Mỗi Ngày Một Chuyện
Quyết tâm không còn là nô lệ nữa thì ta tự do
Charles A.O. Makmot - Tôi và vài người bạn đang đọc đi đọc lại cuốn sách miễn phí tuyệt vời, Từ Độc tài Đến Dân chủ của Gene Sharp. Chương tôi thích nhất là chương ba có tựa đề “ Quyền lực đến từ đâu?”
Charles A.O. Makmot - Tôi và vài người bạn đang đọc đi đọc lại cuốn sách miễn phí tuyệt vời, Từ Độc tài Đến Dân chủ của Gene Sharp. Chương tôi thích nhất là chương ba có tựa đề “ Quyền lực đến từ đâu?” Trong chương này tác giả trích truyện ngụ ngôn Trung Hoa vào thế kỷ thứ mười bốn của Lưu Cơ:
Một ông lão ở nước Chu còn sống nhờ bắt khỉ phục vụ mình. Người nước Chu
gọi ông là “hầu công”. Mỗi buổi sáng, ông lão đều tập họp bọn khỉ lại ở
ngoài sân, rồi ra lệnh cho con khỉ già nhất dẫn cả bọn lên núi hái trái
cây. Theo luật mỗi con khỉ phải nộp một phần mười số trái cây hái được
cho ông lão. Con nào không làm đúng như thế sẽ bị đánh bằng roi dã man.
Tất cả những con khỉ đều khổ sở vô cùng, nhưng không dám than van.
Ngày nọ, một con khỉ nhỏ hỏi những con khỉ khác:
“Có phải ông lão đã trồng tất cả các cây ăn trái này?”
Những con này nói: “Không, chúng mọc tự nhiên.”
Con khỉ nhỏ hỏi thêm: “ Vậy chúng ta có thể lấy trái cây mà chẳng cần xin phép ông lão?”
Những con này đáp: “ Đúng, chúng ta ai lấy cũng được.”
Con khỉ nhỏ hỏi tiếp: “Như vậy, tại sao chúng ta nên lệ thuộc vào ông lão; tại sao tất cả chúng ta phải phục vụ lão?”
Con khỉ nhỏ chưa nói dứt lời thì tất cả những con khỉ khác bất ngờ ngộ ra và thức tỉnh.
Ngay tối hôm ấy, canh chừng thấy ông lão đã ngủ say, bọn khỉ phá hủy tất cả các rào chắn của trại đã giam cầm chúng, rồi phá hủy tan tành cả trại. Chúng cũng lấy tất cả trái cây ông lão cất trong kho đem vào rừng, và không bao giờ trở lại. Ông lão cuối cùng chết đói.
Gene Sharp chẳng do dự trích thêm lời bàn của Úc Ly Tử:
“ Trên đời có nhiều kẻ trị dân bằng thủ đoạn chứ không phải bằng đạo lý chính nghĩa. Thử hỏi họ có khác gì hầu công trong truyện. Họ không biết mình dại. Vì một khi người dân hiểu ra, thủ đoạn của họ chẳng còn dùng được nữa.”
Câu hỏi xác đáng cho tôi và tôi tin cũng cho các bạn tôi những người yêu nước là: Quyền lực của người lãnh đạo của bất luận quốc gia nào xuất phát từ đâu? Nếu chúng ta có thể hiểu thấu được cách thức quyền lực chính trị hoạt động này, chúng ta có thể vận dụng sự thấu hiểu ấy tốt hơn. Vì thế tôi muốn bàn đến vài điểm rất quan trọng mà Lưu Cơ đã ám chỉ trong ngụ ngôn rất hay của ông:
Charles A.O. Makmot
Trần Quốc Việt dịch
http://toithichdoc.blogspot.com/2016/02/quyet-tam-khong-con-la-no-le-nua-thi-ta.html
Charles A.O. Makmot - Tôi và vài người bạn đang đọc đi đọc lại cuốn sách miễn phí tuyệt vời, Từ Độc tài Đến Dân chủ của Gene Sharp. Chương tôi thích nhất là chương ba có tựa đề “ Quyền lực đến từ đâu?” Trong chương này tác giả trích truyện ngụ ngôn Trung Hoa vào thế kỷ thứ mười bốn của Lưu Cơ:
Ngày nọ, một con khỉ nhỏ hỏi những con khỉ khác:
“Có phải ông lão đã trồng tất cả các cây ăn trái này?”
Những con này nói: “Không, chúng mọc tự nhiên.”
Con khỉ nhỏ hỏi thêm: “ Vậy chúng ta có thể lấy trái cây mà chẳng cần xin phép ông lão?”
Những con này đáp: “ Đúng, chúng ta ai lấy cũng được.”
Con khỉ nhỏ hỏi tiếp: “Như vậy, tại sao chúng ta nên lệ thuộc vào ông lão; tại sao tất cả chúng ta phải phục vụ lão?”
