớn khoản viện trợ mới, 5,5 tỷ USD, sẽ được phân bổ trước khi kết thúc năm tài chính của Hoa Kỳ vào ngày 30/9, khi thẩm quyền tài trợ hết hạn. Khoản 2,4 tỷ USD còn lại nằm trong Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine, cho phép chính quyền mua vũ khí cho Ukraine từ các công ty thay vì lấy từ kho dự trữ của Hoa Kỳ.

Điều này, theo ông Biden cho biết, sẽ cung cấp cho Ukraine thêm hệ thống phòng không, máy bay không người lái và đạn dược không đối đất, cũng như củng cố cơ sở công nghiệp quốc phòng của Ukraine và hỗ trợ các yêu cầu bảo dưỡng và duy trì của nước này.

Tổng thống Biden nói rằng theo kế hoạch của ông, Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ tân trang và cung cấp cho Ukraine thêm một khẩu đội phòng không Patriot và nhiều tên lửa Patriot hơn nữa.

Ông Biden đã ra lệnh cho Lầu Năm Góc mở rộng đào tạo cho các phi công F-16 của Ukraine, bao gồm hỗ trợ đào tạo thêm 18 phi công vào năm tới.

Ông Zelenskyy cảm ơn ông Biden và Quốc hội Mỹ về gói viện trợ quân sự mới, nói rằng Ukraine sẽ sử dụng nó "theo cách hiệu quả và minh bạch nhất".

"Tôi biết ơn Hoa Kỳ vì đã cung cấp những thứ quan trọng nhất để bảo vệ người dân của chúng tôi", ông Zelenskyy nói trên X, đề cập đến khẩu đội Patriot, máy bay không người lái và tên lửa tầm xa.

Đảng Cộng hòa chỉ trích ông Zelenskyy

Để chống lại việc Nga trốn tránh lệnh trừng phạt và rửa tiền, Hoa Kỳ sẽ hành động để phá vỡ cái mà ông Biden gọi là "mạng lưới tiền điện tử toàn cầu, phối hợp với các đối tác quốc tế".

Ông Biden cho biết ông sẽ triệu tập một cuộc họp cấp lãnh đạo của Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine tại Đức vào tháng tới để phối hợp các nỗ lực của hơn 50 quốc gia hỗ trợ Ukraine.

Trước khi gặp ông Biden vào giữa ngày 26/9, ông Zelenskyy sẽ gặp các nhà lãnh đạo Dân chủ và Cộng hòa tại Điện Capitol.

Việc bảo vệ Ukraine nhận được sự ủng hộ phần lớn của lưỡng đảng tại Hoa Kỳ, nhưng không rõ có bao nhiêu đảng viên Cộng hòa sẽ dành thời gian ngồi lại với ông Zelenskyy trong bối cảnh nhà lãnh đạo Ukraine bị nhiều chỉ trích từ các nhà lãnh đạo đảng, bao gồm cả ông Donald Trump, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa.

Ông Trump đã chỉ trích tổng thống Ukraine khi ông vận động tranh cử cho cuộc bầu cử ngày 5/11 và ít nhất là cho đến hiện tại, đã từ chối yêu cầu gặp mặt của ông Zelenskyy.

Cựu tổng thống đã chỉ trích gay gắt ông Zelenskyy hôm 25/9, khi phát biểu tại một cuộc vận động tranh cử ở North Carolina rằng, "Chúng ta tiếp tục trao hàng tỷ đô la cho một người đàn ông đã từ chối thỏa thuận, ông Zelenskyy."

Ông Trump cũng đổ lỗi cho ông Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris, đối thủ bên đảng Dân chủ tranh chức tổng thống với ông, vì đã cho phép cuộc xâm lược của Nga.

Nhiều đảng viên Cộng hòa trong quốc hội đã rất tức giận về chuyến thăm của ông Zelenskyy hôm 22/9 tới một nhà máy sản xuất đạn dược ở Scranton, Pennsylvania, là nơi ông Biden trưởng thành. Ủy ban Giám sát Hạ viện do đảng Cộng hòa lãnh đạo đã mở một cuộc điều tra về chuyến đi này của ông Zelenskyy.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson, thuộc đảng Cộng hòa, người không dự kiến gặp ông Zelenskyy ngày 26/9, đã yêu cầu Tổng thống Ukraine sa thải đại sứ của mình tại Washington vì lên kế hoạch cho chuyến thăm của ông đến Scranton. Nhưng ông Johnson nói với các phóng viên rằng yêu cầu này không phải là lời đe dọa phản đối viện trợ quân sự.

Đại sứ quán Việt Nam mới ra khuyến cáo về các biện pháp an ninh và an toàn đối với cộng đồng người Việt tại Israel sau khi xảy ra nhiều vụ phóng rocket của Hezbollah từ Lebanon.

Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) hôm 24/9 dẫn cảnh báo của đại sứ quán Việt Nam ở Israel nói rằng “các cuộc tấn công qua lại trả đũa lẫn nhau với cường độ và quy mô ngày càng lớn, khiến tình hình xung đột giữa hai bên ngày càng trở nên phức tạp”.

Cơ quan ngoại giao này kêu gọi người Việt ở Israel “cần thường xuyên theo dõi cập nhật tình hình thời sự Israel trên các phương tiện truyền thông uy tín của sở tại” cũng như “hạn chế đến các khu vực không đảm bảo an ninh, an toàn, khu vực có nguy cơ xảy ra các cuộc tấn công của lực lượng Hezbollah, nhất là khu vực miền bắc Israel”.

