Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nhật Bản chấm dứt tình trạng khẩn cấp. Thủ tướng Abe Shinzo tuyên bố những hạn chế sẽ được dỡ bỏ ở Tokyo và bốn tỉnh khác nơi vẫn còn áp dụng tình trạng này. Tình trạng khẩn cấp được áp dụng bảy tuần trước để đối phó với coronavirus. Nhật Bản đã vượt qua dịch tương đối thành công, nhưng tỉ lệ ủng hộ của ông Abe đã giảm xuống.

Một tòa án Đức đã yêu cầu Volkswagen trả tiền bồi thường cho chủ nhân một chiếc minivan bị cài phần mềm được thiết kế để gian lận bài kiểm tra khí thải. Phán quyết này là đòn mới nhất giáng vào công ty trong vụ bê bối “dieselgate”, và mở đường cho hàng ngàn phán quyết khác tương tự. “Dieselgate” đã khiến VW phải đóng phạt hơn 30 tỷ euro (33 tỷ đô la).

Kể từ hôm nay, bất kỳ người Hàn Quốc nào muốn sử dụng phương tiện giao thông công cộng (bao gồm cả taxi) đều phải đeo khẩu trang. Bộ y tế đưa ra quyết định này, áp dụng cho các chuyến bay trong nước và quốc tế từ thứ Tư, sau khi số ca nhiễm tăng lên gần đây. Hàn Quốc đã tương đối nhanh chóng kiểm soát covid-19 và đã nới lỏng các quy định giãn cách xã hội.

Một tàu chở dầu của Iran đã neo đậu tại một nhà máy lọc dầu ở Venezuela, chiếc đầu tiên trong số năm chiếc tàu tương tự sẽ mang đến lượng nhiên liệu rất cần thiết cho quốc gia Nam Mỹ. Cả hai nước đều đang bị Mỹ cấm vận thương mại. Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro mô tả họ là “hai dân tộc cách mạng, những người sẽ không bao giờ quỳ gối trước chủ nghĩa đế quốc Bắc Mỹ”.

Các doanh nghiệp Đức đang lạc quan hơn sau một vài tháng khủng khiếp. Chỉ số môi trường kinh doanh được công bố mỗi tháng bởi Viện Ifo ở Munich, sau khi khảo sát hàng ngàn công ty, đạt 79,5 vào tháng 5, tăng từ mức thấp 74,2 vào tháng 4. Đây được cho là có liên quan đến việc nới lỏng các hạn chế phong tỏa, mặc dù viện này cảnh báo rằng nhiều doanh nghiệp vẫn còn bi quan.

Dominic Cummings, cố vấn của thủ tướng Anh Boris Johnson, được cho là người tạo nên chiến thắng của ông Johnson trong cuộc trưng cầu dân ý Brexit, nói rằng ông sẽ không từ chức mặc dù ngày càng có nhiều người kêu gọi ông làm vậy. Ông Cummings khẳng định ông không phá vỡ quy tắc phong tỏa nghiêm ngặt của Anh vào cuối tháng 3 và tháng 4, khi ông lái xe hơn 250 dặm chở người vợ đang bệnh và đứa con đi từ London về nhà cha mẹ mình.

Evariste Ndayishimiye của đảng CNDD-FDD cầm quyền sắp trở thành tổng thống mới của Burundi, kế nhiệm Pierre Nkurunziza. Ủy ban bầu cử cho biết ông Ndayishimiye giành được 69% số phiếu trong cuộc bầu cử tuần trước. Giữa những cáo buộc của phe đối lập về gian lận phiếu bầu, ông lên tiếp quản một đất nước nghèo nàn, bất ổn và bị phương Tây cắt viện trợ vì vi phạm nhân quyền.

TIÊU ĐIỂM

Chính phủ Anh đối mặt chỉ trích

Chính phủ Anh đã phải vật lộn với đại dịch coronavirus. Và sau đó thì người ta phát hiện ra rằng Dominic Cummings, cố vấn tin cậy nhất của thủ tướng, đã lái xe chở gia đình đi từ London qua hơn 250 dặm đến trang trại của cha mẹ ông giữa lúc phong tỏa, trong khi vợ ông bị ốm và ông có triệu chứng covid-19. Thông tin này đã khiến người Anh tức giận, những người tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn của chính phủ về “ở nhà” trong thời gian xảy ra đại dịch.

Một số chính trị gia Bảo thủ đã kêu gọi ông Cummings từ chức. Trong một cuộc họp báo đặc biệt, ông Cummings thừa nhận đã lái xe cùng vợ và đứa con 4 tuổi đến Lâu đài Barnard, một địa điểm du lịch nổi tiếng, và nói rằng ông muốn kiểm tra thị lực trước chuyến hành trình dài về nhà. Ông Cummings khẳng định hành động của mình là hợp lý và tuân thủ các quy tắc của chính phủ; ông sẽ không từ chức hoặc xin lỗi. Các nhà khoa học của chính phủ cảnh báo vụ việc có thể khiến công chúng mất lòng tin vào lệnh phong tỏa.

