Kinh Đời

Nghề đặt trúm bắt lươn ở Miền Nam

Từ cái thời sơ khai khẩn hoang của cha ông chúng ta trên vùng đất phương Nam, nghề đặt trúm bắt lươn đã có và cho đến ngày nay nghề này vẫn còn tồn tại ở một vài tỉnh thành, nơi được xem là “mê cung sông nước Cửu Long”
 
Nghề đặt trúm bắt lươn ở Miền Nam
Từ cái thời sơ khai khẩn hoang của cha ông chúng ta trên vùng đất phương Nam, nghề đặt trúm bắt lươn đã có và cho đến ngày nay nghề này vẫn còn tồn tại ở một vài tỉnh thành, nơi được xem là “mê cung sông nước Cửu Long”. Nghề đặt trúm bắt lươn khởi dầu như một sự tình cờ, khi trên kinh mương một vài người ngâm tre cắt khúc để cất nhà và vô tình phát hiện loài lươn thích chui vào đó để ẩn mình. Có lẽ vì thế mà cho đến ngày nay phần lớn những cái trúm đều được làm bằng một loại tre mỏng cơm dài khoảng một mét. Chúng được làm rỗng ruột, hai đầu là cái hộp tre vừa dễ dàng cho lươn chui vào ăn mồi mà ra thì không được. Trước đây, dưới sông rạch miền Tây tôm cá nhiều vô số kể. Loài lươn có tự nhiên cũng nhiều, người dân tha hồ bắt lươn để chế biến nhiều món ăn bổ dưỡng. Ngày nay lươn tự nhiên khan hiếm và rất được nhiều thượng khách ưa chuộng, có thể nói đây là món ăn của người giàu thời nay. Tuy nhiên, đâu đó vẫn có có nhiều lươn sinh sống và người ta vẫn đặt trúm bắt lươn. Ngày nay bắt lươn thì khó nhưng những ống tre khá nặng nề đã được thay thế bằng những loại ống nhựa màu đen vừa rẻ tiền vừa nhẹ nhàng. Vì vậy, người ta không cần phải chống xuồng chở đầy ống trúm để đi đặt mà có thể sử dụng xe đạp, xe gắn máy để chở trúm đi đặt khắp các ngõ ngách sông nước min Nam.
 
Nơi nào có cỏ có nước là có lươn

U Minh được xem là nơi lắm cá nhiều tôm, lươn cá ngày xưa lội đen kịnh mà người đời thường ví “lươn cá lội như bánh canh”. Theo kinh nghiệm người xưa, khi mùa mưa chính thức bắt đầu (khoảng tháng 4 - 5 âm lịch), những cánh rừng tràm bạt ngàn tại các huyện U Minh, Trần Văn Thời…, nước đã ngập chừng 2 tấc, năng mọc dày và tươi tốt. Đây cũng là lúc lươn bắt đầu “chạy”. Theo đó, cứ độ 2-3 giờ chiều, tại các tuyến kinh xẻ ngang dọc trong rừng tràm, người dân vội vã bơi xuồng ba lá chở đầy trúm túa ra nhiều hướng. Mỗi người dò xét từng đám năng, sau đó là chọn vùng, vạch luồng năng để đặt trúm. Ông Ba Hổ, một lão nông có tiếng trong nghề tại huyện U Minh cho biết:
“Lươn là loài háu ăn, để“dụ” chúng, ngoài kỹ thuật làm trúm thì mồi nhử lươn rất quan trọng. Mồi thường được trộn từ các loại cua, cá sặt, cám, mắm, ruột gà vịt... băm nhuyễn, xào với xác dừa khô, thêm một chút dầu cá, mỡ trâu hoặc lá chanh băm nhỏ để tạo mùi thơm lan rộng trong làn nước để lũ lươn tìm đến và chui vào trúm ăn no nê. Điều thú vị hơn nữa là muốn cho lươn "chạy" nhiều thì pha thêm tỏi vào mồi để lươn ăn bị cay, phát ra tiếng kêu như mời gọi đồng loại.”

 
Chuẩn bị mang lươn ra chợ bán



Thường vào mùa nước nổi, khi mà những bụi cỏ lác, lục bình chất đống chất ụ, lũ lươn rất thích tìm đến đây trú mình và thưởng thức món thơm ngon để rồi bị bắt dễ dàng. Vào những lúc trời mưa to, phải đặt trúm ở các gò cao, vì lươn có thói quen đến vùng đất mới tìm mồi. Hướng gió cũng quyết định việc bắt được lươn nhiều hay ít. Phải đặt miệng trúm xuôi theo chiều gió để hương thơm của mồi theo đó lan rộng ra, dụ lươn chui vào. Xem ra nghề đặt trúm bắt lươn cũng phải thuộc hàng “cha truyền con nối” mới mong “sát lươn”.
Thú vị là khi trúm đầy lươn



Còn tại các vùng như An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ nghề bắt lươn đơn giản như đang giỡn. Thì cũng chỉ là những ống trúm được làm từ ống nhựa chỉ cần đan cái hom buộc chặt rồi bỏ mồi vào đó chở trên xe đi dọc theo lộ giao thông nông thôn, thấy nơi nào “nghi” có lươn thì dừng xe xuống đặt, sáng hôm sau trở lại thu hoạch. Một trăm cái trúm kiếm ít nhất cũng được vài ba chục con lươn bán kiếm cũng được hai ba trăm ngàn đồng, dễ hơn đi làm mướn hay làm công nhân xí nhiệp.
 