Con khỉ nhỏ chưa nói dứt lời thì tất cả những con khỉ khác bất ngờ ngộ ra và thức tỉnh.
Ngay tối hôm ấy, canh chừng thấy ông lão đã ngủ say, bọn khỉ phá hủy tất cả các rào chắn của trại đã giam cầm chúng, rồi phá hủy tan tành cả trại. Chúng cũng lấy tất cả trái cây ông lão cất trong kho đem vào rừng, và không bao giờ trở lại. Ông lão cuối cùng chết đói.
Gene Sharp chẳng do dự trích thêm lời bàn của Úc Ly Tử:
“ Trên đời có nhiều kẻ trị dân bằng thủ đoạn chứ không phải bằng đạo lý chính nghĩa. Thử hỏi họ có khác gì hầu công trong truyện. Họ không biết mình dại. Vì một khi người dân hiểu ra, thủ đoạn của họ chẳng còn dùng được nữa.”
Câu hỏi xác đáng cho tôi và tôi tin cũng cho các bạn tôi những người yêu nước là: Quyền lực của người lãnh đạo của bất luận quốc gia nào xuất phát từ đâu? Nếu chúng ta có thể hiểu thấu được cách thức quyền lực chính trị hoạt động này, chúng ta có thể vận dụng sự thấu hiểu ấy tốt hơn. Vì thế tôi muốn bàn đến vài điểm rất quan trọng mà Lưu Cơ đã ám chỉ trong ngụ ngôn rất hay của ông:
1 Ông lão còn sống nhờ bắt khỉ phục vụ mình.
Truyện
kể ông lão còn sống nhờ bắt khỉ phục vụ mình. Hãy lưu ý truyện không
nói bọn khỉ còn sống nhờ phục vụ ông lão. Những con khỉ này có thể tự
sống được như chúng đã tự sống được trong biết bao nhiêu năm trời trước
khi ông lão đến bắt chúng phục vụ ông. Chắc hẳn lúc ấy ông còn trẻ khi
chúng bắt đầu phục vụ ông rồi từ đấy cả một thế hệ khỉ ra đời chỉ biết
phục vụ ông.
Ngày
xưa chắc hẳn ông đã làm nên kỳ tích anh hùng là rào chiếm đất đai, hạ
sát những loại thú ăn thịt khỉ cho nên những con khỉ cảm thấy có bổn
phận phục vụ ông. Mặt khác, ông lão có thể đánh bại con khỉ đầu đàn và
rồi đe dọa giết sạch tất cả các con khỉ còn lại. Như vậy, bọn khỉ có thể
sợ quá phải khuất phục.
2. Mỗi buổi sáng, ông lão đều tập họp bọn khỉ lại ở ngoài sân, rồi ra lệnh cho con khỉ già nhất dẫn cả bọn lên núi…
Ông
lão chọn ra những con khỉ cầm đầu dựa trên những phẩm chất biểu lộ
nhưng ông cũng lưu tâm đến phong tục văn hóa của khỉ. Vì vậy con khỉ lớn
tuổi nhất, có lẽ cũng mạnh nhất, được chọn làm con khỉ đầu đàn và trách
nhiệm của nó là chỉ huy những con khác.
3.Theo luật mỗi con khỉ phải nộp một phần mười số trái cây hái được cho ông lão.
Ai
đặt ra luật này, tôi hỏi? Tại sao một phần mười mà không một phần trăm?
Những con khỉ mà trước khi ông lão xuất hiện đều tự do hái và ăn trái
cây nhiều vô kể trong thiên nhiên có được hỏi ý kiến về luật này? Tôi
chắc chắn có nhiều con khỉ hỏi con khỉ đầu đàn những câu hỏi này. Tôi tự
hỏi con khỉ đầu đàn trả lời chúng ra sao.
4. Con nào không làm đúng như thế sẽ bị đánh đập dã man.
Tôi
chợt nảy ra câu hỏi thú vị là: Làm thế nào ông lão tuy không đi vào
rừng để đếm mỗi ngày mỗi con khỉ hái được bao nhiêu trái cây mà lại biết
được con khỉ nào không nộp đủ 10%? Phải chăng, dưới sự chỉ dẫn của con
khỉ đầu đàn, ông đã chỉ định vài con khỉ làm công việc “kiểm kê” vào lúc
cuối ngày khi tất cả những con khỉ đi hái trái cây trở về? Phải chăng
những con khỉ được giao việc kiểm kê không phải hái trái cây mà chúng
còn được hưởng thành quả lao động của bạn mình ở một nơi đặc biệt mà ông
lão đã dành riêng cho chúng? Phải chăng chúng đã chọn ra 10 % trái cây
nào ngon nhất và to nhất từ trong đống trái cây của bạn mình nên nhờ thế
ăn ngon hơn những con khỉ khác rất nhiều. Bởi lẽ đàn khỉ chắc hẳn hái
được rất nhiều trái cây cho nên những con khỉ làm công việc kiểm kê này
tha hồ mà chọn lựa trái cây vì ông lão không ngừng ban cho chúng rất
nhiều trái cây để bọn chúng luôn trung thành với ông.
