LÀM VÌ   -   CAO MỴ NHÂN 

Hơn một tháng nay tôi phải đến thoạt thì Hospital, sau tới Mission care center, để " ngồi làm vì " bên cạnh chị tôi, cho chị tôi yên lòng. 

Có lẽ quá lâu rồi quý vị dân tộc ta quên bẵng mấy chữ " ngồi làm vì", có thể lớp trẻ còn không rõ chuyện " làm vì " là gì và tại sao phải " ngồi làm vì "  cho khó hiểu, rắc rối. 

Ngồi thế nào là ngồi làm vì ? Sao phải mất thời gian cho chuyện vô bổ đó? 

Sự kiện " ngồi làm vì " có quan trọng không? 

Theo tôi thì "ngồi làm vì" rất quan trọng . 

Bởi nếu không quan trọng, không cần thiết đã không có cảnh tượng "ngồi làm vì" ở thế gian này . 

Số là tôi phải đưa ra vài trường hợp " ngồi làm vì " để chứng minh cho thực trạng đó, quý vị và chúng tôi mới không đánh giá thấp công chuyện " ngồi làm vì " được . 

Trước hết là tôi đưa hình ảnh một đấng giường cột gia đình, còn gọi cột trụ gia đình ra ví dụ đơn giản . 

Gia đình bà Tám ở xóm tôi xưa, ông Tám bị ho lao lâu đời, bấy giờ chỉ còn bắc chiếc ghế ọp ẹp ra trước cửa nhà, ngồi phơi lưng ra ánh mặt trời, cho phổi ấm áp, và giệt hết vi trùng lao, theo lời khuyên của khoá " Cán sự xã hội " chúng tôi đến thăm viếng và trợ cấp tối thiểu . 

Khi tôi đến, thì bà Tám và các cháu nhao lên : " Bố nó đâu rồi, ông ơi , ông ơi, có cô xã hội tới thăm nè . 

Ông Tám đi chậm chạp vô nhà cùng với một tràng ho, và nhổ toẹt một cục đờm xuống ngay sàn nước ở cửa bếp . 

Chúng tôi bắt đầu lên lớp khuyên gia đình ông bà Tám giữ vệ sinh và giữ sức khoẻ như thường lệ . 

Ông Tám than : " các cô nói cho bà ấy hiểu đi " ...

Ông than thêm vài câu về tiền bạc, rồi cười ngất : " Tới lúc tui" đi rồi, ông nói, mẹ con bà ấy mới tự lập được, thiệt khổ "

Bà Tám khóc ngay tại chỗ : " Khổ quá , có ông là đòn dông giữ vững ngôi nhà, mà ông cứ doạ đi nay, đi mai, thì còn ai lo cho mẹ con tui chớ ? 

Có tui chỉ thêm khổ cho mẹ con bà thôi. 

Bà Tám ngó ông với bộ xương cách trí, rồi ngay thẳng trả lời : 

" Thì ông không làm gì cũng đặng, miễn ông ngồi " làm vì" cho tụi con nó nể trọng, tui làm hết công chuyện cho ..." 

Trường hợp bậc làm cha trong gia đình VN xưa là hình ảnh phổ thông như vậy. 

Có câu : "Con có cha như nhà có nóc". 

Người cha ấy có khi không lành lặn về thể xác, nhưng vững vàng về tinh thần, cũng gánh đỡ cho vợ ông an lòng, để vợ bươn chải tiếp, ngõ hầu nuôi đàn con của ông bà . 

Ra ngoài xã hội. Trong Sử ký  của một số đất nước xưa, những vị ấu chúa, tiểu vương ... chưa thực sự trưởng thành , thường có quý vị nhiếp chính như quan chức trong triều, đôi khi mẫu hậu vv...cũng được mời ra " làm vì " trị quốc, thực chất triều đình vua cha lo cho.  

Ở phương vị " làm vì " này biến diễn nhiều hình thức , đôi khi cựu trào bị sang đọat ngai vàng, song đó là chuyện khác, tôi chỉ đề cập đến danh nghĩa " làm vì " mà không có không được . 

Cũng có trường hợp người   hay bị giữ vai trò " làm vì " chỉ vì danh nghĩa  chính đáng, đã chán nản vai trò của mình , thà làm chủ, làm chính nơi khác, còn hơn phải " làm vì " mất hết cuộc đời độc lập, tự do .