Lươn càng vàng càng lớn càng có giá



Phần lớn người dân miền Tây quen với ruộng đồng, hiểu rõ từng mùa nước mùa cá và cứ thế, những lúc nhàn hạ không đi đặt lợp lờ, giăng câu thì cũng đi đặt trúm, đặt ít thì cũng kiếm được vài con cho bữa ăn gia đình, còn muốn có nhiều lươn bán thì làm nhiều. Mùa khô người dân mang trúm chất giữ bên hông nhà chờ đến mùa nước, mùa mưa về mới mang ra sử dụng tiếp như một mắc xích không thể thiếu của một gia đình có làm nghề đặt trúm. Nam giới vào rừng đặt trúm lươn, phụ nữ và trẻ em thì bắt nhái, dế, cá con, cua, ốc… để làm mồi lươn. Bác Ba Phi, vua kể chuyện tiếu lâm danh tiếng ở miền Nam, cũng có nhiều giai thoại về nghề bắt lươn. Theo đó nghề bắt lươn thời Bác Ba Phi rất ăn tiền, một xuồng trúm đi đặt thì phải đến hai xuồng mới chở hết số lươn bắt được. Một ký lươn bắt được trong tự nhiên giá cao gấp đôi lươn nuôi vì thịt lươn nuôi ăn không thơm ngon bằng lươn tự nhiên, với một ký khoảng 300 ngàn đồng tại các nhà hàng khách sạn ở miền Tây. Còn ở Sài Gòn thì có khi giá gấp đôi.
 
Chở trúm đi đặt
 
Đặt trúm

 
Bỏ mồi vào trúm

 
Bắt lươn

 
Mồi được trộn từ nhiều thứ cá cua ốc trùng khác nhau
 
Song Phương chuyển
T.Post

Bàn ra tán vào (0)

Comment




  • Input symbols

Nghề đặt trúm bắt lươn ở Miền Nam

Từ cái thời sơ khai khẩn hoang của cha ông chúng ta trên vùng đất phương Nam, nghề đặt trúm bắt lươn đã có và cho đến ngày nay nghề này vẫn còn tồn tại ở một vài tỉnh thành, nơi được xem là “mê cung sông nước Cửu Long”
 
Nghề đặt trúm bắt lươn ở Miền Nam
Từ cái thời sơ khai khẩn hoang của cha ông chúng ta trên vùng đất phương Nam, nghề đặt trúm bắt lươn đã có và cho đến ngày nay nghề này vẫn còn tồn tại ở một vài tỉnh thành, nơi được xem là “mê cung sông nước Cửu Long”. Nghề đặt trúm bắt lươn khởi dầu như một sự tình cờ, khi trên kinh mương một vài người ngâm tre cắt khúc để cất nhà và vô tình phát hiện loài lươn thích chui vào đó để ẩn mình. Có lẽ vì thế mà cho đến ngày nay phần lớn những cái trúm đều được làm bằng một loại tre mỏng cơm dài khoảng một mét. Chúng được làm rỗng ruột, hai đầu là cái hộp tre vừa dễ dàng cho lươn chui vào ăn mồi mà ra thì không được. Trước đây, dưới sông rạch miền Tây tôm cá nhiều vô số kể. Loài lươn có tự nhiên cũng nhiều, người dân tha hồ bắt lươn để chế biến nhiều món ăn bổ dưỡng. Ngày nay lươn tự nhiên khan hiếm và rất được nhiều thượng khách ưa chuộng, có thể nói đây là món ăn của người giàu thời nay. Tuy nhiên, đâu đó vẫn có có nhiều lươn sinh sống và người ta vẫn đặt trúm bắt lươn. Ngày nay bắt lươn thì khó nhưng những ống tre khá nặng nề đã được thay thế bằng những loại ống nhựa màu đen vừa rẻ tiền vừa nhẹ nhàng. Vì vậy, người ta không cần phải chống xuồng chở đầy ống trúm để đi đặt mà có thể sử dụng xe đạp, xe gắn máy để chở trúm đi đặt khắp các ngõ ngách sông nước min Nam.
 