Biết
ông lão không phải lúc nào cũng ở gần bên và chắc tin tưởng chúng mà
giao chìa khóa nhà kho, những con khỉ được hưởng đặc quyền này có thể ăn
xén trái cây trong kho mà ông lão không biết?
Phải
chăng ông lão thực sự có thời gian và sức lực để đánh bọn khỉ bằng roi?
Tôi nghĩ ông chọn những con khỉ khỏe nhất để thay ông đánh những con
khỉ khác.
5. Tất cả những con khỉ đều khổ sở vô cùng, nhưng không dám than van.
Lời
khẳng định này thật thú vị và rất gợi mở bởi lẽ chắc hẳn có vài con khỉ
được ban nhiều đặc quyền. Phải chăng nhiều con khỉ khổ sở nhưng vẫn tin
tưởng cuộc sống của chúng dù sao cũng tốt hơn dưới sự bảo vệ của ông
lão? Phải chăng ông hay đe dọa bọn khỉ là những loại thú ăn thịt chúng
rồi sẽ quay trở lại đến mức chúng đành cam phận? Phải chăng những con
khỉ trẻ ra đời dưới sự thống trị của ông không thể nào liên hệ với quá
khứ nên chỉ biết phục tùng theo? Hay những con khỉ lớn tuổi hơn, sau vài
lớp học với ông lão về quá khứ kinh hoàng của chúng, chỉ truyền đạt lại
những chuyện đáng sợ về những con khỉ bị hổ báo ăn thịt?
Phải
chăng chúng cố tình quên những câu chuyện về tự do? Khi chúng tự do đi
lại khắp nơi trong rừng, khi chúng thích đâu ngủ đó? Phải chăng có thể
chúng làm như không biết sự thật là tất cả các luật lệ đều được tất cả
các con khỉ tán thành?
Tại
sao, với tất cả những đau khổ này, chúng không dám than van? Phải chăng
vì than van bị cấm hay có thể bị trừng phạt với nhiều roi vọt hay còn
tàn tệ hơn?
6.
Ngày nọ, một con khỉ nhỏ hỏi những con khỉ khác: “Có phải ông lão đã
trồng tất cả các cây ăn trái này?” Những con này nói: “Không, chúng mọc
tự nhiên.” Con khỉ nhỏ hỏi thêm: “ Vậy chúng ta có thể lấy trái cây mà
chẳng cần xin phép ông lão?” Những con này đáp: “ Đúng, chúng ta ai lấy
cũng được.”
Những
câu hỏi rất trọng tâm! Những câu hỏi này không chỉ đi thẳng vào điểm
then chốt của nỗi khổ đau của chúng mà những câu hỏi này còn được con
khỉ nhỏ hỏi một cách rất thông minh. Con khỉ này chắc hẳn đã bị những
con khỉ khác khỏe hơn làm việc cho ông lão bắt nạt nhiều nhất nhưng dẫu
sao nó vẫn thương những con khỉ đồng loại. Nó ắt hẳn đã nghe mẹ kể những
chuyện về thời tự do ngày xưa nên ao ước những ngày tự do ấy trở lại.
Khi
chúng vào rừng hái trái, tôi đoán nó nhanh chóng tách ra khỏi đàn. Nó
ắt hẳn đã tiếp xúc với những con khỉ chưa bao giờ chịu cảnh nô lệ. Nhưng
thay vì xin tỵ nạn và ở lại với những con khỉ tự do ấy, nó chọn quay
trở về với đàn và chia sẻ những câu chuyện này với những con khỉ bạn. Nó
quyết chí tự học hỏi rất cần cù cách thức giải phóng đồng loại mình.
Nó
càng ngày càng can trường hơn bất chấp bao hăm dọa và răn đe của con
khỉ đầu đàn và những con khỉ khác nịnh hót ông lão. Vào ngày nó hỏi câu
hỏi ấy, nó tự nhiên trở thành thủ lãnh của đàn khỉ.
Lời
đáp cho những câu hỏi này ắt hẳn phải là kết quả của nhiều lần huấn
luyện mà nó đã hướng dẫn cho một số con khỉ được tuyển chọn để dạy chúng
rằng chúng có thể tự do và cũng chỉ cho chúng thấy trái cây thực ra là
quyền của tất cả con khỉ.
