Beate Zschäpe (phải) xuất hiện tại tòa hồi đầu tháng 2 - Ảnh: AFP

Tòa án ở thành phố Munich, Đức đang tiến hành xét xử Beate Zschäpe, nữ, 38 tuổi và 4 đồng phạm cùng thuộc nhóm cực hữu Quốc xã bí mật (NSU), vốn đã bị liệt vào dạng tổ chức khủng bố.

Theo tờ Süddeutsche Zeitung, những số liệu liên quan đến phiên tòa thể hiện rõ tính chất nghiêm trọng của vụ án: 5 bị cáo, 70 nguyên cáo, 50 luật sư, 600 nhân chứng và dự kiến thời gian xét xử có thể kéo dài đến 2 năm. Nhân vật trung tâm của vụ án là Zschäpe cùng 2 nghi phạm Uwe Mundlos (38 tuổi), Uwe Böhnhardt (34 tuổi) bị cáo buộc thành lập NSU, gây ra 10 vụ án mạng và 2 vụ đánh bom từ năm 2000 - 2007. Ngoài một nữ cảnh sát bị giết năm 2007, 9 nạn nhân còn lại đều là người nhập cư (8 người Thổ Nhĩ Kỳ và 1 người Hy Lạp). Để có tiền duy trì những hoạt động bài ngoại, NSU đã thực hiện 15 vụ cướp ngân hàng.

Với những tội ác nghiêm trọng như vậy nhưng nhóm tội phạm này vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật hàng chục năm trời. Theo tờ Le Monde, cảnh sát chỉ “tình cờ” phá án vào ngày 4.11.2011 do Mundlos cùng Böhnhardt cướp ngân hàng và bị truy đuổi gắt gao nên đã tự sát tại thành phố Eisenach, miền trung nước Đức. Ngay sau đó, Zschäpe cũng đốt căn hộ của bà ta rồi bỏ trốn nhưng đã ra đầu thú. Tại hiện trường 2 vụ cháy, cảnh sát phát hiện nhiều chứng cứ giúp làm sáng tỏ những án mạng bí ẩn trong giai đoạn 2000 - 2007. 

Hàng xóm vui tính

Mundlos và Böhnhardt đã chết nên trong số 5 bị cáo hiện bị xét xử, chỉ có Zschäpe là người tường tận toàn bộ sự việc. Bốn người còn lại chỉ đóng vai trò hỗ trợ, theo Le Monde. Từ khi ra trình diện cảnh sát đến nay, bà này hầu như không khai báo thêm bất kỳ thông tin gì. Tuy nhiên, qua lời kể của nhân chứng và những chứng cứ thu thập tại hiện trường, các nhà điều tra đã “phác thảo” phần nào quá trình phạm tội của NSU.

Zschäpe, Mundlos và Böhnhardt là bạn từ thuở nhỏ ở bang Thuringe, đều tham gia các nhóm cực hữu trong thập niên 1990 và gây ra nhiều vụ gây rối trật tự công cộng. Từng bị bắt vì tội tàng trữ vũ khí, chất nổ vào năm 1998 nhưng đối với hàng xóm, cả ba là những người hết sức bình thường. Thậm chí, Zschäpe còn được đánh giá là vui tính, mến trẻ con và hay giúp đỡ người khác. Bên cạnh đó, theo một số nguồn tin, bà này là “vợ chung” của Mundlos và Böhnhardt. Ngoài việc tham gia lên kế hoạch các vụ giết người, đánh bom, cướp ngân hàng, Zschäpe đóng vai trò “bộ mặt thân thiện” của NSU để đánh lạc hướng người xung quanh và cảnh sát. Nhờ đó, nhóm NSU tạo được vỏ bọc là những người bình thường, thân thiện trong hàng chục năm trời.  

Sát nhân máu lạnh

Theo tờ The New York Times, cả 9 nạn nhân người nhập cư đều là nam giới, chủ yếu là chủ hoặc làm công cho các hộ kinh doanh nhỏ như bán hoa, bán tạp hóa. Tất cả đều bị bắn nhiều phát ở cự li gần vào đầu và mặt bằng súng lục CZ 83 7,65 mm. Kết quả điều tra cho thấy thủ phạm ra tay trực tiếp là Mundlos và Böhnhardt. Trong khi đó, vẫn chưa rõ động cơ trong vụ giết nạn nhân thứ 10 là nữ cảnh sát người Đức chính gốc Michèle Kiesewetter ở thành phố Heilbronn. Ngày 25.4.2011, cô cùng một đồng sự đang ngồi trong xe thì 2 tay súng tiếp cận từ 2 bên và cùng nổ súng bắn thẳng vào 2 người. Kiesewetter chết tại chỗ còn người đồng sự hôn mê trong nhiều tuần lễ nhưng cuối cùng đã sống sót. Các vụ án nói trên xảy ra tại 7 thành phố khắp nước Đức, chứng tỏ phạm vi hoạt động cực rộng của nhóm NSU.

Theo tờ Die Zeit, vụ án cho thấy ngành an ninh Đức vẫn còn xem nhẹ tội phạm cực hữu, cụ thể là các nhóm tân quốc xã. Nguyên nhân đầu tiên là từ sau vụ tấn công 11.9.2001, hầu hết các nước phương Tây chỉ tập trung đối phó Hồi giáo cực đoan. Thậm chí, trong các vụ sát hại người nhập cư nói trên, cảnh sát đều nghi ngờ các nạn nhân là tội phạm bị thanh toán. Bà Semiya Simsek, con gái nạn nhân Enver Simsek kể lại: “Sau khi cha tôi bị giết, cảnh sát không ngừng tra vấn gia đình tôi. Họ nghi ngờ cha tôi, vốn là chủ một cửa hàng bán hoa, đến Hà Lan không phải để lấy hoa mà để nhận ma túy”. Chưa hết, Cơ quan tình báo nội địa Verfassungsschutz của Đức từng nhiều lần bị chỉ trích vì sử dụng “cộng tác viên” là thành viên các tổ chức, đảng phái cực hữu. Tờ Bild dẫn nguồn tin riêng cho biết một cộng sự của cơ quan này từng xuất hiện gần hiện trường của 6 trong số 9 vụ giết người liên quan đến nhóm NSU.

Nguyễn Ngọc Lan Chi

Song Phương chuyển