Air France-KLM lạc quan hơn các hãng khác

Cuộc họp thường niên hôm nay của các cổ đông công ty sẽ làm nổi bật các rắc rối mà covid-19 đã gây ra cho ngành hàng không. Giống như hầu hết các cuộc họp công ty những ngày này, nó sẽ diễn ra trực tuyến, và mặc dù các sếp sẽ ở sân bay Charles de Gaulle, không có cổ đông nào sẽ bay đến để tham dự. Như mọi hãng hàng không châu Âu khác, AF-KLM đang vật lộn vì hầu hết các máy bay phải nằm đắp chiếu trong nhiều tuần.

Song không như phần còn lại của ngành, AF-KLM lạc quan. Lo ngại về thanh khoản đã được xóa tan sau khi chính phủ Pháp và Hà Lan cam kết khoản cứu trợ lớn từ nhà nước. Các chuyến bay đang dần khởi động lại. Và một cuộc tái cấu trúc đội tàu bay của công ty đang được tiến hành. Để đối phó với nhu cầu dự kiến giảm trong năm tới, hãng sẽ cắt giảm 20% công suất bằng cách cho ngừng khai thác các siêu máy bay A380 và các máy bay cũ khác. Trong một thế giới giãn cách xã hội và cách ly, tương lai của ngành hàng không cũng không phải là bi quan lắm.

Nigeria trì hoãn quyết định về chính sách tiền tệ

Nigeria làm gì cũng làm tới cùng, bao gồm cả khủng hoảng kinh tế. Xuất khẩu dầu, vốn chiếm một nửa nguồn thu của chính phủ, đang sụt giảm. Phong tỏa vì covid-19 có nghĩa là nền kinh tế sẽ giảm 3,4% trong năm nay, theo IMF. Trong bối cảnh khủng hoảng thị trường vốn và tiền tệ – đồng naira đã giảm mạnh so với đồng đô la và lãi suất trái phiếu bằng đồng đô la đã tăng vọt lên mức kỷ lục 13% – ủy ban chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương nước này phải đối mặt mớ hỗn độn thực sự khi ra quyết định về lãi suất.

Việc nền kinh tế suy thoái đáng lẽ phải thúc đẩy ủy ban cắt giảm lãi suất mạnh mẽ. Nhưng lo lắng về lạm phát tăng vọt và một đồng tiền yếu có thể sẽ khiến họ làm ngược lại. Người ta có thể tha thứ khi họ câu giờ bằng cách trì hoãn cuộc họp hôm 25 tháng 5 thêm ba ngày (họ nói là vì virus). Nhưng quyết định khó khăn vẫn đang chờ họ.

Các công ty bán đồ sửa chữa được lợi vì khách hàng ngại mua đồ mới

Các nhà sản xuất ô tô không hề thích suy thoái. Nhưng các nhà bán lẻ phụ tùng ô tô thì không như vậy; các chủ xe sẽ đến gặp họ khi cần sửa xe thay vì mua hẳn một chiếc xe mới. Giá cổ phiếu của AutoZone, nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ, đã tăng hơn 20% trong gian đoạn khủng hoảng 2007-09. Các nhà đầu tư tự tin rằng công ty, sẽ công bố thu nhập quý vào hôm nay, có thể tiếp tục đạt được điều đó. Cổ phiếu của họ đã tăng 5% kể từ khi thị trường bắt đầu im ắng từ tháng 2 đến tháng 3.

Và họ không phải là công ty duy nhất hưởng lợi khi nhiều người Mỹ sửa chữa nhiều hơn. Doanh số tại Home Depot và Lowe’s, những chuỗi cửa hàng sửa nhà lớn nhất đất nước, tăng mạnh trong quý đầu tiên khi các khách hàng buồn chán vì cách ly bắt đầu đụng tay chân vào chiếc kệ cũ và mấy mảng sơn bong. Ngành này cũng đang bùng nổ ở những nơi khác. Sau khi đóng cửa một số cửa hàng trong tháng đầu tiên của đại dịch, Kingfisher, một nhà bán lẻ vật dụng sửa nhà của Anh hiện đang sở hữu một số chuỗi trên khắp châu Âu, đã chứng kiến doanh số bán hàng tốt đẹp trong tháng 5.

Sàn chứng khoán New York mở cửa trở lại

Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) hôm nay mở cửa lại sau khi ngừng hoạt động hai tháng. Gần như tất cả các sàn lớn khác trên khắp thế giới đã từ bỏ giao dịch tại sàn từ nhiều năm trước. Các hệ thống điện tử của NYSE, vốn đã xử lý hơn 80% khối lượng công việc trước khi xảy ra đại dịch, hoạt động tốt kể từ khi sàn đóng cửa vào ngày 23 tháng 3. Vậy tại sao họ lại muốn trở lại cách giao dịch trực tiếp nổi tiếng của họ?

Ban quản lý NYSE nói rằng các giao dịch trực  tiếp làm giảm biến động và giúp định giá cổ phiếu hiệu quả hơn. Nhưng nghiên cứu gần đây đã bác bỏ điều này, nhận thấy rằng các phiên đấu giá cuối ngày để xác định giá đóng cửa đã được cải thiện kể từ khi sàn hoạt động hoàn toàn online. Song sàn là một thương hiệu lớn. Các mạng tin tức tài chính phát sóng trên nền là các giao dịch viên hoạt động nhộn nhịp và các màn hình nhấp nháy. Chuông mở phiên giao dịch giúp thổi sức sống vào các cổ phiếu mới lên sàn. Bản thân các giao dịch viên, những người có quyền tiếp cận các phiên đấu giá cuối ngày, cũng không muốn thay đổi.