Ba thùng hàng phía sau như trì chiếc xe lại, con dốc Cầu Kiệu đâu có cao là bao, nhưng chuyến đi đường xa từ Quận 8, vượt qua cây cầu chữ Y đến tận Phú Nhuận giữa trưa hè, đã lấy hết sức lực của tôi. Chiếc áo đẫm mồ hôi dính khắn vào lưng làm tôi cảm thấy nó như bó chật, còn chiếc dép thì chỉ chực muốn tuột mỗi khi chân cố bấu lấy xuống mặt đường, sắp tới rồi nơi giao hàng bên kia con dốc thôi. Cái đích đến đã thấy được trước mắt, như cho tôi thêm sức - Xe bắt đầu đổ dốc, và đôi chân bây giờ như hai chiếc sào chống ngược để kềm chậm lại vòng lăn bánh xe.

Tôi vẫn có lệ sau khi giao hàng, luôn nhìn quanh tìm một chổ mát nghĩ chân, phì phèo điếu thuốc rồi mới chịu đạp xe về, nhưng hôm nay sau chuyến hàng nầy thì tôi lại sang hơn thế nữa, trước cổng chợ Phú Nhuận đằng kia có chiếc xe nước mía, tôi muốn đãi tôi hôm nay. Bên cạnh xe nước mía là thùng thuốc lá lẻ của một bà cụ già miền Nam, tôi ngồi bệt xuống lề đường, trên tay ly nước mía đã vơi phân nửa chỉ sau cái hớp đầu tiên, tôi hỏi mua nữa gói BCT loại thuốc rẻ tiền cho người lao động thời đó. Bà cụ cười đưa thuốc cho tôi cùng chiếc quẹt –Thuốc này là thuốc ngon đó cậu –Bà cũng hút sao mà biết nó ngon dở -Không hút nhưng tui mua tui biết chớ…Câu nói của bà cho tôi hiểu ý bà, ngon dở đây là thật giả, dân nghèo lao động chúng tôi thuở đó mua thuốc lá lẻ, thường bị hút loại dỏm người ta quấn bằng lá mì.

Lần đầu gặp bà, cũng là lần đầu trở về đất Phú Nhuận sau hơn chục năm đi đày, hôm đó cũng ghé đây uống nước sau chuyến chở hàng cho cửa tiệm lúc nãy, bà ế khách nên bắt chuyện, còn tôi tuổi đáng con bà, nên thành thật không dấu diếm. Vả nhìn bà lại thấy hình ảnh mẹ tôi - Mẹ tôi sau 75 bị chúng đánh, bà chỉ còn manh chiếu, chúng tịch thu những căn nhà bà có, còn căn nhà bà đang ở chúng gõ vách, gõ nền, chúng cậy từng viên gạch nơi chúng nghi bà dấu vàng, kết quả mẹ tôi được cách mạng khoan hồng giải phóng khỏi nhà để ra lề đường, cũng thùng thuốc lá lẻ trên đường Trần Phú Chợ Lớn giống như bà cụ đây. Bà cụ này lần đó nghe xong chuyện, không chịu lấy tiền thuốc tôi mua, ép cách mấy cũng không cầm.

Bà hỏi thêm như muốn biết về tôi -Còn cậu bây giờ ra sao –Không còn gì cả, thời gian lâu quá nên mọi chuyện thiu thúi hết trơn –Thôi đó là số mạng, ông Trời sẽ cho mình cái khác mà bù đắp cái khổ cho mình. Từ đó có dịp ghé đây, mua thuốc của bà tôi luôn được những điếu thuốc ngon, tình cảm thương quí bà dành cho tôi là qua những điếu thuốc, bà nghèo bà chỉ có thể làm được như thế –Có phải anh Văn trước ở trại Tân Kỳ Nghệ Tỉnh không? Đang ngồi hút thuốc như thế, thì có tiếng hỏi từ phía sau lưng, người hỏi tôi là một anh công an, từng là quản giáo tôi trong những ngày tôi còn trong tù –Chào cán bộ đúng tôi đây, ông đi đâu đó –Tôi chờ xe buýt bên kia đường thì thấy anh, nên sang đây hỏi anh có tiền giúp tôi một ít đi xe về Gò Vấp.

