Tham Khảo
Ai từng bẻ thước mà đo lòng người?
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết đến "thước đo".
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết đến "thước đo".
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết đến "thước đo".
Trong cuộc sống, để đánh giá chính xác sự vật hay hiện tượng gặp phải,
người ta không chỉ dựa "tai nghe, mắt thấy" mà cân phải có "thước đo"
khách quan và sự trung thực. Thiếu các điều kiện này, sẽ khó tìm ra sự
thật, hoặc sự thật bị che dấu.
Lấy thí dụ, các thước đo khách quan như cái cân, đồng hồ đo thời gian
hay quãng đường đi...sẽ không còn đáng tin cậy (dù còn hoạt động tốt),
khi đã bị chỉnh sửa để trở nên "thiên vị", giống như trường hợp một số
thương lái, hay tài xế taxi chỉnh lại cái cân hay đồng hồ đếm cây số để ăn gian khách hàng, kiếm lời bất chính...
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy
thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết
đến "thước đo", như vài dẫn chứng sau.
Trường hợp thứ nhất: Để biết "sức khỏe" của nền kinh tế, các nước đều
dùng những thước đo phổ biến như tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ
lệ lạm phát, nợ xấu...nhưng ở Việt Nam niềm tin vào các loại "cân" này
xem ra khá thấp,vì chúng thường cho kết quả trái ngược nhau, tùy thuộc
chỗ đứng của người sử dụng, như báo chí đã nhiều lần phản ánh.
Bên chịu trách nhiệm về quản lý điều hành kinh tế và những người ăn theo
hay mắc "thành tích" nên dễ bị hoài nghi là đã "tô hồng"bức tranh khi
cho rằng kinh tế Việt Nam (năm 2013) đã chính thức "thoát đáy"và "đang
phục hồi".
 |
Bên giới quan sát và phản diện, thì ngược lại, tỏ ra không tin tưởng vào
các số liệu đã công bố, bởi lẽ, theo họ, các cơ quan thống kê không độc
lập nên các con số đưa ra thường "nhảy múa", thậm chí có người nói "GDP
có chân", không biết đang "chạy đi đâu" (ví dụ, nói GDP của cả nước đạt
trên 5% trong khi GDP của các địa phương báo cáo đều xấp xỉ đạt gấp đôi
con số này...)
Thế là họ bi quan đánh giá kinh tế Việt Nam vẫn còn đang "nghẽn mạch"
hoặc " mò đáy" theo kiểu chữ "L", thậm chí suy thoái kép theo kiểu chữ
"W" chứ chưa thể phục hồi theo kiểu chữ "V"...
Việc "chữa bệnh" cho nền kinh tế, cũng giống như chữa bệnh cho con
người, một khi kết quả xét nghiệm không đáng tin cậy (nhất là sau vụ
phát giác "nhân bản" kết quả xét nghiệm của hàng ngàn bệnh nhân tại một
bệnh viện ở Hà Nội) thì làm sao chuẩn đoán đúng và điều trị được bệnh?
Trường hợp thứ hai đang là vấn đề thời sự, đó là đo lường những thứ
"không thể đo được bằng thước", như câu ca dao của dân ta: "Lòng sông
lòng bể dễ dò, ai từng bẻ thước mà đo lòng người". Chẳng thế mà dư luận
đặc biệt quan tâm về phát biểu Quốc hội TPHCM, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm
(tại phiên thảo luận tổ của kỳ họp Quốc hội ngày 24/10/1013), rằng phải
"làm cách gì để đo được lòng dân" vì theo bà "lòng dân bây giờ thật sự
bất ổn trên nhiều góc độ lắm" (Tuổi Trẻ Online ngày 25102013)
Đây không phải là vấn đề mới, mà từ lâu người ta đã nêu ra và có cách xử
lý. "Lòng người là thứ không thể cân đong đo đếm" như đối với vật vô
tri vô giác, nhưng không phải vì thế mà không có cách nào để nhận biết
khá chính xác "lòng dân", như nhà xã hội học nổi tiếng, Gordon W.Allport
(trong cuốn Research Methods in Social Relations, New York Dryden,
1951) đã nói: "Nếu chúng ta muốn biết lòng dân nghĩ thế nào, tâm tư tình
cảm, động cơ và lý do hành động của họ ra sao ...thế thì tại sao chúng
ta không hỏi thẳng họ?"