Tại
sao lại phải hỏi? Vì lời giải cho cuộc đấu tranh đầy thử thách của
chúng đã luôn luôn có sẳn ở trong lòng chúng! Hãy lưu ý là những câu hỏi
của con khỉ nhỏ cũng diễn ra theo từng giai đoạn và ắt hẳn trước đấy
những câu hỏi này ban đầu đã được đặt ra cho một nhóm nhỏ những con khỉ
nhỏ. Khi số lượng thành viên nòng cốt tăng lên với những con khỉ càng
biết nhiều hơn và khôn ngoan hơn thì chính tự do đã luôn luôn có sẳn ở
trong lòng chúng bắt đầu thể hiện!
7. Con khỉ nhỏ hỏi tiếp: “Như vậy, tại sao chúng ta nên lệ thuộc vào ông lão; tại sao tất cả chúng ta phải phục vụ lão?”
Sau
khi cuộc mưu tìm tự do của tất cả con khỉ đã chín muồi, con khỉ nhỏ
nhưng khôn ngoan hỏi câu hỏi sinh tử mà phá tan xiềng xích gông cùm đang
giam hãm chúng!
8. Con khỉ nhỏ chưa nói dứt lời thì tất cả những con khỉ khác bất ngờ ngộ ra và thức tỉnh.
Thật
là ngày tuyệt vời khi tất cả những con khỉ bao gồm con khỉ đầu đàn, các
con khỉ thi hành luật một phần mười và những con khỉ đánh roi trừng
phạt thảy đều trở nên thấu hiểu và nhận thức tất cả chúng đều đang ở
trong nhà tù. Con khỉ đầu đàn và lũ khỉ nịnh nọt chắc xấu hổ và ân hận
biết bao.!
Tuy nhiên chúng mau chóng tha thứ cho nhau và nghĩ ra kế hoạch.
9. Ngay tối hôm ấy…
Tại
sao vào chính ngay đêm ấy? Vì không có con khỉ nào, sau khi khám phá
mình có thể tự do, lại muốn ở tù thêm dù chỉ một ngày. Tự do trở thành
nhu cầu khẩn thiết và cấp bách mà chẳng có gì ngăn chặn được.
10.… canh chừng thấy ông lão đã ngủ say,..
Tại
sao giữa đêm khuya vắng lặng? Tại sao không giữa ban ngày để chúng có
thể nhìn rõ ràng hơn cái gì chúng cần phải phá hủy? Và tại sao chờ ông
lão ngủ say? Tại sao, chúng đánh lúc ông lão dể bị tổn thương nhất?
11. Bọn khỉ phá hủy tất cả các rào chắn của trại đã giam cầm chúng, rồi phá hủy tan tành cả trại.
Tại
sao lại phá hủy tất cả các rào chắn của trại giam nếu chúng không dự
định trở lại? Vì những ai đã thoát được sẽ không muốn những kẻ khác phải
trải qua cảnh nô lệ như mình! Ông lão biết đâu có thể lại đi bắt bầy
khỉ mới về phục vụ ông?
Chúng phá tan tành cả trại. Chúng không để lại dấu vết nào của cuộc đời nô lệ của chúng trước đây.
11. Chúng cũng lấy tất cả trái cây ông lão cất trong kho…
Tại
sao không để lại cho ông một ít trái cây ông có ở trong kho? Vì trước
tiên tất cả trái cây đều thuộc về chúng cho nên chúng phải lấy lại. Bất
công đã gây ra phải được sửa sai.
12. đem vào rừng…
Tại
sao không đuổi ông lão đi và ở lại trong nhà ông, qua đấy chế nhạo ký
ức tàn ác của ông? Chính là vì lý do chúng hành động không phải vì căm
thù mà vì công lý. Chúng cũng không muốn chính cách đối xử tàn ác như
thế có chỗ để lại trỗi dậy lần nữa. Chúng ra đi bỏ lại đằng sau tất cả
mọi thứ.
13. và không bao giờ trở lại.
Chúng
đã hoàn toàn từ bỏ trong tâm hồn và thể chất cách đối xử độc đoán mà
chúng đã chịu đựng và sẽ không bao giờ trở lại với tình cảnh ấy.
14. Ông lão cuối cùng chết đói.
Điều
thú vị là chúng để cho ông lão sống. Ông đã già rồi, chúng có thể giết
ông lão để thỏa mãn sự trả thù nhưng thay vì thế chúng quyết định từ
chối cho ông chính điều mà giúp ông còn sống. Đó là sự phục vụ, phục
tùng, và trung thành của chúng.
Ông lão chỉ còn lại một số phận duy nhất. Chết đói.
“
Trên đời có nhiều kẻ trị dân bằng thủ đoạn chứ không phải bằng đạo lý
chính nghĩa. Thử hỏi họ có khác gì hầu công trong truyện. Họ không biết
mình dại. Vì một khi người dân hiểu ra, thủ đoạn của họ chẳng còn dùng
được nữa.”
