* Tình hình miền Tây trước tháng 6/1972
Khi cuộc chiến Mùa Hè 1972 bùng nổ tại Quảng Trị, Cao nguyên và Miền Đông Nam phần thì tình hình tại miền Tây Nam phần vẫn chưa có những tín hiệu về các cuộc tấn công của Cộng quân (CQ). Theo phân tích của các chuyên viên tình báo, tình trạng bình thường này không có nghĩa là đối phương không có khả năng mở các cuộc tấn công cường tập. Tin tức tình báo ghi nhận CQ vẫn còn ít nhất 6 trung đoàn chủ lực và có khả năng địch quân được tăng cường bởi Công trường 1 CSBV (ám danh của Sư đoàn 1 CQ). Mặc dù các mục tiêu của CQ tại Miền Tây không rõ ràng như tại các quân khu khác, nhưng qua các tin tức tình báo, CQ sẽ tiến hành các cuộc tấn công từ cấp trung đoàn trở lên để cầm chân Sư đoàn 7, 9 và 21 Bộ binh (BB) VNCH, buộc các sư đoàn này phải nằm lại khu trách nhiệm, không tăng viện được cho các chiến trường của các Quân khu khác.

Vào đầu năm 1972, theo phân nhiệm của bộ Tư lệnh Quân đoàn 4, Sư đoàn 7 BB mà Tư lệnh là Chuẩn tướng Nguyễn Khoa Nam chịu trách nhiệm khu vực trọng điểm ở Tiền Giang gồm hai tỉnh Định Tường và Kiến Tường, đồng thời yểm trợ cho lực lượng diện địa các tỉnh nằm giữa sông Tiền và Hậu Giang. Tướng Nguyễn Khoa Nam xuất thân khóa 3 Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức, đảm nhận chức vụ Tư lệnh Sư đoàn 7 BB từ ngày 16 tháng 1/1970 khi ông còn mang cấp đại tá và đang chỉ huy Lữ đoàn 3 Nhảy Dù, ông được thăng chuẩn tướng vào giữa năm 1970. Tháng 11/1972, ông được thăng thiếu tướng và tiếp tục chỉ huy Sư đoàn 7 BB cho đến cuối tháng 10/1974. Đầu tháng 11/1974, ông được Tổng thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu cử giữ chức Tư lệnh Quân đoàn 4/Quân khu 4. Thiếu tướng Nguyễn Khoa Nam đã tự sát tại bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 ở Cần Thơ vào rạng sáng ngày 1 tháng 5/1975)

Trở lại với tình hình miền Tây, vào cuối tháng 4/1972, trách nhiệm của Sư đoàn 7 BB nặng nề hơn khi Sư đoàn 21 BB được bộ Tổng Tham Mưu điều động tăng viện cho chiến trường Bình Long. Một thành phần của Sư đoàn trở thành lực lượng phản ứng cấp thời để yểm trợ Biệt khu 44 phụ trách phòng thủ dọc theo biên giới Việt-Căm Bốt. Cũng cần ghi nhận rằng kể từ cuối tháng 4/1970 đến giữa năm 1972, theo yêu cầu của Quân đội Cộng Hòa Căm Bốt, Lực lượng VNCH thuộc các Quân đoàn 3 và 4 đã tiến hành các cuộc hành quân hỗn hợp truy kích Cộng quân và Khmer đỏ ở một số tỉnh Căm Bốt. Riêng trong khu vực do Quân đoàn 4 phụ trách, Sư đoàn 7 BB là một trong những đại đơn vị đã có mặt ngay từ giai đoạn đầu. (Trong ngày hành quân đầu tiên, Thiếu tướng Nguyễn Viết Thanh, Tư lệnh Quân đoàn 4, trước đó là Tư lệnh Sư đoàn 7 BB, đã tử nạn trực thăng trên nội địa Căm Bốt, cách biên giới khoảng 16 km đường chim bay, khi ông đang chỉ huy các cánh quân)

* Tư lệnh SĐ 7BB Nguyễn Khoa Nam và cuộc hành quân Chân Tượng
Ngày 12 tháng 6/1972, Tư lệnh Sư đoàn 7 BB Nguyễn Khoa Nam đã quyết định điều động hai trung đoàn và bộ tư lệnh Tiền phương của sư đoàn này hành quân vào vùng Chân Tượng ở phía Bắc tỉnh Kiến Tường. Liền ngay sau đó, trung đoàn thứ ba của Sư đoàn 7 BB cũng được điều động vào khu vực nói trên. Để yểm trợ hỏa lực cho Sư đoàn 7 Bộ binh, Không quân chiến thuật và chiến lược Việt-Mỹ đã liên tục oanh kích các vị trí được ghi nhận là có Cộng quân tập trung. Các phi tuần B-52 đã thả bom xuống một số mục tiêu trọng điểm. Chính nhờ sự xuất trận kịp thời của Sư đoàn 7 BB và phản ứng mau lẹ của bộ Tư lệnh Quân đoàn 4, kế hoạch xâm nhập của các đơn vị chủ lực của CSBV vào Miền Tây Nam phần đã bị vô hiệu hóa.

Giữa tháng 6/1972, Cộng quân phản công, giao tranh quyết liệt đã diễn ra quanh khu vực Chân Tượng. Một thành phần của Công trường 7 CSBV đã mở cuộc tấn công cường tập cố chọc thủng tuyến phòng ngự của một đơn vị Sư đoàn 7 Bộ binh. Địch áp dụng lối đánh biển người và tiền pháo hậu xung để cố tràn ngập và chiếm cho bằng được vị trí án ngữ của đơn vị VNCH, nhưng các đợt xung phong của CQ đều bị đẩy lùi. Ngày 20 tháng 6/1972, dưới sự chỉ huy toàn diện của Tướng Nguyễn Khoa Nam, Lực lượng bộ chiến Sư đoàn 7 Bộ binh đã dàn trận từ ba hướng để chận đánh các đơn vị CQ đang cố rời Chân Tượng để di chuyển về hướng Đông.

