ĐÀ NẴNG XA MỜ   -   CAO MỴ NHÂN 

Vầng trăng đó to quá, tròn vành vạnh, mầu vàng rực rỡ, mọc ở bên sông Hàn Đà Nẵng . 

Trăng 16 nên không chê được, từ sắc diện đến dáng hình , cứ lồ lộ giữa không gian, vào cuối mùa xuân, nên trời mây quang đãng . 

Nhìn lên trời chỉ thấy một mầu xanh biếc, cùng rải rác vài ánh sao ...

Trăng lên đã đứng đối diện mặt sông, lòng sông sáng rỡ như ...ban ngày . 

Xe chúng tôi đã rời cư xá Trưng Nữ Vương ra đường, chạy tới đường bờ sông, nên phải ngang qua cổ viện Chàm, trường Trung học Sao Mai, và nhất là ngang qua một cây đa xà, cũng lớn dưới vầng trăng đang sáng tỏ trên trời . 

Đó là hình ảnh những đêm trăng tròn nơi thành phố mà tôi đã trưởng thành ở đấy: Tourane, hay Đà Nẵng .

Tuy trước 30 - 4 - 1975, quê hương đang chìm trong khói lửa chiến tranh, đại tộc KaKi đang luôn luôn đặt trong tình trạng báo động . ..giặc giã lộng hành . 

Nhưng xe đã đậu lại bên đường, nhập vào đoàn xe của các gia đình quân nhân khác, đậu thành hàng dài sát lề đường, để hóng gió mát bên sông, và ngắm trăng rực rỡ. 

Chúng tôi chơi ở bờ hè bên kia Toà Thị Chính. 

Khách đi câu giải trí , cũng đã tề tựu đông đủ bạn làng câu . 

Bạn làng câu có khi đi câu một mình, có khi đi cùng gia đình, vì đó là một hình thức thư giãn cuối tuần, chứ chẳng phải vì lợi lộc vài ba con cá . 

Gần toà thị chính là dãy khách sạn lớn từ thời tây để lại , nên cuốn hút du khách ngoại quốc  .

Vì nơi đó có phòng ăn lớn, nên du khách ăn ở tại chỗ, sáng đón mặt trời lên, chiều ngó mặt trời lặn trên dòng sông Hàn êm ả , thơ mộng . 

Nếu người vốn trữ tình, lãng mạn ...thì Đà Nẵng là nơi đáp ứng đầy đủ không gian mát mẻ, đến phương tiện sinh hoạt dư dả nhất miền Trung . 

Thời quân đồng minh còn hiện diện ở miền Nam, Đà Nẵng được kể là thành phố lớn thứ 2 sau đô thành Saigon Chợ lớn . 

Không phải tôi trưởng thành ở miền địa đầu giới tuyến, mà ca tụng Đà Nẵng là một thành phố chiến lược  căn bản, đến nỗi nó, Đà Nẵng hơn hẳn Cam Ranh, và hơn cả Hải phòng sau này . 

Lý do : Đà Nẵng có sân bay cấp Quốc tế, có hải cảng cũng cấp Quốc tế, là nơi giao lưu đường bộ giữa Bắc Nam và có thể cả 2 nước  láng giềng phía tây là Laos và Campuchia . 

Xem như Đà Nẵng là một cửa ngõ,  có thể tiến sâu vào Đông Nam Châu Á.

Vì thế,  sau cuộc đổi đời, Bên Cướp Cuộc đã mở rộng đường số 9, từ Đông Hà sang tới Savanakhet Nam Lào . 

Chưa kể thời chiến tranh của riêng đất nước Lào , một số dân chúng Lào đã vượt Trường Sơn, qua tới núi rừng Tiên Phước thuộc Quảng Tín, cách Đà Nẵng # 60 Km . 

Trở lại hình thái đất đai, Đà Nẵng có nhiều danh lam thắng cảnh  tự nhiên, không cần tô vẽ thêm . 

Trên nửa lố cửa biển, tính từ chân đèo Hải Vân vô thành phố , rồi ra căn cứ vùng 1 duyên hải , theo thứ tự là Nam Ô, Thanh Bình. 

