Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Donald Trump đề cử Amy Coney Barrett tham gia Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, lấp chỗ trống của Ruth Bader Ginsburg, người đã qua đời hồi đầu tháng. Ở tuổi 48, bà Barrett, một người bảo thủ trung thành, có thể làm tòa án nghiêng hẳn sang cánh hữu trong tương lai gần. Các thành viên đảng Dân chủ kêu gọi ông Trump đợi đến sau cuộc bầu cử tháng 11 mới bổ nhiệm thẩm phán mới.

Armenia và Azerbaijan xung đột trong khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh. Armenia cáo buộc nước láng giềng tiến hành tấn công bằng không quân và pháo binh vào các khu vực dân sự, trong khi Azerbaijan nói họ đang đáp trả các cuộc pháo kích từ phía bên kia. Armenia đã tuyên bố thiết quân luật và huy động công dân tham gia chiến đấu. Nga kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức.

Nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc khẳng định họ không có liên hệ với các lực lượng vũ trang Trung Quốc sau khi chính quyền Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt mới lên họ. Bộ Thương mại Hoa Kỳ nói với các công ty rằng hàng xuất khẩu cho SMIC có thể được chuyển sang mục đích quân sự, theo một lá thư Financial Times có được. Các công ty muốn bán hàng cho hãng chip Trung Quốc hiện cần phải có giấy phép.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi Alexander Lukashenko từ chức tổng thống Belarus. Ông cáo buộc chính phủ của ông Lukashenko, vốn đã giam giữ các chính trị gia đối lập sau khi đánh cắp cuộc bầu cử tháng trước, là một chính quyền độc tài. Vào thứ Bảy, trong một thông điệp gửi tới Liên Hợp Quốc, ngoại trưởng Belarus cáo buộc các nước phương Tây tìm cách gây bất ổn cho quốc gia này.

Commerzbank đã bổ nhiệm Manfred Knof, một giám đốc điều hành của đối thủ Deutsche Bank, làm CEO mới. Ngân hàng đang gặp khó khăn của Đức khuyết lãnh đạo kể từ khi Martin Zielke từ chức vào mùa hè, sau một cuộc nổi dậy của cổ đông vì thất bại trong việc cắt giảm chi phí. Năm ngoái, Commerzbank và Deutsche Bank, cả hai đều có trụ sở tại Frankfurt, đã từ bỏ kế hoạch sáp nhập.

Chính phủ Yemen do Ả Rập Saudi hậu thuẫn và phiến quân Houthi đã đồng ý trao đổi hơn 1.000 tù nhân. Cuộc xung đột kéo dài 5 năm, khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, đã đi vào bế tắc. Liên Hiệp Quốc hy vọng trao đổi tù nhân sẽ giúp khởi động các cuộc đàm phán để kết thúc chiến tranh.

Cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ kế hoạch chấm dứt đi lại tự do với EU. Đề xuất này được ủng hộ bởi Đảng Nhân dân Thụy Sĩ theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu, bên vốn ủng hộ kiểm soát nhập cư chặt chẽ hơn. Người Thụy Sĩ cũng chấp thuận kế hoạch mua máy bay chiến đấu mới và bác bỏ đạo luật cho phép săn sói dễ dàng hơn.

TIÊU ĐIỂM

Emmanuel Macron thăm các nước Baltic

Tổng thống Pháp hôm nay đến Lithuania (Litva) để thực hiện chuyến công du khu vực Baltic kéo dài ba ngày, và sau đó là Latvia. Chuyến thăm diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với chính sách đối ngoại của Pháp. Năm ngoái, các nước vùng Baltic rất lo lắng bởi những lời chỉ trích NATO của ông Macron, vì tổ chức này giúp đảm bảo an ninh cho họ, đồng thời cũng e ngại về tham vọng của ông trong việc theo đuổi đối thoại chiến lược với nước Nga của Vladimir Putin. Để trấn an họ rằng Pháp cam kết với an ninh Baltic, ngày mai ông Macron sẽ thăm các binh sĩ Pháp đóng quân trong một nhóm tác chiến NATO tại thị trấn Rukla của Lithuania.

Vụ đầu độc Alexei Navalny, đối thủ hàng đầu của ông Putin tại quê nhà, và việc Nga bảo vệ chế độ độc tài của Alexander Lukashenko ở Belarus đang khiến Paris cứng rắn hơn. Ông Macron hôm qua tuyên bố: “Rõ ràng là Lukashenko phải ra đi.” Và văn phòng của ông đã không loại trừ một cuộc gặp với Svetlana Tikhanovskaya, nhà lãnh đạo đối lập Belarus đang lưu vong, người cũng đang ở Lithuania.

Siemens tách mảng năng lượng khỏi công ty mẹ

Hôm nay sàn Deutsche Börse sẽ chứng kiến vụ tách công ty lớn nhất trong lịch sử sàn chứng khoán Đức. Siemens, một gã khổng lồ về kỹ thuật, sẽ niêm yết mảng năng lượng của mình, Siemens Energy, ở mức giá 20 tỷ euro (23 tỷ USD). Siemens đang trao 55% cổ phần của Siemens Energy cho các nhà đầu tư của mình với tỷ lệ một đổi hai cổ phiếu Siemens. Siemens sẽ giữ tỉ lệ cổ phần trực tiếp trong Siemens Energy ở mức 35,1%, và đặt mục tiêu giảm xuống còn 1/4 trong vòng 5 năm tới.

