Cà Kê Dê Ngỗng
Jonathan D. London - Những bước phải làm và lời khuyên cho Ông Tập
Bài này được đăng trên Báo Nhất Hoa Nam, số ngày 9 tháng 7, 2014 tiêu đề, Hanoi must meet the challenge of standing up to Beijing, theo link đây.
Hai tháng đã qua kể từ khi Bắc Kinh
Bài này được đăng trên Báo Nhất Hoa Nam, số ngày 9 tháng 7, 2014 tiêu đề, Hanoi must meet the challenge of standing up to Beijing, theo link đây.
Bài này được đăng trên Báo Nhất Hoa Nam, số ngày 9 tháng 7, 2014 tiêu đề, Hanoi must meet the challenge of standing up to Beijing, theo link đây.
Hai tháng đã qua kể từ khi Bắc Kinh tăng cường độ nỗ lực thực thi
những đòi hỏi bất chính đáng trên những khu vực rộng lớn của vùng biển
Đông Nam Á.
Kèm theo việc sắp đặt giàn khoan khổng lồ trong những vùng
biển tranh chấp vi phạm rõ những chuẩn mực quốc tế, đã có nhũng hành
động ngoại giao cưỡng bức, tuyên truyền nguỵ tạo ồn ào, cũng như những
đe dọa và sử dụng bạo lực, chưa thấy điểm dừng. Thế giới đã thực sự có
ấn tượng vì sự hung hăng và ngoan cố của Bắc Kinh.
Cho tới gần đây, hai quốc gia Đông Nam Á đang bị đe dọa nhất bởi
những đòi hỏi chủ quyền quá mức của Bắc Kinh — Philippines và Việt Nam —
đã theo những con đường khác nhau trong cách đối phó của họ với Bắc
Kinh. Nay, trong lúc chủ quyền của Việt Nam đang bị đe dọa nghiêm trọng,
Hà Nội ngày càng có khả năng cùng với Manila thách thức tính hợp pháp
của những hành động và yêu sách của Bắc Kinh. Dù đối đầu với Bắc Kinh
chắc chắn có những rủi ro của nó, nhưng đó là phản ứng hợp lý và cần
thiết và, ít nhất, sẽ góp phần nêu rõ trong bình diện quốc tế tính bất
chính đáng của những động thái của Bắc Kinh.
Đối với Việt Nam, những thách thức trong việc chống lại Bắc Kinh là
đặc biệt ghê gớm. Cùng với quá trình quân sự hóa, Trung Quốc là đối tác
thương mại lớn nhất của Việt Nam và vĩnh viễn là láng giềng. Vì thế
đương nhiên Hà Nội mong muốn duy trì mối quan hệ tốt hay tốt tối thiểu
với Bắc Kinh. Thực vậy, những cuộc bạo loạn đầu tháng Năm là rất khác
thường; tận đến này vẫn chưa xác định được những nguyên nhân từ đâu.
Song, hành động của Bắc Kinh đã làm cho việc giữ những quan hệ thông
thường trở nên bất khả thi, đẩy Việt Nam vào một cuộc tranh luận lớn về
phương hướng và triển vọng chiến lược của đất nước.
Sau hai tháng phân hóa nội bội và đưa ra những thông điệp lẫn lộn,
lãnh đạo Việt Nam giờ đây đã tỏ ra đoàn kết và cảnh báo rằng, trong khi
Việt Nam kiên quyết theo đuổi hòa bình, người Việt Nam sẽ phải chuẩn bị
sẵn sàng cho tình huống xấu nhất.
Nhưng Việt Nam có thể theo đuổi những bước cụ thể nào? Nhà phân tích
Vũ Quang Việt và tôi đã gợi ý như sau: Đầu tiên, Hà Nội nên tìm kiếm một
phán quyết từ một trọng tài phân xử theo Công ước Liên hiệp quốc về
Luật biển thiết lập rằng không có bất cứ điều khoản tự nhiên nào trong
tranh chấp lại bao gồm cả quyền sử dụng trên những khu vực đặc quyền
kinh tế hoặc thềm lục địa. Điều này có nghĩa là thậm chí trên những hòn
đảo thuộc quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa hiện dưới quyền kiểm soát của
Bắc Kinh cũng chỉ bảo gồm khu vực lãnh hải trong vòng 12 hải lý tính từ
đường bờ biển.
Thứ hai, trong khi bắt tay vào sự kiện tụng của mình, Việt Nam nên
tham gia vào kiện của Manila để chống lại Bắc Kinh, thách thức tính hợp
pháp của đường ranh giới lãnh thổ chín đoạn vươn tới hầu hết vùng biển
Đông Nam Á của Trung Quốc và tuyên bố của Bắc Kinh rằng một số nơi trên
quần đảo Trường Sa là con người có thể ở lại được (habitable); Bắc Kinh
hiện đang cố gắng thay đổi hiện thực này thông qua việc xây dựng những
hòn đảo nhân tạo.
