Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tòa án Tối cao Mỹ phán quyết rằng Tổng thống Donald Trump không thể ngay lập tức chấm dứt DACA, một chương trình bảo vệ khoảng 700.000 thanh niên được đưa đến nước này bất hợp pháp khi họ còn nhỏ. Chánh án John Roberts tham gia cùng bốn thẩm phán theo khuynh hướng tự do của tòa để tạo thành đa số 5-4. Barack Obama đã tạo lập chương trình này bằng sắc lệnh hành pháp hồi năm 2012. Khai tử nó là một trong những lời hứa tranh cử của ông Trump hồi năm 2016.

Wirecard, một công ty thanh toán kỹ thuật số của Đức, cho biết họ đã thất lạc khoảng 1,9 tỷ euro (2,1 tỷ đô la) trong bảng cân đối tiền mặt – khoảng một phần tư giá trị của bảng cân đối kế toán. EY, đơn vị kiểm toán của công ty này, nói có nhiều dấu hiệu cho thấy một người được ủy thác các tài khoản ngân hàng của Wirecard đã cố gắng đánh lừa kiểm toán viên bằng “các xác nhận số dư giả”. Tin này đã làm bốc hơi 60% giá cổ phiếu của Wirecard.

Mỹ ghi nhận thêm 1,51 triệu đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới trong tuần qua, giảm nhẹ từ mức 1,57 triệu của tuần trước đó. Nền kinh tế nước này đã có dấu hiệu cải thiện trong những tuần gần đây: chi tiêu thuê mướn và bán lẻ tăng đột biến trong tháng 5. Nhưng các nhà kinh tế cảnh báo sa thải có khả năng vẫn còn cao, khi một số doanh nghiệp đóng cửa vĩnh viễn.

Florida ghi nhận số ca nhiễm covid-19 cao nhất trong một ngày, theo sở y tế bang. Mặc dù bang này đang xét nghiệm nhiều hơn, tốc độ phát hiện dương tính cũng tăng lên. Đây là một trong số các bang, gồm Arizona, Oklahoma và Texas, gần đây chứng kiến số ca nhiễm coronavirus tăng. Ở hầu hết các bang, số người nhập viện cũng đang tăng hoặc ở mức cao kỷ lục.

Ngân hàng Anh tuyên bố bổ sung 100 tỷ bảng (tương đương 124 tỷ đô la) vào chương trình mua trái phiếu của mình để hỗ trợ nền kinh tế bị thiệt hại bởi coronavirus của Anh. Họ đồng thời giữ lãi suất ở mức 0,1%. Các quyết định đến sau khi có tin  cho thấy nền kinh tế đã suy thoái 20,4% trong tháng 4, tháng bị phong tỏa hoàn toàn, mặc dù ngân hàng cho rằng nền kinh tế đã bắt đầu phục hồi.

Dame Vera Lynn, một ca sĩ nổi tiếng vì chuyên hát cho những người lính Anh trong Thế chiến II, vừa qua đời ở tuổi 103. Được biết đến với biệt danh “Người tình của Quân đội”, Dame Vera đã biến những vách đá trắng ở Dover thành biểu tượng của quê hương trong một bài hát nổi tiếng. “Nữ hoàng” cũng đã đề cập đến một bài hát khác của bà, “We’ll Meet Again”, trong bài phát biểu trước cả nước trong thời kì phong tỏa do covid-19.

TIÊU ĐIỂM

Lễ hội Shanghai Pride

Các lễ hội Pride thường niên của Thượng Hải sẽ kết thúc vào Chủ nhật. Lễ kỷ niệm được tiến hành với các sự kiện trong nhiều ngày, thay vì (như ở nhiều thành phố khác trên toàn thế giới) một cuộc diễu hành. Cách thức tổ chức này đã được áp dụng từ khi Shanghai Pride tổ chức lần đầu vào năm 2009 như là lễ hội LGBT chính thức duy nhất ở Trung Quốc đại lục; năm nay nó có ý nghĩa đặc biệt, vì đại dịch đã khiến mọi người cảnh giác với các cuộc tụ họp đông người. Các sự kiện bao gồm hội chợ việc làm, hai hoạt động từ thiện và liên hoan phim.

Thái độ của người Trung Quốc đối với cộng đồng LGBT đã trở nên khoan dung hơn kể từ 2009, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Bắc Kinh và Thượng Hải. Song lễ hội năm nay diễn ra trong bối cảnh quốc hội Trung Quốc đã tuyên bố vào tháng 5 rằng họ sẽ không xem xét vấn đề hôn nhân đồng giới. Điều này đặc biệt khiến người ủng hộ khó chịu vì quốc hội từng khiến nhiều người ngạc nhiên khi thừa nhận rằng các cử tri đã đưa ra quan điểm về việc hợp pháp hóa [hôn nhân đồng giới] trong một cuộc tham vấn cộng đồng về luật liên quan đến gia đình. Các nhà hoạt động cho biết họ sẽ tiếp tục thúc đẩy bình đẳng hôn nhân.

EU họp bàn chi tiết kế hoạch phục hồi

Theo Angela Merkel, coronavirus mang đến cho EU “thách thức lớn nhất trong lịch sử của mình”. Emmanuel Macron nói rằng EU đang phải đối mặt “thời khắc quyết định”. Để vượt qua bài kiểm tra, các nhà lãnh đạo Đức và Pháp muốn EU phát hành hàng trăm tỷ euro nợ chung để tài trợ cho kế hoạch phục hồi các quốc gia thành viên bị tàn phá bởi covid-19. Hôm nay, các nhà lãnh đạo các nước EU sẽ họp (online) để thảo luận về một đề xuất tương tự từ Ủy ban Châu Âu.

