Tham Khảo
Donald Trump và Trung Quốc
Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến việc tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước này.
Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến việc tăng thuế nhập cảng hàng
Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước này. Ông cũng phản đối Cộng
sản Trung Quốc bành trướng thế lực ở Biển Đông, nhưng đồng thời lại tỏ ý
không muốn quân đội Mỹ phải gánh chịu việc bảo vệ an ninh tại các nước
đồng minh, từ khối NATO đến Nhật Bản, Nam Hàn, nếu các nước đó không
chia sẻ chi phí như ông muốn.
Các cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ
thường không thay đổi chính sách ngoại giao; vì đại đa số cử tri chọn lá
phiếu dựa trên các vấn đề trong nước. Đối với ông Donald Trump thì hơi
khác, vì cả thế giới đang sửng sốt và không biết ông sẽ thay đổi chính
sách ngoại giao của Mỹ như thế nào. Điều khiến mọi người lo lắng nhất là
ông Trump đã nói nhiều điều khác hẳn những quan điểm “truyền thống” của
đảng Cộng Hòa. Ông chống tự do mậu dịch; muốn giảm bớt những cam kết an
ninh của Mỹ trên thế giới từ Châu Âu tới Đông Bắc Á Châu; ông còn khen
Vladimir Putin và cả Saddam Hussein là những nhà lãnh đạo tài giỏi mà
không chê họ vi phạm nhân quyền. Ngay sau khi ông Trump đắc cử, một cố
vấn gần gũi nhất của Vladimir Putin là Sergei Glazyev nói với hãng thông
tấn Itar-Tass rằng chắc chính phủ Trump sẽ bãi bỏ chính sách của ông
Obama cấm vận kinh tế Nga.
 |
Nhưng bang giao quốc tế không phải là điều tổng thống tân cử Donald
Trump quan tâm nhất. Khi gặp gỡ hai vị lãnh đạo đảng Cộng Hòa ở Quốc Hội
ông chỉ nêu lên ba điểm ưu tiên của chính quyền sắp tới: Hệ thống bảo
hiểm y tế, di dân, và tạo công việc làm. Không nói gì tới vai trò của Mỹ
trên thế giới.
Nhưng các nước ở miền Đông Châu Á như Việt Nam, và đặc biệt là Trung
Quốc, thì đang hồi hộp chờ coi chính sách ông Trump sẽ thi hành. Hồi
hộp, vì không ai có thể đoán chắc ông sẽ làm gì! Trước khi “nhảy dù” vào
tranh cử tổng thống năm 2016 ông không làm chính trị, không bao giờ
phải bàn chuyện thế giới. Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến
việc tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước
này. Ông cũng phản đối Cộng sản Trung Quốc bành trướng thế lực ở Biển
Đông, nhưng đồng thời lại tỏ ý không muốn quân đội Mỹ phải gánh chịu
việc bảo vệ an ninh tại các nước đồng minh, từ khối NATO đến Nhật Bản,
Nam Hàn, nếu các nước đó không chia sẻ chi phí như ông muốn.
Trong cuộc tranh cử, ông Trump chỉ nhắc đến Việt Nam khi đả kích hàng
nhập cảng giá rẻ làm nhiều công nhân Mỹ mất việc. Sau khi mạt sát Trung
Cộng, ông Trump kể thêm tên Nhật Bản và Việt Nam cũng là những nước “hạ
giá đồng tiền của mình để “ăn cắp” công việc của người Mỹ. Trong thực
tế, chính quyền cộng sản Việt Nam chỉ muốn nâng giá trị đồng tiền, còn
đồng nguyên của Trung Hoa thì đã tăng giá trong mấy năm qua. Ông Trump
cũng chống hiệp ước tự do mậu dịch đã ký với Nam Hàn, nói rằng nó sẽ làm
mất 100,000 công ăn việc làm ở Mỹ.
Điều người Việt Nam quan tâm nhất là vị tổng thống Mỹ tương lai có thay
đổi chính sách “chuyển trục qua Châu Á” của đương kim Tổng Thống Obama
hay không? Chủ trương này cộng với Hiệp Ước Hợp Tác Châu Á Thái Bình
Dương (TPP) là hai quyết định chiến lược của nước Mỹ có ảnh hưởng tới
Việt Nam. Ông Trump đã dọa xóa bỏ TPP, nhưng còn chuyển trục thì sao?