Siemens Energy bao gồm một doanh nghiệp khí đốt và điện cũng như 67% cổ phần trong Siemens Gamesa, một doanh nghiệp năng lượng tái tạo của Tây Ban Nha hiện có giá trị ước tính 9,9 tỷ euro. Vụ chia tách này biến tập đoàn lớn nhất châu Âu thành một công ty chủ yếu tập trung vào lĩnh vực kinh doanh kỹ thuật số và tự động hóa (với cổ phần kiểm soát trong Healthineers, một doanh nghiệp công nghệ y tế) ngay khi một giám đốc điều hành mới vừa tiếp quản. Roland Busch sẽ nhậm chức từ 1 tháng 10 và hoàn toàn phụ trách vào đầu năm sau.

Tòa London sắp có phán quyết về Uber

Hôm nay, Uber sẽ nghe phán quyết từ tòa án Anh. 45.000 tài xế London của công ty chia sẻ xe đã hoạt động không giấy phép ở thủ đô trong gần một năm. Tháng 11 năm ngoái, Sở Giao thông vận tải London đã từ chối giấy phép cho công ty vì lý do an toàn. Công ty chia sẻ xe đã không thể ngăn được một số tài xế trái phép giả danh những người đã được xác minh. Không có hành khách nào bị hại vì vấn đề này, nhưng giới vận động hành lang quyền lực của các tài xế taxi màu đen ở London vẫn nhắm vào lỗi này.

Nhờ quy trình kháng cáo, Uber vẫn tiếp tục hoạt động. Giờ đây lập luận rằng công ty “phù hợp và đúng đắn” đang trở nên khó bảo vệ hơn. Công ty đã thắt chặt các thủ tục để đảm bảo tuân thủ giấy phép. Cảnh sát Anh ủng hộ họ, vì Uber chia sẻ dữ liệu để giúp phát hiện vận chuyển ma túy và buôn người. Và thị trưởng của thủ đô, Sadiq Khan, không hề muốn tước đoạt cơ hội đi xe giá rẻ của hàng triệu người dân London trong thời gian khó khăn này.

Một Hồng y cấp cao của Vatican bị tước chức vì tham nhũng

Các thanh tra từ Moneyval, cơ quan giám sát rửa tiền của Châu Âu, trong tuần này sẽ bắt đầu chuyến thăm đến một Vatican đầy bất đồng và thuyết âm mưu. Vào ngày 24 tháng 9, Giáo hoàng Francis đã tiến hành một bước đi rất bất thường, đó là tước bỏ các quyền và nghĩa vụ của Hồng y Giovanni Angelo Becciu, một trong những cấp dưới quyền lực nhất của ông.

Ông cũng sa thải Hồng y Becciu khỏi vị trí người đứng đầu một bộ phận của Vatican. “Tôi bị đối xử như kẻ tồi tệ nhất trong số những kẻ ấu dâm,” hồng y hôm qua cho biết. Ông ta được cho là đã chuyển tiền mặt từ Vatican và nhà thờ Ý đến một tổ chức từ thiện do anh trai mình điều hành – một cáo buộc mà anh trai ông phủ nhận. Ông cũng được cho là đã giao các hợp đồng của Vatican cho hai người anh em khác. Nhưng nhiều người ở Vatican tin rằng những lời buộc tội chỉ là cái cớ để loại bỏ một giám mục mà Francis cho rằng đã cản trở nỗ lực của ông trong việc cải cách nền tài chính bí ẩn của Vatican.

Các nhà hát Anh được dùng làm tòa án tạm thời

Nhà hát Salford’s Lowry hôm nay bắt đầu một sự kiện rất lạ. Địa điểm ở phía bắc nước Anh là nơi mới nhất được biến thành “tòa án Nightingale” (đặt tên theo các bệnh viện tạm được xây dựng vội vàng của Anh), tức những nơi nhận được hợp đồng từ chính phủ để tổ chức các thủ tục xét xử có giãn cách xã hội. Các hạn chế vì covid-19 khiến gần một nửa số tòa án ở Anh phải đóng cửa và các phiên tòa của bồi thẩm đoàn hoàn toàn bị đình chỉ từ tháng 3.

Lần đầu tiên sau 5 năm, thời gian chờ đợi phiên xử sơ thẩm của các bị cáo phạm tội  hình sự đang tăng lên. Tồn đọng các vụ án hình sự đang chờ xử lý đã tăng 75% kể từ tháng 2, từ mức thấp nhất mười năm vào năm ngoái. Hầu hết trong số 17 tòa án Nightingale đang hoạt động chỉ xét xử các vụ án dân sự và gia đình, nhưng Lowry sẽ được trang bị cho các vụ án hình sự: trong một “phòng xử án”, mỗi bồi thẩm viên sẽ xem các thủ tục tố tụng từ một ô chỉ có sáu người. Khi các nhà hát phải vật lộn để tồn tại trong đại dịch, tội phạm ở Anh đang cố hết sức để giúp đỡ nghệ thuật.