*************

Tin tức thế giới 28-9: Israel đánh vào đầu não Hezbollah; Iran nói Mỹ 'đồng lõa'

---

*************

TIN TỔNG HỢP

(AFP) - Biển Đông : Bắc Kinh tuyên bố cho phép Philippines tiếp viện cho con tàu mắc cạn ở bãi Cỏ Mây. Ngày 27/09/2024, Trung Quốc thông báo đã cho phép và «  giám sát » việc tiếp viện cho  con tàu chiến Sierra Madre nằm mắc cạn trong bãi Cỏ Mây được dùng làm chốt tiền tiêu trên biển của Philippines, theo một thỏa thỏa thuận song phương sau hàng loạt vụ va chạm tàu của hai nước gần đây. Phát ngôn viên Hải cảnh Trung Quốc Lưu Đức Quân (Liu Dejun) hôm nay cho biết « Theo thỏa thuận tạm thời ký giữa hai bên Trung Quốc-Philippines, phía Philippine đã đưa tàu dân sự để tiếp tế lương thực cho con tàu chiến mắc cạn bất hợp pháp tại rặng san hô Nhân Ái (tên Trung Quốc đặt cho bãi Cỏ Mây) ».

(AFP) - Trung Quốc giấu một vụ đắm tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Nhật báo Mỹ Wall Street Journal hôm 26/09/2024 chia sẻ lại những hình ảnh vệ tinh cho thấy nhiều cần cẩu lớn đang trục vớt con tàu ngầm tại một công trường hải quân hồi đầu năm nay. Vụ tai nạn là một đòn nặng nề cho nỗ lực hiện đại hóa hải quân của Trung Quốc. Được hỏi về vấn vụ tai nạn trên, bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết không được biết về vụ việc này. 

(Le Monde) - Tổng thống Mỹ Joe Biden chủ trì một cuộc họp thượng đỉnh gồm khoảng 50 nước đồng minh của Ukraina. Theo thông báo của Nhà Trắng hôm 26/09/2024, đây là sáng kiến của tổng thống Mỹ Joe Biden. Thượng đỉnh dự kiến diễn ra tại Đức vào đầu tháng 10/2024 nhằm điều phối các đối tác quốc tế trợ giúp bổ sung giúp Ukraina chống Nga xâm lược. 

(Le Monde) - Trên kênh Telegram ở Nga, xuất hiện nhiều mời chào tuyển dụng người ngầm phá hoại châu Âu. Theo báo Le Monde ngày 26/09/2024, cuộc điều tra của nhiều phương tiện truyền thông cho thấy có những kẻ chuyên đưa ra lời chào mời tuyển dụng với giá vài ngàn euro/vụ để tấn công các kho nhiên liệu hoặc xe quân sự ở châu Âu. Ví dụ, 10.000 euro cho một vụ đốt một xe bọc thép, hoặc sát hại một người bị xem là « kẻ phát-xít » (kẻ thù của nước Nga). 

(AFP) - Hồng Kông : 1 nhà báo bị kết án vì tội « ly khai ». Cựu tổng biên tập của Stand News, một cơ quan truyền thông ủng hộ phong trào dân chủ ở Hồng Kông, hôm qua 26/09/2024 đã bị tuyên án 21 tháng tù. Chung Pui-kuen, 55 tuổi, như vậy là nhà báo đầu tiên bị kết án tù giam về tội « ly khai » tính từ khi Hồng Kông được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997. Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc kêu gọi « bãi bỏ các điều luật liên quan đến hành vi ly khai » có từ thời Hồng Kông là thuộc địa của Anh. Hoa Kỳ và Liên Âu tố cáo « một cuộc tấn công trực tiếp » nhắm vào quyền tự do báo chí.  

(AFP) - Sạt lở bùn đất tại một mỏ vàng ở Indonesia : ít nhất 15 người chết, 25 người mất tích và 3 người bị thương. Nhà chức trách hôm nay 27/09/2024 cho biết vụ việc xảy ra tối hôm qua do mưa lớn tại một nơi xa xôi hẻo lánh trên đảo Sumatra, miền tây Indonesia. Hiện chưa rõ mỏ vàng này có hoạt động hợp pháp không. Tại Indonesia, có nhiều mỏ khai thác không giấy phép, không có trang thiết bị bảo đảm an toàn phù hợp. 

