_____

Dan Rather

Người dịch: Ngọc Thu

Trump giơ tay tuyên thệ nhậm chức. Nguồn: internet

Và nó đã bắt đầu.

Trong gần 20 lễ nhậm chức tổng thống mà tôi có thể nhớ, chưa bao giờ có một buổi lễ nhậm chức mà tôi cảm thấy như hôm nay. Thậm chí không có buổi lễ nào gần giống như vậy. Không bàn tới chuyện số lượng đám đông tham dự ít, hoặc hàng chục nhà lập pháp tẩy chay, hay thậm chí các cuộc biểu tình phản đối dự kiến diễn ra vào ngày mai, khắp nơi trên cả nước. Đó là những vở kịch trên sân khấu. Điều thực sự chưa từng xảy ra trong tâm trí tôi, là sự lo sợ của hàng triệu người Mỹ, đa số những người dân trên đất nước chúng ta, nếu các cuộc thăm dò là đúng, mà họ đang đối mặt hôm nay, đã phải vật lộn trong nỗi đau âm ỉ của sự sợ hãi.

Tôi chưa bao giờ nhìn thấy đất nước tôi trong ngày tổng thống nhậm chức quá chia rẽ, quá lo lắng, quá sợ hãi, quá vậy mơ hồ về hướng đi tới [trong tương lai].

Tôi chưa bao giờ thấy một sự chuyển giao quyền lực quá chia rẽ với việc chọn lựa nội các quá ngổn ngang, bừa bãi bởi những câu hỏi nghiêm trọng về khả năng chuyên môn và đạo đức như thế.

Tôi chưa bao giờ nhìn thấy bóng ma của một kẻ thù bên ngoài, lẫn trong bóng tối ở các hoạt động của nền dân chủ của chúng ta.

Tôi chưa bao giờ thấy một tổng thống mới quá bận tâm để đối phó với sự thất thường dễ hiểu của những người bất đồng quan điểm và dường như không muốn đối mặt với đầy đủ trọng trách của công việc đầy quyền lực nhất thế giới.

Tôi chưa bao giờ thấy một sự phức tạp rối loạn về xung đột lợi ích như thế.

Mặc dù có cảnh phô trương về sự đoàn kết được trình diễn tại Capitol hôm nay, có một cảm giác nhức nhối mà chúng ta đang bước vào một chương mới trong câu chuyện tiến hóa của dân tộc, không hề giống câu chuyện nào đã từng được viết ra. Để chắc chắn, có hàng triệu người ủng hộ Donald Trump, là những người hào hứng với sự trỗi dậy của ứng cử viên của họ. Những cử tri khác bỏ phiếu cho Trump đã bày tỏ sự dè dặt, lắng nghe những lời lẽ đao to búa lớn so với đối thủ của ông ta trong cuộc bầu cử vừa qua, nhưng càng ngày càng có nhiều người đã thừa nhận rằng, họ không chắc người đàn ông mà họ giao cho chìa khóa để nhận chức tổng thống thuộc dạng người như thế nào. Phần còn lại của nước Mỹ – đa số cử tri – sẽ không – và thực sự không ngần ngại trong việc chia sẻ kết luận của mình về cá tính của Donald Trump và chuyện ông ta có phù hợp cho chức vụ tổng thống mà ông ta đang nắm giữ [hay không].

Một niềm hy vọng được nghe từ một số người phê bình Donald Trump rằng, thời điểm này có thể ông ta thay đổi. Có lẽ khi ông ta đứng đó vào một ngày buồn tẻ, xám xịt của tháng Giêng, đọc lời tuyên thệ long trọng mà Hiến pháp chúng ta bắt buộc, khi ông ta nhìn ra ngoài, thấy điều mà Charles Dickens từng được gọi là “Thành phố của những ý định tuyệt vời”, ông ta sẽ bằng cách nào đó nắm bắt được tầm quan trọng của những điều mà ông ta đã hứa hẹn. Có lẽ ông ta sẽ hiểu rằng, ông ta phải là tổng thống của tất cả nước Mỹ, qua hành động cũng như bằng lời nói. Có lẽ, nhưng đã có quá nhiều hành động [của ông ta] trong quá khứ, đang diễn ra trong hiện tại (nghĩa là Trump chỉ nói mà không thực hiện – ND).