Thứ ba, Hà Nội nên ưu tiên giải quyết sớm những tranh chấp nổi bật
với Philippines, Malaysia và Đài Loan, sử dụng ASEAN khi thích hợp và
phát triển hơn nữa những quan hệ đối tác chiến lược đang nổi lên.
Tuy nhiên, những bước tiến hành theo định hướng này còn chưa đủ để
đảm bảo một tương lai độc lập và thịnh vượng cho Việt Nam. Đó là lý do
mà ngày càng nhiều người Việt Nam tin rằng cần phải có những hành động
táo bạo hơn: rằng để tiến bộ hơn nữa, Việt Nam cần phải dũng cảm cải
cách những thể chế cơ bản của đất nước. Họ cho rằng, chỉ với những cải
cách như vậy, Việt Nam mới đạt được những mức hiệu suất kinh tế, đoàn
kết dân tộc và hỗ trợ quốc tế cần thiết để đáp ứng được những thách thức
của thời đại.
Về lâu dài, thách thức đối với Việt Nam và toàn thể khu vực là phải
đảm bảo một khuôn khổ an ninh trong khu vực được thiết lập trên những
chuẩn mực ràng buộc lẫn nhau và dựa trên những nguyên tắc tôn trọng,
bình đẳng và hợp tác. Đương nhiên, chúng ta cần hy vọng rằng Bắc Kinh sẽ
áp dụng một cách tiếp cận mang tính xây dựng hơn. Thiếu những thay đổi
đó, thì luận điệu “an ninh châu Á tốt nhất nên để cho người châu Á” là
một lời lừa đảo mà thôi.
Trong phát biểu gần đây, Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình cũng tự nhận thấy rằng “quan niệm (một nước) có
thể thống trị những quan hệ quốc tế đã thuộc về một kỷ nguyên khác” và
rằng “những nỗ lực như thế tất sẽ thất bại.” Liệu ông Tập dám theo lời
khuyên cho chính mình?
Jonathan D. London
...............................
Jonathan D. London là giáo sư Khoa Nghiên cứu Quốc
tế và châu Á, là thành viên chủ chốt của Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á
của trường Đại học Thành thị Hồng Kông và tác giả cuốn Chính trị Việt Nam đương đại: Đảng, Nhà Nước và các Quan hệ quyền lực, nhà xuất bản Palgrave-MacMillan, 2014.
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Jonathan D. London - Những bước phải làm và lời khuyên cho Ông Tập
Bài này được đăng trên Báo Nhất Hoa Nam, số ngày 9 tháng 7, 2014 tiêu đề, Hanoi must meet the challenge of standing up to Beijing, theo link đây.
Hai tháng đã qua kể từ khi Bắc Kinh
Bài này được đăng trên Báo Nhất Hoa Nam, số ngày 9 tháng 7, 2014 tiêu đề, Hanoi must meet the challenge of standing up to Beijing, theo link đây.
Hai tháng đã qua kể từ khi Bắc Kinh tăng cường độ nỗ lực thực thi
những đòi hỏi bất chính đáng trên những khu vực rộng lớn của vùng biển
Đông Nam Á.
Kèm theo việc sắp đặt giàn khoan khổng lồ trong những vùng
biển tranh chấp vi phạm rõ những chuẩn mực quốc tế, đã có nhũng hành
động ngoại giao cưỡng bức, tuyên truyền nguỵ tạo ồn ào, cũng như những
đe dọa và sử dụng bạo lực, chưa thấy điểm dừng. Thế giới đã thực sự có
ấn tượng vì sự hung hăng và ngoan cố của Bắc Kinh.
Cho tới gần đây, hai quốc gia Đông Nam Á đang bị đe dọa nhất bởi
những đòi hỏi chủ quyền quá mức của Bắc Kinh — Philippines và Việt Nam —
đã theo những con đường khác nhau trong cách đối phó của họ với Bắc
Kinh. Nay, trong lúc chủ quyền của Việt Nam đang bị đe dọa nghiêm trọng,
Hà Nội ngày càng có khả năng cùng với Manila thách thức tính hợp pháp
của những hành động và yêu sách của Bắc Kinh. Dù đối đầu với Bắc Kinh
chắc chắn có những rủi ro của nó, nhưng đó là phản ứng hợp lý và cần
thiết và, ít nhất, sẽ góp phần nêu rõ trong bình diện quốc tế tính bất
chính đáng của những động thái của Bắc Kinh.