Từ thời xa xưa, các vua chúa "anh minh" đã dùng phương pháp rất "thủ
công " để tìm hiểu lòng dân, như "vi hành", cải trang làm dân thường,
sống "ba cùng" với người dân. Ngày nay, ở nhiều nước người ta dùng
phương pháp khoa học và Internet để "đo" lòng dân. Chẳng hạn phương pháp
"điều tra xã hội học ". Ở Mỹ các viện thăm dò dư luận (độc lập với
chính phủ) nổi tiếng như Gallup, Pew Research Center ...hàng ngày công
bố kết quả điều tra dư luận nhân dân Mỹ về các vấn đề lớn mà xã hội quan
tâm, nhất là mức độ tín nhiệm đối với chính phủ và tổng thống Mỹ, tạo
nên sức ép dư luận không nhỏ mà giới cầm quyền phải tính đến, mỗi khi
ban hành và thực thi chính sách. Đối với những quyết định hệ trọng của
quốc gia, các nước văn minh buộc phải "hỏi ý kiến" toàn dân, bằng hình
thức trưng cầu dân ý, chẳng hạn phúc quyết bản hiến pháp.
Ngày tại Việt Nam, gần đây cũng có một cơ quan và các trường đại học thí
điểm tổ chức "điều tra xã hội học " hay "khảo sát dư luận". Chẳng hạn,
năm 2006, TPHCM đã tổ chức khảo sát "mức độ hài lòng của người dân" đối
với chất lượng dịch vụ công của một số ban ngành, tuy kết quả còn kém
thuyết phục dư luận (như công bố 90-100% người dân "hài lòng"với chất
lượng dịch vụ công hiện nay).
Độ chính xác "điều tra xã hội học ", hay các hình thức "hỏi ý kiến "
người dân tương tự, không chỉ phụ thuộc vào quy mô lấy mẫu, mà quyết
định ở tính khách quan và trung thực của cuộc điều tra.
Muốn biết "lòng dân"nghĩ gì thì đúng là không có cách nào tốt hơn là hỏi
trực tiếp họ, nhưng chắc gì người dân dám nói thật lòng mình, hay kết
quả trưng ra phản ánh đúng lòng dân, nếu môi trường xã hội chưa coi
trọng tự do ngôn luận, khi mà "ý quan", chứ không phải "ý dân" được coi
là tối thượng.
Giống như các cô gái thời phong kiến, dù có được hỏi ý kiến, nhưng hỏi
là hỏi thôi, chứ việc quyết định thì đã an bài "cha mẹ đặt đâu con ngồi
đấy".
Vũ Tiến Phúc
(Tuần VN)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Ai từng bẻ thước mà đo lòng người?
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết đến "thước đo".
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết đến "thước đo".
Trong cuộc sống, để đánh giá chính xác sự vật hay hiện tượng gặp phải,
người ta không chỉ dựa "tai nghe, mắt thấy" mà cân phải có "thước đo"
khách quan và sự trung thực. Thiếu các điều kiện này, sẽ khó tìm ra sự
thật, hoặc sự thật bị che dấu.
Lấy thí dụ, các thước đo khách quan như cái cân, đồng hồ đo thời gian
hay quãng đường đi...sẽ không còn đáng tin cậy (dù còn hoạt động tốt),
khi đã bị chỉnh sửa để trở nên "thiên vị", giống như trường hợp một số
thương lái, hay tài xế taxi chỉnh lại cái cân hay đồng hồ đếm cây số để ăn gian khách hàng, kiếm lời bất chính...
Quan sát tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua, ta thấy
thiếu nhiều sự thật quan trọng chưa được làm rõ đều liên quan mật thiết
đến "thước đo", như vài dẫn chứng sau.
Trường hợp thứ nhất: Để biết "sức khỏe" của nền kinh tế, các nước đều
dùng những thước đo phổ biến như tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ
lệ lạm phát, nợ xấu...nhưng ở Việt Nam niềm tin vào các loại "cân" này
xem ra khá thấp,vì chúng thường cho kết quả trái ngược nhau, tùy thuộc
chỗ đứng của người sử dụng, như báo chí đã nhiều lần phản ánh.
Bên chịu trách nhiệm về quản lý điều hành kinh tế và những người ăn theo
hay mắc "thành tích" nên dễ bị hoài nghi là đã "tô hồng"bức tranh khi
cho rằng kinh tế Việt Nam (năm 2013) đã chính thức "thoát đáy"và "đang
phục hồi".
|
Bên giới quan sát và phản diện, thì ngược lại, tỏ ra không tin tưởng vào
các số liệu đã công bố, bởi lẽ, theo họ, các cơ quan thống kê không độc
lập nên các con số đưa ra thường "nhảy múa", thậm chí có người nói "GDP
có chân", không biết đang "chạy đi đâu" (ví dụ, nói GDP của cả nước đạt
trên 5% trong khi GDP của các địa phương báo cáo đều xấp xỉ đạt gấp đôi
con số này...)
