Tờ Fox News gần đây cho đăng bài viết của thẩm phán Andrew P. Napolitano, cho rằng ông Trump biết cách đối phó với ‘những kẻ xấu’ tốt hơn bất cứ ai trong nghị viện và giới truyền thông.

Từng là một thẩm phán của Tòa thượng thẩm New Jersey dưới thời tổng thống Ronald Reagan và George H.W Bush, và nay là nhà phân tích tư pháp cao cấp tại Fox News, ông Napolitano đã trải qua nhiều năm xét xử các vụ kiện. Quá trình này liên quan đến việc mời các luật sư đại diện các bên tranh chấp, yêu cầu họ đưa ra những lập luận, khi các đối thủ không có mặt.

Sau khi phát hiện ra những gì các đương sự thực sự mong muốn, thẩm phán Napolitano thúc giục, gây áp lực, và thường đạt được sự thỏa thuận giữa các bên. Nguy cơ của một phiên tòa xét xử sắp xảy ra, với rất nhiều chi phí, phức tạp, và không chắc chắn [thắng kiện], thường đủ để khiến các bên tranh chấp, chấp nhận một giải pháp nhanh chóng, khôn ngoan và ít tốn kém. Đôi khi, sự ‘tâng bốc’, thậm chí sự tâng bốc ngốc nghếch, cũng giúp ích cho quá trình xử lý.

Theo ông Napolitano, tất cả các thẩm phán ở Mỹ đều quen thuộc với quá trình này. Nó diễn ra trong vụ án hình sự, cũng như dân sự, hàng ngày,  tại mọi tòa án ở nước Mỹ.

Nhưng nó diễn ra không công khai. Ông Napolitano không thể tưởng tượng việc công bố công khai tình trạng đàm phán hoặc quan điểm của thẩm phán về bất kỳ nhà đàm phán nào, khi mọi việc còn chưa kết thúc. Tuy nhiên, nếu buộc phải làm điều đó, bởi một số hoàn cảnh khó giải thích, ông Napolitano có thể khen ngợi những điều không đáng khen ngợi, sao cho có thể giúp mang lại một kết quả thuận lợi.

Ông Napolitano nhớ lại tất cả những điều này vào đầu tuần trước, khi ông xem sự thể hiện không được ưa thích về chính trị của Tổng thống Donald Trump trên kênh truyền hình quốc tế, trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Nga Putin [hôm 16/7], mà hiện đang được phân tích, mổ xẻ  rất nhiều.

Theo ông Napolitano, có vẻ như là vì ông Trump đã không phát biểu bất cứ điều gì giống như cựu Tổng thống Reagan đã nói: “Ngài Gorbachev, hãy phá bỏ bức tường này”, khi đề cập đến Bức tường Berlin, hoặc: “Tin tưởng nhưng cần phải xác minh”, khi đề cập đến các hiệp ước vũ khí hạt nhân Mỹ – Liên Xô. Và bởi vì ông Trump đã ‘công khai’ thể hiện sự tin tưởng vào sự phủ nhận cá nhân đầy hoài nghi của ông Putin về sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử tổng thống 2016, bằng cách đó ông Trump đã thể hiện sự ‘yếu đuối’ hoặc không hoàn toàn là người Mỹ.

Ngoại trừ Thượng nghị sỹ Rand Paul của tiểu bang Kentucky, không một quan chức thuộc đảng Cộng hòa nào, công khai bảo vệ ông Trump. Một số nghị sỹ đảng Dân chủ và một số đồng nghiệp của ông Napolitano thông qua truyền thông, thậm chí còn cáo buộc ông Trump ‘phản quốc’. Họ đang hiểu sai như thế đó ! ông Napolitano nhận xét.

Diễn biến lại câu truyện  

Sau 18 tháng cầm quyền vừa qua, ông Trump đã tìm cách phát triển mối quan hệ cá nhân với ông Putin, không giống như bất kỳ quan hệ nào giữa các tổng thống Mỹ tiền nhiệm với tổng thống Nga. Những người dân chủ và những người cộng hòa phê bình ông Trump (never-Trumpers), đều tỏ ra nghi ngờ về thiện ý của ông Trump. “Ai có thể có được thỏa thuận với một con người tàn bạo?”, họ la lên.

Không nghi ngờ gì, ông Putin là một con người vô cùng tàn bạo. Ông đã xâm chiếm Ukraine, ném bom phiến quân ở Syria, ủng hộ những kẻ cuồng tín ở Iran, cầm tù các đối thủ chính trị với những cáo buộc dối trá, chiếm đoạt hàng tỷ đô la từ những tập đoàn đầu sở Nga và người dân Nga.

