Ngày 24/2, hành vi của ông Vẹn, Trương Thanh Phong (cựu ủy viên HĐQT, tổng giám đốc Vinafood II), Trần Bảy (cựu trưởng phòng Kế hoạch Chiến lược) cùng 3 người khác được nêu trong kết luận điều tra Bộ Công an vừa hoàn tất, đề nghị VKS cùng cấp truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Đất 'vàng' của Nhà nước vào tay tư nhân như thế nào

Theo kết luận điều tra, Vinafood II tiền thân là Tổng Công ty Lúa gạo miền Nam - doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước từ năm 2006 đến 2015. Đơn vị này được giao quản lý, sử dụng khu đất 7.890 m2 tại địa chỉ 132 Bến Vân Đồn (phường 6, quận 4, TP HCM).

Sau khi tiếp nhận, Vinafood II giao cho 2 công ty con là Công ty Kinh doanh chế biến Mì Màu (nay là Công ty Sài Gòn Kho Vận) và Kinh doanh chế biến lương thực xuất khẩu (nay là Công ty Hoàn Mỹ) sử dụng theo hình thức thuê đất, trả tiền hàng năm và chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Năm 2005, thực hiện quyết định của Thủ tướng về việc xử lý, sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước trên địa bàn TP HCM, Vinafood II đề xuất lập dự án xây dựng trung tâm thương mại kết hợp cao ốc văn phòng và nhà ở căn hộ cao tầng trên khu đất này. Tháng 7/2007, căn cứ kết quả định giá của Trung tâm Thông tin và Thẩm định giá miền Nam (đơn vị thẩm định giá thuộc Nhà nước), UBND TP HCM phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất là hơn 117 tỷ đồng.

Một tháng sau, Trương Thanh Phong (lúc này là Tổng Giám đốc Vinafood II) đã ký văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường, đề nghị chuyển quyền sử dụng đất 132 Bến Vân Đồn cho pháp nhân mới là Công ty Cổ phần làm chủ đầu tư dự án. Trong đó, Vinafood II góp bằng giá trị lợi thế khu đất (15 tỷ đồng), công ty cổ phần có trách nhiệm trả tiền sử dụng đất và lãi vay cho Vinafood II.

Ngày 20/10/2007, Vinafood II thuê Công ty Thẩm định giá Sài Gòn Nhà đất thẩm định giá khu đất để hợp tác đầu tư - xác định là 127 tỷ đồng. Ba hôm sau, các công ty Vinafood II, Sài Gòn Kho Vận, Hoàn Mỹ, BĐS Nguyễn Kim và Thái Sơn đã tổ chức họp, thống nhất thành lập Công ty Vĩnh Hội để khai thác mặt bằng 132 Bến Vân Đồn, vốn điều lệ 150 tỷ đồng. Trong đó, Vinafood II góp bằng lợi thế mặt bằng (trị giá 15 tỷ đồng) - tương ứng 1,5 triệu cổ phần (10%); các cổ đông còn lại góp bằng tiền.

Các bên thống nhất, pháp nhân mới có trách nhiệm trả lại toàn bộ tiền sử dụng đất đã nộp, cùng tiền lãi ngân hàng cho Vinafood II; bồi thường giá trị công trình trên đất cho Công ty Sài Gòn Kho Vận, Công ty Hoàn Mỹ; riêng phần lợi thế mặt bằng 15 tỷ đồng sẽ do các Công ty Sài Gòn Kho Vận, Hoàn Mỹ, BĐS Nguyễn Kim và Thái Sơn nộp thay cho Vinafood II theo tỷ lệ góp vốn của từng công ty.

Ngày 16/11/2007, Công ty Vĩnh Hội được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu, với vốn điều lệ và cơ cấu cổ đông như trên. Cuối năm đó, Vĩnh Hội đã trả lại tiền sử dụng đất cùng lãi suất phát sinh cho Vinafood II, với tổng số tiền là gần 115 tỷ đồng.