Phải công nhận, đối với nước Mỹ, Việt Nam chỉ là một bộ phận nằm trong
toàn diện Châu Á. Từ 1945 đến 1970, vấn đề chiến lược của Mỹ là đối phó
với Cộng Sản Quốc Tế. Khi đó họ còn coi Nga Xô và Trung Cộng là một
khối, nghĩ Việt Nam có thể là một nút chặn không cho khối cộng sản lan
tràn khắp Đông Nam Á. Sau đó, khi các nước Đông Nam Á không còn lo bị
cộng sản nổi dậy cướp chính quyền, Mỹ chỉ còn lo khai thác thế chia rẽ
giữa hai nước cộng sản đàn anh, nút chặn Việt Nam không cần nữa, sẵn
sàng buông bỏ nếu tiền chi ra tốn quá. Sau khi Cộng Sản Liên Xô sụp đổ,
nước Mỹ, chiến lược của Mỹ ở Châu Á chỉ xoay quanh vấn đề nước Trung Hoa
đang lên. Các chính phủ Mỹ muốn Trung Quốc phát triển theo kinh tế thị
trường và dân chủ hóa, nhưng không muốn một nước Tầu độc tài đóng vai
ông trùm vùng Á Đông. Việt Nam vẫn chỉ là một phần nhỏ nằm trong chính
sách chung của họ đối với Trung Quốc. Trong bài này, chúng tôi sẽ bàn về
kinh tế, thương mại, những vấn đề chuyện an ninh, quân sự sẽ bàn sau.
Một sự kiện làm mọi người ở Châu Á kinh ngạc là sau khi ông Trump nói
những lời gay gắt nhất chống Trung Cộng về “âm mưu” cướp công việc làm
của công nhân Mỹ, thì một cố vấn thân cận của ông là James Woolsey lại
nêu lên ý kiến nước Mỹ nên tham gia vào Ngân Hàng Châu Á Phát Triển Hạ
Tầng (AIIB) do Trung Quốc sáng lập. Mỹ và Nhật Bản là hai nước duy nhất
trong nhóm G-7 không vào AIIB. Chính quyền Obama coi đó là một âm mưu
bành trướng ảnh hưởng của Trung Cộng qua đường đem tiền cho vay. Đồng
tiền chung của các nước góp vốn nhưng Trung Cộng sẽ dùng để ban ơn phát
huệ, xâm nhập và mở rộng thương mại.
Ông James Woolsey được ông Trump mời làm cố vấn các vấn đề an ninh quốc
gia từ Tháng Chín năm nay. Trên Nhật báo South China Morning Post ở
Hồng Kông, vào Thứ Sáu tuần trước ông Woolsey mô tả quyết định của Tổng
Thống Obama tẩy chay AIIB là một “sai lầm chiến lược.” Ông còn tiên đoán
tổng thống Trump sẽ có thiện cảm với kế hoạch “Nhất Đới Nhất Lộ” của
Tập Cận Bình, trái ngược với ông Obama. “Nhất Đới” là chủ trương lập
“Một Vòng Đai” xuyên từ Trung Quốc qua vùng Trung Á sang tới Châu Âu, đi
theo “Con Đường Tơ Lụa” thời xưa. “Nhất Lộ” là “Đường Tơ Lụa Trên Biển”
đi qua vùng Đông Nam Á sang quá Trung Đông.
James Woolsey là một nhà kinh doanh trong công nghiệp chế tạo vũ khí, đã
từng làm việc với hầu hết các tổng thống Mỹ từ thời Ronald Reagan. Ông
được bổ nhiệm làm thứ trưởng bộ Hải Quân thời James Carter, và làm giám
đôc Trung Ương Tình Báo (CIA) thời Bill Clinton; nhưng ông cũng là người
sáng lập nhóm Tân Bảo Thủ, trong nỗ lực cổ động tấn công Iraq thời Tổng
Thống George W. Bush (ông Trump nói ông chống cuộc chiến này).
