Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thứ trưởng Bộ Y tế Iran xét nghiệm dương tính với covid-19 trong bối cảnh lo ngại rằng căn bệnh đang lan rộng ở nước này hơn so với tuyên bố của các quan chức. Trong khi đó, khoảng 1.000 khách du lịch đã được cách ly trong một khách sạn trên đảo Tenerife, thuộc Quần đảo Canary của Tây Ban Nha, sau khi một du khách người Ý xét nghiệm ban đầu cho kết quả dương tính. Thị trường chứng khoán tiếp tục giảm trên khắp châu Âu và Mỹ. Lợi tức trái phiếu kho bạc mười năm của Mỹ về mức thấp kỷ lục.

Hosni Mubarak, cựu tổng thống độc tài Ai Cập, vừa qua đời. Ông Mubarak, người đã được chăm sóc đặc biệt sau ca phẫu thuật hồi đầu năm nay, nắm quyền từ 1981 cho đến khi ông bị lật đổ năm 2011 sau một cuộc nổi dậy của dân chúng. Vị tổng thống bị truất quyền này đã bị bỏ tù vì tham nhũng, nhưng được trả tự do năm 2017 và được tha bổng khỏi hầu hết các cáo buộc.

Mahathir Mohamad đã gặp mặt các nhà lãnh đạo chính trị từ khắp Malaysia trong bối cảnh các cuộc thảo luận về việc thành lập một liên minh cầm quyền mới. Người đàn ông 94 tuổi bất ngờ từ chức thủ tướng hôm thứ Hai; sau đó ông được bổ nhiệm làm thủ tướng tạm quyền cho đến khi có chính phủ mới. Sự lãnh đạo của ông được ủng hộ rộng rãi và nhiều chính trị gia của các đảng khác nhau muốn ông tiếp tục làm thủ tướng.

Ít nhất 12 người chết và hàng trăm người bị thương trong các cuộc biểu tình ở Delhi về luật công dân mới của Ấn Độ, giữa lúc Donald Trump thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước. Những người ủng hộ đạo luật, vốn ưu tiên những người không theo đạo Hồi trong vấn đề nhập tịch, đã đụng độ với phe đối lập. Trong khi đó, tổng thống Mỹ và vợ ông, bà Melania, đã đến thăm Taj Mahal, nơi đã được trang hoàng đặc biệt cho dịp này.

Mastercard thông báo Michael Miebach sẽ là giám đốc điều hành tiếp theo của họ. Sếp trước của công ty, Ajay Banga, sẽ tiếp tục làm chủ tịch điều hành. Gã khổng lồ thanh toán cũng cho biết họ dự đoán doanh thu quý đầu tiên sẽ chỉ tăng 9-10% so với cùng kỳ, thấp hơn khoảng hai đến ba phần trăm so với dự đoán của họ trong công bố thu nhập 2019 hồi tháng trước. Họ đổ lỗi cho sự lây lan của covid-19.

Nền kinh tế Mexico đã giảm 0,1% trong năm ngoái, lần sụt giảm hàng năm đầu tiên trong một thập niên. Số liệu sửa đổi cũng cho thấy GDP đã giảm 0,1% trong quý cuối năm 2019 so với quý thứ ba. Lần sụt giảm GDP gần nhất (5,3%) trong năm 2009 là do cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, Tổng thống Andrés Manuel López Obrador, người đã cam kết tăng trưởng 4% hàng năm, nói ông tin tưởng nền kinh tế sẽ tăng trưởng trở lại.

TIÊU ĐIỂM

Hồng Kông chuẩn bị công bố dự thảo ngân sách

Trong nhiều tuần, hầu hết nhân viên văn phòng và công chức ở Hồng Kông đã làm việc tại nhà để ngăn chặn sự lây lan của covid-19. Song điều này không diễn ra trong văn phòng của bộ trưởng tài chính, Paul Chan, nơi mà các nhân viên đã ở lại bàn làm việc để soạn dự thảo ngân sách sẽ được ông công bố hôm nay. Ông Chan gần đây đã cảnh báo về “một mùa đông kinh tế lạnh giá” gây ra bởi các cú sốc “như sóng thần” sẽ làm rung chuyển nền kinh tế.

Năm ngoái, cuộc chiến thương mại và các cuộc biểu tình chống chính phủ đã khiến nền kinh tế này rơi vào suy thoái lần đầu tiên sau một thập niên. Sau đó là coronavirus. Thu ngân sách của chính phủ giảm và các doanh nghiệp sa thải công nhân, vì khách du lịch ngại đến và người dân ngại ra ngoài. Thâm hụt dự đoán là 80 tỷ đô la Hồng Kông (10,4 tỷ đô la Mỹ), tương đương 3% GDP, lớn nhất trong lịch sử lãnh thổ này. Kể từ mùa hè năm ngoái, chính phủ đã cam kết khoảng 66 tỷ đô la Hồng Kông để trợ giúp doanh nghiệp và để đối phó vi-rút. Và người Hồng Kông bình thường cũng muốn ngân sách này sẽ mang lại cho họ cái gì đó.