Ngày 15/5/2008, UBND TP HCM cho phép Vinafood II chuyển mục đích sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn để đầu tư xây dựng chung cư cao tầng kết hợp trung tâm thương mại và cao ốc văn phòng.

Ngày 18/2/2009, Công ty Vĩnh Hội tăng vốn điều lệ thành 180 tỷ đồng bằng cách phát hành thêm 3 triệu cổ phần cho Công ty CPĐT Phát triển Kim Long với tổng giá trị là 30 tỷ đồng. Sau đó, Vinafood II đề xuất điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc tại khu đất lên thành 25-30 tầng và được UBND TP HCM chấp thuận.

Cuối tháng 5/2010, Sở Tài Nguyên và Môi Trường TP HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Vinafood II. Khoảng 2 tháng sau, Trương Thanh Phong, với tư cách Tổng Giám đốc, ký tờ trình chấp thuận việc chuyển quyền sử dụng cho Công ty Vĩnh Hội, các ủy viên HĐQT đều ký tên "đồng ý".

Ngày 9/3/2011, Trương Thanh Phong ký hợp đồng, điều chỉnh mục đích góp vốn bằng quyền sử dụng đất, hình thành pháp nhân mới là Công ty Vĩnh Hội. Hai ngày sau, Sở Tài Nguyên và Môi Trường TP HCM xác nhận biến động, cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội - chấm dứt quyền quản lý, sử dụng của Vinafood II đối với khu đất.

Sau khi chuyển quyền sử dụng đất, số cổ phần của Vinafood II tại Công ty Vĩnh Hội vẫn giữ nguyên là 1,5 triệu cổ phần. Thực hiện chủ trương thoái vốn đầu tư ngoài ngành, Vinafood II thuê Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt tổ chức bán đấu giá, thu được 45 tỷ đồng.

Từ năm 2009 đến 2015, Công ty Nguyễn Kim mua 99,32% vốn điều lệ Công ty Vĩnh Hội và bán lại cho Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng.

Đến nay, Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng đã thực hiện dự án trên khu đất với tên thương mại là Millennium 132 Bến Vân Đồn, gồm 2 block, 653 căn hộ ở, 387 văn phòng cho thuê, 17 căn hộ thương mại và đã bán hết cho khách hàng. Tuy nhiên, người mua vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu.

Gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 113 tỷ đồng

Cơ quan điều tra xác định, những bị can nguyên là lãnh đạo Vinafood II đã không thực hiện dự án theo phương án được Bộ Tài chính phê duyệt, không lập hồ sơ tài sản, bỏ ngoài sổ sách khu đất 132 Bến Vân Đồn. Hành vi của các bị can gây thiệt hại cho nhà nước hơn 113 tỷ đồng.

Số tiền thiệt hại được xác định là tiền chênh lệch giữa giá trị quyền sử dụng đất theo giá thị trường (định giá tại thời điểm tháng 1/2011 là 241 tỷ đồng trừ đi giá trị Vinafood II tự ấn định góp vốn 127 tỷ đồng).

Bộ Công an cáo buộc, trong vụ án, ông Trương Thanh Phong giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu. Bị can đã ký hợp đồng góp vốn, để chuyển quyền sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội theo hình thức chỉ định, với giá đất được ấn định trước, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản.

Ông Phong cũng ký công văn của Vinafood II, để Sở Tài Nguyên và Môi Trường TP HCM xác nhận biến động, thay đổi người sử dụng khu đất thành Công ty Vĩnh Hội, gây thiệt hại hơn 113 tỷ đồng.

Đối với ông Trần Văn Vẹn, nhà chức trách cáo buộc có vai trò đồng phạm giúp sức tích cực. Theo đề nghị của Phong, ông này đã ký công văn thành lập công ty Vĩnh Hội, nhằm chuyển giao dự án cho công ty này.

Sau khi Vinafood II được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ông Vẹn lại tiếp tục ký công văn chấp thuận chuyển quyền sử dụng đất cho Công ty Vĩnh Hội theo giá ấn định từ năm 2007, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản, trái quy định của pháp luật.