Đề nghị Mỹ gia nhập AIIB của ông Woolsey đã được dư luận Trung Quốc hoan
nghênh. Sau khi ông Trump thắng cử. Giáo Sư Vương Huy Diệu (王辉耀, Wang
Huiyao), thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Toàn Cầu Hóa ở Bắc Kinh nói rằng
Trung Quốc có thể mời Mỹ tham gia AIIB sau khi Tổng Thống Trump nhậm
chức. Ông Ngụy Kiến Quốc (魏建国,Wei Jianguo), một cựu thứ trưởng thương
mại, thì tuyên bố rằng nếu ông Trump đưa Mỹ vào AIIB thì các cuộc trao
đổi về đầu tư và thương mại giữa hai nước sẽ gia tăng đáng kể, “Triển
vọng hợp tác giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ lớn vô cùng.”
Chưa biết ông James Woolsey sẽ đóng vai trò nào trong chính phủ Trump
sắp tới. Cũng không biết ông Donald Trump có thiện cảm với Nhất Đới Nhất
Lộ đến mức nào. Một điều ai cũng biết là ứng cử viên Donald Trump đã
hứa với các cử tri rằng ông sẽ tăng thuế nhập cảng trên hàng Trung Quốc
lên 45%, và sẽ giảm bớt vay nợ nước Tàu dể khỏi bị bắt chẹt. Hai lời hứa
này ông sẽ thực hiện hay không?
Trong cuộc đời kinh doanh, ông Trump là người chuyên vay nợ, làm giầu
nhờ dùng vốn của các ngân hàng. Trong thập niên 1970 ông đã khai thác
sóng bài, xây những casino lớn nhất tại thành phố Atlantic. Ông bỏ ra
rất ít vốn, số vay nợ thường lớn gấp bội, kể cả tiền nợ những nhà xây
cất và cung cấp thiết bị cho ông. Tất nhiên ông không đứng tên đi vay,
mà dùng tên các công ty. Có khi ông chấp nhận trả lãi suất 14% dù biết
không thể trả được. Các casino của ông, như Taj Mahal, Trump Plaza,
Trump Castle, đã khai phá sản bốn lần, cũng như Plaza Hotel ở New York.
Các casino phá sản nhưng ông kiếm lời rất nhiều vì bỏ ít vốn mà lại đòi
được trả thù lao rất cao. Những người góp vốn hoặc cho ông vay đã bị mất
tổng cộng gầnn một tỷ rưỡi mỹ kim. Có khi ông dùng tiền vay cho casino
để trả nợ cá nhân. Ông Trump từng khoe rằng Atlantic City là một “con bò
sữa vắt ra tiền” của ông!”
Nếu ông Tổng Thống Trump quyết định ngưng vay tiền từ Bắc Kinh thì thị
trường tài chánh thế giới sẽ ngạc nhiên. Khi chính phủ Mỹ đi vay nợ
bằng cách phát hành công trái, những “nhà đầu tư” có tiền đổ xô vào mua
vì họ tin kinh tế Mỹ vững chắc. Nhờ nhiều người muốn cho vay và họ cạnh
tranh nên chính phủ Mỹ được quyền trả lãi suất thấp nhất thế giới. Vào
Tháng Tám năm 2016, Mỹ vay Trung Quốc $1,185 tỷ, là 30% tổng số nợ
$3,948 tỷ từ các nước khác. Nếu chính phủ Mỹ gạt bỏ không vay Trung Quốc
nữa, thì những“nhà đầu tư” còn lại bớt bị cạnh tranh, lãi suất có thể
tăng lên. Khi lãi suất công trái tăng thì các loại lãi suất khác ở Mỹ
cũng tăng, một trở ngại cho người tiêu thụ cũng như các nhà sản xuất. Có
chính quyền nước nào tính đi vào con đường đó hay không?
Những lời ông Donald Trump đả kích Trung Cộng đều nhắm vào mục tiêu là
các cử tri tin rằng hàng nhập cảng, từ các nước nói chung, khiến công
nhân Mỹ thất nghiệp. Lời hứa hẹn đánh thuế hàng Trung Quốc lên 45% được
cử tri vỗ tay hoan hô không thua gì lời hứa sẽ xây bức trường thành trên
biên giới Mexico dài 3,100 km, sẽ tốn $25 tỷ.
