Giới chức Ukraine ngày 23/5 cho biết, lực lượng Nga đã tìm cách tấn công thành phố Sievierodonetsk, nhưng không thành công và đã rút lui.

Thống đốc tỉnh Lugansk Serhiy Gaidai cáo buộc Nga đặt mục tiêu "xóa sổ Sievierodonetsk" và tìm cách tiến vào thành phố này từ 3 hướng, bao gồm đổ bộ vào Sievierodonetsk, cắt đứt một tuyến đường cao tốc ở phía Nam và băng qua sông ở phía Tây. Tuy nhiên, Ukraine hiện vẫn giữ vững phòng tuyến.

Severodonetsk là một trong những thành phố lớn cuối cùng ở tỉnh Lugansk vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine. Thành phố này đang trở thành "điểm nóng" xung đột mới ở miền Đông Ukraine, sau khi Nga giành quyền kiểm soát thành phố cảng Mariupol nhưng bị đẩy lùi ở Kharkov và tìm cách kiểm soát vùng Donbass (gồm tỉnh Lugansk và Donetsk).

Thống đốc Lugansk gọi Severodonetsk là "tiền đồn giữ chân" lực lượng Nga, giúp quân đội Ukraine có thêm thời gian để củng cố phòng tuyến cho các khu vực khác. Trong khi đó, Nga đang tìm cách bao vây các lực lượng Ukraine và kiểm soát toàn bộ các tỉnh Lugansk và Donetsk.

Giới chức Ukraine lo ngại Severodonetsk có thể trở thành "Mariupol thứ hai" khi bị lực lượng của Nga bao vây, tấn công từ nhiều hướng. Các chuyên gia quân sự cho rằng, Nga đang tìm cách bao vây Severodonetsk nhằm kiểm soát hoàn toàn Lugansk. Giới chức Ukraine cho biết hiện vẫn còn khoảng 10.000 người dân ở Severodonetsk và họ thường xuyên phải "ở trong các hầm trú bom".

Theo các nguồn tin, Nga dường như đã kiểm soát 90% Lugansk. Vì vậy, Moscow đang cố gắng xuyên thủng các phòng tuyến của Ukraine ở khu vực này để hoàn tất việc kiểm soát toàn bộ Lugansk. Trước đó, phía Ukraine từng thừa nhận Nga đã kiểm soát 80% diện tích Donbass.

Pavlo Kyrylenko, người đứng đầu chính quyền quân sự tỉnh Donetsk ở miền đông Ukraine, cho biết "giao tranh khốc liệt" đã nổ ra theo hướng thành phố Lyman, nơi lực lượng Nga tiến hành tấn công trong những ngày gần đây.

"Theo hướng Lyman, giao tranh dữ dội đang nổ ra. Trong 12 giờ qua, trong số dân thường có một người chết và 4 người bị thương", ông Kyrylenko nói.

Ông Kyrylenko cho biết một số thị trấn khác - Avdiivka, Sviatohorsk, Bakhmut và Soledar - cũng bị pháo kích dữ dội hoặc bị tấn công bằng tên lửa và bom gần đây.

Mặt trận miền Đông Ukraine đang nóng lên từng ngày khi giao tranh giữa các bên chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Giới chuyên gia quân sự cho rằng, đây sẽ là mặt trận quyết định cục diện chiến sự Nga - Ukraine kéo dài 3 tháng qua. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 22/5 cho biết, quân đội nước này mất khoảng từ 50-100 binh sĩ mỗi ngày trong các cuộc giao tranh ác liệt ở miền Đông. 

Tổng thống Zelensky thừa nhận, mặt trận miền Đông là mặt trận "khó khăn nhất" trong bối cảnh Nga dồn lực lượng về đây. Mike Mullen, cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, cũng dự đoán cuộc chiến ở miền đông Ukraine sẽ kéo dài và khốc liệt.

"Thời gian còn rất ít. Ukraine sắp đến mùa thu hoạch mới mà không còn cách hiệu quả nào khác để xuất khẩu ngũ cốc ngoại trừ thông qua cảng Odessa ở Biển Đen", Ngoại trưởng Litva Gabrielius Landsbergis hôm 23/5 nói với người đồng cấp Anh Liz Truss khi đề xuất kế hoạch trên.

Theo đề xuất của Landsbergis, một đội tàu chiến không do NATO điều hành có thể bảo vệ các tàu chở ngũ cốc từ cảng Odessa di chuyển trên Biển Đen, băng qua các chiến hạm Nga. Theo ông, các nước khác bị ảnh hưởng từ tình trạng thiếu hụt ngũ cốc như Ai Cập cũng có thể tham gia nhiệm vụ bảo vệ tàu hàng.