Thường có nhiều ồn ào xung quanh các bài diễn văn nhậm chức. Và những bài diễn văn cũng thường bị lãng quên – với một số trường hợp ngoại lệ đáng chú ý. Tôi nghĩ rằng, [bài diễn văn] hôm nay sẽ được ghi nhớ, không phải vì những lời nói hoặc cách diễn đạt, mà người ta nhớ tới nó là vì [nhớ tới] người đã đọc nó và thời đại mà nó mở ra cho chúng ra ở phía trước.

Ông Trump đọc bài diễn văn và rất ít khi nhìn về phía cử tọa, dường như ông ta đang đọc một cách cẩn thận từ một máy nhắc (teleprompter). Những lời nói và giọng điệu của ông tức giận và thách thức. [Dường như] ông ta vẫn còn đang trong chiến dịch tranh cử, chẳng có hơi hám gì của tinh thần đoàn kết. Có rất ít hoặc không có sự đề cao – lời của Washington, Lincoln, Roosevelt, Kennedy, hoặc Reagan. Chúng ta nghe một cuộc biểu diễn các khẩu hiệu và một câu nói đùa, những lời hứa hẹn to lớn để “mang lại” một nước Mỹ – bất cứ điều gì thực sự có nghĩa đối với nhiều người nhìn vào lịch sử của chúng ta và thấy sự tiến bộ trong xã hội hiện tại của chúng ta.

Bài diễn văn bắt đầu với một thông điệp về truyền thống ở Washington, làm giàu trên lưng của các gia đình nghèo khổ trên cả nước. Đó là lời phát biểu kỳ quặc, hãy xem lý lịch của nhiều người trong nội các mà ông ta chọn. Tổng thống Trump vẽ ra một bức tranh đen tối về tình trang hiện nay trên đất nước chúng ta, bị vây quanh bởi các băng nhóm ma túy và bạo lực, bất kể những dữ liệu cho thấy [không phải như vậy]. Lời nói của ông ta bị thổi phồng lên với chủ nghĩa dân túy về kinh tế và chủ nghĩa dân tộc “nước Mỹ trên hết”. Tiếng vỗ tay đã thưa thớt, và tôi tưởng tượng nhiều tiếng khác đã bị tắt lịm, thậm chí còn cảm thấy phát bệnh, thay vì truyền cảm hứng từ những điều mà Tổng thống mới cần nói. Tổng thống Obama nhìn vào mà chẳng có chút cảm xúc gì. Người ta chỉ có thể tưởng tượng ông đang suy nghĩ gì.

Cần nhớ rằng một người không thể nào tiên đoán được khúc quanh của một nhiệm kỳ tổng thống. Đó là nơi mà mọi thứ được định hình bởi những chuyện vượt quá tầm kiểm soát của người chủ [Nhà Trắng]. Những thách thức đó, bất cứ nơi nào và dù kiểu nào, chúng cũng có thể phát sinh, bây giờ sẽ nằm trên bàn làm việc của Tổng thống Trump. Chúng ta chỉ có thể thấy điều gì sẽ xảy ra. Chúng ta hy vọng, vì an ninh và sự thiêng liêng của nền Cộng hòa của chúng ta, ông Trump sẽ đáp ứng những thách thức đó bằng sự thận trọng và khôn ngoan. Những lời nói hôm nay không phải để trấn an.

Nền dân chủ của chúng ta đòi hỏi sự tranh luận và bất đồng chính kiến – khốc liệt, liên tục, và không nao núng khi cần thiết. Tôi cảm nhận được rằng thủy triều đang lên cao trong đảng đối lập mà họ đang bỏ qua một bên sự thụ động để hành động. Chúng ta nhìn thấy một đảng Dân chủ táo bạo hơn mà tôi đã chứng kiến trong nhiều thời kỳ. Nó đang được thúc đẩy bởi sự nồng nhiệt, sôi sục từ dưới lên, chứ không phải từ trên xuống.

Đây là những dòng nước xoáy về con tàu của đất nước chúng ta. Bây giờ chúng ta có một thuyền trưởng mới và không có kinh nghiệm. Quyền lực của ông ta thì bao la, nhưng nó không được ban cho từ thần thánh trên cao. Ngạn ngữ có câu, nó có nguồn gốc từ sự đồng thuận của người dân. Điều đó có nghĩa là Tổng thống Trump hiện đang làm việc cho chúng ta – tất cả chúng ta. Và nếu ông ta quên điều đó, chúng ta có nhiệm vụ phải nhắc nhở ông ta.

( Ba Sam )