Chính phủ Mỹ có thể tăng thuế nhập cảng nhưng sẽ bị Trung Cộng và nhiều
nước khác kiện trước WTO, tổ chức mậu dịch thế giới. Trong khuôn khổ
WTO, hàng nhập cảng thương bị đánh thuế khoảng 5%. Vụ kiện sẽ kéo dài
nhưng các nước khác sẽ phản ứng ngay bằng những biện pháp ngăn chặn hàng
nhập cảng và đầu tư từ nước Mỹ. Một số xí nghiệp và công nhân ở Mỹ sẽ
được lợi nhưng mọi người Mỹ khi tiêu thụ sẽ phải mua hàng đắt hơn, các
công ty đang xuất cảng, từ Genral Motors đến Microsoft, Boeing, John
Deere, Procter and Gamble sẽ bị các nước nhập cảng trả đũa. Nhiều công
ty, ngân hàng Mỹ sẽ vận động Quốc Hội chống việc tăng thuế, các đại biểu
khó lòng cưỡng lại.
Nếu ý kiến của cố vấn James Woolsey được ông Trump nghe theo, thì lời
hứa đánh thuế nặng trên hàng Trung Quốc sẽ được giảm bớt nồng độ sau khi
ông Trump nhậm chức. Ông mang bản chất một doanh nhân, ngay cả một liên
minh quân sự đã kéo dài 70 năm như NATO cũng được ông định giá bằng
tiền.
Các chính phủ Mỹ từ 40 năm nay vẫn đặt nhân quyền làm một trọng tâm
trong bang giao với các nước khác (và đang bị một đồng minh là
Phillipines đòi đoạn giao), nhưng Donald Trump chưa bao giờ đặt ra vấn
đề đó. Ông đã từng nói về cuộc tàn sát ở Thiên An Môn năm 1989 như một
cuộc “dẹp loạn.” Ông tuyên bố: “Tôi không ủng hộ chuyện đó. Tôi chỉ nói
rằng đây là một chính quyền dũng mạnh đã dám sử dụng sức mạnh của họ. Và
họ đã dẹp yên đám nổi loạn (the riot).”
Tuy nhiên, dù ông Trump không tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc, ông
vẫn có thể dùng món võ đe dọa khi mặc cả với Bắc Kinh trên các vấn đề
khác. Nếu Mỹ đánh thuế 45%, hàng hóa Tàu xuất cảng sang Mỹ sẽ giảm bớt
gần 89%, mất $420 tỷ, gần 5% tổng sản lượng nội địa (GDP) Trung Quốc.
Nếu đánh 30%, nước Tàu sẽ mất gần 4% GDP, nếu chỉ tăng lên tới 15% cũng
mất gần 2%. Chính Cộng Sản Trung Quốc đang tìm cách cải tổ cơ cấu kinh
tế để nâng cao phần tiêu thụ nội địa, bớt lệ thuộc vào việc xuất cảng.
Nhiều nhà phân tích Trung Hoa còn lo ngại rằng nếu ông Trump rút lại lời
hứa tăng thuế thì đảng Cộng Sản sẽ có lý do để trì hoãn việc cải tổ cơ
cấu, phe bảo thủ trong đảng sẽ mạnh hơn!
Dù ông Trump có tăng thuế hàng Tàu hay không, một lời hứa của ông được
Bắc Kinh hoan nghênh nhiệt liệt là việc xóa bỏ TPP, Hiệp Ước Hợp Tác
Châu Á Thái Bình Dương; trong đó có Việt Nam, Australia, Malaysia, Nam
Hàn,… mà không mời Trung Quốc. Ông Trương Triết Hân (张哲欣, Zhang Zhexin)
thuộc Viện Nghiên Cứu Các Vấn Đề Quốc Tế ở Thượng Hải nói rằng hành động
đó sẽ cho Trung Quốc thêm cơ hội tiến hành các kế hoạch liên kết mậu
dịch với các nước trong vùng Đông Á mạnh hơn. Vấn đề TPP ảnh hưởng tới
Việt Nam sẽ được bàn trong một bài sau.