Vào thời gian này, CQ đã điều động nhiều dàn đại bác phòng không và hỏa tiễn tầm nhiệt SA 7 vào khu vực gần Chân Tượng nên đã ngăn cản tầm hoạt động của các phi đội trực thăng và phi cơ quan sát của Không quân VNCH, một số trực thăng bị trúng đạn phòng không của CQ. Dù đối phương tận dụng hỏa lực để ngăn chận các cuộc yểm trợ của Không quân, nhưng Sư đoàn 7 Bộ binh vẫn giữ được thế chủ động. Một trung đoàn CQ đã bị Lực lượng bộ chiến Sư đoàn 7 Bộ binh chận đánh trong khi đang di chuyển. Bị phục kích bất ngờ và thiệt hại nặng, Cộng quân đã phải rút về tuyến sau.

Sau gần 3 tuần giao tranh, lực lượng Sư đoàn 7 BB đã hoàn toàn kiểm soát được khu vực Chân Tượng. Cuối tháng 6/1972, Tướng Nguyễn Khoa Nam tung quân về hướng Bắc để truy kích Cộng quân. Những trận giao tranh kế tiếp đã xảy ra giữa các đơn vị của Sư đoàn 7 BB và các trung đoàn của CT 5 CSBV. Bị truy đuổi, Cộng quân đã rút sâu vào địa phận Căm Bốt và chuyển đổi trục tiến quân về hướng Đông. Bộ tư lệnh Công trường 5 CSBV đã cố điều động hai trung đoàn 24 và Z 18/CT 5 CSBV tiến sâu vào căn cứ địa 470 trong vùng Đồng Tháp Mười. Tại đây, 2 trung đoàn CSBV này đã phối hợp với hai trung đoàn Z15 và Đồng Tháp để tạo áp lực ở Tây Bắc Định Tường.

* Những trận giao tranh trên phần đất Cam Bốt
Trong khi Cộng quân gia tăng áp lực tại Tiền Giang, thì trong phần đất Căm-Bốt, ở phía Tây Chân Tượng, tin tức tình báo ghi nhận một số đơn vị CSBV kéo vào Kompong Trabek. Với sự phụ lực của các đơn vị Khmer đỏ, lực lượng CQ đã đánh chiếm và tổ chức nhiều chốt chận kiểm soát từ vùng Mỏ Vẹt đến bến phà Neak Luong trên sông Mê-Kông. Đến đầu tháng 7/1972, trong khu vực này, quân đội Cộng Hòa Căm Bốt chỉ còn kiểm soát được hai thị trấn Neak Luong và Svay Rieng.

Trước tình hình nguy kịch, Căm Bốt đã khẩn yêu cầu QL/VNCH tăng viện. Dù phải lo đối phó với các cuộc tấn công của CQ trong vùng trách nhiệm, bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 đã điều động một thành phần của Sư đoàn 7 BB và lực lượng trừ bị của Quân đoàn khẩn cấp tiếp cứu. Lực lượng VNCH do Tướng Nguyễn Khoa Nam chỉ huy đã phối hợp với Quân đội Cộng Hòa Căm Bốt khởi động cuộc hành quân hỗn hợp để tái chiếm thị trấn Konpong Trabek. Sau 22 ngày kịch chiến, Lực lượng VNCH dưới quyền chỉ huy của Tướng Nam đã đánh bật CQ ra khỏi Konpong Trabek và truy quét CQ dọc theo Quốc lộ 1 về hướng Tây sau khi một thành phần của VNCH đã bắt tay được với quân trú phòng Neak Luong. Cũng cần ghi nhận rằng Konpong Trabek là một vị trí chiến lược trọng yếu, thị trấn này nằm trên trục vận chuyển giữa hai khu vực tiếp vận chính của các đơn vị Cộng quân trên đất Cam Bốt. Do đó, CQ đã tái phối trí lực lượng ở gần thị trấn với ý định là sẽ phản công để dành quyền kiểm soát thị trấn chiến lược này. Gần cuối tháng 7/1972, do tình hình miền Tây 4 sôi động, bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 phải điều động toàn bộ lực lượng Sư đoàn 7 BB rời khỏi bên kia biên giới Căm Bốt để trở về vùng trách nhiệm cũ.

Khi Lực lượng VNCH vừa rút khỏi Konpong Trabek và bàn giao lại cho quân đội Cộng Hòa Căm Bốt, CQ đã tung quân đánh chiếm thị trấn này. Trước đó, thị trấn này đã nhiều lần bị CQ đánh chiếm, mỗi lần như thế, Quân đội Cộng Hòa Căm Bốt lại yêu cầu VNCH tiếp cứu đánh bật Cộng quân, thế nhưng sau khi các đơn vị VNCH rút về, CQ đã trở lại và chiếm giữ. Sau tháng 7/1972, do áp lực của CQ đè nặng lên nhiều khu vực ở Miền Tây, Quân đoàn 4 VNCH không thể cung cấp lực lượng tăng viện cho Quân đội Cộng Hòa Căm Bốt để hành quân giải tỏa thị trấn chiến lược nói trên. (Biên soạn dựa theo tài liệu của Trung tâm Quân sử Lục quân Hoa Kỳ, của Khối Quân sử Phòng 5 Bộ Tổng Tham Mưu QL.VNCH, tài liệu riêng của VB).

vietbao.com

Tân Sơn Hòa chuyển