Vậy, quyền lực đến từ đâu??
Trần Quốc Việt dịch
http://toithichdoc.blogspot.com/2016/02/quyet-tam-khong-con-la-no-le-nua-thi-ta.html
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Quyết tâm không còn là nô lệ nữa thì ta tự do
Charles A.O. Makmot - Tôi và vài người bạn đang đọc đi đọc lại cuốn sách miễn phí tuyệt vời, Từ Độc tài Đến Dân chủ của Gene Sharp. Chương tôi thích nhất là chương ba có tựa đề “ Quyền lực đến từ đâu?”
Charles A.O. Makmot - Tôi
và vài người bạn đang đọc đi đọc lại cuốn sách miễn phí tuyệt vời, Từ
Độc tài Đến Dân chủ của Gene Sharp. Chương tôi thích nhất là chương ba
có tựa đề “ Quyền lực đến từ đâu?” Trong chương này tác giả trích truyện
ngụ ngôn Trung Hoa vào thế kỷ thứ mười bốn của Lưu Cơ:
Một ông lão ở nước Chu còn sống nhờ bắt khỉ phục vụ mình. Người nước Chu
gọi ông là “hầu công”. Mỗi buổi sáng, ông lão đều tập họp bọn khỉ lại ở
ngoài sân, rồi ra lệnh cho con khỉ già nhất dẫn cả bọn lên núi hái trái
cây. Theo luật mỗi con khỉ phải nộp một phần mười số trái cây hái được
cho ông lão. Con nào không làm đúng như thế sẽ bị đánh bằng roi dã man.
Tất cả những con khỉ đều khổ sở vô cùng, nhưng không dám than van.
Ngày nọ, một con khỉ nhỏ hỏi những con khỉ khác:
“Có phải ông lão đã trồng tất cả các cây ăn trái này?”
Những con này nói: “Không, chúng mọc tự nhiên.”
Con khỉ nhỏ hỏi thêm: “ Vậy chúng ta có thể lấy trái cây mà chẳng cần xin phép ông lão?”
Những con này đáp: “ Đúng, chúng ta ai lấy cũng được.”
Con khỉ nhỏ hỏi tiếp: “Như vậy, tại sao chúng ta nên lệ thuộc vào ông lão; tại sao tất cả chúng ta phải phục vụ lão?”
Con khỉ nhỏ chưa nói dứt lời thì tất cả những con khỉ khác bất ngờ ngộ ra và thức tỉnh.
Ngay tối hôm ấy, canh chừng thấy ông lão đã ngủ say, bọn khỉ phá hủy tất cả các rào chắn của trại đã giam cầm chúng, rồi phá hủy tan tành cả trại. Chúng cũng lấy tất cả trái cây ông lão cất trong kho đem vào rừng, và không bao giờ trở lại. Ông lão cuối cùng chết đói.
Gene Sharp chẳng do dự trích thêm lời bàn của Úc Ly Tử:
“ Trên đời có nhiều kẻ trị dân bằng thủ đoạn chứ không phải bằng đạo lý chính nghĩa. Thử hỏi họ có khác gì hầu công trong truyện. Họ không biết mình dại. Vì một khi người dân hiểu ra, thủ đoạn của họ chẳng còn dùng được nữa.”
Câu hỏi xác đáng cho tôi và tôi tin cũng cho các bạn tôi những người yêu nước là: Quyền lực của người lãnh đạo của bất luận quốc gia nào xuất phát từ đâu? Nếu chúng ta có thể hiểu thấu được cách thức quyền lực chính trị hoạt động này, chúng ta có thể vận dụng sự thấu hiểu ấy tốt hơn. Vì thế tôi muốn bàn đến vài điểm rất quan trọng mà Lưu Cơ đã ám chỉ trong ngụ ngôn rất hay của ông:
Charles A.O. Makmot
Trần Quốc Việt dịch
http://toithichdoc.blogspot.com/2016/02/quyet-tam-khong-con-la-no-le-nua-thi-ta.html
Ngày nọ, một con khỉ nhỏ hỏi những con khỉ khác:
“Có phải ông lão đã trồng tất cả các cây ăn trái này?”
Những con này nói: “Không, chúng mọc tự nhiên.”
Con khỉ nhỏ hỏi thêm: “ Vậy chúng ta có thể lấy trái cây mà chẳng cần xin phép ông lão?”
Những con này đáp: “ Đúng, chúng ta ai lấy cũng được.”
Con khỉ nhỏ hỏi tiếp: “Như vậy, tại sao chúng ta nên lệ thuộc vào ông lão; tại sao tất cả chúng ta phải phục vụ lão?”
Con khỉ nhỏ chưa nói dứt lời thì tất cả những con khỉ khác bất ngờ ngộ ra và thức tỉnh.