Ngô Nhân Dụng
(Người Việt)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Donald Trump và Trung Quốc
Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến việc tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước này.
Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến việc tăng thuế nhập cảng hàng
Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước này. Ông cũng phản đối Cộng
sản Trung Quốc bành trướng thế lực ở Biển Đông, nhưng đồng thời lại tỏ ý
không muốn quân đội Mỹ phải gánh chịu việc bảo vệ an ninh tại các nước
đồng minh, từ khối NATO đến Nhật Bản, Nam Hàn, nếu các nước đó không
chia sẻ chi phí như ông muốn.
Các cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ
thường không thay đổi chính sách ngoại giao; vì đại đa số cử tri chọn lá
phiếu dựa trên các vấn đề trong nước. Đối với ông Donald Trump thì hơi
khác, vì cả thế giới đang sửng sốt và không biết ông sẽ thay đổi chính
sách ngoại giao của Mỹ như thế nào. Điều khiến mọi người lo lắng nhất là
ông Trump đã nói nhiều điều khác hẳn những quan điểm “truyền thống” của
đảng Cộng Hòa. Ông chống tự do mậu dịch; muốn giảm bớt những cam kết an
ninh của Mỹ trên thế giới từ Châu Âu tới Đông Bắc Á Châu; ông còn khen
Vladimir Putin và cả Saddam Hussein là những nhà lãnh đạo tài giỏi mà
không chê họ vi phạm nhân quyền. Ngay sau khi ông Trump đắc cử, một cố
vấn gần gũi nhất của Vladimir Putin là Sergei Glazyev nói với hãng thông
tấn Itar-Tass rằng chắc chính phủ Trump sẽ bãi bỏ chính sách của ông
Obama cấm vận kinh tế Nga.
|
Nhưng bang giao quốc tế không phải là điều tổng thống tân cử Donald
Trump quan tâm nhất. Khi gặp gỡ hai vị lãnh đạo đảng Cộng Hòa ở Quốc Hội
ông chỉ nêu lên ba điểm ưu tiên của chính quyền sắp tới: Hệ thống bảo
hiểm y tế, di dân, và tạo công việc làm. Không nói gì tới vai trò của Mỹ
trên thế giới.
Nhưng các nước ở miền Đông Châu Á như Việt Nam, và đặc biệt là Trung
Quốc, thì đang hồi hộp chờ coi chính sách ông Trump sẽ thi hành. Hồi
hộp, vì không ai có thể đoán chắc ông sẽ làm gì! Trước khi “nhảy dù” vào
tranh cử tổng thống năm 2016 ông không làm chính trị, không bao giờ
phải bàn chuyện thế giới. Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến
việc tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước
này. Ông cũng phản đối Cộng sản Trung Quốc bành trướng thế lực ở Biển
Đông, nhưng đồng thời lại tỏ ý không muốn quân đội Mỹ phải gánh chịu
việc bảo vệ an ninh tại các nước đồng minh, từ khối NATO đến Nhật Bản,
Nam Hàn, nếu các nước đó không chia sẻ chi phí như ông muốn.
Trong cuộc tranh cử, ông Trump chỉ nhắc đến Việt Nam khi đả kích hàng
nhập cảng giá rẻ làm nhiều công nhân Mỹ mất việc. Sau khi mạt sát Trung
Cộng, ông Trump kể thêm tên Nhật Bản và Việt Nam cũng là những nước “hạ
giá đồng tiền của mình để “ăn cắp” công việc của người Mỹ. Trong thực
tế, chính quyền cộng sản Việt Nam chỉ muốn nâng giá trị đồng tiền, còn
đồng nguyên của Trung Hoa thì đã tăng giá trong mấy năm qua. Ông Trump
cũng chống hiệp ước tự do mậu dịch đã ký với Nam Hàn, nói rằng nó sẽ làm
mất 100,000 công ăn việc làm ở Mỹ.
Điều người Việt Nam quan tâm nhất là vị tổng thống Mỹ tương lai có thay
đổi chính sách “chuyển trục qua Châu Á” của đương kim Tổng Thống Obama
hay không? Chủ trương này cộng với Hiệp Ước Hợp Tác Châu Á Thái Bình
Dương (TPP) là hai quyết định chiến lược của nước Mỹ có ảnh hưởng tới
Việt Nam. Ông Trump đã dọa xóa bỏ TPP, nhưng còn chuyển trục thì sao?