Bộ Công an thu giữ, ngăn chặn nhiều tài sản

Quá trình điều tra vụ án, gia đình các bị can đã tự nguyện nộp khắc phục hậu quả tổng số tiền 2,5 tỷ đồng. Trong đó, gia đình ông Vẹn nộp 2 tỷ đồng; gia đình ông Phong nộp 200 triệu đồng; ông Bảy nộp 300 triệu đồng.

Cơ quan điều tra cũng phong tỏa 7,1 tỷ đồng trong các tài khoản của ông Phong tại ngân hàng; kê biên 5 bất động sản của ông Vẹn, 2 bất động sản của ông Phong và 4 bất động sản của Trần Bảy.

Các bị can được ghi nhận nhiều tình tiết giảm nhẹ như: phạm tội lần đầu, đã nhận thức được hành vi phạm tội, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và tích cực hợp tác nhằm làm rõ bản chất vụ án. Ngoài ra, quá trình công tác họ có nhiều thành tích xuất sắc, được tặng thưởng nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, gia đình có công cách mạng, khắc phục một phần hậu quả... Vì vậy, cơ quan điều tra đề nghị VKS, tòa án xem xét khi lượng hình.

Đối với khu đất 132 Bến Vân Đồn, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã có công văn đề nghị UBND TP HCM tạm dừng giải quyết việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất và tạm dừng thay đổi đăng ký kinh doanh đối với Công ty Phú Mỹ Hưng để phục vụ công tác điều tra.

Theo cơ quan điều tra, Công ty Phú Mỹ Hưng là "bên thứ ba ngay tình" (không biết và không thể biết việc chiếm hữu tài sản là không có căn cứ pháp luật), đã triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch của TP HCM và đã bán toàn bộ sản phẩm cho người dân. Vì vậy, Bộ Công an chuyển toàn bộ hồ sơ, tài liệu có liên quan và kiến nghị TAND TP HCM tiếp tục xem xét, giải quyết trong quá trình xét xử; đảm bảo quyền lợi cho những người dân đã mua sản phẩm tại dự án.

Quốc Thắng

Nửa đêm 21/5/1994, cảnh sát thị trấn Thạch Cung (huyện Qua Dương, tỉnh An Huy) phát hiện 3 người có dấu hiệu khả nghi trong quá trình kiểm tra thường kỳ các khách sạn tư nhân, nên đưa về đồn để thẩm vấn.

Đến rạng sáng, họ khai nhận đều là tội phạm buôn người đến từ tỉnh Thiểm Tây. Hôm 18/5, họ dụ dỗ, lừa gạt bốn cô gái trẻ từ chợ lao động Đại Nam Môn ở thành phố Tây An, Thiểm Tây đến Qua Dương với lời hứa hẹn giúp tìm việc làm. Các nạn nhân đã bị bán lại cho người khác, thu hơn 10.000 nhân dân tệ, tiền vẫn chưa kịp chia. Bộ ba nghỉ đêm tại Thạch Cung vào ngày 21/5, chuẩn bị bắt xe trở về vào ngày hôm sau để tiếp tục sắp xếp "nguồn hàng".

Ba kẻ buôn người cũng thừa nhận từ năm 1989 đã cấu kết với một nhóm tội phạm ở thôn Triệu Trang, huyện Qua Dương, thực hiện nhiều hoạt động buôn bán phụ nữ bất hợp pháp dưới danh nghĩa tuyển nhân công tại các thị trường lao động và các bến xe ở Tây An, Từ Châu, Trịnh Châu, Lạc Dương... Đến khi bị phát hiện, chúng đã buôn bán hơn 100 phụ nữ. Phần lớn nạn nhân bị đưa đến Triệu Trang, giao cho những kẻ buôn người địa phương để bán sang tay.

Theo lời khai, rất nhiều người ở Triệu Trang tham gia buôn bán phụ nữ, đóng vai trò khác nhau trong đường dây.