(Reuters/AFP) - Helene : một trong những cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào Mỹ. Hôm nay 27/09/2024, bão Helene thổi đến bang Georgia sau khi quét qua bang Florida vào tối qua, với sức gió lên đến 225km/giờ, gây ra ngập lụt, ba người chết và thiệt hại nghiêm trọng. Helene là cơn bão mạnh thứ 14 từ trước đến nay từng đổ bộ vào nước Mỹ và là cơn bão mạnh thứ 7 quét qua bang Florida, theo dữ liệu từ Trung tâm Quốc gia về bão (NHC). 55 triệu người bị ảnh hưởng, hàng triệu người bị cúp điện.

(AFP) – Thay vòng tròn Olympic Paris 2024 gắn trên tháp Eiffel, Paris. Hai tháng từ khi Thế Vận Hội Paris khai mạc, 5 vòng tròn biểu tượng của phong trào Olympic, nặng 30 tấn, treo trên tháp Eiffel từ đầu tháng 6 đã được gỡ xuống. Dự kiến, một phiên bản khác, nhẹ hơn, sẽ được gắn trên tháp cho đến năm 2028, như mong muốn của thị trưởng Paris Anne Hidalgo.

*************

Liban : Bất chấp áp lực quốc tế, Israel bác bỏ đề nghị ngừng bắn  với Hezbollah

Trước bài phát biểu của thủ tướng Benyamin Netanyahu trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc hôm nay , 27/09/2024, Israel tiếp tục các cuộc oanh kích nhằm vào lực lượng Hezbollah tại Liban, phớt lờ mọi kêu gọi ngừng bắn của các đồng minh cũng như nhiều quốc gia Ả Rập.

Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu cùng các đồng minh khác cũng như nhiều nước trong khu vực đã đưa ra lời kêu gọi chung ủng hộ ngừng chiến tại Liban trong 21 ngày, sau các cuộc oanh kích dồn dập của Israel nhằm vào lực lượng Hezbollah từ đầu tuần này. Theo Liên Hiệp Quốc, các đợt tấn công  Israel từ hôm thứ Hai đã làm hơn 700 người thiệt mạng, trong đó có nhiều dân thường, hơn 90.000 người phải bỏ nhà cửa chạy lánh nạn. Hôm qua, Israel tuyên bố tấn công Hezbollah cho đến khi chiến thắng, bác bỏ kêu gọi ngừng bắn của cộng đồng quốc tế và đe dọa sẵn sàng mở cuộc tấn công trên bộ vào Liban. Tại Liên Hiệp Quốc, các nỗ lực ngoại giao tiếp tục nhằm gia tăng áp lực với Israel.

Thông tín viên Julien Chavanne tại New York tường trình :

Dường như chỉ duy nhất có Liban muốn thảo luận đình chiến. Abdullah Bou Habib, lãnh đạo ngoại giao Liban nói :

« Liban nhận thấy sáng kiến của Pháp và Mỹ, cùng với sự ủng hộ của các nước bạn bè khác, như là cơ hội để lấy lại sức và mở ra khả năng giải quyết khủng hoảng mà Israel nên nắm bắt. Ngoại giao phải đạt kết quả. Chúng ta không có sự lựa chọn khác. »

Khi mà Benyamin Netanyahu chưa công khai bác bỏ, thì vẫn còn có khả năng chấp nhận lời kêu gọi. Về phía Pháp, hy vọng Israel chấp nhận ngừng chiến 3 tuần giống như một hình thức mù quáng hay chối bỏ thực tế.

Bởi vì trong 24 giờ qua, phía Israel nhắc lại liên tục rằng các đợt tấn công nhằm vào Hezbollah sẽ tiếp tục. Trong khi mà tại Washington và Paris, các nhà ngoại giao hoài công khẳng định rằng Israel đã đồng ý với kế hoạch ngừng bắn cửa hộ. Theo báo chí Israel, thủ tướng Benyamin Netanyahu đã rõ ràng thay đổi ý kiến vì một bộ phận trong chính phủ chống đối.

Từ Canada, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cố gắng mọi cách. Ông tuyên bố : «  Từ chối ngừng bắn là một lỗi lầm ». Áp lực ngoại giao ở mức tối đa nhưng vẫn không đủ để tránh xa nguy cơ một cuộc chiến tranh giữa Israel và Liban.

************

Học thuyết hạt nhân mới của Putin : Thùng rỗng kêu to

Ngày 25/09/2024, tổng thống Vladimir Putin cảnh báo là nước Nga có thể sử dụng tới vũ khí hạt nhân để đáp trả mọi cuộc tấn công từ một quốc gia không có vũ khí nguyên tử nhưng được sự yểm trợ của một cường quốc nguyên tử. Tuy không nêu cụ thể tên của nước nào, nhưng ai cũng hiểu là chủ nhân điện Kremlin muốn nói đến Ukraina và các đồng minh. 