Tuyên bố được Ngoại trưởng Litva đưa ra trong bối cảnh 20 triệu tấn lương thực đang mắc kẹt ở Ukraine do hệ thống cảng biển bị hải quân Nga phong tỏa, đe dọa an ninh lương thực toàn cầu.

Theo Landsbergis, NATO với tư cách là một liên minh quân sự không nên tham gia kế hoạch này.

"Đây sẽ là sứ mệnh nhân đạo phi quân sự và không thể so sánh với vùng cấm bay. Trong nỗ lực này, các tàu chiến sẽ chỉ được điều động để đảm bảo tàu chở ngũ cốc rời Odessa an toàn", Ngoại trưởng Litva cho biết. "Chúng tôi sẽ cần các nước bị ảnh hưởng ủng hộ, cũng như các quốc gia sẵn sàng và có sức mạnh hải quân đáng kể để bảo vệ hành lang hàng hải dự kiến".

Landsbergis cho biết chính phủ Anh "quan tâm và hỗ trợ Ukraine theo mọi cách có thể" và London "có khả năng sẽ tham gia kế hoạch hộ tống tàu chở ngũ cốc". Tuy nhiên, các nguồn tin tại Bộ Ngoại giao Anh cho hay những cuộc thảo luận hiện nay "chưa đi xa đến mức triển khai tàu chiến" để dỡ phong tỏa cảng Odessa.

"Chúng tôi sẽ phối hợp với các đối tác quốc tế để tìm cách nối lại xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine", một phát ngôn viên chính phủ Anh cho hay. "Nhưng Anh hiện chưa có kế hoạch triển khai tàu chiến tới Biển Đen".

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã cảnh báo về "một cơn bão đói" trên thế giới nếu ngũ cốc Ukraine không được xuất khẩu. Nga và Ukraine cung cấp khoảng 30% nhu cầu lúa mỳ toàn cầu. Giá lương thực tăng vọt cũng đẩy lạm phát ở Ai Cập lên mức cao nhất kể từ giữa năm 2019. Nếu "yết hầu" Ukraine được khơi thông, áp lực lên thị trường lương thực toàn cầu có thể giảm bớt rất nhiều.

Andrei Stavnitser, chủ sở hữu tập đoàn cảng biển, vận tải biển tư nhân TranslnvestService (TIS), cho biết các silo chứa ngũ cốc tại Ukraine hầu như đã đầy, không đủ chỗ chứa cho vụ mùa năm nay. "Nếu không được trữ vào kho, ngũ cốc trên đồng sẽ thối rữa. Dỡ phong tỏa cảng Odessa cũng quan trọng như cung cấp vũ khí cho Ukraine vậy", ông nhận định.

"Đây mới chỉ là khởi đầu, điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra trong vòng 5-7 tuần nữa, khi đến vụ thu hoạch đầu tiên trong năm. Người dân Bắc Phi, Trung Đông và châu Á có thể phải trả rất nhiều tiền cho các mặt hàng lương thực như ngô hay lúa mỳ", ông Landsbergis cho biết, nói thêm rằng Ukraine cần xuất khẩu 80 triệu tấn lúa mỳ trong năm nay.

Litva, một trong những đồng minh thân cận nhất của Ukraine ở khu vực phía tây, đã xem xét kỹ lưỡng các phương án khơi thông lương thực nước này trong nhiều tuần qua. Theo Ngoại trưởng Landsbergis, các lựa chọn thay thế như sử dụng đường sắt di chuyển qua Belarus hay đường bộ tới các cảng biển Baltic thuộc Ba Lan và Litva đều có những hạn chế nghiêm trọng.

Kế hoạch của Ngoại trưởng Liva sẽ đòi hỏi lực lượng hộ tống tham gia rà phá thủy lôi tại khu vực Biển Đen, nhằm đảm bảo một hành lang hàng hải an toàn, cũng như cần Thổ Nhĩ Kỳ cho phép tàu chiến các nước đi qua eo biển Bosphorus, cửa ngõ vào Biển Đen.

Ukraine cũng đã rải nhiều thủy lôi trên biển để ngăn Nga tấn công đổ bộ. Chính quyền Odessa đã đóng cửa các bãi biển và bố trí nhiều trạm kiểm soát ven biển, trong khi phía Nga cũng tăng cường rải thủy lôi.