Ngay tối hôm ấy, canh chừng thấy ông lão đã ngủ say, bọn khỉ phá hủy tất cả các rào chắn của trại đã giam cầm chúng, rồi phá hủy tan tành cả trại. Chúng cũng lấy tất cả trái cây ông lão cất trong kho đem vào rừng, và không bao giờ trở lại. Ông lão cuối cùng chết đói.
Gene Sharp chẳng do dự trích thêm lời bàn của Úc Ly Tử:
“ Trên đời có nhiều kẻ trị dân bằng thủ đoạn chứ không phải bằng đạo lý chính nghĩa. Thử hỏi họ có khác gì hầu công trong truyện. Họ không biết mình dại. Vì một khi người dân hiểu ra, thủ đoạn của họ chẳng còn dùng được nữa.”
Câu hỏi xác đáng cho tôi và tôi tin cũng cho các bạn tôi những người yêu nước là: Quyền lực của người lãnh đạo của bất luận quốc gia nào xuất phát từ đâu? Nếu chúng ta có thể hiểu thấu được cách thức quyền lực chính trị hoạt động này, chúng ta có thể vận dụng sự thấu hiểu ấy tốt hơn. Vì thế tôi muốn bàn đến vài điểm rất quan trọng mà Lưu Cơ đã ám chỉ trong ngụ ngôn rất hay của ông:
1 Ông lão còn sống nhờ bắt khỉ phục vụ mình.
Truyện
kể ông lão còn sống nhờ bắt khỉ phục vụ mình. Hãy lưu ý truyện không
nói bọn khỉ còn sống nhờ phục vụ ông lão. Những con khỉ này có thể tự
sống được như chúng đã tự sống được trong biết bao nhiêu năm trời trước
khi ông lão đến bắt chúng phục vụ ông. Chắc hẳn lúc ấy ông còn trẻ khi
chúng bắt đầu phục vụ ông rồi từ đấy cả một thế hệ khỉ ra đời chỉ biết
phục vụ ông.
Ngày
xưa chắc hẳn ông đã làm nên kỳ tích anh hùng là rào chiếm đất đai, hạ
sát những loại thú ăn thịt khỉ cho nên những con khỉ cảm thấy có bổn
phận phục vụ ông. Mặt khác, ông lão có thể đánh bại con khỉ đầu đàn và
rồi đe dọa giết sạch tất cả các con khỉ còn lại. Như vậy, bọn khỉ có thể
sợ quá phải khuất phục.
2. Mỗi buổi sáng, ông lão đều tập họp bọn khỉ lại ở ngoài sân, rồi ra lệnh cho con khỉ già nhất dẫn cả bọn lên núi…
Ông
lão chọn ra những con khỉ cầm đầu dựa trên những phẩm chất biểu lộ
nhưng ông cũng lưu tâm đến phong tục văn hóa của khỉ. Vì vậy con khỉ lớn
tuổi nhất, có lẽ cũng mạnh nhất, được chọn làm con khỉ đầu đàn và trách
nhiệm của nó là chỉ huy những con khác.
3.Theo luật mỗi con khỉ phải nộp một phần mười số trái cây hái được cho ông lão.
Ai
đặt ra luật này, tôi hỏi? Tại sao một phần mười mà không một phần trăm?
Những con khỉ mà trước khi ông lão xuất hiện đều tự do hái và ăn trái
cây nhiều vô kể trong thiên nhiên có được hỏi ý kiến về luật này? Tôi
chắc chắn có nhiều con khỉ hỏi con khỉ đầu đàn những câu hỏi này. Tôi tự
hỏi con khỉ đầu đàn trả lời chúng ra sao.
4. Con nào không làm đúng như thế sẽ bị đánh đập dã man.
Tôi
chợt nảy ra câu hỏi thú vị là: Làm thế nào ông lão tuy không đi vào
rừng để đếm mỗi ngày mỗi con khỉ hái được bao nhiêu trái cây mà lại biết
được con khỉ nào không nộp đủ 10%? Phải chăng, dưới sự chỉ dẫn của con
khỉ đầu đàn, ông đã chỉ định vài con khỉ làm công việc “kiểm kê” vào lúc
cuối ngày khi tất cả những con khỉ đi hái trái cây trở về? Phải chăng
những con khỉ được giao việc kiểm kê không phải hái trái cây mà chúng
còn được hưởng thành quả lao động của bạn mình ở một nơi đặc biệt mà ông
lão đã dành riêng cho chúng? Phải chăng chúng đã chọn ra 10 % trái cây
nào ngon nhất và to nhất từ trong đống trái cây của bạn mình nên nhờ thế
ăn ngon hơn những con khỉ khác rất nhiều. Bởi lẽ đàn khỉ chắc hẳn hái
được rất nhiều trái cây cho nên những con khỉ làm công việc kiểm kê này
tha hồ mà chọn lựa trái cây vì ông lão không ngừng ban cho chúng rất
nhiều trái cây để bọn chúng luôn trung thành với ông.
