DÒNG SÔNG ĐẦY  -   CAO MỴ NHÂN 

Sợ nhất là đứng trên bờ một dòng sông đầy, bờ bên kia thấp hay cao, thì mặc bờ nớ, bờ bên ni là chiều dài lề đường " Bờ Sông " .
Những năm cách đây cả nửa thế kỷ, thành phố biển nào dọc duyên hải miền Trung, hoặc thành phố ...khô như Saigon, cũng có một con đường mang tên " Bờ Sông 
Mặc dầu nó, con đường bờ sông ấy, vẫn có tên riêng như đường Phạm Thế Hiển, đường Bến Chương Dương ...Saigon, đường Độc Lập  Nha Trang vv...
Đà Nẵng cũng có một con đường sát dòng sông Hàn,  tên gì tôi không nhớ, nhưng tôi lại nhớ là ai cũng gọi đường Bờ Sông. Và tôi đang đứng trước đường " Bờ Sông" kỷ niệm đó đây. 
Tất nhiên bản thân những con sông cùng thiên nhiên , thì không có gì thay đổi . 
Những con sông thiên nhiên với một, hai chiếc cầu vẫn mang hình bóng cũ ...nay trang điểm thêm một loạt cầu mới ...giống như những cô gái quê đeo trang sức nặng nề, không biết nên vui hay nên buồn ...
Tuy nhiên cũng có lợi  cho những người đi bộ, chỉ việc nhắm mắt qua sông nếu sợ sóng  nước Hàn Giang vào mùa lũ . 
Nói tới mưa bão miền Trung, vỡ núi tan rừng hằng năm, thì sợ lắm . 
Tôi có 2 lần chứng kiến nước nguồn tràn về , ngập đồng, rồi dâng lên từ từ, trào vô các nhà, tưởng như những chiếc bình không đáy ...
Một mặt phẳng bằng nước mặc cho đất dưới nền nhà cửa, vườn tược , ruộng đồng có lồi lõm nông sâu bao nhiêu...
Mặt phẳng nước cứ như lưỡi dao khổng lồ vạt ngang không gian ...chẳng khoan nhượng, cho dẫu dưới mái nhà có em bé nằm trên võng, hay cụ già rít chặt mồi thuốc Cẩm Lệ đang run rẩy trèo lên trần nhà ...trốn nước. 
Đó là mùa lụt năm Giáp Thìn 1964, có trận lụt lớn nhất sau nửa thế kỷ, các cụ nhắc lại vẻ ngán ngẩm . ..
Gió mưa lụt mạnh đến nỗi trôi phăng một vạt cầu De Lattre, sau đổi là cầu Trình Minh Thế. 
Và trong đại tộc KaKi của tôi, thì mất đứt vị quận trưởng quận Thăng Bình tên Tôn Thất Tương , thiếu tá QL/VNCH . ..trôi theo dòng nước. 
Quanh làng mạc ven đô, nhất là vùng Cẩm Lệ vô Quảng Nam, nước từ lòng sông Đà Nẵng, dâng  lên tràn bờ, láng qua mặt đường Bờ Sông một gang tay ...
Xe chạy đã phải tìm những đường khác trong thành phố để di chuyển, tránh tình trạng trôi xe và chết máy. 
Trong hai ngày thì nước rút hết, thật hết, lòng sông đã thấp xuống, nhà cửa trên bờ bẩn thỉu đã đành, phải rửa dọn, chờ nắng lên hong khô toàn bộ. 
Mà lòng sông, nước cũng đục ngầu dơ dáy ...cây khô củi mục... mặc sức trôi lềnh bềnh ...
Cảnh tượng như thế, chỉ có những nhà sàn ở ven sông chạy lụt trở về, hoa màu hoàn toàn thất thu, dân nghèo túng thiếu phải đi vớt củi để bán và để dùng cho nhà . ..là làm sạch sẽ lòng sông thôi. 
Nước sông cứ đục ngầu một thời gian, rồi mới trong trở lại.
Mùa lụt thứ hai mà tôi chứng kiến không lớn như mùa lụt năm Giáp Thìn nêu trên, nhưng với tôi thì nguy hiểm hơn ...
Có lẽ là chỉ sau mùa trên vài năm ...
Buổi trưa mặt trời mầu trắng bệch, chiếu những tia nắng yếu ớt xuống sân Bộ Tư Lệnh QĐI / QKI, tôi nhìn ra sông Hàn, khúc cầu Trình Minh Thế, thấy sông mầu cà phê sữa, trên trời không một bóng chim...
Nhưng tôi chỉ nghĩ mùa thu đông thì trời buồn thôi, nên lại làm việc bình thường .