Phải công nhận, đối với nước Mỹ, Việt Nam chỉ là một bộ phận nằm trong
toàn diện Châu Á. Từ 1945 đến 1970, vấn đề chiến lược của Mỹ là đối phó
với Cộng Sản Quốc Tế. Khi đó họ còn coi Nga Xô và Trung Cộng là một
khối, nghĩ Việt Nam có thể là một nút chặn không cho khối cộng sản lan
tràn khắp Đông Nam Á. Sau đó, khi các nước Đông Nam Á không còn lo bị
cộng sản nổi dậy cướp chính quyền, Mỹ chỉ còn lo khai thác thế chia rẽ
giữa hai nước cộng sản đàn anh, nút chặn Việt Nam không cần nữa, sẵn
sàng buông bỏ nếu tiền chi ra tốn quá. Sau khi Cộng Sản Liên Xô sụp đổ,
nước Mỹ, chiến lược của Mỹ ở Châu Á chỉ xoay quanh vấn đề nước Trung Hoa
đang lên. Các chính phủ Mỹ muốn Trung Quốc phát triển theo kinh tế thị
trường và dân chủ hóa, nhưng không muốn một nước Tầu độc tài đóng vai
ông trùm vùng Á Đông. Việt Nam vẫn chỉ là một phần nhỏ nằm trong chính
sách chung của họ đối với Trung Quốc. Trong bài này, chúng tôi sẽ bàn về
kinh tế, thương mại, những vấn đề chuyện an ninh, quân sự sẽ bàn sau.
Một sự kiện làm mọi người ở Châu Á kinh ngạc là sau khi ông Trump nói
những lời gay gắt nhất chống Trung Cộng về “âm mưu” cướp công việc làm
của công nhân Mỹ, thì một cố vấn thân cận của ông là James Woolsey lại
nêu lên ý kiến nước Mỹ nên tham gia vào Ngân Hàng Châu Á Phát Triển Hạ
Tầng (AIIB) do Trung Quốc sáng lập. Mỹ và Nhật Bản là hai nước duy nhất
trong nhóm G-7 không vào AIIB. Chính quyền Obama coi đó là một âm mưu
bành trướng ảnh hưởng của Trung Cộng qua đường đem tiền cho vay. Đồng
tiền chung của các nước góp vốn nhưng Trung Cộng sẽ dùng để ban ơn phát
huệ, xâm nhập và mở rộng thương mại.
Ông James Woolsey được ông Trump mời làm cố vấn các vấn đề an ninh quốc
gia từ Tháng Chín năm nay. Trên Nhật báo South China Morning Post ở
Hồng Kông, vào Thứ Sáu tuần trước ông Woolsey mô tả quyết định của Tổng
Thống Obama tẩy chay AIIB là một “sai lầm chiến lược.” Ông còn tiên đoán
tổng thống Trump sẽ có thiện cảm với kế hoạch “Nhất Đới Nhất Lộ” của
Tập Cận Bình, trái ngược với ông Obama. “Nhất Đới” là chủ trương lập
“Một Vòng Đai” xuyên từ Trung Quốc qua vùng Trung Á sang tới Châu Âu, đi
theo “Con Đường Tơ Lụa” thời xưa. “Nhất Lộ” là “Đường Tơ Lụa Trên Biển”
đi qua vùng Đông Nam Á sang quá Trung Đông.
James Woolsey là một nhà kinh doanh trong công nghiệp chế tạo vũ khí, đã
từng làm việc với hầu hết các tổng thống Mỹ từ thời Ronald Reagan. Ông
được bổ nhiệm làm thứ trưởng bộ Hải Quân thời James Carter, và làm giám
đôc Trung Ương Tình Báo (CIA) thời Bill Clinton; nhưng ông cũng là người
sáng lập nhóm Tân Bảo Thủ, trong nỗ lực cổ động tấn công Iraq thời Tổng
Thống George W. Bush (ông Trump nói ông chống cuộc chiến này).