Biết
ông lão không phải lúc nào cũng ở gần bên và chắc tin tưởng chúng mà
giao chìa khóa nhà kho, những con khỉ được hưởng đặc quyền này có thể ăn
xén trái cây trong kho mà ông lão không biết?
Phải
chăng ông lão thực sự có thời gian và sức lực để đánh bọn khỉ bằng roi?
Tôi nghĩ ông chọn những con khỉ khỏe nhất để thay ông đánh những con
khỉ khác.
5. Tất cả những con khỉ đều khổ sở vô cùng, nhưng không dám than van.
Lời
khẳng định này thật thú vị và rất gợi mở bởi lẽ chắc hẳn có vài con khỉ
được ban nhiều đặc quyền. Phải chăng nhiều con khỉ khổ sở nhưng vẫn tin
tưởng cuộc sống của chúng dù sao cũng tốt hơn dưới sự bảo vệ của ông
lão? Phải chăng ông hay đe dọa bọn khỉ là những loại thú ăn thịt chúng
rồi sẽ quay trở lại đến mức chúng đành cam phận? Phải chăng những con
khỉ trẻ ra đời dưới sự thống trị của ông không thể nào liên hệ với quá
khứ nên chỉ biết phục tùng theo? Hay những con khỉ lớn tuổi hơn, sau vài
lớp học với ông lão về quá khứ kinh hoàng của chúng, chỉ truyền đạt lại
những chuyện đáng sợ về những con khỉ bị hổ báo ăn thịt?
Phải
chăng chúng cố tình quên những câu chuyện về tự do? Khi chúng tự do đi
lại khắp nơi trong rừng, khi chúng thích đâu ngủ đó? Phải chăng có thể
chúng làm như không biết sự thật là tất cả các luật lệ đều được tất cả
các con khỉ tán thành?
Tại
sao, với tất cả những đau khổ này, chúng không dám than van? Phải chăng
vì than van bị cấm hay có thể bị trừng phạt với nhiều roi vọt hay còn
tàn tệ hơn?
6.
Ngày nọ, một con khỉ nhỏ hỏi những con khỉ khác: “Có phải ông lão đã
trồng tất cả các cây ăn trái này?” Những con này nói: “Không, chúng mọc
tự nhiên.” Con khỉ nhỏ hỏi thêm: “ Vậy chúng ta có thể lấy trái cây mà
chẳng cần xin phép ông lão?” Những con này đáp: “ Đúng, chúng ta ai lấy
cũng được.”
Những
câu hỏi rất trọng tâm! Những câu hỏi này không chỉ đi thẳng vào điểm
then chốt của nỗi khổ đau của chúng mà những câu hỏi này còn được con
khỉ nhỏ hỏi một cách rất thông minh. Con khỉ này chắc hẳn đã bị những
con khỉ khác khỏe hơn làm việc cho ông lão bắt nạt nhiều nhất nhưng dẫu
sao nó vẫn thương những con khỉ đồng loại. Nó ắt hẳn đã nghe mẹ kể những
chuyện về thời tự do ngày xưa nên ao ước những ngày tự do ấy trở lại.
Khi
chúng vào rừng hái trái, tôi đoán nó nhanh chóng tách ra khỏi đàn. Nó
ắt hẳn đã tiếp xúc với những con khỉ chưa bao giờ chịu cảnh nô lệ. Nhưng
thay vì xin tỵ nạn và ở lại với những con khỉ tự do ấy, nó chọn quay
trở về với đàn và chia sẻ những câu chuyện này với những con khỉ bạn. Nó
quyết chí tự học hỏi rất cần cù cách thức giải phóng đồng loại mình.
Nó
càng ngày càng can trường hơn bất chấp bao hăm dọa và răn đe của con
khỉ đầu đàn và những con khỉ khác nịnh hót ông lão. Vào ngày nó hỏi câu
hỏi ấy, nó tự nhiên trở thành thủ lãnh của đàn khỉ.
Lời
đáp cho những câu hỏi này ắt hẳn phải là kết quả của nhiều lần huấn
luyện mà nó đã hướng dẫn cho một số con khỉ được tuyển chọn để dạy chúng
rằng chúng có thể tự do và cũng chỉ cho chúng thấy trái cây thực ra là
quyền của tất cả con khỉ.
Tại
sao lại phải hỏi? Vì lời giải cho cuộc đấu tranh đầy thử thách của
chúng đã luôn luôn có sẳn ở trong lòng chúng! Hãy lưu ý là những câu hỏi
của con khỉ nhỏ cũng diễn ra theo từng giai đoạn và ắt hẳn trước đấy
những câu hỏi này ban đầu đã được đặt ra cho một nhóm nhỏ những con khỉ
nhỏ. Khi số lượng thành viên nòng cốt tăng lên với những con khỉ càng
biết nhiều hơn và khôn ngoan hơn thì chính tự do đã luôn luôn có sẳn ở
trong lòng chúng bắt đầu thể hiện!
