CHIỀU ĐẤT KHÁCH   -   CAO MỴ NHÂN 

Bây giờ mới có 2 giờ chiều ở Mỹ, đúng ra là ở Cali. hay ở miền viễn tây Hoa Kỳ, dọc duyên hải Thái Bình.  Tôi ở thành phố biển này, từ ngày rời quê hương tới USA, theo diện tị nạn, thân quen với vùng gọi là đất lành chim đậu...
Cũng chưa biết từ nay cho đến ...chết, tôi có sẽ đi đâu không, nhưng trước mắt con còn đi làm, cháu còn đi học quanh đây, mà "mình thì chẳng khoẻ gì để bươn chải xa xôi" như nhiều bằng hữu tôi đã thốt . 
Và chẳng phải bây giờ tôi mới thích buổi trưa, mà từ rất lâu rồi, tôi lỡ thích buổi trưa như thói quen, từ những ngày còn ở quê nhà xa thẳm ...
Đã từ vài năm nay, tôi không rời thành phố tôi đang ở này nữa , nếu đi xa nhất , có lẽ cũng chỉ trong bang địa Cali. 
Trước kia tôi cũng đi tứ tung, qua Âu, về Á ...nhưng tôi vừa nói với bà bạn VN ở bên kia đường là: tới một lúc mình vừa chán đi, vừa ngại đi ...
Phu Nhân của đại tá VNCH Lê Quang Thị vốn sinh trưởng ở Huế xa mờ, có lần thủ thỉ với tôi : 
Chỉ trừ phi phải đi Bác sĩ, bà mới ra khỏi nhà, chớ bà sợ lắm, sợ ngã thôi, chớ chẳng sợ chi cả. 
Tôi chừ có vẻ giống bà quá, là tôi sợ ngã đến độ cứ đinh ninh trong đầu : cẩn thận nhé, trừ phi ai xô bất thần thì đành chịu, chứ phải ngó đường đi mà bước. 
Lại thêm câu chuyện nghe được ở hội cao niên kia , rằng hết mấy bà trên 2 chiếu tứ sắc, đã buông lơ cây bài 4 mầu nhỏ xí, chỉ vì bị ngã trong nhà tắm , một trong số mấy bà nêu trên đã đi luôn sau cái ngã ngồi bên cạnh giường lúc bình minh sắp ló rạng . 
Thì ra bộ xương quý lão bà bà ...đã nhẹ hẫng từ bao giờ, nên bị mất thăng bằng ...thành cứ cẩn thận nhé . 
Có phải vì cái lý do chớ vội vàng đón ngày về, mà quên nhiệm vụ bảo vệ ...xương, tôi hay khởi sự công việc gì đó của mình vào lúc thời gian vừa qua giờ Hoàng đạo . Tức sau 12 giờ trưa, là trời sáng tỏ đủ trăm phần . 
Nếu tính theo giờ của trời đất, sau giờ Ngọ, là giờ Mùi, từ 1 - 3  PM, thì ngày đã thực sự bắt đầu chiều ...
Nên, tôi có níu kéo thêm chút nồng nhiệt của mặt trời cũng khó mà ấm áp được lâu, nhất là mùa đông sắp tới rồi. 
Buổi trưa nay, ngồi lặng lẽ nhìn ra ngoài cửa sổ, mây mầu khói hương lại kéo lên giữa đỉnh nhà trước mặt , vừa qua một cơn mưa nhỏ, trời còn sũng nước ...
Tiếng hát của cô em ruột nhạc sĩ Trịnh Công Sơn lan theo mầu chiều xám lợt : 
...Chiều ơi, lúc chiều về ...chiều ...vắng quê hương ...
Lời bài nhạc Nương Chiều của Phạm Duy thật óng ả , êm dịu, mà ... lãng mạn một cách trí thức đến thế . 
Nhạc sĩ Phạm Duy tả cảnh một buổi chiều ở trên nương, trên vạt đồi miền trung du...với những câu ngắn mà diễn tả lại  tràn đầy tình tứ ...
Chiều về che rợp bóng nương khoai...
Chiều in hình vào sườn núi chơi vơi ...
Chiều về ...ánh trăng tơ sẽ mọc, đủ cho ngày mùa một bài hát nên thơ ...
Nhưng, gần như nét trữ tình ...đẹp nhất,  mà khó tìm thấy ở các bản nhạc tương đồng về thôn dã , tôi cứ nghĩ là câu sau : 
Mái nhà sàn thở khói âm u
Cô nàng về để suối tương tư ...
Thì thật quả là " chân ,thiện , mỹ " tuyệt vời . 
Tôi nghe đi nghe lại hàng chục người hát, 
từ ca sĩ nổi tiếng đến các giọng ca ở các phòng trà cấp ...phường . 
Và cũng là lần đầu tiên tôi nghe ca sĩ Vĩnh Trinh trình bầy bài Nương Chiều của nhạc sĩ Phạm Duy . 
Tôi cứ bâng khuâng cái điều, rằng đi bên cạnh dòng ca sĩ nổi bật lên, hay các ca sĩ " bình bình " , một số ca sĩ hát ít thôi, nhưng có chất giọng quý lắm, mà cứ chưa vượt lên thì năm tháng đã trôi qua lúc nào không hay Để sẽ tự về hưu thì ...uổng quá, như ca sĩ Thái Hiền ( ái nữ của nhạc sĩ Phạm Duy ) như Vĩnh Trinh ( em gái nhạc sĩ Trịnh Công Sơn ), như Doanh Doanh ( ái nữ thi sĩ Thái Tú Hạp ) . 
Dù là một bài hát trong thập niên đầu tiên nhạc sĩ Phạm Duy sáng tác, nhưng phải công nhận là thời gian này, nhạc sĩ có nhiều bài âm điệu và ngôn từ hết sức trong sáng, hồn nhiên, tác động  tâm tư tình cảm giới thanh thiếu niên  thành thị, ái mộ dòng du ca thanh bình sâu sắc : 
Chiều ơi phố phường nhiều, Chiều vắng quê hương...Ơi chiều ...
Bây giờ thì tôi không đứng trên một sườn núi, một bờ sông, và nhất là không ở trong một căn nhà tranh vách lồ ô trống tuếch trống toác...
Như đã có lần tôi phải ở nông trường, sau khi đi tù cải tạo về, còn thêm 2 năm sống với rừng măng, rẫy bắp, khoai mì, có vẻ quen thuộc cảnh vật Nương Chiều . 
Song, bây giờ mới đúng là : 
..." Phố phường nhiều, chiều vắng quê hương ..."  thật sự . 
Bởi buổi chiều vốn ở đâu cũng buồn ...mà chiều nơi đất khách thì ...bâng khuâng lắm chứ ...

        CAO MỴ NHÂN (HNPD)