Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giám đốc điều hành AstraZeneca cho biết hãng dược phẩm này khả năng cao sẽ tiến hành một thử nghiệm bổ sung về tính hiệu quả sau khi xuất hiện những lo ngại về dữ liệu được công bố của vắc-xin covid-19 mà hãng này đồng phát triển với Đại học Oxford. Loại thuốc này có hiệu quả 70%, nhưng đây là con số tổng hợp từ các kết quả của hai nhóm thử nghiệm chế độ dùng thuốc khác nhau. Một nhóm không có người trên 55 tuổi, những người có nhiều nguy cơ mắc các triệu chứng covid-19 nghiêm trọng nhất.

Disney tiết lộ kế hoạch sa thải thêm 4.000 nhân viên vào cuối tháng 3. Hồi tháng 9, công ty giải trí khổng lồ cho biết họ sẽ cắt giảm 28.000 nhân công, chủ yếu là tại các công viên giải trí, vì đại dịch. Hãng ghi nhận khoản lỗ 1,7 tỷ đô la trong năm tính đến ngày 3 tháng 10, so với thu nhập 13,9 tỷ đô la của năm ngoái.

Một tòa án Thổ Nhĩ Kỳ đã tuyên án chung thân cho hơn 300 người bị kết tội tham gia cuộc đảo chính thất bại hồi năm 2016. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã cáo buộc Fethullah Gulen, một giáo sĩ đang ở Pennsylvania, dàn dựng cuộc đảo chính, mà theo sau là một cuộc thanh trừng hơn 100.000 người được cho là ủng hộ ông Gulen khỏi các thiết chế ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Gulen phủ nhận liên quan.

Các nhà lập pháp Malaysia thông qua ngân sách kỷ lục 323 tỷ ringgit (79 tỷ USD). Việc thông qua dự luật được nhiều người coi là một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm trên thực tế dành cho Thủ tướng Muhyiddin Yassin, người nắm giữ thế đa số nghị viện mỏng manh sau cuộc tái dàn xếp liên minh phức tạp giữa các đảng chính trị nước này hồi tháng 2.

SSE, một công ty tiện ích công của Scotland, và Equinor, một công ty năng lượng Na Uy, thông báo sẽ đầu tư 6 tỷ bảng Anh (8 tỷ đô la) vào hai giai đoạn đầu tiên của dự án điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới. Hai giai đoạn đó có tổng công suất 2,4 gigawatt (đủ cung cấp cho 4 triệu ngôi nhà). Trang trại điện gió này, được xây dựng tại Dogger Bank ở Biển Bắc, sẽ được tài trợ bởi 29 ngân hàng và ba cơ quan tín dụng xuất khẩu.

Thống đốc New York Andrew Cuomo cáo buộc Tòa án Tối cao của Mỹ chơi trò chính trị với đại dịch sau khi tòa bác bỏ những hạn chế mà ông đặt ra đối với các dịch vụ tôn giáo. Tòa đã ra phán quyết vào hôm thứ Tư rằng việc giới hạn số người tham dự hành lễ đã vi phạm điều khoản của tu chính án thứ nhất là cấm chính phủ can thiệp vào tự do tôn giáo.

Ủy ban bầu cử Burkina Faso thông báo các kết quả sơ bộ cho thấy Roch Marc Christian Kaboré, tổng thống đương nhiệm, đã giành được đa số trong cuộc bầu cử hôm Chủ nhật, do đó không phải bước vào vòng hai. Ông Kaboré giành được gần 58% số phiếu bầu; đối thủ gần nhất của ông chỉ đạt 15%. Phe đối lập “bảo lưu quyền” thách thức kết quả.

TIÊU ĐIỂM

Kinh tế Ấn Độ có dấu hiệu phục hồi

GDP Ấn Độ đã giảm 24% trong quý hai năm nay so với ba tháng cùng kỳ năm 2019 — suy thoái sâu hơn nhiều so với các nước giàu. Điều này thể hiện mức độ nghiêm trọng của phong tỏa toàn quốc ở Ấn Độ, khiến nước này rơi vào bế tắc. Số liệu quý ba, được công bố hôm nay, dự kiến sẽ cho thấy hoạt động kinh tế hồi sinh khi phong tỏa được dỡ bỏ và mọi người bắt đầu đi ra ngoài.

Tuy nhiên, mọi thứ khó có thể trở lại bình thường – hầu hết các nhà kinh tế vẫn ước tính sản lượng quý 3 thấp hơn khoảng 8% so với một năm trước đó. Điều đó đã không ngăn các thị trường ăn mừng. Sensex, chỉ số chuẩn của sàn giao dịch chứng khoán Bombay, đã phá kỷ lục, một phần nhờ các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm hơn sau khi có tin tức về tính hiệu quả của vắc-xin. Giá cổ phiếu đã tăng khoảng 70% kể từ đáy hồi tháng 3. Nền kinh tế vẫn còn đường dài phía trước, nhưng các nhà đầu tư đã tăng tốc.

Tinh thần ủng hộ độc lập ở Scotland dâng cao

Đảng Quốc gia Scotland (SNP) khai mạc hội nghị thường niên (online) vào ngày mai. Ngoài covid-19, cuộc thảo luận sẽ xoay quanh khả năng độc lập khỏi Anh. Một bản dự thảo của chương trình hội nghị, bị rò rỉ trong tháng này, bao gồm việc liệu đảng có nên hướng tới một cuộc trưng cầu dân ý lần thứ hai về vấn đề độc lập hay không. Thủ tướng Anh Boris Johnson khẳng định cuộc trưng cầu dân ý đầu tiên, được tổ chức vào năm 2014 và ủng hộ ở lại liên minh, là sự kiện “chỉ có trong một thế hệ”.