Đối với Việt Nam, những thách thức trong việc chống lại Bắc Kinh là
đặc biệt ghê gớm. Cùng với quá trình quân sự hóa, Trung Quốc là đối tác
thương mại lớn nhất của Việt Nam và vĩnh viễn là láng giềng. Vì thế
đương nhiên Hà Nội mong muốn duy trì mối quan hệ tốt hay tốt tối thiểu
với Bắc Kinh. Thực vậy, những cuộc bạo loạn đầu tháng Năm là rất khác
thường; tận đến này vẫn chưa xác định được những nguyên nhân từ đâu.
Song, hành động của Bắc Kinh đã làm cho việc giữ những quan hệ thông
thường trở nên bất khả thi, đẩy Việt Nam vào một cuộc tranh luận lớn về
phương hướng và triển vọng chiến lược của đất nước.
Sau hai tháng phân hóa nội bội và đưa ra những thông điệp lẫn lộn,
lãnh đạo Việt Nam giờ đây đã tỏ ra đoàn kết và cảnh báo rằng, trong khi
Việt Nam kiên quyết theo đuổi hòa bình, người Việt Nam sẽ phải chuẩn bị
sẵn sàng cho tình huống xấu nhất.
Nhưng Việt Nam có thể theo đuổi những bước cụ thể nào? Nhà phân tích
Vũ Quang Việt và tôi đã gợi ý như sau: Đầu tiên, Hà Nội nên tìm kiếm một
phán quyết từ một trọng tài phân xử theo Công ước Liên hiệp quốc về
Luật biển thiết lập rằng không có bất cứ điều khoản tự nhiên nào trong
tranh chấp lại bao gồm cả quyền sử dụng trên những khu vực đặc quyền
kinh tế hoặc thềm lục địa. Điều này có nghĩa là thậm chí trên những hòn
đảo thuộc quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa hiện dưới quyền kiểm soát của
Bắc Kinh cũng chỉ bảo gồm khu vực lãnh hải trong vòng 12 hải lý tính từ
đường bờ biển.
Thứ hai, trong khi bắt tay vào sự kiện tụng của mình, Việt Nam nên
tham gia vào kiện của Manila để chống lại Bắc Kinh, thách thức tính hợp
pháp của đường ranh giới lãnh thổ chín đoạn vươn tới hầu hết vùng biển
Đông Nam Á của Trung Quốc và tuyên bố của Bắc Kinh rằng một số nơi trên
quần đảo Trường Sa là con người có thể ở lại được (habitable); Bắc Kinh
hiện đang cố gắng thay đổi hiện thực này thông qua việc xây dựng những
hòn đảo nhân tạo.
Thứ ba, Hà Nội nên ưu tiên giải quyết sớm những tranh chấp nổi bật
với Philippines, Malaysia và Đài Loan, sử dụng ASEAN khi thích hợp và
phát triển hơn nữa những quan hệ đối tác chiến lược đang nổi lên.
Tuy nhiên, những bước tiến hành theo định hướng này còn chưa đủ để
đảm bảo một tương lai độc lập và thịnh vượng cho Việt Nam. Đó là lý do
mà ngày càng nhiều người Việt Nam tin rằng cần phải có những hành động
táo bạo hơn: rằng để tiến bộ hơn nữa, Việt Nam cần phải dũng cảm cải
cách những thể chế cơ bản của đất nước. Họ cho rằng, chỉ với những cải
cách như vậy, Việt Nam mới đạt được những mức hiệu suất kinh tế, đoàn
kết dân tộc và hỗ trợ quốc tế cần thiết để đáp ứng được những thách thức
của thời đại.
Về lâu dài, thách thức đối với Việt Nam và toàn thể khu vực là phải
đảm bảo một khuôn khổ an ninh trong khu vực được thiết lập trên những
chuẩn mực ràng buộc lẫn nhau và dựa trên những nguyên tắc tôn trọng,
bình đẳng và hợp tác. Đương nhiên, chúng ta cần hy vọng rằng Bắc Kinh sẽ
áp dụng một cách tiếp cận mang tính xây dựng hơn. Thiếu những thay đổi
đó, thì luận điệu “an ninh châu Á tốt nhất nên để cho người châu Á” là
một lời lừa đảo mà thôi.
Trong phát biểu gần đây, Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình cũng tự nhận thấy rằng “quan niệm (một nước) có
thể thống trị những quan hệ quốc tế đã thuộc về một kỷ nguyên khác” và
rằng “những nỗ lực như thế tất sẽ thất bại.” Liệu ông Tập dám theo lời
khuyên cho chính mình?
Jonathan D. London
...............................
Jonathan D. London là giáo sư Khoa Nghiên cứu Quốc
tế và châu Á, là thành viên chủ chốt của Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á
của trường Đại học Thành thị Hồng Kông và tác giả cuốn Chính trị Việt Nam đương đại: Đảng, Nhà Nước và các Quan hệ quyền lực, nhà xuất bản Palgrave-MacMillan, 2014.