Hôm qua, điện Kremlin mới nói thẳng : Thay đổi trong học thuyết về sử dụng vũ khí hạt nhân như thông báo của tổng thống Putin phải được xem là “một tín hiệu” gởi đến các nước phương Tây.

Nhưng nếu như có thể xem đây là học thuyết mới của Nga về vũ khí hạt nhân thì trên thực tế không có gì thay đổi lớn về chiến lược của Matxcơva, theo nhận định chung của các chuyên gia được hãng tin AFP trích dẫn.

Học thuyết của Nga năm 2020 nêu rõ 4 trường hợp mà Nga có thể sử dụng vũ khí nguyên tử : thứ nhất, Nga hoặc một nước đồng minh bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo ; thứ hai, một đối thủ của Nga sử dụng vũ khí hạt nhân ; thứ ba, một cơ sở đặt vũ khí hạt nhân của Nga bị tấn công và thứ tư, một cuộc tấn công đe dọa đến sự tồn tại của quốc gia.

Theo AFP, việc áp dụng học thuyết đó vẫn gây tranh cãi. Một số chuyên gia và giới chức quân sự, nhất là tại Washington, cho rằng Matxcơva đã từ bỏ nguyên tắc không sử dụng vũ khí trước tiên, mà nay dùng đến lá bài “leo thang để làm xuống thang”, tức là sử dụng vũ khí nguyên tử với tỷ lệ hạn chế để buộc khối NATO phải lùi bước.

Hôm 25/09, tổng thống Putin đã đề nghị “xem cuộc tấn công vào nước Nga bởi một quốc gia phi hạt nhân, nhưng với sự tham gia hoặc yểm trợ của một cường quốc hạt nhân là một cuộc tấn công chung chống lại Nga”. 

Trả lời hãng tin AFP, chuyên gia Hans Kristensen, thuộc Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ (FAS), cho rằng quan điểm nói trên “rõ ràng là nhằm ngăn cản Mỹ và Anh cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraina”. Ông nói : “Vấn đề với Putin là liệu ông ấy có sẵn sàng đi đi đến cùng hay không ”. 

Tổng thống Nga cũng cảnh báo sẽ cân nhắc sử dụng bom nguyên tử trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công trên không quy mô lớn (bằng máy bay, tên lửa hoặc drone) và một cuộc tấn công vào Belarus, một đồng minh trung thành của Nga. 

Héloïse Fayet, chuyên gia hạt nhân tại Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI), nhận định ông Putin chỉ “ làm rõ và mở rộng” học thuyết, nhưng không thật sự “hạ thấp ngưỡng” sử dụng vũ khí hạt nhân. 

Kể từ tháng 2/2022, tức là kể từ khi phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina, đã không biết bao nhiêu lần tổng thống Putin đe dọa sử dụng vũ khí nguyên tử. Nhận thấy Kiev sẽ không thất thủ nhanh như mong đợi, chủ nhân điện Kremlin đã từng ra lệnh "đặt lực lượng răn đe của quân đội Nga trong tình trạng báo động chiến đấu đặc biệt". Nhưng các chuyên gia nhấn mạnh rằng trên thực tế, một phần kho vũ khí của Nga - giống như của phương Tây - vẫn luôn sẵn sàng được sử dụng. Vào mùa hè năm 2023, Nga cũng tuyên bố triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus. Quân đội nước này đã tiến hành các cuộc diễn tập gần Ukraina vào tháng 5 năm ngoái để gọi là đáp lại “những lời đe dọa từ một số quan chức phương Tây”. 

Đối với chuyên gia Phillips O'Brien, thuộc Đại học Saint Andrews của Scotland, bất cứ ai tin vào những thông báo nói trên của Matxcơva đều "đang bị thao túng". Ông khẳng định: “Không một nhà lãnh đạo nào sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân vì học thuyết nói như vậy. Họ sẽ làm điều đó nếu họ muốn. Không có gì thay đổi”.

Theo chuyên gia Héloïse Fayet, " không có đáng lo ngại. Đây là một phần của cuộc đối thoại mang tính răn đe mà Nga duy trì với phương Tây và chắc chắn rằng vị trí của vũ khí hạt nhân trong tương quan lượng này sẽ tăng lên”. 

Trước mắt, những lời đe dọa từ Nga đã không ngăn cản các đồng minh của Kiev dần dần vượt qua mọi lằn ranh đỏ qua việc cung cấp tên lửa tầm xa, xe tăng, máy bay chiến đấu, v.v… cho Ukraina
**********

Chiến tranh Ukraina : Bài học nào cho chính sách quốc phòng của Mỹ ?