Đối với những hành động tàn bạo này, ông Trump đã khôn ngoan hỏi: Có hành động nào trong những hành động tàn bạo của ông ấy, đã gây tổn hại cho nước Mỹ? Câu trả lời là: không một hành động tàn bạo nào là đúng về khía cạnh đạo đức, và tất cả chúng đều vô cùng bất hợp pháp, nhưng không có hành động nào đã gây tổn hại cho nước Mỹ.

Nhận thức rõ điều này đã khiến ông Trump đã không nghe theo lời khuyên từ Ngoại trưởng Mỹ, Giám đốc CIA và Cố vấn an ninh quốc gia của mình. Ông Trump cố gẳng hiểu ông Putin và thương lượng với ông ấy, ông Napolitano nhận xét.

Có nhiều điều để thương lượng. Mỹ muốn người Nga tránh xa các máy tính và các cuộc bầu cử của Mỹ. Mỹ muốn họ chấm dứt nỗ lực tổ chức lại Trung Đông. Mỹ muốn Nga giảm vũ khí hạt nhân và vũ khí tấn công tầm xa. Tuy nhiên, Nga cũng mong muốn như vậy ở Mỹ.

Ông Napolatino không biết liệu có thể thuyết phục ông Putin không. Nhưng ông Napolatino tin rằng nếu có ai làm được điều đó, thì đó chính là Donald Trump. Đây là điều khiến ông Napolatino suy nghĩ suốt tuần qua về tất cả những vụ khiếu kiện mà ông ấy đã hỗ trợ. Đàm phán thường linh hoạt, cần thời gian, sự kiên nhẫn, cũng như phải vừa cương vừa nhu, và không thể thành công nếu bị kiểm soát chặt chẽ.

Hay nói một cách khác, ông Trump biết cách thương lượng, và không thể đánh giá kỹ năng của ông ấy một cách ‘giữa chừng’ bởi vì hoàn cảnh khi đó chưa rõ ràng và rối ren. Những việc làm của ông Trump trong tuần trước với ông Putin chỉ là một sự khởi đầu. Việc ông Trump công khai ca ngợi ông Putin, coi ông Putin và các cơ quan tình báo Mỹ tương đương như nhau, không có nghĩa là nói lên sự thật, mà để tác động lên suy nghĩ của ông Putin, với mục đích làm thay đổi ý chí của ông Putin, cuối cùng theo hướng của ông Trump.

Nhưng, những người theo phe tân bảo thủ (neocons – phe diều hâu) trong Nghị viện Mỹ, không có những thứ này. Thế lực của các nhà sản xuất vũ khí Mỹ, là ghê gớm và rất khó lường. Họ có những người hỗ trợ trong tất cả các cơ quan của chính phủ liên bang. Họ dựa vào những mối đe dọa của chính phủ nước ngoài, để “móc túi” những người nộp thuế, và tài trợ cho vũ khí của họ.

Họ biết rằng Nga là mối đe dọa duy nhất ở châu Âu, lo sợ rằng nếu Tổng thống Trump đạt được một thỏa thuận có ý nghĩa với Tổng thống Putin, thì sẽ dẫn đến kết quả là người Mỹ sẽ giảm bớt ‘ham muốn’ vũ khí của mình. Các nhà tài phiệt vũ khí hiểu rằng ông Donald Trump biết rõ điều đó.

Vì vậy, họ đã chê bai một cuộc đàm phán lâu dài, linh hoạt ngay từ khi nó bắt đầu, bằng cách nhạo báng sự tâng bốc của Tổng thống Trump đối với ông Putin. Có lẽ, họ cũng đã nhạo báng Tổng thống Franklin Roosevelt vì đã ‘dám’ gọi nhà độc tài Xô Viết tàn bạo Josef Stalin là “Bác Joe” khi tổng thống Mỹ khuất phục ông Stalin theo ý chí của mình.

Điều này dẫn nước Mỹ đến đâu? Ông Napolitano đặt câu hỏi?

Truyền thông Mỹ thiếu kiên nhẫn, thể hiện sự căm nghét tổng thống, đa số những người thuộc lưỡng đảng trong nghị viện đã ‘chịu ơn’ các tổ hợp ‘công nghiệp quân sự’, nhưng tổng thống Trump là người biết cách đàm phán với ‘những kẻ xấu’ tốt hơn bất kỳ ai trong số họ.

Theo ông Napolitano, không giống như những kẻ gây chiến, Tổng thống Trump sẵn lòng nói chuyện với bất cứ ai, nếu như có cơ hội dẫn đến hòa bình.

Tổng thống Lyndon B. Johnson thường nhận xét rằng có 2 thứ trong cuộc sống, mọi người không bao giờ mong muốn thấy khi nó đang được tạo dựng, mà chỉ muốn thấy khi nó đã hoàn thành. Đó là luật pháp và xúc xích.

Chúng ta nên bổ sung thêm ‘hòa bình thế giới’ vào danh sách ngắn này, ông Napolitano đề xuất.

Phạm Duy