Apple họp cổ đông

Gần bốn tuần trước, Apple đã công bố lợi nhuận quý kỷ lục. Nhưng khi các cổ đông của gã khổng lồ công nghệ hôm nay tập trung trong cuộc họp thường niên tại trụ sở chính ở Thung lũng Silicon, họ sẽ có rất nhiều thắc mắc. Phần nhiều trong số đó sẽ là về Trung Quốc, nơi sản xuất đã bị gián đoạn do sự lây lan của covid-19, buộc hãng phải giảm dự báo doanh thu hồi đầu tháng này. Khi nào các nhà máy sẽ trở lại bình thường? Liệu rắc rối này có tác động lâu dài đến công ty, với hầu hết các sản phẩm lắp ráp tại Trung Quốc?

Nhưng có những vấn đề khác dài hạn hơn. Một số nhà đầu tư vẫn còn băn khoăn về “techlash” (tạm dịch: va chạm công nghệ), đặc biệt là phản ứng của nhà chức trách chống lại sự thống trị thị trường của Apple và các công ty cùng ngành. Apple có một số câu trả lời. Có ý kiến cho rằng họ có thể sẽ mở hệ điều hành di động iOS của mình (iOS có mã nguồn đóng) để người dùng có thể chọn ứng dụng trình duyệt hay email mặc định theo ý họ (như Windows). Đó sẽ là một cuộc cách mạng.

Nam Phi khủng hoảng và dự thảo ngân sách mới

Khi Tito Mboweni công bố dự thảo ngân sách của ông vào hôm nay, đây sẽ là tuyên bố quan trọng nhất của một bộ trưởng tài chính Nam Phi kể từ khi apartheid bị chấm dứt vào năm 1994. Tỷ lệ nợ trên GDP của nước này đã tăng gấp đôi trong thập niên qua, và dự kiến sẽ lên cao hơn 70% trong vòng vài năm tới. Điều này phản ánh tăng trưởng chậm chạp và chi tiêu nhà nước xa hoa, từ đó lại phản ánh sự tham nhũng và bất lực của đảng cầm quyền, Đại hội Dân tộc Phi (ANC).

Nợ công của đất nước đang trên bờ vực bị hạ cấp xuống mức “junk” (thấp nhất) bởi Moody, cơ quan xếp hạng lớn duy nhất vẫn chưa làm vậy. Nếu ông Mboweni có quyền tự quyết, ông sẽ cắt giảm chi tiêu công và đưa ra các cải cách cấu trúc. Nhưng ông bị ràng buộc bởi chính đảng của mình, bên sẽ muốn bảo vệ lợi ích của chính họ hơn là làm điều tốt nhất cho tất cả người dân Nam Phi.

Thủ tướng Tây Ban Nha đối thoại với đảng ly khai Catalonia

Khẩu hiệu yêu thích của phe ly khai xứ Catalan nhắm vào chính phủ Tây Ban Nha đó là “ngồi xuống và nói chuyện.” Hôm nay, Pedro Sánchez, thủ tướng thiên tả, sẽ làm điều đó. Vào tháng Một, ông đã giành được sự ủng hộ của quốc hội cho liên minh cánh tả thiểu số của mình nhờ Esquerra, đảng ly khai lớn nhất, bỏ phiếu trắng. Đổi lại, ông hứa mở lại các cuộc đàm phán tự do về cuộc xung đột chính trị ở Catalonia.

Phái đoàn Catalan trong cuộc họp đầu tiên tại Cung điện Moncloa ở Madrid bao gồm đại diện của Carles Puigdemont, cựu thủ hiến bang hiện đang tị nạn, và Esquerra. Họ không có được sự ủng hộ đa số của người dân và chính phủ sẽ từ chối yêu cầu trưng cầu dân ý về độc lập của họ. Tuy nhiên, ông Sánchez sẵn sàng nói về việc trao nhiều quyền lực và tiền bạc hơn cho vùng này. Ông muốn Esquerra ủng hộ ngân sách của mình; Esquerra muốn các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục cho đến khi diễn ra các cuộc bầu cử vùng Catalan, có thể là vào mùa thu. Tất cả sẽ cho thấy liệu những người ly khai có thực sự muốn đàm phán hay không.

Phe bảo thủ Hoa Kỳ tổ chức đại hội

Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC), tổ chức bởi Liên minh Bảo thủ Hoa Kỳ (ACU), khai mạc hôm nay tại Maryland. Giống như chính phong trào bảo thủ của Mỹ, CPAC đã trở thành nơi ủng hộ Trump rõ rệt. Người tham dự sẽ học cách “vũ khí hóa phương tiện truyền thông xã hội” và “nhận biết các kỹ thuật tuyên truyền mạnh nhất của cánh tả.” Phê phán các mặt trái của chủ nghĩa xã hội và trợ cấp y tế cũng sẽ xuất hiện nhiều trong chương trình. Nhiều số liệu từ chính quyền Trump sẽ xuất hiện, và tổng thống cũng vậy: năm ngoái ông phát biểu suốt hai tiếng đồng hồ.

Điểm nổi bật của sự kiện là cuộc thăm dò ý kiến hàng năm, hỏi xem những người tham dự muốn ai làm tổng thống. Kỷ lục cho việc thắng nhiều cuộc thăm dò CPAC nhất thuộc về Mitt Romney (bốn lần), người gần đây đã bỏ phiếu đòi loại ông Trump tại phiên tòa luận tội. Matt Schlapp, chủ tịch của ACU do đó đã từ chối “chứng nhận ông [Romney] là một người bảo thủ” và nói rằng ông “thực sự lo ngại cho sự an toàn của ông [Romney]” tại hội nghị.