Chiến tranh Ukraina là « phòng thí nghiệm » để Mỹ « chuẩn bị kỹ hơn cho một cuộc đối đầu gián tiếp mai sau với Matxcơva và nhất là với Bắc Kinh ». Giúp đỡ Ukraina là cơ hội để Washington rà soát lại và cập nhật học thuyết quốc phòng, điều chỉnh khả năng tác chiến, thẩm định lại sức mạnh quân sự, kiểm tra khả năng của ngành công nghiệp sản xuất vũ khí. 

Tấn công Ukraina, Nga vừa thách thức, vừa tạo cơ hội tạo cơ hội cho Hoa Kỳ tăng cường khả năng « kềm tỏa những tham vọng bá chủ (…) của đối thủ chiến lược duy nhất xứng tầm là Trung Quốc ».

Trên đây là ý chính trong bài phân tích được đăng trên tạp chí chuyên về công nghiệp và quốc phòng, DEFENSE&Industries số ra tháng 6/2024 « Những bài học chính từ xung đột ở Ukraina đối với chính sách quốc phòng của Mỹ ». Tác giả là nhà nghiên cứu Didier Gros, cộng tác viên với Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược –FRS. Ông chuyên nghiên cứu về chính sách quốc phòng của Mỹ, về quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương và nhất là về chính sách đối phó với những mối đe dọa mới.

Trung Quốc, nỗi ám ảnh của Hoa Kỳ

Mở đầu bài viết, tác giả khẳng định xung đột Ukraina được đặt trong « tầm nhìn về địa chính trị rộng lớn hơn, mà ở đó sự đối đầu về mặt chiến lược với Trung Quốc là ưu tiên tuyệt đối ». Do vậy viện trợ cho Ukraina theo đuổi hai mục tiêu : vừa đáp ứng những nhu cầu cấp bách của chính quyền Kiev vừa chuẩn bị khả năng sau này Mỹ phải « gián tiếp đương đầu với Matxcơva nhất là với Bắc Kinh ».

Dấu hiệu nào cho thấy, giúp Ukraina đương đầu với Nga nhưng thực ra Trung Quốc mới là nỗi ám ảnh của Hoa Kỳ ?

Nhà nghiên cứu Didier Gros cho rằng, « theo quan điểm của Lầu Năm Góc, kết luật đầu tiên rút ra từ việc Matxcơva xâm chiếm Ukraina không chỉ tập trung vào chiến lược của Mỹ đối với nước Nga (…) bởi xét cho cùng từ trước đến nay Washington luôn xem Nga là một ‘vấn đề’ » Cuộc chiến này càng củng cố thêm quan điểm của Mỹ : Washington cần đẩy mạnh nỗ lực kềm tỏa những tham vọng bá chủ, ở cấp vùng, thậm chí là cấp toàn cầu, của một đối thủ chiến lược duy nhất xứng tầm, là Trung Quốc.

Điều này, trong mắt các chuyên gia về quân sự và chiến lược của Mỹ càng trở nên cấp bách khi mà « Nga và Trung Quốc đang xích lại gần nhau ».

Tác giả bài nghiên cứu nhắc lại rằng, chiến tranh Ukraina vừa khai mào, « cộng đồng chiến lược ở Mỹ đã vội vàng mở ra hồ sơ Đài Loan ». So sánh giữa việc Ukraina bị Nga xâm lấn với khả năng Trung Quốc đánh chiếm Đài Loan, Washington coi hồ sơ Đài Loan là « thách thức ở quy mô lớn với những hệ quả nghiêm trọng hơn nhiều đối với trật tự thế giới trong tương lai ».

Giúp Ukraina Mỹ được lợi gì ?

Bài học thứ nhất là chính sách răn đe « không hiệu quả ». Nga xâm lăng Ukraina là điều bất ngờ, thách thức trật tự quốc tế được dưới trướng Hoa Kỳ. Dù vậy báo cáo về chính sách phòng thủ quốc gia được công bố tháng 10/2022, Lầu Năm Góc nhấn mạnh « CIA biết trước trước kịch bản này ». Hành động của Matxcơva củng cố thêm « tầm nhìn của tổng thống Biden về một cuộc đối đầu không tránh khỏi giữa các chế độ chuyên chế và các nền dân chủ »

Bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin tuyên bố « mục tiêu thực thụ của Hoa Kỳ là nhằm làm suy yếu nước Nga không chỉ nhân cuộc xung đột Ukraina mà còn hơn thế nữa ». Có điều như nhà nghiên cứu Pháp ghi nhận Hoa Kỳ luôn đặt quyền lợi của chính mình lên trên hết, nên Nhà Trắng đã thiên về giải pháp : Giúp đỡ Ukraina ở quy mô lớn nhưng đồng thời tránh gây thêm căng thẳng với một cường quốc hạt nhân hàng đầu.