Đề nghị Mỹ gia nhập AIIB của ông Woolsey đã được dư luận Trung Quốc hoan
nghênh. Sau khi ông Trump thắng cử. Giáo Sư Vương Huy Diệu (王辉耀, Wang
Huiyao), thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Toàn Cầu Hóa ở Bắc Kinh nói rằng
Trung Quốc có thể mời Mỹ tham gia AIIB sau khi Tổng Thống Trump nhậm
chức. Ông Ngụy Kiến Quốc (魏建国,Wei Jianguo), một cựu thứ trưởng thương
mại, thì tuyên bố rằng nếu ông Trump đưa Mỹ vào AIIB thì các cuộc trao
đổi về đầu tư và thương mại giữa hai nước sẽ gia tăng đáng kể, “Triển
vọng hợp tác giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ lớn vô cùng.”
Chưa biết ông James Woolsey sẽ đóng vai trò nào trong chính phủ Trump
sắp tới. Cũng không biết ông Donald Trump có thiện cảm với Nhất Đới Nhất
Lộ đến mức nào. Một điều ai cũng biết là ứng cử viên Donald Trump đã
hứa với các cử tri rằng ông sẽ tăng thuế nhập cảng trên hàng Trung Quốc
lên 45%, và sẽ giảm bớt vay nợ nước Tàu dể khỏi bị bắt chẹt. Hai lời hứa
này ông sẽ thực hiện hay không?
Trong cuộc đời kinh doanh, ông Trump là người chuyên vay nợ, làm giầu
nhờ dùng vốn của các ngân hàng. Trong thập niên 1970 ông đã khai thác
sóng bài, xây những casino lớn nhất tại thành phố Atlantic. Ông bỏ ra
rất ít vốn, số vay nợ thường lớn gấp bội, kể cả tiền nợ những nhà xây
cất và cung cấp thiết bị cho ông. Tất nhiên ông không đứng tên đi vay,
mà dùng tên các công ty. Có khi ông chấp nhận trả lãi suất 14% dù biết
không thể trả được. Các casino của ông, như Taj Mahal, Trump Plaza,
Trump Castle, đã khai phá sản bốn lần, cũng như Plaza Hotel ở New York.
Các casino phá sản nhưng ông kiếm lời rất nhiều vì bỏ ít vốn mà lại đòi
được trả thù lao rất cao. Những người góp vốn hoặc cho ông vay đã bị mất
tổng cộng gầnn một tỷ rưỡi mỹ kim. Có khi ông dùng tiền vay cho casino
để trả nợ cá nhân. Ông Trump từng khoe rằng Atlantic City là một “con bò
sữa vắt ra tiền” của ông!”
Nếu ông Tổng Thống Trump quyết định ngưng vay tiền từ Bắc Kinh thì thị
trường tài chánh thế giới sẽ ngạc nhiên. Khi chính phủ Mỹ đi vay nợ
bằng cách phát hành công trái, những “nhà đầu tư” có tiền đổ xô vào mua
vì họ tin kinh tế Mỹ vững chắc. Nhờ nhiều người muốn cho vay và họ cạnh
tranh nên chính phủ Mỹ được quyền trả lãi suất thấp nhất thế giới. Vào
Tháng Tám năm 2016, Mỹ vay Trung Quốc $1,185 tỷ, là 30% tổng số nợ
$3,948 tỷ từ các nước khác. Nếu chính phủ Mỹ gạt bỏ không vay Trung Quốc
nữa, thì những“nhà đầu tư” còn lại bớt bị cạnh tranh, lãi suất có thể
tăng lên. Khi lãi suất công trái tăng thì các loại lãi suất khác ở Mỹ
cũng tăng, một trở ngại cho người tiêu thụ cũng như các nhà sản xuất. Có
chính quyền nước nào tính đi vào con đường đó hay không?
Những lời ông Donald Trump đả kích Trung Cộng đều nhắm vào mục tiêu là
các cử tri tin rằng hàng nhập cảng, từ các nước nói chung, khiến công
nhân Mỹ thất nghiệp. Lời hứa hẹn đánh thuế hàng Trung Quốc lên 45% được
cử tri vỗ tay hoan hô không thua gì lời hứa sẽ xây bức trường thành trên
biên giới Mexico dài 3,100 km, sẽ tốn $25 tỷ.