Qua sông Hàn, rẽ tay phải, tính từ Non Nước, đi về Mỹ Thị , Mỹ Khê, Sơn Trà và cửa biển danh tiếng Tiên Sa. 

Sơn Trà nguyên xưa, dân chúng nói là Sơn Chà, vì người Chà  nuôi bò, nuôi dê ở chân rặng núi " ấm áp " đó. 

Tiên Sa, bờ biển quân sự, nơi đây là hải phận của Vùng I Duyên Hải, thuộc QĐI/QKI. 

Nay Bên Cướp Cuộc đã bắc qua sông Hàn gần chục cây cầu, từ Trẹm, cửa sông Hàn ngược về Cẩm Lệ, để " lười biếng " sự việc quá giang, cho là tiết kiệm thời gian nếu đi từ thành phố Đà Nẵng qua bán đảo Sơn Trà, vô biển Tiên Sa, bờ biển đẹp đúng với danh xưng của nó, và đi các bờ biển nêu trên. 

Nhưng hiện tượng một chục cây cầu đè lên dòng sông, thì quả là mất đi bao nhiêu tính chất thơ mộng của dòng sông lẫn thành phố vốn yêu kiều, hiếu khách. 

Khách làng câu có mặt khắp nơi , không chỉ dừng lại ở bờ sông Đà Nẵng , mà bay nhẩy tới các bờ biển nêu trên , có đi xa nhất là Nam Ô , Non Nước , hay Tiên Sa , vẫn có thể trở về trong vài tiếng đồng hồ . 

Tôi xa Đà Nẵng kể từ 29/3/1975 , nơi tôi đã quen thuộc từng ...tấc đất địa phương,  kể từ những thói quen dân dã, tới những mơ ước riêng tư ở thành phố này .

Nếu tôi đã có một quê hương nào đó,  rất mơ hồ trong ký ức , thì Đà Nẵng là quê hương thứ  hai rõ nét nhất, và rất hiện thực trên hành trình cuộc đời tôi ...

Thế mà có đâu ngờ tôi bị mất luôn cái quê hương đằm thắm, thiết tha, cũng là nơi tạo cho tôi những điều kiện dễ dàng để lập thân trong binh nghiệp. 

Tôi đã phải rời thành phố Đà Nẵng trước khi nó bị tan hoang, buổi sáng ngày 29 -3 - 1975, Hạm trưởng và thuỷ thủ đoàn lên boong tầu chào cờ mà họ gọi là " Vĩnh biệt Đà Nẵng ".

Tầu đó là của Phi Luật Tân chở 3000 ngàn nhân viên sở Mỹ và gia đình họ, đi di tản qua Philippine, khởi hành từ Tiên Sa đêm 27 -3 - 1975, tôi được theo tầu tới Saigon, xin xuống bến Khánh Hội vì còn dở dang việc nhà. 

Ngay khi rời tầu, phần hành trách nhiệm trên tầu, đã thông báo tình hình VN trước, là sẽ khó có phương tiện ra đi nay mai...

Thế nhưng tôi vẫn cứ xuống bến Saigon, để rồi 16 năm sau tôi mới tới được bến bờ Tự Do, là qua Hoa Kỳ theo diện tị nạn, gọi vui vẻ là chương trình HO. 

43 năm trôi qua, hay sắp nửa thế kỷ, những đám mây lạnh thường bay nhàu nát trên bầu trời buồn bã, nhưng tôi chưa khi nào muốn về lại nơi mình tình cờ giã biệt, Đà Nẵng u hoài của tôi, thành phố duy nhất ở VN có biển nhiều hơn sông . Bây giờ tôi cũng đang ở một thành phố mà cũng có nhiều biển, nhưng không có dòng sông nào từ trời rớt xuống.

Vì biển tây Hoa Kỳ này kéo dài từ Alaska xuống tới San Diego, chặn cả một phần thành luỹ sóng nước trùng khơi, thì cần chi sông với rạch...

 Ôi, bên kia Thái Bình Dương ...là Đà Nẵng xa vời yêu dấu đấy ... 

CAO MỴ NHÂN (HNPD)