Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Mỹ áp đặt trừng phạt đối với 14 nhà lập pháp Trung Quốc để đáp trả việc Trung Quốc trục xuất 4 thành viên đối lập ủng hộ dân chủ khỏi cơ quan lập pháp Hồng Kông. Các biện pháp trừng phạt này bổ sung thêm vào những lệnh trừng phạt trước đó đã áp dụng đối với trưởng đặc khu Carrie Lam và một số quan chức cấp cao của bà. Tổng thống Trump muốn Mỹ duy trì áp lực lên Trung Quốc ngay cả sau khi ông rời nhiệm sở.

Hội đồng Châu Âu đã thông qua một khuôn khổ pháp lý cho phép cơ quan này áp đặt các biện pháp trừng phạt lên các cá nhân và tổ chức có liên quan đến vi phạm nhân quyền. Các biện pháp trừng phạt, bao gồm cấm đi lại và đóng băng tài khoản, có thể được áp dụng cho những cá nhân liên quan đến tội ác diệt chủng, tội ác chiến tranh và các vi phạm nhân quyền nghiêm trọng khác, bất kể hành vi xảy ra ở đâu.

Hãng phân tích dữ liệu Palantir đã ký một thỏa thuận trị giá 44,4 triệu đô la trong ba năm để cung cấp phần mềm cho Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), bên có trách nhiệm quản lý thực phẩm và thuốc của Hoa Kỳ, nhằm hỗ trợ việc phê duyệt thuốc và các sản phẩm có khả năng không an toàn khác. Gần đây Palantir cũng đã công bố một thương vụ giúp chính phủ Mỹ phân phối vắc xin covid-19.

Universal Music đã mua bản quyền danh mục âm nhạc của Bob Dylan với số tiền lên đến chín con số không được tiết lộ, được cho là khoảng 300 triệu đô la. Các hãng nhạc và thậm chí cả các nhà đầu tư như các quỹ đầu tư tư nhân đã săn lùng các danh mục thu âm với giá ngày càng tăng. Trong khi đó, đối với các ngôi sao, doanh thu từ việc này có thể bù đắp cho thu nhập lưu diễn mất đi vì đại dịch.Xuất khẩu của Trung Quốc tăng 21% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm ngoái — mức tăng lớn nhất kể từ tháng 2 năm 2018. Xuất khẩu của nước này đã tăng sáu tháng liên tiếp, đẩy thặng dư thương mại trong tháng trước lên con số khổng lồ 75,4 tỷ USD. Các nhà máy Trung Quốc đã hoạt động hết công suất để cung cấp cho người tiêu dùng phương Tây đang bị phong tỏa.

Tại California, một lệnh mới được đưa ra nhằm hạn chế lây nhiễm covid-19 — cấm tụ tập riêng tư với mọi quy mô — vừa có hiệu lực. Bang vốn đã có lệnh ở nhà đối với tất cả mọi người trừ các dịch vụ thiết yếu kể từ tháng 3. Vào Chủ nhật, bang có kỷ lục mới với 30.000 ca nhiễm. Cảnh sát trưởng các quận Los Angeles, Orange và Riverside cho biết họ sẽ không buộc cưỡng chế thi hành lệnh này.

TIÊU ĐIỂM

Liberia trưng cầu dân ý

Hôm nay, người Liberia đi bỏ phiếu trong một cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi xoay quanh việc giảm nhiệm kỳ của tổng thống và các thành viên Hạ viện từ sáu xuống năm năm và rút ngắn nhiệm kỳ của thượng nghị sĩ từ chín xuống còn bảy năm. Điều này có vẻ làm giảm cơ hội cho các chính trị gia muốn tại vị lâu, song những người phản đối thay đổi lại lo sợ điều ngược lại. Họ e ngại Tổng thống George Weah, một cựu ngôi sao bóng đá, có thể đi theo xu hướng gần đây của các tổng thống châu Phi là tìm cách ở lại nhiệm kỳ ba một cách vi hiến.

Ví dụ, ở Bờ Biển Ngà, bất chấp giới hạn hai nhiệm kỳ, Tổng thống Alassane Ouattara đã tuyên bố rằng một sửa đổi không liên quan đến hiến pháp hồi năm 2016 đã tính lại số nhiệm kỳ của ông về 0. Ông tái đắc cử vào tháng 10, khi phe đối lập tẩy chay bầu cử. Ông Weah nói ông không có ý định làm điều gì như vậy và chỉ ra rằng dù sao thì với tư cách người đương nhiệm nhiệm kỳ đầu, ông có thể tự do tái tranh cử. Tuy nhiên, liên minh các đảng đối lập đang kêu gọi cử tri tẩy chay cuộc bỏ phiếu.

JD Health lên sàn

Công ty thương mại điện tử nổi tiếng thứ hai Trung Quốc đã tách riêng bộ phận cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trực tuyến lớn nhất của mình. Cổ phiếu của JD Health, tách khỏi JD.com, chính thức bắt đầu giao dịch tại Hồng Kông từ hôm nay. Việc niêm yết là một phần thưởng an ủi cho sàn giao dịch chứng khoán của thành phố, vốn lẽ ra đã được tổ chức niêm yết 37 tỷ đô la cho Ant Group, một gã khổng lồ fintech, cho đến khi thương vụ phải đình lại hồi tháng trước.