Vua quan ở trong tư thế " làm vì " sẽ bỏ đi lang thang, hay xử dụng danh nghĩa  chính đáng để phục hồi chức năng thiên bẩm của mình chẳng hạn . 

Như vậy " làm vì " không phải tình cờ, nó được xây dựng nên như một chính sách, một chiến lược, một kế hoạch, một âm mưu...

Trong văn chương thực sự không có chuyện "làm vì " . 

Vì văn chương không phải đường lối chung, để cần phải có chuyện " làm vì " . 

Văn chương cũng như võ lực . Tài cao thì chức trọng . 

Khách văn chương, hay quan quyền võ bị, tự họ làm nên sự nghiệp. 

Song le, văn chương hay võ lực có khuynh hướng gần gụi với chính trị . Hoá cho nên có công hầu khanh tướng , thời nay quen tai nghe chức quốc vụ khanh, cố vấn các mặt này nọ trong chính quyền . 

Vai trò " làm vì " được mã hoá nhiều lãnh vực. 

Nhưng may quá trong đại tộc Ka Ki  VNCH không có cái chức vụ " làm vì " . 

Chỉ thấp thoáng danh xưng như đùa rỡn, đó là chức tạm để chờ đi đơn vị mới là " Ngồi chơi xơi nước " ở một đơn vị bộ binh nào. 

Thí dụ : Trong đơn vị, thặng dư một vị cấp đại tá. Thì hãy tạm ra địa đầu giới tuyến chờ bổ nhiệm đơn vị mới . 

Ngoài QĐI / QKI của...tôi,  chào Đại tá Đỗ Kiến Nhiễu từ trung ương ra, tạm lo việc khẩn hoang lập ấp, di dân từ Cam Lộ Quảng Trị vô Sông Pha để chuẩn bị kế hoạch hậu chiến . 

Một thời gian thôi, rồi quan 6 Đỗ Kiến Nhiễu về giữ chức Đô Trưởng Saigon Chợ Lớn, còn vinh thăng Chuẩn Tướng.

Tất cả những thí dụ cụ thể nêu trên đều ít nhiều huynh đệ chi binh biết . Song không phải là vấn đề phe phái, vì thời gian Đại tá Đỗ Kiến Nhiễu ở Vùng 1 Chiến thuật , ông không hề tới để " làm vì" .

Quan 6 đã làm thật công việc đưa dân vô Nam, sau này ở vùng Phan Rang, Sông Pha đã có những vườn nho xanh mướt. 

Một dịp kia,  chúng tôi có dịp tới thăm mấy gia đình binh sĩ nguyên quê ngoài Đông Hà - Quảng Trị ,  đã hưởng ứng chương trình di dân của Tông Tông ...tôi, ổn định cuộc sống nơi xã ấp mới vùng biên Ninh Thuận . 

Quý vị ấy mời ăn trưa, rau quả củ do vườn nhà gầy dựng, tô canh chua thịt gà, mà thay vì nấu dọc bạc hà, lại là những quả nho xanh chua chua cũng hay hay . 

Sau 30-4-1975,  BÊN CƯỚP CUỘC  là csvn, đã bần cùng hoá các tỉnh phía nam duyên hải, tàn phá nhiều cơ ngơi mới tạo dựng, những giàn nho có lẽ bị thay vô hàng vạt khoai mì cho thiết thực với cái gọi là giai cấp thống trị mới . 

Có người nói : Khoai mì cũng là để " làm vì " thôi, có những thửa ruộng mì mới hấp dẫn nước ngoài du lịch VN.

 Vì những giàn nho không phân bón, mọc trên cát đã còi cọp, quả bé như hạt đậu phọng, người nước ngoài ngó nho tây, nho Mỹ quen rồi.

 Người nước ngoài  chán ngấy csvn bắt chước tư bản, đã mau chóng bán đất đai cho họ, để lên đời, kịp đi tây đi Mỹ thọ hưởng giàu sang văn minh. 

Bằng cách nào đông tây cũng chấm dứt hình ảnh " làm vì " không trọn vẹn ý nghĩa lưng chừng của nó, một cơ cấu cũng khá sinh động vào  thế kỷ vừa qua. 

           CAO MỴ NHÂN (HNPD)