Những người ủng hộ “indyref2” cho rằng Brexit đã làm thay đổi cục diện chính trị đến mức câu hỏi cần được đặt ra một lần nữa. Nicola Sturgeon, thủ hiến Scotland và là lãnh đạo SNP, dự định đặt ra các kế hoạch trong mùa xuân để thực hiện mục tiêu đó. Johnson gần đây đã khiến những người theo chủ nghĩa dân tộc phẫn nộ khi cho rằng việc phân quyền cho Scotland từ năm 1999 là “một thảm họa”. Người Scotland dường như không đồng ý, và thậm chí còn muốn nhiều hơn thế. Các thăm dò ý kiến ​​cho thấy đa số hiện nay ủng hộ độc lập, chủ yếu là do không hài lòng với ông Johnson.

Brazil tổ chức bầu cử địa phương

Các chính trị gia Brazil đang xuống đường — và xem thường mức tăng đột biến đáng báo động số ca nhiễm và nhập viện vì covid-19 — trước thềm các cuộc bầu cử địa phương vòng hai diễn ra vào Chủ nhật. Người Brazil ở 57 thành phố, bao gồm 18 thủ phủ bang, sẽ chọn thị trưởng của họ. Các chính trị gia truyền thống từ centrão (khối các đảng trung hữu) đã thể hiện tốt trong vòng đầu, vào ngày 15 tháng 11, khi cử tri bầu cử hội đồng thành phố.

Song hầu hết các ứng viên được tổng thống cực hữu Jair Bolsonaro ủng hộ lại không thành công, ngược lại với năm 2018 khi sự phẫn nộ đối với tham nhũng dẫn đến số lượng kỷ lục những chính trị gia “ngoại đạo” thắng ghế trong cơ quan lập pháp. Các ứng viên cánh tả nhìn chung cũng có thành tích kém, nhưng giờ cánh tả đang dồn sự chú ý vào São Paulo, thành phố lớn nhất Brazil. Guilherme Boulos, thuộc Đảng Chủ nghĩa Xã hội và Tự do, có thể lật đổ Bruno Covas, thị trưởng trung hữu đương nhiệm của Đảng Dân chủ Xã hội Brazil. Các cuộc bầu cử địa phương thường chỉ xoay quanh các vấn đề địa phương, nhưng chiến thắng của ông Boulos sẽ giúp cánh tả của Brazil có thêm động lực bước vào cuộc đua tổng thống năm 2022.

Người Pháp biểu tình phản đối dự luật an ninh mới

Trong tuần thứ hai liên tiếp, người biểu tình sẽ tập trung tại các thành phố Pháp vào thứ Bảy để chỉ trích dự luật an ninh mới. Dự luật được thiết kế một phần là nhằm bảo vệ các nhân viên thực thi pháp luật trong và ngoài công việc. Điều 24, vốn phạt tội chia sẻ hình ảnh của các sĩ quan cảnh sát và binh sĩ trên mạng xã hội vì “mục đích xấu” một năm tù giam hoặc phạt tiền lên đến 45.000 euro (54.000 USD), bị phản đối nhiều nhất, đặc biệt là sau khi xuất hiện các video cảnh sát dùng hơi cay và lựu đạn bi nhắm vào người di cư và các nhà báo trong khi trục xuất tàn bạo 500 người di cư khỏi một trại tạm ở trung tâm Paris hôm thứ Hai. Một số người dùng mạng xã hội gọi sự kiện này là “đêm nhục nhã”. Mười cấp dưới của Tổng thống Emmanuel Macron đã bỏ phiếu chống lại dự luật sau khi nó được trình lần đầu lên Quốc hội và 30 người bỏ phiếu trắng. Sẽ còn nhiều phẫn nộ hơn vào thứ Bảy này.

Tình hình mua sắm ngày Thứ Sáu Đen ở Mỹ

Số người Mỹ đi mua sắm vào ngày sau Lễ Tạ ơn cao gấp hơn hai lần so với ngày đông khách thứ hai trong năm. Trong những năm gần đây, cuối tuần Lễ tạ ơn đã chiếm 1/5 doanh thu mua sắm vào dịp lễ của các cửa hàng. Nhưng năm nay, nhiều người sẽ chào đón dịp Thứ Sáu Đen đặc biệt của Mỹ theo một cách khác. Các chiến dịch khuyến mại lớn, khi đám đông điên cuồng đổ xô vào các cửa hàng để mua hàng giảm giá sốc số lượng có hạn, ít hấp dẫn hơn trong thời gian đại dịch.

Các nhà bán lẻ truyền thống vì lo lắng nên đã kéo dài “ngày” giảm giá hơn bao giờ hết. Nhiều món hàng sale được công bố sớm nhất là từ giữa tháng 10. Kết quả của việc kéo dài đợt sale này khá khác nhau. ShopperTrak, hãng chuyên phân tích lượng khách đến các cửa hàng, không tìm thấy nhiều bằng chứng cho thấy nó gia tăng khách đến cửa hàng trong tháng 10 hoặc tháng 11. Đó có thể là do người Mỹ chuyển sang tìm kiếm online cho những món hàng giá tốt nhất. Với việc khách hàng dành trung bình tới một phần ba ngân sách đi lại thông thường của họ để mua quà tặng và quần áo cho kỳ nghỉ, đại dịch có thể sẽ vẫn là món quà tuyệt vời cho các nhà bán lẻ online.