Thế là họ bi quan đánh giá kinh tế Việt Nam vẫn còn đang "nghẽn mạch"
hoặc " mò đáy" theo kiểu chữ "L", thậm chí suy thoái kép theo kiểu chữ
"W" chứ chưa thể phục hồi theo kiểu chữ "V"...
Việc "chữa bệnh" cho nền kinh tế, cũng giống như chữa bệnh cho con
người, một khi kết quả xét nghiệm không đáng tin cậy (nhất là sau vụ
phát giác "nhân bản" kết quả xét nghiệm của hàng ngàn bệnh nhân tại một
bệnh viện ở Hà Nội) thì làm sao chuẩn đoán đúng và điều trị được bệnh?
Trường hợp thứ hai đang là vấn đề thời sự, đó là đo lường những thứ
"không thể đo được bằng thước", như câu ca dao của dân ta: "Lòng sông
lòng bể dễ dò, ai từng bẻ thước mà đo lòng người". Chẳng thế mà dư luận
đặc biệt quan tâm về phát biểu Quốc hội TPHCM, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm
(tại phiên thảo luận tổ của kỳ họp Quốc hội ngày 24/10/1013), rằng phải
"làm cách gì để đo được lòng dân" vì theo bà "lòng dân bây giờ thật sự
bất ổn trên nhiều góc độ lắm" (Tuổi Trẻ Online ngày 25102013)
Đây không phải là vấn đề mới, mà từ lâu người ta đã nêu ra và có cách xử
lý. "Lòng người là thứ không thể cân đong đo đếm" như đối với vật vô
tri vô giác, nhưng không phải vì thế mà không có cách nào để nhận biết
khá chính xác "lòng dân", như nhà xã hội học nổi tiếng, Gordon W.Allport
(trong cuốn Research Methods in Social Relations, New York Dryden,
1951) đã nói: "Nếu chúng ta muốn biết lòng dân nghĩ thế nào, tâm tư tình
cảm, động cơ và lý do hành động của họ ra sao ...thế thì tại sao chúng
ta không hỏi thẳng họ?"
Từ thời xa xưa, các vua chúa "anh minh" đã dùng phương pháp rất "thủ
công " để tìm hiểu lòng dân, như "vi hành", cải trang làm dân thường,
sống "ba cùng" với người dân. Ngày nay, ở nhiều nước người ta dùng
phương pháp khoa học và Internet để "đo" lòng dân. Chẳng hạn phương pháp
"điều tra xã hội học ". Ở Mỹ các viện thăm dò dư luận (độc lập với
chính phủ) nổi tiếng như Gallup, Pew Research Center ...hàng ngày công
bố kết quả điều tra dư luận nhân dân Mỹ về các vấn đề lớn mà xã hội quan
tâm, nhất là mức độ tín nhiệm đối với chính phủ và tổng thống Mỹ, tạo
nên sức ép dư luận không nhỏ mà giới cầm quyền phải tính đến, mỗi khi
ban hành và thực thi chính sách. Đối với những quyết định hệ trọng của
quốc gia, các nước văn minh buộc phải "hỏi ý kiến" toàn dân, bằng hình
thức trưng cầu dân ý, chẳng hạn phúc quyết bản hiến pháp.
Ngày tại Việt Nam, gần đây cũng có một cơ quan và các trường đại học thí
điểm tổ chức "điều tra xã hội học " hay "khảo sát dư luận". Chẳng hạn,
năm 2006, TPHCM đã tổ chức khảo sát "mức độ hài lòng của người dân" đối
với chất lượng dịch vụ công của một số ban ngành, tuy kết quả còn kém
thuyết phục dư luận (như công bố 90-100% người dân "hài lòng"với chất
lượng dịch vụ công hiện nay).
Độ chính xác "điều tra xã hội học ", hay các hình thức "hỏi ý kiến "
người dân tương tự, không chỉ phụ thuộc vào quy mô lấy mẫu, mà quyết
định ở tính khách quan và trung thực của cuộc điều tra.
Muốn biết "lòng dân"nghĩ gì thì đúng là không có cách nào tốt hơn là hỏi
trực tiếp họ, nhưng chắc gì người dân dám nói thật lòng mình, hay kết
quả trưng ra phản ánh đúng lòng dân, nếu môi trường xã hội chưa coi
trọng tự do ngôn luận, khi mà "ý quan", chứ không phải "ý dân" được coi
là tối thượng.
Giống như các cô gái thời phong kiến, dù có được hỏi ý kiến, nhưng hỏi
là hỏi thôi, chứ việc quyết định thì đã an bài "cha mẹ đặt đâu con ngồi
đấy".
Vũ Tiến Phúc
(Tuần VN)