Nhưng kể cả theo tiêu chuẩn EU, họ vẫn đang chia rẽ. Hôm nay họ sẽ tranh luận: phần nào của quỹ nên được phân bổ dưới dạng tài trợ và phần nào dưới dạng khoản vay; những quy tắc nào nên chi phối cách phân phối quỹ; chính phủ nên chi số tiền họ nhận được như thế nào; và những điều kiện nên được đính kèm với tiền. Với tất cả những điều này, có lẽ điều duy nhất các nhà lãnh đạo sẽ đồng thuận vào hôm nay là thời gian cho ngày họp bàn tiếp theo.

Trump tổ chức mít-tinh tranh cử ở Oklahoma

Ngày mai, Tổng thống Donald Trump sẽ tổ chức cuộc mít-tinh tranh cử đầu tiên trong ba tháng qua tại một sân vận động trong nhà 19.000 chỗ ngồi ở Tulsa, Oklahoma. Ông Trump cho biết gần 1 triệu người đã yêu cầu mua vé; các nhà tổ chức có thể mở các địa điểm khác gần đó phòng trường hợp quá tải. Phó Tổng thống Mike Pence cũng có kế hoạch tham dự. Cuộc mít-tinh đáng lẽ tổ chức vào 19 tháng 6, ngày lễ kỷ niệm chấm dứt chế độ nô lệ ở Mỹ, nhưng đã phải thay đổi sau khi bị phản đối gay gắt về ngày và địa điểm.

Năm 1921, những người da trắng Oklahoma đã tàn sát gần 300 người Mỹ gốc Phi và phá hủy hơn 1.200 ngôi nhà ở quận Greenwood giàu có thuộc Tulsa, được gọi là Phố Wall Đen. Oklahoma và Quận Tulsa đều có số ca nhiễm covid-19 tăng đột biến gần đây. Bruce Dart, người đứng đầu bộ phận y tế Tulsa, đã gọi cuộc mít-tinh là “điều kiện hoàn hảo để cho căn bệnh lây lan”. Ông Trump cáo buộc giới truyền thông “trying to Covid Shame us” (“tìm cách bôi nhọ chúng tôi bằng covid”). Người tham dự đã phải ký vào giấy hứa sẽ không kiện nếu bị ốm.

Cơ hội hòa bình mong manh ở Sudan

Chính phủ lâm thời hy vọng ngày mai sẽ ký được một thỏa thuận hòa bình với phiến quân Darfur và các nước khác bị cuốn vào cuộc xung đột. Điều này sẽ giúp chấm dứt tình trạng bất ổn đã bao phủ đất nước suốt từ khi độc lập khỏi Anh vào năm 1956. Vẫn còn đó một số rào cản. Một là câu hỏi về sự sắp xếp an ninh ở Darfur, một khu vực rộng bằng Tây Ban Nha đã phải trả qua một cuộc diệt chủng dưới bàn tay của nhóm dân quân được chính phủ hậu thuẫn vào đầu những năm 2000.

Darfur vẫn đang đầy các nhóm vũ trang, bao gồm Lực lượng Hỗ trợ Nhanh khét tiếng, một tổ chức bán quân sự kiểm soát bởi Muhammad Hamdan Dagalo, người đàn ông quyền lực nhất trong chính phủ lâm thời Sudan. Một vấn đề khác là những kẻ phá hoại như Abdel Wahid al-Nur, thủ lĩnh phiến quân Darfur có ảnh hưởng nhất nhưng ít có thiện chí thỏa hiệp nhất. Ông có khoảng 2.000 tay súng dưới quyền mình nhưng từ chối tham gia đàm phán. Thời hạn trước đó cho một “hòa ước toàn diện” đã bị bỏ lỡ. Có thể lần này cũng vậy.

Tòa Tối cao Mỹ phán quyết giữ lại DACA

Lần thứ hai trong tuần này Chánh án John Roberts tham gia cùng các đồng nghiệp khuynh hướng tự do của mình trong một phán quyết gây khó chịu cho Donald Trump. Ngay sau quyết định ủng hộ quyền LGBT hồi đầu tuần, Tòa án Tối cao vừa nói với tổng thống rằng ông đã hành động bất hợp pháp khi tuyên bố hủy bỏ các biện pháp bảo vệ cho những người nhập cư trẻ tuổi được gọi là Dreamers hồi năm 2017. Trong mắt Chánh án Roberts, lý lẽ yếu của ông Trump về việc loại bỏ DACA (Chương trình Hoãn Trục xuất đối với Trẻ em Nhập cư bất hợp pháp) khiến quyết định này “tùy tiện và nóng vội” và đã vi phạm luật hành chính.

Ông Trump tweet rằng phán quyết này là “phát súng nổ vào mặt” của các đảng viên Cộng hòa và cam kết sẽ “khởi động quá trình này  lại từ đầu”. Một lý lẽ biện minh mạch lạc hơn thực sự có thể cho ông Trump một cơ hội khác để đảo ngược sắc lệnh này của Barack Obama. Nhưng giờ đây, và có lẽ là cho đến sau cuộc bầu cử, khoảng 700.000 Dreamers sẽ được dễ thở hơn. Trong khi đó, tổng thống nghi ngờ về cách các thẩm phán nhìn nhận ông. “Bạn có nhận ra rằng”, ông hỏi, “Tòa án Tối cao không thích tôi?”