Chị Kim Golbari, hiện sinh sống cùng chồng và hai con nhỏ ở thủ đô Tel Aviv, cho VOA tiếng Việt biết rằng ở khu vực miền bắc Israel hiện “bất ổn”. “Phía bắc từ biên giới mà lùi ra khoảng tầm 50 cây, hầu như nó đánh cả ngày luôn, cả ngày cả đêm. Đánh liên tục vậy”, chị cho biết thêm.

Theo Reuters, Hezbollah hôm 26/9 tuyên bố đã bắn phá thị trấn Kiryat Shmona, một khu vực ở miền bắc Israel, bằng các quả rocket Falak 2.

Tin cho hay, những ngày qua, Hezbollah đã bắn hàng trăm tên lửa vào các mục tiêu ở Israel, và lần đầu tiên nhắm vào cả trung tâm thương mại Tel Aviv, nhưng hệ thống phòng không của Israel đã giúp hạn chế các thiệt hại.

Chị Kim kể với VOA tiếng Việt rằng một ngày, Hezbollah “ném mấy trăm trái [tên lửa] qua”. “Cũng may mắn là mình (Israel) có hệ thống biên phòng, mình bắn phá hầu hết ở trên không, chứ không thôi em thấy cũng tan hoang luôn đấy”, chị nói.

Về vụ Hezbollah lần đầu tiên phóng tên lửa đất đối đất tới Tel Aviv hôm 25/9, chị Kim cho biết: “Sáng sớm còn chưa kịp dậy, mấy mẹ con em chưa kịp dậy mà còi nó hú rầm trời hết”.

“Thế là ôm nhau chạy. Nhưng mà nó cũng quen rồi. Nó không còn cảm giác lo sợ như hồi đầu. Dân tình họ cũng quen luôn rồi. Đánh xong thì thấy TV, báo chí nói không bị thương, không có thay đổi gì hết, dân vẫn sinh hoạt như bình thường, con cái vẫn đi học bình thường. Đường xá thì nó vắng hơn tí thôi. Cũng có người sợ và những người sợ họ không ra đường”, chị nói.

Theo TTXVN, đại sứ quán Việt Nam ở Israel đã kêu gọi người Việt, nhất là những người sống tại miền bắc nước này, “cần tuân thủ nghiêm các quy định và hướng dẫn về các biện pháp bảo vệ an ninh an toàn của chính quyền sở tại” và “chủ động lên các phương án, kế hoạch đảm bảo an ninh an toàn cho bản thân và thân nhân trong bối cảnh chiến tranh hiện nay”.

Reuters đưa tin rằng trong tuần này, quân đội Israel đã tiến hành các cuộc không kích dữ dội nhất trong cuộc chiến, nhắm vào các thủ lĩnh Hezbollah và tấn công hàng trăm mục tiêu sâu bên trong Lebanon, khiến hơn 500 người thiệt mạng và hơn 1.800 người bị thương.

Chị Kim cho VOA tiếng Việt biết rằng người thân, bạn bè ở Việt Nam “cũng lo” cho gia đình chị và ba mẹ “ngày nào cũng gọi điện hỏi thăm tình hình” nhưng chị “không thể bỏ đây đi được vì còn nhà chồng nữa”.

Chị cho biết về phản ứng của hai con của mình: “Khi mà nghe còi hú thì thằng lớn nó cứ theo quán tính nó chạy thôi. Còn thằng nhỏ thì em phải bế nó. Lúc đầu nó nghe còi thì nó cũng hoảng, nhưng mà [em] nói với con, ‘thôi, con nằm trong tay mẹ thì OK, đừng có lo’. Mình ôm nó trong tay rồi nó thấy đông bạn bè nó thì nó dần dần bình tĩnh lại”.

Chị Kim cho hay thêm rằng trẻ con ở Israel đã được chỉ dạy về cách thức phản ứng khi có báo động, nhưng mà khi có “còi thiệt [thật] thì nó vẫn hoảng”.

Trong một diễn biến mới nhất, theo Reuters, Israel hôm 26/9 đã bác bỏ các đề xuất ngừng bắn với Hezbollah, dù các đồng minh, trong đó có Hoa Kỳ, đã kêu gọi ngừng giao tranh ngay lập tức trong ba tuần để cho phép ngoại giao nhằm ngăn chặn cuộc chiến lan rộng.

Động thái này đã dập tắt hy vọng về một giải pháp nhanh chóng, sau khi Thủ tướng Lebanon Najib Mikati bày tỏ hy vọng rằng lệnh ngừng bắn có thể sớm đạt được ở Lebanon, nơi hàng trăm nghìn người đã phải sơ tán.

Trong một diễn biến liên quan, sau khi đưa ra khuyến cáo khẩn ngày 23/9, đại sứ quán Việt Nam ngày 26/9 tiếp tục đề nghị công dân Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại Lebanon rời đi, trong lúc căng thẳng giữa quân đội Israel và phong trào Hezbollah có nguy cơ leo thang thành một cuộc xung đột toàn diện tại Trung Đông, theo truyền thông trong nước. Ngoài ra, đại sứ quán cũng khuyến cáo công dân trong nước dự định đến Lebanon cần dừng hoặc hủy chuyến đi.