Chính phủ Mỹ có thể tăng thuế nhập cảng nhưng sẽ bị Trung Cộng và nhiều
nước khác kiện trước WTO, tổ chức mậu dịch thế giới. Trong khuôn khổ
WTO, hàng nhập cảng thương bị đánh thuế khoảng 5%. Vụ kiện sẽ kéo dài
nhưng các nước khác sẽ phản ứng ngay bằng những biện pháp ngăn chặn hàng
nhập cảng và đầu tư từ nước Mỹ. Một số xí nghiệp và công nhân ở Mỹ sẽ
được lợi nhưng mọi người Mỹ khi tiêu thụ sẽ phải mua hàng đắt hơn, các
công ty đang xuất cảng, từ Genral Motors đến Microsoft, Boeing, John
Deere, Procter and Gamble sẽ bị các nước nhập cảng trả đũa. Nhiều công
ty, ngân hàng Mỹ sẽ vận động Quốc Hội chống việc tăng thuế, các đại biểu
khó lòng cưỡng lại.
Nếu ý kiến của cố vấn James Woolsey được ông Trump nghe theo, thì lời
hứa đánh thuế nặng trên hàng Trung Quốc sẽ được giảm bớt nồng độ sau khi
ông Trump nhậm chức. Ông mang bản chất một doanh nhân, ngay cả một liên
minh quân sự đã kéo dài 70 năm như NATO cũng được ông định giá bằng
tiền.
Các chính phủ Mỹ từ 40 năm nay vẫn đặt nhân quyền làm một trọng tâm
trong bang giao với các nước khác (và đang bị một đồng minh là
Phillipines đòi đoạn giao), nhưng Donald Trump chưa bao giờ đặt ra vấn
đề đó. Ông đã từng nói về cuộc tàn sát ở Thiên An Môn năm 1989 như một
cuộc “dẹp loạn.” Ông tuyên bố: “Tôi không ủng hộ chuyện đó. Tôi chỉ nói
rằng đây là một chính quyền dũng mạnh đã dám sử dụng sức mạnh của họ. Và
họ đã dẹp yên đám nổi loạn (the riot).”
Tuy nhiên, dù ông Trump không tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc, ông
vẫn có thể dùng món võ đe dọa khi mặc cả với Bắc Kinh trên các vấn đề
khác. Nếu Mỹ đánh thuế 45%, hàng hóa Tàu xuất cảng sang Mỹ sẽ giảm bớt
gần 89%, mất $420 tỷ, gần 5% tổng sản lượng nội địa (GDP) Trung Quốc.
Nếu đánh 30%, nước Tàu sẽ mất gần 4% GDP, nếu chỉ tăng lên tới 15% cũng
mất gần 2%. Chính Cộng Sản Trung Quốc đang tìm cách cải tổ cơ cấu kinh
tế để nâng cao phần tiêu thụ nội địa, bớt lệ thuộc vào việc xuất cảng.
Nhiều nhà phân tích Trung Hoa còn lo ngại rằng nếu ông Trump rút lại lời
hứa tăng thuế thì đảng Cộng Sản sẽ có lý do để trì hoãn việc cải tổ cơ
cấu, phe bảo thủ trong đảng sẽ mạnh hơn!
Dù ông Trump có tăng thuế hàng Tàu hay không, một lời hứa của ông được
Bắc Kinh hoan nghênh nhiệt liệt là việc xóa bỏ TPP, Hiệp Ước Hợp Tác
Châu Á Thái Bình Dương; trong đó có Việt Nam, Australia, Malaysia, Nam
Hàn,… mà không mời Trung Quốc. Ông Trương Triết Hân (张哲欣, Zhang Zhexin)
thuộc Viện Nghiên Cứu Các Vấn Đề Quốc Tế ở Thượng Hải nói rằng hành động
đó sẽ cho Trung Quốc thêm cơ hội tiến hành các kế hoạch liên kết mậu
dịch với các nước trong vùng Đông Á mạnh hơn. Vấn đề TPP ảnh hưởng tới
Việt Nam sẽ được bàn trong một bài sau.
Ngô Nhân Dụng
(Người Việt)