7. Con khỉ nhỏ hỏi tiếp: “Như vậy, tại sao chúng ta nên lệ thuộc vào ông lão; tại sao tất cả chúng ta phải phục vụ lão?”
Sau
khi cuộc mưu tìm tự do của tất cả con khỉ đã chín muồi, con khỉ nhỏ
nhưng khôn ngoan hỏi câu hỏi sinh tử mà phá tan xiềng xích gông cùm đang
giam hãm chúng!
8. Con khỉ nhỏ chưa nói dứt lời thì tất cả những con khỉ khác bất ngờ ngộ ra và thức tỉnh.
Thật
là ngày tuyệt vời khi tất cả những con khỉ bao gồm con khỉ đầu đàn, các
con khỉ thi hành luật một phần mười và những con khỉ đánh roi trừng
phạt thảy đều trở nên thấu hiểu và nhận thức tất cả chúng đều đang ở
trong nhà tù. Con khỉ đầu đàn và lũ khỉ nịnh nọt chắc xấu hổ và ân hận
biết bao.!
Tuy nhiên chúng mau chóng tha thứ cho nhau và nghĩ ra kế hoạch.
9. Ngay tối hôm ấy…
Tại
sao vào chính ngay đêm ấy? Vì không có con khỉ nào, sau khi khám phá
mình có thể tự do, lại muốn ở tù thêm dù chỉ một ngày. Tự do trở thành
nhu cầu khẩn thiết và cấp bách mà chẳng có gì ngăn chặn được.
10.… canh chừng thấy ông lão đã ngủ say,..
Tại
sao giữa đêm khuya vắng lặng? Tại sao không giữa ban ngày để chúng có
thể nhìn rõ ràng hơn cái gì chúng cần phải phá hủy? Và tại sao chờ ông
lão ngủ say? Tại sao, chúng đánh lúc ông lão dể bị tổn thương nhất?
11. Bọn khỉ phá hủy tất cả các rào chắn của trại đã giam cầm chúng, rồi phá hủy tan tành cả trại.
Tại
sao lại phá hủy tất cả các rào chắn của trại giam nếu chúng không dự
định trở lại? Vì những ai đã thoát được sẽ không muốn những kẻ khác phải
trải qua cảnh nô lệ như mình! Ông lão biết đâu có thể lại đi bắt bầy
khỉ mới về phục vụ ông?
Chúng phá tan tành cả trại. Chúng không để lại dấu vết nào của cuộc đời nô lệ của chúng trước đây.
11. Chúng cũng lấy tất cả trái cây ông lão cất trong kho…
Tại
sao không để lại cho ông một ít trái cây ông có ở trong kho? Vì trước
tiên tất cả trái cây đều thuộc về chúng cho nên chúng phải lấy lại. Bất
công đã gây ra phải được sửa sai.
12. đem vào rừng…
Tại
sao không đuổi ông lão đi và ở lại trong nhà ông, qua đấy chế nhạo ký
ức tàn ác của ông? Chính là vì lý do chúng hành động không phải vì căm
thù mà vì công lý. Chúng cũng không muốn chính cách đối xử tàn ác như
thế có chỗ để lại trỗi dậy lần nữa. Chúng ra đi bỏ lại đằng sau tất cả
mọi thứ.
13. và không bao giờ trở lại.
Chúng
đã hoàn toàn từ bỏ trong tâm hồn và thể chất cách đối xử độc đoán mà
chúng đã chịu đựng và sẽ không bao giờ trở lại với tình cảnh ấy.
14. Ông lão cuối cùng chết đói.
Điều
thú vị là chúng để cho ông lão sống. Ông đã già rồi, chúng có thể giết
ông lão để thỏa mãn sự trả thù nhưng thay vì thế chúng quyết định từ
chối cho ông chính điều mà giúp ông còn sống. Đó là sự phục vụ, phục
tùng, và trung thành của chúng.
Ông lão chỉ còn lại một số phận duy nhất. Chết đói.
“
Trên đời có nhiều kẻ trị dân bằng thủ đoạn chứ không phải bằng đạo lý
chính nghĩa. Thử hỏi họ có khác gì hầu công trong truyện. Họ không biết
mình dại. Vì một khi người dân hiểu ra, thủ đoạn của họ chẳng còn dùng
được nữa.”
Vậy, quyền lực đến từ đâu??
Trần Quốc Việt dịch
http://toithichdoc.blogspot.com/2016/02/quyet-tam-khong-con-la-no-le-nua-thi-ta.html