Hoàn cảnh tuy đang gặp khó, nhưng biết xử sao chẳng lẽ không giúp khi có kẻ đang lỡ độ đường, cầm tiền xong anh lại xin tôi thêm vài điếu thuốc, bà cụ bán thuốc nhìn dõi theo anh cán bộ, khi anh băng ngược sang bên kia đường, bà cụ hỏi –Ai mà cậu cho tiền, còn lại cho thuốc nữa vậy? –Một anh công an trong trại tù khi tôi còn cải tạo –Hứ! vì tụi nó mà gia đình cậu tan nát, mẹ cậu sống nghèo khổ vất vưởng, bây giờ cậu thù nó chưa đủ sao, thân cậu một ngày đạp xe được bao nhiêu mà còn cho nó chi cho uổng, tui tiếc khi thấy mấy điếu thuốc ngon cậu đưa cho nó, thứ nó cho hút lá mì cũng không đáng –Biết vậy nhưng nỡ lòng nào, khi họ có lời xin giúp mà mình lại quay lưng…Bà cụ bán thuốc nhìn tôi lắc đầu.

Cũng không đáng! Ba chữ đó bà cụ bán thuốc nói cũng đúng, nhưng cái giận không thể lấn được cái tâm cùng con người mình, có phải chăng vì vậy mà người Quốc Gia mình thua, mình thua chúng vì mình không thể ác như chúng, dù chúng đã xử ác với mình. Tên quản giáo này là một trong những tên công an ác ôn mà tôi gặp, đã nhiều lần hắn phạt chúng tôi, không cho chúng tôi tắm chỉ vì làm không đạt chỉ tiêu, đành phải chịu dơ đi về trại, cho dù rằng hôm đó người ngợm chúng tôi, đầy những phân trâu bò dính phải trong lúc dọn chuồng lấy phân. Đừng trách mình là yếu, mà nên tự hào cái nhân tính nơi con người chúng mình, một đàn anh tôi đã nói câu đó khi nhắc chuyện những người lính Quốc Gia đối xử tốt, cùng thuốc men cứu vớt thương binh cộng sản, bị đồng bọn chúng bỏ rơi lúc chém vè.

Cách đây nửa tháng tin từ Moscow thiên đường lớn ngày nào xứ Nga Sô vĩ đại, 102 lao nô nghèo người mình làm cho chủ nhân ông người Việt của công ty Vinastar, những lao nô này bị đưa sang Nga qua đường dây mafia gồm xã hội đen hợp tác với giới chức chính quyền và nhân viên công lực ngay tại Việt Nam. Mới đây lại thêm một công ty Victoria cũng do người Việt làm chủ, với số nhân công 150 người, chỉ may mắn thoát được có 5, mà hầu hết phải mất tiền chuộc cho chủ mới được về, tình trạng lao động cùng sinh hoạt hai nơi đều giống nhau – Và cái chính là họ bị giam cầm và làm việc như nô lệ, dĩ nhiên không được trả lương.

Khi đến Nga, họ bị tịch thâu tất cả giấy tờ tùy thân, bắt lao động có khi 20-22 tiếng một ngày, bệnh thì phải tự chữa trị, nếu trốn mà không thoát sẽ bị chúng đánh đập dã man, còn sứ quán xã nghĩa từ chối giúp đỡ vì trước đấy những lao nô này đã có lần đình công. Lấy cớ đó Sứ quán Vẹm tuyên bố “Chúng tôi chỉ giúp những người tin vào Đảng và Nhà Nước chứ không giúp người phản bội Nhà Nước”, không một giúp đỡ từ phía đại diện nhà nước, trong khi tất cả họ bị bán đi như thế nay đều muốn quay về. Và một điểm nữa chúng ta thấy các công ty đó, chủ nhân đều là người Việt, bọn chúng cấu kết các đường dây buôn lao nô trong nước, điều hành bởi những người của chính quyền núp dưới danh nghĩa dịch vụ lao động nước ngoài.

Ngày mới nuốt xong miền Nam, chúng huênh hoang lớn tiếng sẽ đưa toàn đất nước tiến lên theo chủ nghĩa xã hội, chúng nói muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội này, cần phải có những con người xã hội chủ nghĩa. Bài học đó từ ngoài dân đến tù trong trại đều được học, trong phét lác chúng lấy miền Bắc xã nghĩa làm gương để dạy dỗ người miền Nam, và chúng gọi miền Bắc chúng là cái nôi xã nghĩa với những con người được Bác và Đảng ươm trồng. Những chuyện chúng làm hôm nay từ lớn đến bé, những thằng người xã nghĩa buôn đất buôn biển, đến nay lại buôn người, chúng đã được bác và đảng trồng như thế và tưới bằng chính máu người đồng chủng, thì đâu có phải lỗi nơi chúng, chính bác và đảng chẳng đã nướng thịt đồng loại trong lửa đạn để mà tồn tại đó sao.

Con người mà hành xử không có tình người, mang lấy hình nhân nhưng lòng dạ lại là thú vật, chúng vô tư làm điều ác tựa như chúng thở và không chút bận tâm – Những con người đó gọi là con người Xã Hội Chủ Nghĩa.