Nơi nào có cỏ có nước là có lươn

U Minh được xem là nơi lắm cá nhiều tôm, lươn cá ngày xưa lội đen kịnh mà người đời thường ví “lươn cá lội như bánh canh”. Theo kinh nghiệm người xưa, khi mùa mưa chính thức bắt đầu (khoảng tháng 4 - 5 âm lịch), những cánh rừng tràm bạt ngàn tại các huyện U Minh, Trần Văn Thời…, nước đã ngập chừng 2 tấc, năng mọc dày và tươi tốt. Đây cũng là lúc lươn bắt đầu “chạy”. Theo đó, cứ độ 2-3 giờ chiều, tại các tuyến kinh xẻ ngang dọc trong rừng tràm, người dân vội vã bơi xuồng ba lá chở đầy trúm túa ra nhiều hướng. Mỗi người dò xét từng đám năng, sau đó là chọn vùng, vạch luồng năng để đặt trúm. Ông Ba Hổ, một lão nông có tiếng trong nghề tại huyện U Minh cho biết:
“Lươn là loài háu ăn, để“dụ” chúng, ngoài kỹ thuật làm trúm thì mồi nhử lươn rất quan trọng. Mồi thường được trộn từ các loại cua, cá sặt, cám, mắm, ruột gà vịt... băm nhuyễn, xào với xác dừa khô, thêm một chút dầu cá, mỡ trâu hoặc lá chanh băm nhỏ để tạo mùi thơm lan rộng trong làn nước để lũ lươn tìm đến và chui vào trúm ăn no nê. Điều thú vị hơn nữa là muốn cho lươn "chạy" nhiều thì pha thêm tỏi vào mồi để lươn ăn bị cay, phát ra tiếng kêu như mời gọi đồng loại.”

 
Chuẩn bị mang lươn ra chợ bán



Thường vào mùa nước nổi, khi mà những bụi cỏ lác, lục bình chất đống chất ụ, lũ lươn rất thích tìm đến đây trú mình và thưởng thức món thơm ngon để rồi bị bắt dễ dàng. Vào những lúc trời mưa to, phải đặt trúm ở các gò cao, vì lươn có thói quen đến vùng đất mới tìm mồi. Hướng gió cũng quyết định việc bắt được lươn nhiều hay ít. Phải đặt miệng trúm xuôi theo chiều gió để hương thơm của mồi theo đó lan rộng ra, dụ lươn chui vào. Xem ra nghề đặt trúm bắt lươn cũng phải thuộc hàng “cha truyền con nối” mới mong “sát lươn”.
Thú vị là khi trúm đầy lươn



Còn tại các vùng như An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ nghề bắt lươn đơn giản như đang giỡn. Thì cũng chỉ là những ống trúm được làm từ ống nhựa chỉ cần đan cái hom buộc chặt rồi bỏ mồi vào đó chở trên xe đi dọc theo lộ giao thông nông thôn, thấy nơi nào “nghi” có lươn thì dừng xe xuống đặt, sáng hôm sau trở lại thu hoạch. Một trăm cái trúm kiếm ít nhất cũng được vài ba chục con lươn bán kiếm cũng được hai ba trăm ngàn đồng, dễ hơn đi làm mướn hay làm công nhân xí nhiệp.
 
Lươn càng vàng càng lớn càng có giá



Phần lớn người dân miền Tây quen với ruộng đồng, hiểu rõ từng mùa nước mùa cá và cứ thế, những lúc nhàn hạ không đi đặt lợp lờ, giăng câu thì cũng đi đặt trúm, đặt ít thì cũng kiếm được vài con cho bữa ăn gia đình, còn muốn có nhiều lươn bán thì làm nhiều. Mùa khô người dân mang trúm chất giữ bên hông nhà chờ đến mùa nước, mùa mưa về mới mang ra sử dụng tiếp như một mắc xích không thể thiếu của một gia đình có làm nghề đặt trúm. Nam giới vào rừng đặt trúm lươn, phụ nữ và trẻ em thì bắt nhái, dế, cá con, cua, ốc… để làm mồi lươn. Bác Ba Phi, vua kể chuyện tiếu lâm danh tiếng ở miền Nam, cũng có nhiều giai thoại về nghề bắt lươn. Theo đó nghề bắt lươn thời Bác Ba Phi rất ăn tiền, một xuồng trúm đi đặt thì phải đến hai xuồng mới chở hết số lươn bắt được. Một ký lươn bắt được trong tự nhiên giá cao gấp đôi lươn nuôi vì thịt lươn nuôi ăn không thơm ngon bằng lươn tự nhiên, với một ký khoảng 300 ngàn đồng tại các nhà hàng khách sạn ở miền Tây. Còn ở Sài Gòn thì có khi giá gấp đôi.
 
Chở trúm đi đặt
 
Đặt trúm

 
Bỏ mồi vào trúm

 
Bắt lươn

 
Mồi được trộn từ nhiều thứ cá cua ốc trùng khác nhau
 
Song Phương chuyển
T.Post

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm