CAIRO — Các báo cáo của nhân chứng nói rằng các phần tử chủ chiến Sunni có liên hệ với al-Qaida đã chiếm được nhiều quận huyện thuộc thị trấn Baquba, cách Baghdad 60 kilomet về phía bắc. Một phát ngôn viên chính phủ nói quân đội Iraq vẫn còn trấn thủ thị trấn này.
 
Ðài truyền hình nhà nước Iraq phổ biến các cuộc phỏng vấn của phần lớn những người Shia tình nguyện nói rằng họ sẵn sàng chiến đấu đến chết.
 
Các cấp chỉ huy Quân đội Iraq nhấn mạnh rằng họ đã nắm được lợi thế trong cuộc giao tranh chống lại các phần tử chủ chiến Sunni. Bất chấp sự lạc quan này, nhiều báo cáo nói rằng các phần tử chủ chiến đã chiếm, ít nhất là trong chốc lát, nhiều nơi trong thị trấn Baquba, trên xa lộ chính phía bắc Baghdad.
 
Các bản tin khác nói các phần tử chủ chiến cũng đã đè bẹp thị trấn Mufraq gần đó, chiếm được đồn cảnh sát. Phát ngôn viên quân đội Iraq Qassem Mohammed Atta nói với đài truyền hình nhà nước rằng 52 tù nhân bên trong nhà tù ở đồn này đã bị hạ sát trong vụ tấn công.
 
Các mạng lưới truyền hình Ả Rập cũng loan tin nhà máy lọc dầu chính ở Beiji, phía bắc Baquba, đã bị đóng cửa sau khi các phần tử chủ chiến Sunni chiếm đóng một phần thị trấn. Có tin nhân viên dầu khí nước ngoài đã được sơ tán.
 
Những người chứng kiến nói các phần tử chủ chiến Sunni đã chiếm được đồn biên giới Qa’im, giáp với Syria. Chiến binh thuộc nhóm Pershmerga của người Kurd đã chiếm đồn biên giới Yaroubia giáp với Syria cách đây vài ngày, sau khi có tin lực lượng chính phủ bỏ chạy.
 
Tư lệnh Không lực Iraq Anwar Hama Amin nói với đài truyền hình nhà nước rằng máy bay và trực thăng cơ của chính phủ đang tiến hành các cuộc “tấn công chính xác” bằng rocket và phi đạn, nhắm vào các vị trí mà ông nói là của “khủng bố” ở gần Mosul và Fallujah.
 
Trong một cuộc họp báo, trưởng ngành hàng không dân dụng Iraq Nasser Shibli đã giải đáp những mối quan ngại về an ninh tại Phi trường Baghdad, và nói rằng cơ sở này được “bảo vệ tốt” bởi lực lượng an ninh của Iraq và nước ngoài, và không lưu vẫn tiếp tục như bình thường.
 
Hình ảnh video cho thấy các phần tử chủ chiến Sunni bắn pháo chống tăng vào các vị trí của chính phủ ở phía nam thị trấn dầu khí Kirkuk có nhiều sắc tộc sinh sống. Phần lớn thành phố này nằm dưới sự kiểm soát của chiến binh Peshmerga người Kurd.
 
Trong khi Thủ tướng Nouri al-Maliki nhấn mạnh rằng đa số các phần tử chủ chiến Sunni chống lại chính phủ ông đều là “các phần tử khủng bố” thuộc tổ chức thánh chiến Nhà nước Iraq và Levant, một số nhà lãnh đạo Sunni chống lại lời tuyên bố này.
 
Sheikh Ali Hatem, người đứng đầu bộ tộc Dulaim của người Sunni có nhiều thế lực, nói với đài truyền hình al Arabiya của Ả Rập Sê-út rằng “chỉ có từ 3 đến 5% chiến binh Sunni thuộc tổ chức ISIL.” Tỉnh trưởng Mosul Athil Nujaifi lập luận rằng cách đây vài ngày “nhiều nhóm Sunni khác nhau” đã hợp lực chống lại chính phủ Maliki.

Chuyên gia phân tích Trung Ðông Nadim Shehadi của Chatham House ở Anh Quốc nói rằng ông không thể đưa ra một con số chính xác về tỷ lệ các chiến binh ISIL chiến đấu với chính phủ nhưng ông nghĩ rằng “Yếu tố ISIL chỉ là một thiểu số nhỏ.” Ông tin rằng sự sụp đổ của lực lượng chính phủ hiện nay một phần là do việc triệt thoái bất ngờ của Hoa Kỳ ra khỏi Iraq vào năm 2010.
 
Ông này nói: “Ðây một phần là kết quả của cách thức chính quyền Hoa Kỳ rút ra khỏi Iraq. Nó tạo ra một khoảng trống. Chính quyền Mỹ liên kết với những người bộ tộc Sunni và cùng với họ chiến đấu chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo. Nhưng rồi họ lại bỏ hiện trường và chịu đựng các chính sách của ông Mailiki, và họ phần nào bị những người trước đây thuộc nhóm Ba’ath sai khiến, là những người cũng hợp tác với Nhà nước Hồi giáo Iraq.”
 
Ông Shehadi nêu ra rằng người phụ tá của cựu lãnh tụ Iraq Saddam Hussein, phó tổng thống Ezzet Ibrahim el Douri, vẫn còn đang tại đào, “đã ra mặt và loan báo liên minh của ông ta với al-Qaida vào tháng 5, 2013."
VOA