Châu Âu là một chú lùn về quân sự

Bài học thứ nhì là cuộc chiến ở Ukraina đặt ra vấn đề về an ninh của châu Âu. Cuộc chiến này cho phép khẳng định lại vai trò đầu tầu của Mỹ ; tạo thêm sức mạnh cho NATO, một liên minh quân sự đặt dưới sự chỉ huy của Hoa Kỳ và đã để lộ rõ chính sách phòng thủ của châu Âu chỉ « đóng vai trò thứ yếu ».

Bài học thứ ba là trước một cuộc xung đột vũ trang xảy ra ngay tại châu Âu và sát cạnh cửa ngõ của Liên Âu, « Hoa Kỳ và cả hai bên đang tham chiến (Nga và Ukraina) cùng nhân thấy rằng Liên Hiệp Châu Âu chỉ là những nhà quan sát đứng ngoài cuộc. Châu Âu là một cường quốc quân sự còn chưa trưởng thành, và chỉ chiếm một vị trí không đáng kể cho dù đã có một vài tiến bộ ».   

Mỹ cập nhật học thuyết và tiềm năng quân sự

Nhưng cũng nhờ Nga xâm lược Ukraina mà Hoa Kỳ đã có cơ hội để rà soát lại chiến lược và khả năng quân sự của chính mình. Chuyên gia Pháp nghiên cứu về quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương và chính sách quốc phòng của Mỹ, Didier Gros giải thích : Mỹ nhận thấy một số những « giới hạn » về ảnh hưởng của mình đối với phần còn lại của thế giới, nên đã buộc phải tìm thế cân bằng giữa « những tham vọng và nghĩa vụ » của mình. Cụ thể là « vào lúc mà Kiev và châu Âu lệ thuộc vào những quyết định quân sự của Mỹ thì Washington phân biệt rõ ràng hai vấn đề là an ninh của châu Âu và số phận Ukraina. Không hẳn vì muốn bỏ rơi Ukraina, nhưng Hoa Kỳ có tầm nhìn xa hơn ».

Việc bỏ rơi hay không Ukraina tùy thuộc vào bốn yếu tố : vào toàn cảnh chính trị của nội bộ Hoa Kỳ, vào môi trường quốc tế, vào các diễn tiến tình hình quân sự ở Ukraina nhưng quan trọng hơn cả là giúp Kiev, có nằm trong danh sách các quyền lợi chiến lược của Mỹ hay không ?

Về điểm cuối cùng này, câu trả lời hiển nhiên là có.

Nhờ viện trợ quân sự cho Ukraina mà Hoa Kỳ « tự nhận thấy những thiếu sót của mình trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng », trong việc huy động quân cho các cuộc chiến tương lai. Hơn thế nữa bản chất « các cuộc chiến trong tương lai » cũng đang có nhiều thay đổi. Theo tác giả bài nghiên cứu đăng trên tạp chí DEFENSE&Industries, từ kinh nghiệm giúp đỡ Ukraina, Mỹ nhận thấy là cần tăng cường khả năng phối hợp với các lực lượng quân sự đồng minh, cần đẩy mạnh các chương trình đào tạo và tập huấn chung, cần phát triển khái niệm Multi Domain Operations mở rộng khả năng can thiệp trên nhiều lĩnh vực và trong những môi trường rất khác nhau ; và trong cuộc chiến tương lai thì « công nghệ cao sẽ đóng một vai trò then chốt », nhất là trong trường hợp phải đối đầu với Trung Quốc. Chiến tranh Ukraina cũng là « một phòng thí nghiệm » đối với các nhà chiến lược không riêng gì của Mỹ mà toàn thế giới, trong lĩnh vực « cyber » và lại càng thúc đẩy Lầu Năm Góc hợp tác chặt chẽ hơn các công ty dân sự.

Didier Gros, cộng tác viên của Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp, cho rằng, ở thời điểm hiện tại Washington tiếp tục học hỏi và rút kinh nghiệm từ « mô hình Ukraina » để chuẩn bị chính cho tương lại, đặc biệt là trong lĩnh vực « phát triển và phối hợp hành động với các đối tác trong vùng Ấn Độ Thái Bình Dương »
***********

Pháp : Nợ công tiếp tục tăng, dấu hiệu xấu trước ngày thông qua ngân sách

---

************

**********


*********

***********