Hoạt động rải thủy lôi này đã khiến khoảng 80 tàu nước ngoài mắc kẹt trong vùng biển Ukraine và cản trở bất cứ hoạt động vận chuyển lương thực nào bằng đường biển. "Rải thủy lôi rất đơn giản, còn tháo gỡ chúng phức tạp hơn rất nhiều", một nhà ngoại giao phương Tây giấu tên cho biết.

Đức Trung (Theo Guardian)

Ông Bondarev viết : “Trong suốt 20 năm sự nghiệp ngoại giao của mình, tôi đã thấy những bước ngoặt khác nhau trong chính sách đối ngoại của Nga, nhưng chưa bao giờ tôi thấy xấu hổ về đất nước mình như vào ngày 24 tháng 2 năm nay”.

Từ Geneva, thông tín viên Jérémie Lanche cho biết thêm chi tiết :

Đó chỉ là một lá thư với 7 đoạn được viết sát nhau trên một tờ giấy khổ A4. Nhưng trong các hành lang của Liên Hiệp Quốc, lá thư này được nói đến nhiều hơn cả nhiều nghị quyết đã được biểu quyết trong khóa họp hội đồng. Trong thư, Boris Bondarev chỉ trích các nhà lãnh đạo Nga ; họ bị tố cáo đã phát động chiến tranh để duy trì quyền lực của mình.

Đồng thời, ông cũng bôi nhọ hình ảnh ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov. Theo ông Bondarev, ngoại trưởng Lavrov là biểu tượng của sự suy tàn của nước Nga. Trong vài năm, ông Lavrov đã từ một “nhà ngoại giao chuyên nghiệp được các cộng sự kính trọng” trở thành “kẻ đe dọa thế giới bằng vũ khí hạt nhân”. Ông Bondarev nói thêm, nền ngoại giao Nga không còn là ngoại giao nữa mà chỉ để “thúc đẩy chiến tranh, nói dối” và gieo rắc “sự thù hằn”.

Phái đoàn Nga tại Geneva không muốn đưa ra bình luận vào thời điểm này. Khi được hãng tin AP hỏi, Bondarev đã nói rõ rằng ông muốn các đồng nghiệp noi gương mình. Ông nói, không phải tất cả các nhà ngoại giao Nga đều là những người ủng hộ chiến tranh. Nhưng họ biết điều và biết là phải im lặng.

Từ Odessa, đặc phái viên Sébastien Nemeth và Jad El Khoury gửi về bài phóng sự :

Bên bờ Biển Đen, đại bác phòng không luôn khiến những người đi dạo hiểu rằng xung đột vẫn diễn ra cách đó không xa. Antonina Lyshinska, 20 tuổi, tin vào chiến thắng của quân đội Ukraina.

Antonina nói : « Tôi nghĩ rằng vế chính trị nên đi sau các biện pháp quân sự. Chúng tôi đã ngăn chặn được quân Nga ở nhiều nơi. Và quân đội chúng tôi đã giành được nhiều thắng lợi. Tất nhiên là vẫn còn những thách thức ở phía trước, nhưng tôi vẫn lạc quan. »

Nhiều người Ukraina chạy lánh nạn ở Odessa, nơi chiến tranh diễn ra ít tàn khốc hơn. Kiril, 40 tuổi, đến từ Mykholaiv. Anh chỉ đơn giản là muốn trở về quê hương của mình.

Kiril nói : « Tôi hy vọng được về nhà trước khi mùa hè kết thúc, để tìm lại một cuộc sống bình thường, để xây dựng lại, để trở lại nơi tôi đã lớn lên. Tôi thích một giải pháp ngoại giao hơn. Tôi không muốn mọi người chết. Các chính trị gia phải tìm một lối thoát. Thật không may, có quá nhiều người đã bị ảnh hưởng, và sẽ không còn gì giống như trước. »

Những người khác đến từ xa hơn, như Tania Kalujna, người đã chạy trốn khỏi Donetsk vào năm 2014. Cả gia đình cô đã thiệt mạng, nhưng đối mặt với bi kịch, cô vẫn suy nghĩ tích cực.

Tania Kalujna nói : « Không có cuộc chiến tranh nào là vĩnh cửu, ngoài cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác. Vì vậy, tôi vẫn hy vọng. Tôi mơ rằng một ngày nào đó tôi sẽ về nhà ở Donetsk bằng tàu hỏa. Và rằng thành phố sẽ được giải phóng. Tôi hy vọng rằng một ngày nào đó ước mơ này sẽ trở thành hiện thực. »

Trong khi chiến sự vẫn đang diễn ra ác liệt trên nhiều mặt trận, giấc mơ của Tania Kalujna dường như vẫn còn xa vời.