Cô gái chỉ điểm tội phạm cho cảnh sát

Sáng 22/5, sau khi nhận được thông tin, Công an huyện Qua Dương quyết định tạm thời chưa đến Triệu Trang vây bắt để tránh "đánh rắn động cỏ", đồng thời tổ chức lực lượng đặc nhiệm tiếp tục mở rộng manh mối.

Ngày 10/6, đồn cảnh sát thị trấn Tân Hưng ở Thiểm Tây giải cứu một cô gái 20 tuổi. Nạn nhân cho biết, ngày 18/2/1994, cô và em gái 17 tuổi đến tìm việc tại chợ lao động Đại Nam Môn thì bị 4 kẻ buôn người dụ dỗ đến thôn Triệu Trang. Cô bị bán cho một người đàn ông ở đây làm vợ với giá 1.600 nhân dân tệ, không biết em gái bị bán đi đâu. Trong hơn 100 ngày qua cô phải chịu đủ màn tra tấn, hành hạ.

Vụ án thu hút sự quan tâm lớn từ Bộ Công an, tỉnh ủy và chính quyền tỉnh An Huy, Sở Công an tỉnh và lãnh đạo thành phố Phụ Dương. Ngày 29/6, chính quyền thành lập tổ chuyên án để triệt phá đường dây buôn bán phụ nữ lớn này.

Cô gái được giải cứu dẫn tổ chuyên án đến Tây An vào 2/7. Nạn nhân cung cấp thông tin rằng một kẻ buôn người từng nói hắn ở "xưởng đồng hồ đeo tay Hồ Điệp". Dựa trên manh mối này, cảnh sát di chuyển khắp 6 huyện thành để tìm kiếm nơi có đặc điểm giống mô tả của nạn nhân.

Ngày 9/7, cảnh sát đến thôn Cục Liên ở huyện Trường An, gần thôn này có một nhà máy sản xuất đồng hồ đeo tay. Trên đường, nạn nhân nhận ra người phụ nữ trẻ đang mua trái cây ven đường là một trong 4 kẻ buôn người. Khi bị bắt, cô ta khai tên là Mã Tiểu Hiệp, nhưng không chịu khai ra đồng bọn.

Quan sát thấy Hiệp có ít tóc vụn dính trên cổ như vừa cắt tóc, cảnh sát cho rằng cô ta và đồng bọn sống ngay tại thôn Cục Liên. Trên đường tìm kiếm, họ phát hiện hai thanh niên mặc áo cộc quần đùi vừa chở nhau bằng xe đạp vừa nhìn ngó xung quanh. Nạn nhân lập tức nhận ra hai kẻ này đã lừa bán mình.

Thấy xe cảnh sát đuổi theo, hai người vứt xe đạp bỏ chạy nhưng nhanh chóng bị vật ngã, khống chế. Chúng có tên Tiết Phúc Thiện và Triệu Minh.

Sau khi thẩm vấn cả ba, tổ chuyên án đã lập được danh sách tội phạm tham gia bắt cóc, buôn bán, vận chuyển, che giấu phụ nữ, đồng thời tìm hiểu khái quát đặc điểm, vị trí địa lý của thôn Triệu Trang cũng như nơi ở của nhóm tội phạm. Họ quyết định đã đến lúc "thu lưới".

Triệu Trang là nơi giao thông khó khăn, văn hóa lạc hậu, kinh tế kém phát triển. Tỷ lệ giới tính ở đây và một số làng lân cận mất cân bằng nghiêm trọng. Do là thôn nghèo, phụ nữ không muốn lấy chồng ở Triệu Trang, số lượng đàn ông độc thân không tìm được vợ ngày càng tăng. Ở địa phương, chi phí cưới vợ bao gồm sính lễ, xây nhà và bày tiệc thường tốn hàng chục nghìn nhân dân tệ, trong khi mua một phụ nữ bị lừa bán thường chỉ tốn khoảng 3.000 nhân dân tệ.

Năm 1989, hai kẻ buôn người từ Hà Nam bắt cóc một phụ nữ trẻ từ Thiểm Tây, đưa đến nhà của Triệu Minh ở Triệu Trang. Sau đó, Minh tìm người có nhu cầu để bán nạn nhân, khởi đầu cho cơn sốt buôn bán phụ nữ tại đây.

Thấy việc này dễ kiếm tiền, nhiều người trong làng cũng gia nhập. Những phụ nữ bị bắt cóc sẽ được đưa về làng trước, dần dần hình thành một "chợ mua bán". Ngay cả những người độc thân từ hàng chục dặm xung quanh cũng đến đây để "mua vợ". Nhu cầu tăng cao nên tội phạm càng gây án điên cuồng hơn.

Trong vài năm qua, tội phạm ở Triệu Trang đã thành lập các nhóm hợp tác dựa trên quan hệ họ hàng, hoặc là anh em - vợ chồng, thậm chí là cả gia đình liên kết, để hình thành mạng lưới tội phạm bao trọn từ bắt cóc, vận chuyển và bán lại. Triệu Trang đã trở thành "làng chuyên buôn bán phụ nữ" nổi tiếng ở khu vực Hoài Bắc.

Cuộc vây bắt 400 ngày đêm, giải cứu hàng trăm phụ nữ

Ngày 20/7/1994, cảnh sát tỉnh An Huy và thành phố Phụ Dương bắt đầu chiến dịch triệt phá "làng chuyên buôn bán phụ nữ" Triệu Trang.

Lúc 14h, 16 xe chở 148 cảnh sát vũ trang, cảnh sát hình sự... bao vây Triệu Trang. Tiếng còi hụ khiến ngôi làng hỗn loạn, nhiều tội phạm hoảng sợ bỏ chạy. Cảnh sát nhanh chóng tìm kiếm các mục tiêu đã định trước.

Cảnh Anh, 24 tuổi, sống tại tỉnh Hà Nam nhưng đã lang thang khắp Thiểm Tây, Sơn Tây, Giang Tô và những nơi khác trong thời gian dài để lừa gạt, bắt cóc phụ nữ, sau đó đưa đến Triệu Trang để bán lại. Lần này, cô ta đến Triệu Trang để thăm dò thị trường, không ngờ gặp phải hoạt động truy quét của cảnh sát. Cảnh Anh cùng đồng phạm phóng xe ba bánh bỏ trốn nhưng bị đội ngũ bao vây bên ngoài khống chế. Khi bị bắt, cô ta thú nhận đã lừa bán 15 người.

Sau ba tiếng, cảnh sát bắt giữ 13 nghi phạm và giải cứu 17 phụ nữ bị bắt cóc.

Ngày 28/7, chính quyền tiếp tục đến 6 thị trấn và thôn trọng điểm để giải cứu nạn nhân. Ngày 3/8, điều tra kỹ 10 thị trấn tại khu vực xảy ra vụ án, cảnh sát giải cứu 264 phụ nữ, bắt giữ 16 kẻ bỏ trốn và phát hiện 38 tội phạm mới.

Trong gần 400 ngày đêm kể từ 22/5/1994, tổ chuyên án đã đến 716 thôn bản thuộc 87 huyện, 11 tỉnh thành và khu tự trị trên cả nước, tổng hành trình vượt 126.000 km và thu được 1.550 bản tài liệu chứng cứ dày 6.017 trang. Tổ chuyên án đã giải cứu 334 phụ nữ bị bắt cóc, lừa bán ở 167 huyện (thành phố) thuộc nhiều tỉnh thành. Tổng cộng 103 người bị bắt giữ.

Theo số liệu thống kê đã xác minh, Triệu Trang có 90 hộ gia đình, tổng 550 người, trong đó có 283 người trưởng thành. Trong đó, 47 hộ gia đình của thôn tham gia hoạt động tội phạm, chiếm 52,2%; 55 người đã bị bắt giữ.

Nạn nhân phải sống 'cuộc sống không dành cho con người'

Trong số những nạn nhân bị buôn đi bán lại, hầu hết phải chịu đựng sự tra tấn về thể xác và tinh thần, sống cuộc sống không dành cho con người.

Như nạn nhân họ Vương, 28 tuổi, có hai con, sống ở Thiểm Tây, bị dụ dỗ đến Qua Dương vào đầu 1994 với lời hứa giúp tìm việc làm. Cô bị người mua lột đồ ngay tại chỗ, phát hiện vết sẹo từ ca phẫu thuật triệt sản. Người mua không đồng ý mua Vương nên ngày hôm sau, cô bị bán cho một gã đàn ông 49 tuổi làm vợ.

Tháng 12/1993, bà Khâu, hơn 50 tuổi ở Thiểm Tây, cãi vã với người nhà nên đến chợ lao động Nam An Môn để tìm việc làm. Không ngờ, bà bị Triệu Minh và Mã Tiểu Hiệp lừa đến Triệu Trang, bán làm vợ cho một người đàn ông 38 tuổi với giá 3.200 nhân dân tệ. Bà Khâu bị đối xử tệ bạc, ngày ngày phải chịu đánh đập và cưỡng ép quan hệ tình dục.

Nạn nhân họ Tôn, ở Thiểm Tây, bị lừa đến Triệu Trang tại bến xe buýt Tây An năm 1992. Sau đó, cô bị bán với giá 2.300 nhân dân tệ. Để ngăn Tôn trốn thoát, người mua đốt mặt cô bằng 18 điếu thuốc, để lại đầy sẹo.

Đêm 1/1/1994, Tiêu dùng dây điện trói tay Vân vào đầu giường rồi cưỡng hiếp. Chiều 4/1, Vân chớp thời cơ siết cổ Tiêu đến chết bằng chính sợi dây hắn dùng để hành hạ cô. Tòa tuyên án Vân ba năm tù vì tội cố ý giết người.

Vụ triệt phá đường dây buôn bán phụ nữ ở tỉnh An Huy được trình lên Viện kiểm sát vào cuối tháng 8/1994.

Ngày 16/1/1995, VKSND thành phố Phụ Dương khởi tố 61 bị can về các tội danh buôn bán phụ nữ, hiếp dâm và chứa chấp tội phạm.

Theo tòa án, từ tháng 9/1989 đến tháng 10/1994, 119 phụ nữ từ 15 đến 50 tuổi đã bị nhóm tội phạm lừa gạt, bắt cóc đến huyện Qua Dương, huyện Tùy Khê ở tỉnh An Huy, huyện Vĩnh Thành ở tỉnh Hà Nam và nhiều nơi khác. Họ bị vận chuyển, bán làm vợ kẻ khác với giá từ 300 đến 4.200 nhân dân tệ. Nhóm tội phạm thu lợi hơn 240.000 nhân dân tệ trong tổng cộng 78 vụ.

Triệu Minh, đến từ Triệu Trang, từng bị phạt một năm tù vì tội buôn bán phụ nữ. Sau khi ra tù, hắn không hối cải mà càng phạm tội điên cuồng hơn. Một mình Minh đã tham gia 31 vụ buôn bán phụ nữ liên quan đến 47 người và được chia hơn 30.000 nhân dân tệ.

Ngày 24/4/1996, hội trường nhà hát huyện Qua Dương có sức chứa hơn 1.500 người đã chật kín khi phiên tòa tuyên án 61 bị cáo được tổ chức công khai tại đây.

8 thủ phạm chính, bao gồm Triệu Minh, Mã Tiểu Hiệp, Cảnh Anh, Tiết Phúc Thiện, đã bị kết án tử hình vì tội buôn bán phụ nữ, bị tước quyền chính trị suốt đời và tịch thu tài sản tương đương 5.000 nhân dân tệ. Ba kẻ bị kết án tử hình treo, bốn kẻ nhận án tù chung thân, những bị cáo còn lại bị phạt tù có thời hạn.

Tuệ Anh (Theo 163)