CHÉN TAN THÀNH LỜI  -  CAO MỴ NHÂN 

Đọc cái tựa "Chén tan thành lời", anh thấy thế nào? Thôi đừng lắc đầu và cười chế diễu tui nha.

Hình ảnh cái chén vỡ tan tành vì lỡ tay đánh rớt, hay vì nóng giận ném nó xuống đất, bể tan tành, đều gây cho ta, người nhìn thấy cái cảnh đó khó quên được ngay. 

Khi người giận quăng chén bi thương, khác hẳn người buồn rớt tay chén rơi sầu não ...

Tôi nghe mãi bài hát Khối Tình Trương Chi của nhạc sĩ Phạm Duy có lẽ từ khi tôi vừa lớn lên, cho tới bây giờ, đã phai mầu tóc, mà chưa hay là không thấy chán. 

Sao anh gởi cho mình "Khối Tình Trương Chi" vậy? 

À, vì không gian không cho phép ở cạnh nhau, và thời gian lại không cho phép nói năng lâu, nghĩa là để diễn tả tâm tư tình cảm anh đúng nhất lúc này, anh chỉ có " Khối Tình Trương Chi " làm biểu tượng . 

Biểu tượng cho tất cả mọi vấn đề kia, không phải chỉ có với người thơ cùng cuộc tình hư ảo đâu. 

Ngày xưa, cụ thi hào Nguyễn Du gởi gấm tâm sự cụ vào nhân vật Thuý Kiều, mặc dầu Thuý Kiều chỉ là một giai nhân thanh sắc, làm sao có thể so sánh được với một bậc hiền tài, một danh sĩ cũng đã có chức trọng quyền cao . 

...Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh

    Giật mình, mình lại thương mình xót xa 

         (Truyện Kiều -  Nguyễn Du) 

Hình như anh giữ mãi niềm đau thủa tan cuộc chiến, mặc dầu kháng địch tới viên đạn cuối cùng trong ngày Saigon bị bức tử 30 -4 - 1975, anh vẫn phải cùng dân chúng miền Nam giáp mặt cái bọn giặc cộng cướp nước một cách uất hận, xót xa ...  

Để mà khi tỉnh rượu, lúc tàn canh ...ngó thực tại, thao thức nhớ thương dĩ vãng, không vang bóng thì cũng " phong gấm rủ là " . 

...Khi sao phong gấm rủ là

    Giờ sao tan tác như hoa giữa đường..." 

         (Truyện Kiều  -  Nguyễn Du) 

Cuộc tình chung đã vậy, cuộc tình riêng lại buồn hơn, bởi vì như trình bầy trên, tính chất Trương Chi đau thương trong khoảnh khắc tỉnh rượu, tàn canh, là người tình đã không có không gian, không còn thời gian ...để cùng nhau tận hưởng phong hoa tuyết nguyệt ở thế gian này . 

"Khối Tình Trương Chi" đó, chỉ còn trong tiếng hát ngàn thu.

Ngoài tiếng hát ra, hay ngoài lời thơ ra, thì có gì khác hơn mối sầu u uẩn, vương vấn, lẩn quất chung quanh ta, như một bóng ma buồn thảm theo nhau mãi, tới cuối chân trời.

Bóng ma tình mỗi lúc mỗi huyễn hư, rồi biến dạng vào càn khôn, vũ trụ.

Đó cũng là kết luận của những học thuyết mơ hồ, không vươn lên được, không bay xa được, nó đóng khung ta vào tiếc nuối bi thương. 

...Đêm năm xưa, yêu dấu người xa xăm

    Thương nhớ nơi ngàn trùng ...

      (Khối Tình Trương Chi  - Phạm Duy) 

Những: yêu dấu người xa xăm, những thương nhớ nơi ngàn trùng ...vv, thì còn chi thực tế, để xây dựng cuộc đời chứ . 

Bởi vì những xa xăm, ngàn trùng , những ảnh hình quá đẹp đó, sẽ kéo ta về sau tiếng hò khoan rơi lênh đênh trên sóng nước, nó đập vỡ bao mộng vàng ôm ấp tới khi gặp được chàng ...

Ở đây, cả anh lẫn mình đều qua hình thức Mỵ Nương thôi. 

Cụ Nguyễn Du còn phảng phất qua Thuý Kiều được, thì anh qua thấp thoáng Mỵ Nương cũng tạm chứ. 

Ôi, mình phải mở dấu ngoặc, thế anh đẩy mình vô tư tưởng tình si của Mỵ Nương hay của Trương Chi đây ? 

Trong suốt câu chuyện Trương Chi Mỵ Nương, tác giả khuyết danh, hay chính là bài gia huấn của dân tộc Việt thời xưa, không hề nói Trương Chi si tình, người đam mê, say đắm giọng hát Trương Chi chỉ duy nhất Mỵ Nương . 

Thế nên, buổi cuối cùng để xoá tan hình ảnh Trương Chi, người tình trong sóng mộng của Mỵ Nương, là chính nàng làm vỡ hình ảnh Trương Chi in nơi đáy chén trà thơm, khi Mỵ Nương nhìn thấy hình Trương Chi đang chèo đò trên sông, con sông định mệnh trước đó đã ôm xác Trương Chi trầm mình, lúc chàng ta tuyệt vọng bởi mối tình si của Mỵ Nương. 

Thân xác Trương  Chi trong sáng quá, đã biến thành khối ngọc, khiến người đời phải giũa mài thành chén, Mỵ Nương đã uống trà trong cái chén ngọc đó, đã thổn thức để lệ rơi vô chén trà, đã lỡ tay đánh rớt chén tình kia, vâng: 

... Ôi duyên kia ai đã trả cho ai

     Cho mắt rơi lệ rồi

    Cho chén tan thành lời

    Để thành bài hát ru lòng tôi ...

       (Khối Tình Trương Chi.   Phạm Duy) 

Có thế thôi sao, chuyện tình buồn này cũng ...nhỏ như trăm chuyện tình buồn khác, nhưng thủa xưa xửa xừa xưa...quý cụ răn dạy thanh niên nam nữ đừng quá yêu đương, mê đắm mà thiệt thân đấy ...

Tôi khựng lời ba hoa khi cảm hứng câu " Chén tan thành lời " của nhạc sĩ Phạm Duy, cứ muốn anh hiểu thêm là tình yêu đôi khi phải chết đi, mới chứng minh được lòng dạ người mang khối tình ấy . 

Anh cười ngất : Cũng tuỳ giai đoạn thôi, " thằng này " ngày xưa đã từng chôn xác chiến hữu, xác lính, mà có khi những huynh đệ chi binh ưu tú đó, còn chưa kịp có người yêu nữa kìa. 

Như vậy, những quân nhân tử sĩ họ thực sự yêu thương đất nước VNCH của miền nam chúng ta, mới chết vì yêu lý tưởng trước mặt phải không người hùng của ...tui, khi này và mãi mãi . 

Điều đó nên tự trả lời, không " cao mỵ nhân " lại nói là tôi nghiêm khắc nhá . 

Nhưng anh đã mấy lần cho mình thấy dòng sông có một, đôi khi có 2 con thuyền neo bến đỗ, mà không có người lái những con đò không có Trương Chi kia...

Anh cười: "Đã một Mỵ Nương si tình rồi, còn a thần sầu vào chốn đó làm gì cho khổ thân chớ?" 

Thì thôi, nghe "chén tan thành lời" được rồi ...

       CAO MỴ NHÂN (HNPD)