Bỗng phu nhân đại tá Hoàng Đình Thọ điện thoại cho tôi : " Cao Mỵ Nhân vô ngay toà tỉnh gặp mình, sẽ yểm trợ cho 5000$ làm công tác X". 
Công tác xã hội là chỉ đi xin với đi cho. Nay phu nhân đại tá tỉnh trưởng tỉnh Quảng Tín có nhã ý như vậy, phải đi ngay còn về cho kịp trời tối. 
Từ Đà Nẵng vô Quảng Tín 68 Km, xe chạy khứ hồi cũng phải 2 tiếng rưỡi là thật nhanh đó, chứ đường VN thời chiến tranh, còn lo tránh mô  ụ, rồi nói chuyện mới nhận được tiền chứ, vậy tổng cộng phải hơn 3 giờ. 
Phu nhân đại tá tỉnh trưởng lại ở tư dinh đợi tôi, nên còn thêm chút nghi lễ xã giao ...
Thân quá, nên bà kéo tôi vào phòng riêng, tâm sự bé Hà bị tim đã rời bỏ ông bà ra đi, bà chậm nước mắt, bà là một hoa khôi Đà Nẵng. 
Tôi nhìn ra cửa sổ, thấy trời tối sầm, nên xin phép về ngay. 
Đồng hồ chỉ 4 giờ, mùa thu đông nữa , thấy bóng tối đã hắt ngang cánh đồng, mà sao mặt đồng lóng lánh ánh nước ...
Tôi chưa kịp sợ hãi, bánh xe Jeep đã chao đi, tôi nói với chú tài xế tên Bảo: không chạy mau được, xe sẽ lạng đi, và lật ngay, cũng không chạy chậm được, vì nước lũ đổ xuống nhanh lắm, nhưng trời tối mà 2 bên đường toàn đồng nước thế này...
Bây giờ tôi phải làm chủ tình hình thôi. Thủa đó lại chưa có điện thoại cầm tay như ngày nay. Và chậm trễ là chỉ có chết lụt . 
Sắp tới Điện Bàn rồi, hãy lách bánh xe theo chiều nước chảy, cẩn thận lọt hố, tôi ngó bên phải canh đường, chú ngó bên trái...không thể cầu Chúa hay Nam Mô A Di Đà được nữa, khóc cũng không được luôn...
May quá đã tới phần đường cao hơn một chút , đã sắp tới Điện Bàn, rồi Thanh Quýt vua Việt Cộng đoạn này, xong chỉ còn 20 Km, rồi đường ngắn dần đi ...
Hú vía, nếu trên đường thêm một trận mưa xối xả thì cái chết sẽ rất xẩy ra, là vì xe ngập nước nhiều hơn, VC có thể bắn xẻ bởi đường thật vắng, chưa kể tai nạn bất thường vv...
Xe vừa qua cầu Đỏ, nhìn lại đằng sau, chao ôi : 
Bốn bề bát ngát xa trông 
Một mầu nước đục mênh mông bốn bề ...
Tôi không dám thở, vì sợ rơi mất nỗi mừng, đúng  lúc  đài phát thanh Đà Nẵng thông tin một số quận lỵ ở Quảng Nam đã bị ngập nước. 
Sức nước lũ lụt tràn dâng nhanh khủng khiếp lắm. 
Thế nên, ở các vùng quê miền Trung đẹp tươi của ...tôi thường mỗi nhà có một chiếc thuyền gác trên mái bếp, dù ọp ẹp thế nào, gia chủ cũng phải vuốt ve chắp vá để phòng khi cơ nhỡ ...
Khi nước bắt đầu dâng quanh chiếc chõng kê ngoài sân, là lập tức " cơ ngơi gồm vốn liếng gạo củi, nước uống, con cháu bé dại" lên thuyền, đã nhấp nhổm tìm đường trôi giạt tới những miền đất khô ráo vài ngày, lánh thiên tai truyền kiếp rồi ...
Mấy tỉnh miền địa đầu giới tuyến thủa tôi ở miền Trung ấy, đã gần như quen thuộc, biết gió mưa liên tục mà chẳng ai muốn rời bỏ ...quê hương nghèo nàn đó mới là đáng nể ...
Hôm nay, vừa nghe đứa cháu từ Saigon kêu qua, là miền Trung yêu dấu, nơi có Đà Nẵng của tôi với một thời đã ...yêu, và một thời giã biệt, đang lại khốn khổ vì bão cuồng mưa nổi, dòng sông Hàn đầy ắp nước dâng khiến lòng tôi ...mịt mù sóng cạn, tôi xin gởi những dòng này về xa tít tắp ...nhớ thương vẫn tràn bờ ...

        CAO MỴ NHÂN (HNPD)