Vụ lên sàn trị giá 3,5 tỷ đô la của JD Health — lớn nhất từ trước đến nay trong ngành chăm sóc sức khỏe của châu Á — sẽ khép lại một năm tốt đẹp của công ty này. Khách hàng bị mắc kẹt ở nhà đã đổ xô đến nền tảng này khi covid-19 xuất hiện ở Trung Quốc, đẩy số lượt khám trực tuyến hàng tháng từ 200.000 lên 2 triệu và cũng đẩy định giá của JD Health từ 7 tỷ đô la lên 28 tỷ đô la. Các công ty chăm sóc sức khỏe trực tuyến thuộc sở hữu tư nhân đã nhận được số tiền đầu tư kỷ lục trong năm nay, và khả năng cao còn nhiều hơn nữa. Sẽ còn nhiều đợt IPO như vậy. Các tập đoàn khổng lồ khác của Trung Quốc, bao gồm Baidu, Tencent và ByteDance, vẫn chưa tiến hành IPO.

Tổng thống Trump họp với các bên liên quan đến vắc-xin

Tổng thống Donald Trump đã mời các nhà sản xuất vắc-xin, nhà phân phối thuốc và các công ty hậu cần đến một hội nghị thượng đỉnh vào hôm nay để thảo luận về tiến bộ của Mỹ trong việc đảm bảo vắc-xin covid-19. Nhiều người coi sự kiện này chỉ là một màn diễn chính trị — một cơ hội để ông Trump nhận công về tiến độ [vắc-xin] cho đến nay và yêu cầu FDA cấp giấy phép khẩn cấp cho một loại vắc-xin sau hai ngày nữa.

Người đứng đầu cơ quan, Stephen Hahn, đã được triệu tập đến Nhà Trắng vào ngày 1 tháng 12 để giải thích lý do tại sao cơ quan của ông không nhanh chóng phê duyệt vắc-xin của hai hãng dược phẩm Pfizer và BioNTech. Không như các cơ quan quản lý Anh, bên đã phê duyệt một loại vắc-xin vào ngày 2 tháng 12, FDA đang xem xét tất cả dữ liệu thô từ các cuộc thử nghiệm, đồng nghĩa họ phải xem xét hàng nghìn trang thông tin. Ngay cả khi vắc xin được phê duyệt, tuyên bố của chính quyền Trump rằng họ sẽ phân phối vắc xin “đến mọi địa điểm ở Hoa Kỳ trong vòng 24 giờ” là không thể xảy ra.

SpaceX thử nghiệm mẫu tên lửa mới

Sau một tuần trì hoãn, mẫu thử nghiệm Starship mới nhất của Elon Musk cuối cùng cũng có thể sẵn sàng để ra mắt. Nếu mọi việc suôn sẻ, SN8 sẽ cất cánh từ bãi phóng Boca Chica của SpaceX trên bờ biển Texas và bay đến độ cao 15 km trước khi tắt động cơ, quay nghiêng và để trọng lực tự điều chỉnh. Tuy nhiên, ngay trước khi chạm đất, tên lửa đẩy sẽ mở, điều chỉnh tàu về hướng thẳng đứng để nó có thể hạ cánh trơn tru.

Theo lý thuyết, chính động tác đáng chú ý này giúp Starship hoàn toàn có thể tái sử dụng. Chưa từng có thiết bị phóng nào trước đây từng làm được điều này. Ngay cả Tàu Con thoi, vốn đi vào quỹ đạo nhiều lần, cũng buộc phải làm lại toàn bộ các bộ phận sau mỗi chuyến bay. Ông Musk đặt tỷ lệ thành công chỉ là 1/3, nhưng ngay cả khi SN8 thất bại, SN9 và SN10 cũng đã được chế tạo sẵn và đang chờ đợi khoảnh khắc của mình dưới mặt trời tầng bình lưu.

Kết quả bầu cử Mỹ bước vào những ngày cuối cùng

Vào cuối ngày hôm nay, các tiểu bang sẽ phải giải quyết mọi tranh chấp liên quan đến bầu cử và chỉ định nhóm đại cử tri của họ, những người sẽ nhóm họp sáu ngày sau tại thủ phủ bang để bỏ phiếu bầu tổng thống. Thời hạn này thường trôi qua mà chẳng mấy ai quan tâm. Nhưng năm nay khác. Tòa án Tối cao đã ra lệnh cho các quan chức bầu cử Pennsylvania trả lời đơn kiện của Mike Kelly, một nghị sĩ đảng Cộng hòa, cho rằng bỏ phiếu qua thư là vi hiến và do đó bang nên từ chối tất cả các lá phiếu gửi qua đường bưu điện.

Tòa án tối cao của Pennsylvania đã bác đơn kiện của ông Kelly, phán quyết rằng nó được đưa ra quá muộn (Pennsylvania đã thông qua các quy tắc bỏ phiếu mở rộng bằng thư vào năm 2019 với sự ủng hộ của cả hai đảng). Khả năng Tòa án Tối cao đảo ngược quyết định đó là vô cùng nhỏ. Nhưng ngay cả khi các lá phiếu gửi qua thư của Pennsylvania bị loại bỏ và số phiếu đại cử tri được trao cho Donald Trump, Joe Biden vẫn có đủ phiếu để giành chiến thắng. Ông Trump và các đồng minh của ông đã thể hiện kém trước tòa, thu về chỉ một chiến thắng trong số 48 vụ kiện hậu bầu cử.